Gebruikte editie voor het boekverslag

Gebruikte druk: 8e (november 2008)
Verschijningsdatum eerste druk: 31 januari 2008
Aantal bladzijden: 237
Wint met het boek de AKO-Literatuurprijs 2008
Uitgegeven bij: Querido

Beschrijving voorkant

Op de zwarte voorkant staat de achterzijde van een witte duif.

Genre van het boek

“Over de liefde”is een psychologische roman over de verwerking van de drie grote liefdes die een vrouw op middelbare leeftijd heeft gehad.

De aangeleverde flaptekst

Over de liefde wordt een vrouw verlaten: haar derde lange liefdesrelatie is stukgelopen, zonder dat zij een idee heeft waardoor, door wie of waarom.
Voor de zoveelste keer in haar leven is zij alleen, in de steek gelaten, op de rand van een depressie. Dan overkomt haar een ernstig ongeluk, waaraan ze een gaatje in haar geheugen overhoudt: hoe gebeurde dat ongeluk? De zoektocht naar wat de hersenen voor haar versluierd willen houden, leidt haar terug naar haar jeugd, toen ze voor de allereerste keer verliefd was. .

Interview van de uitgever met de schrijfster

Bron: website uitgever.
Er wordt wel gekscherend gezegd dat de helft van de wereldliteratuur over de liefde gaat en de andere helft over liefdesverdriet. Wat heeft jou ertoe gebracht om ook over deze
onderwerpen te schrijven?

De liefde is nu eenmaal het meest voor de hand liggende onderwerp. Iedereen heeft wel eens een liefdeskwestie aan de hand gehad – en juist daarom is het zo moeilijk daar een redelijk eigenzinnige vorm aan te geven. Vorm!Vorm! Ik wilde eerst een soort traktaat schrijven, zoals Stendhal het heeft gedaan met De l’Amour, maar het ontwikkelde zich toch tot een roman, een geschiedenis met een verhaal. Dankzij de hoofdfiguur, Pip, die nogal hardhandige beweringen over de liefde voor haar rekening neemt en daarmee de traktaatvorm enigszins recht doet. Ik had haar niet meer in de hand.

Pip ontmoet in Over de liefde na jaren de docente op wie zij als puber reddeloos en tevergeefs verliefd was. Hoe serieus moeten wij zo’n kalverliefde nemen?

Als je een kalverliefde ‘kalverliefde’ noemt, is het dat ook. Maar als je over ‘eerste liefde’ spreekt, kom je in de buurt van hoe schrijvers als Tolstoi, Vestdijk en Nabokov die liefde ervaren
hebben, namelijk als een allesoverheersende toonzetting. Bij een eerste liefde wordt de piano gestemd, daarna mag je er je hele leven op spelen.

Toen 100% chemie verscheen, suggereerden diverse recensenten dat je ooit een vervolg op die roman zou schrijven. Is Over de liefde te lezen als dat vervolg op 100% chemie?
Ik schrijf geen feuilleton! Aan 100% chemie liggen duidelijke historische feiten ten grondslag, bij Over de liefde moest ik putten uit niets anders dan de eigen ervaring. Hoe autobiografischer een boek is, hoe groter de dwang om alles te fictionaliseren. Je kunt ook zeggen: als de inhoud dicht bij eigen ervaring ligt, hoe meer de emoties op afstand blijven. Dat is goed, dat is de bedoeling.

Je beschrijft in Over de liefde niet alleen de liefdesrelaties van Pip, maar ook de band die ze heeft met haar broers. Waarom spelen die broers in deze roman zo’n grote rol?
Het optreden van drie broers in Over de liefde heeft de functie van het sprookje dat bestreden wordt. Het sprookje staat voor rust in bange tijden, voor een houvast tijdens de barre klus
van de beproeving. Maar het sprookje is in Over de liefde vaal en vaag geworden. Er is geen houvast in dit boek.

Pip verklaart in Over de liefde de homoseksualiteit failliet. In hoeverre is jouw roman schatplichtig aan Frans Kellendonks Mystiek lichaam?

Ik wilde in ieder geval één keer duidelijk maken dat over homoseksualiteit niet zo popperig hoeft te worden gedaan als te doen gebruikelijk is. Wie even over de consequenties van homoseksualiteit nadenkt, ziet hoe gigantisch de proporties ervan zijn. Overigens is dat niet het belangrijkste thema van het boek. Het gaat over de liefde tussen vrouwen – maar het gaat ook ‘gewoon’ over de liefde.

Titelverklaring

De titel is natuurlijk niet lastig te verklaren. Meijsing wilde in eerste instantie een soort essay schrijven over de gevolgen van de liefde,( zie interview hierboven) maar het werd tenslotte een roman, waar in de hoofdpersoon met haar ideeën over de liefde op de loop ging. Die ventileert in het verhaal haar opvattingen over de liefde en haar gevolgen, over de impact van homoseksuele liefde ten opzichte van haar heteroseksuele opponent, over het homohuwelijk, over de eerste grote liefde in iemands leven.

Structuur en/of verhaalopbouw

Er zijn drie delen die geen titel dragen.
Deel I beschrijft de depressie waarin Philippa verkeert na het verbreken van de relatie en daarna het ongeluk dat haar overkomt. Dit deel wordt onderverdeeld in 9 hoofdstukken die wel een (korte) titel dragen. Het is november en die periode duurt tot de Kerst.
Deel II beschrijft de reis van de vier kinderen Van der Steur naar het kleine Zwitserse vakantieplaatsje waar het gezin vroeger een vakantiehuisje had. Het is maart. Dit deel heeft vier getitelde hoofdstukken.
Deel III beschrijft de ontmoeting van Philippa met haar eerste grote liefde Buri Vermeer en het definitieve afscheid van haar derde relatie Jula. Dit deel heeft vier getitelde hoofdstukken.

Gebruikt perspectief

Het perspectief berust bij Philippa van der Steur (voor intimi Pip genoemd) Het is een vrouw op middelbare leeftijd (eind vijftig, begin zestig) (Doeschka Meijsing werd geboren in 1947 en er zitten waarschijnlijk wel enige autobiografische elementen in de roman) Het is een ikvertelster die in de o.v.t. het verhaal aan de lezer duidelijk maakt. Alle drie haar relaties zijn achter de rug.

De tijd van het verhaal

In de drie delen van de roman worden geen data of jaartallen genoemd. Wel wordt er steeds een maand genoemd waarin de gebeurtenissen zich afspelen. Daarnaast kan uit het verstrekken van gegevens die buiten het verhaal om in de wereldpolitiek belangrijk zijn, een aantal conclusies worden getrokken.
Die gegevens zijn o.a.
- er wordt gesproken over de euro ( dus in ieder geval na 1 jan. 2002)
- er wordt in deel I gesproken over november – december (Kerst)
- er wordt in deel I gesproken over de oorlog in Irak (die begon in 2003)
- er wordt verteld over Pauls Woytila (Paus Johannes de II) die is in deel I nog niet gestorven (maar hij sterft in april 2005)
- In deel II is er sprake van maart, wanneer de vier kinderen naar Zwitserland vertrekken
- In deel III is het juli (warm) en vertelt Philippa over terroristische aanslagen in de Londense metro: die vonden plaats in juli 2005
Uit deze gegevens kunnen we de conclusie trekken dat “Over de liefde” een vertelde tijd heeft van november 2004 tot juli 2005.

De plaats van handeling

Deel I en III spelen zich af in Amsterdam.
Deel II betreft de reis naar een klein Zwitsers dorpje tegen de Italiaanse grens aan (Ticino) waar het gezin vroeger een vakantiewoning heeft gehad.

Samenvatting van de inhoud

Deel 1
Philippa van der Steur is een vrouw van middelbare leeftijd. Haar intieme vrienden noemen haar Pip en ze zit in het begin van dit deel in een vrij diepe mentale crisis, omdat de liefdesrelatie die zij met ene Jula (directeur van de Wereldomroep) na twaalf jaar beëindigd is. Julu die veertien jaar jonger is dan Pip, heeft haar in de steek gelaten voor een liefdesrelatie met een man die bovendien nog ouder is dan Pip. Zou het de wens om kinderen te krijgen zijn? Pip weet het niet. Het is november en Pip ontvangt een dvd waarop een tv-documentaire staat over Nederlands-Indië. Hij gaat o.a. over het Jappenkamp. Ze kent de afzender, Jan Vermeer, niet. Voordat Pip een relatie met Jula had, ging ze vijf jaar als partner om met Marit, die een echte kunstvrouw was. Een goede vriend van haar Jason, adviseert haar de dvd te bekijken en dan blijkt dat ze een van de belangrijkste figuren op de dvd wel kent. Het is Buri vermeer, een oud lerares van haar toen ze op de mms zat. Op deze Buri Vermeer was Pip stapelverliefd. Het begon al toen ze 12 jaar oud op die school kwam. Het is nu veertig jaar later en dat betekent dat Buri Vermeer achter in de zestig moet zijn. De zoon van Buri geeft aan dat de tijd in jet Jappenkamp van grote invloed is geweest op het leven van Buri. Zo vertelt hij de anekdote van de zware straf die Buri heeft gekregen in het kamp, toen ze een stuk hout had gestolen. Pip vindt de inhoud van de documentaire niet zo geslaagd.

Jula is een heel sportieve vrouw en wanneer ze samen met Pip op vakantie is geweest naar Toscane verandert er iets. Tijdens de vakantie was Jula begonnen over een Lat-relatie maar Pip had gedacht dat dit maar een grap was. Een ander verschil tussen beiden was dat Pip steeds bleef zeuren over een houtkacheltje dat ze graag wilde hebben, maar waar Jula niets in zag.
Jason is een bijzondere vriend: hij houdt er zelfs drie minnaressen op na. Hij neemt steeds de vrouw mee op zijn reizen die er het meest recht op heeft. Voordat hij op reis gaat, zegt hij tegen Pip dat ze eens iets moet doen aan de vlek op haar parketvloer. Pip gaat inderdaad op weg naar een gerenommeerde zaak, maar ze raakt verzeild in een bizar ongeluk. Als ze op een terras zit, ziet ze dat een cementwagen een tram niet meer kan ontlopen en ze zorgt met een handige actie ervoor dat ze twee vrouwen redt, die anders om het leven zouden zijn gekomen. Daarna valt ze tegen een paaltje en ze komt weer bij in het ziekenhuis, waar ze een schedelbasisfractuur hebben geconstateerd. Wanneer ze bijkomt, zitten haar drie broers aan het ziekenhuisbed. Ze praten over vroeger en vertellen over een ongeluk dat hun vader op één van de vakantiereizen ook was overkomen. Pip kan zich niet meer herinneren wat ze ging doen op de Willemsparkweg. Het is gewoon een gat in haar geheugen.
Het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam krijgt een heel positieve recensie van Pip.

Dan komt ook Jula naar het ziekenhuis: ze heeft weliswaar de relatie verbroken, maar wil gewoon blijven omgaan met Pip die daar weer niets voor voelt. Pip krijgt van Jula te horen hoe ze eruit ziet: ze heeft een “blauwe bril”en omdat ze geopereerd is, heeft ze ook een kaal hoofd. Alles wordt nu aan de lezer duidelijk gemaakt. De gehele kennissenkring van Pip wist dat Jula al twee jaar lang vreemd ging met een man; alleen Pip wist het zelf niet. Waarschijnlijk wilde Jula een kin, maar helemaal zeker weten doet Pip dat niet. Wanneer ze uit het ziekenhuis komt, is het al half december. In een flashback wordt duidelijk gemaakt hoe Jula een einde had gemaakt aan de relatie. Pip was gastdocent geweest in Wenen over begrafenisrituelen en toen was het uitgekomen, wat iedereen om haar heen al wist. Dan analyseert Pip de drie liefdes die ze heeft gekend in haar leven.

De eerste liefde voor Buri Vermeer was groots en meeslepen, afhankelijk, al snel overgaand in macht en onderdanigheid, wreedheid en wedijver: duur zeven jaar
De tweede liefde voor Maret was onverwacht en verrukkelijk, lichtvoetig, onafhankelijk, verrassend, plotseling eindigend: duur 5 jaar.
De derde liefde was voorzichtig, groeiend, warm, vol genegenheid, stabiel, duur twaalf jaar.

Dan keert Jason in december terug van zijn reis. Pip heeft veel kaarten gekregen die ze niet heeft geopend. Jason ontdekt tussen de brieven een schrijven van Buri Vermeer. Hij denkt dat dit gene toeval kan zijn. Juli blijft erg behulpzaam, maar Pip wil haar de toegang ontzeggen. Voor haar is een relatie voorbij wanneer de één die verbroken heeft.
De stelregel ”Goede vrienden blijven”, vindt ze maar onzin.

Deel II
Het is maart. Pip gaat met haar drie broers (Lucas, Pieter en Brent) naar een klein dorpje in Zwitserland dat tegen de Italiaanse grens aan ligt. Het idee was bij Brent op de derde sterfdag van zijn vader opgekomen. Vroeger waren ze altijd in de auto naar dit dorpje gereden en ze bivakkeerden dan in een huis dat hun vader “overhandigd” had gekregen van een invloedrijke inwoner van het dorp met wie de vader van Pip veel optrok. (Floretti) Ze dronken ook samen te veel en deden soms dingen die het daglicht minder goed konden verdragen. Het huis is nu oud en vervallen en vrijwel niets waard. Ze knappen met zijn allen het huis wat op. Brent heeft echter een theorie dat er een bijzonder waardevol schilderij van Mantegna in het huis hing en dat hij wel te gelde willen maken. Wanneer z e ’s avonds bij elkaar zitten ,krijgen ze het natuurlijk over Jula en haar bijzondere verandering van liefde voor het heteroseksuele geslacht. Het is ook nog eens vreemd dat ze op een oudere man is gevallen. Na zo’n gesprek zegt Piap dat ze voor haar verjaardag een pistool wil hebben. Brent gaat op zoek naar het kostbare schilderij, maar kan het niet vinden. Dan willen ze het huis terugoverhandigen aan Floretti, maar die wil hen liever niet ontvangen. Zijn zoon die in een supermooie gele Ferrari rijdt, komt hem achterna en zegt dat het huis eigenlijk nooit van iemand is geweest. Brent denkt dat het geld van het schilderij in de Ferrari zit, maar zijn broers vinden dat hij niet zo achterdochtig moet zijn. Wanneer Pip in een bureau op zoek gaat, ziet ze dat het monogram dat ze vroeger heeft aangebracht B.V. nog steeds aanwezig is. (Buri Vermeer)

Deel III
Langzaam wordt het zwarte gat in het geheugen van Pip witter. Ze weet zich op een bepaald moment weer te herinneren waarom ze naar de Willemsparkweg is gegaan. Namelijk om adviezen over de vlek in haar parketvloer te krijgen.
Jason dwingt Pip om de twee brieven die ze van Buri Vermeer heeft ontvangen te openen. Dan blijkt dat Pip met haar actie op het terras het leven van Buri heeft gered en die wil haar daarvoor bedanken. Ze is de oud-lerares op wie Pip verliefd is geweest. Ze reist met de trein naar Abcoude en wordt daar ontvangen door de lerares op leeftijd. Dat doet ze twee dagen achtereen. Buri wil haar de story van haar leven vertellen. In het Jappenkamp had ze een blok hout gestolen, waarvoor ze dagen in afzondering had moeten zitten in een hok. Maar in tegenstelling tot wat iedereen dacht, was dat helemaal niet vervelend. Ze was namelijk als 12-jarige stapelverliefd geworden op de 25-jarige kampcommandant. Die had haar steeds verhalen (in het Japans) verteld. Toen ze wegging, had hij haar een gouden kettinkje gegeven. Dat krijgt Pip nu van haar omdat die haar leven heeft gered. Ook heeft Buri een massagekliniek en een medewerkster van haar, zal Pip bovendien een lekkere nek/schoudermassage geven. Wanneer ze heerlijk ontspannen raakt tijdens de massage, denkt ze dat de handen van de masseuse de handen van Buri zijn en Pip krijgt dan toch het lang verwachte orgasme voor haar liefde van Buri. Dat noem je met recht een uitgesteld orgasme (nl. van veertig jaar) Het is juli 2005 (bommen in de Londense metro)

Jula heeft intussen gevraagd of Pip op haar verjaardagsfeest wil komen. Allerlei vriendinnen van Jula komen ook: het zijn vrijwel allemaal roeisters. Er wordt lekker geroddeld over relaties die aangegaan zijn of juist verbroken. Wanneer Pip gaat staan om een toespraak voor Jula te houden, struikelt ze en valt ze in de Prinsengracht. Er zijn handen genoeg om haar te redden, maar Pip zwemt met een stevige schoolslag uit het leven van Jula weg. Verderop wordt ze door een actie van de brandweer en ambulancepersoneel op de kant geholpen.
Wanneer ze haar willen opnemen komt Jason bij toeval langs. Hij zegt dat hij haar zal thuisbrengen en voor haar zal zorgen die nacht.

Thema, motieven en interpretatie

In “Over de liefde “gaat het vanzelfsprekend over de liefde. Meijsing heeft in interviews aangegeven dat ze het liefst een soort essay zou hebben willen schrijven over de liefde, maar dat er uiteindelijk een roman uit kwam. Bovendien lijkt het boek een verslag van een autobiografisch element : Meijsing heeft een relatie gehad met Xandra Schutte die op een vergelijkbare wijze is beëindigd. In de ikfiguur Pip moeten we dan Doeschka zien en in Jula wordt dan Xandra gereïncarneerd.
De roman geeft aan hoe Meijsing o.a. denkt over heteroliefde en homoliefde, het homohuwelijk etc. maar ook wat voor schaamtegevoel je kunt krijgen wanneer je aan de kant wordt gezet voor een heteroseksuele opponent, zoals Pip in de roman overkomt. Bovendien wist de gehele omgeving van de nieuwe relatie van Jula, terwijl Pip onwetend werd gehouden. Dat bezorgt Pip een groot gevoel van schaamte: ze worstelt met veel vragen wanneer haar het ongeluk overkomt. Maar bij dit ongeluk komt ze bij toeval weer bij haar eigen eerste grote liefde voor een lerares op een meisjesschool. Die redt ze met een onbewuste actie het leven en deze vrouw wil daarna weer contact met haar. Dan wordt duidelijk dat deze vrouw ook haar hele leven lang geworsteld heeft met een schaamtegevoel, omdat ze liefde had opgevat voor een veel oudere kampcommandant die haar had moeten straffen voor het stelen van hout. Hout speelt bovendien als een rode draad door het hele verhaal: Pip wil in haar relatie met Jula steeds een houtkachel kopen (ze is op zoek naar warmte!) en in het Zwitsers/Italiaanse grensdorpje zijn de broers en Pip bezig om het vervallen huis weer op te knappen en achter houten panelen op zoek te gaan naar een mogelijk achtergelaten en waardevol schilderij.

Buri die dus een vroege exponent is van het Stockholmsyndroom (slachtoffers worden verliefd op hun kwelgeesten) schaamt zich voor haar liefde en het cadeau dat ze heeft gekregen (een gouden kettinkje) Pip krijgt het als beloning. Evenals een gratis massage van een vriendin van Buri Vermeer. Diens handen voelt ze over haar lichaam gaan en ze krijgt een “een bewegingsloos orgasme.” Daarna is ze letterlijk en figuurlijk klaar met Buri. Want voor Pip is het adagium: wanneer een geliefde de relatie verbroken heeft, wil ze eigenlijk geen gewone vrienden blijven. Jula denkt daar heel anders over en blijft contact zoeken met Pip. Die ziet niets in zo’n vriendschap: mooi is dan ook de slotscène waarin ze uit de handen van Jula zwemt, regelrecht in de handen van Jason. Dat is een echte vriend, namelijk geen relatie.

In de roman komen dus vele varianten van motieven met betrekking tot de liefde voor:
- eerste jeugdliefde
- heteroseksuele liefde
- lesbische relatie
- overspel
- vriendschap
- Stockholmsyndroom
Andere motieven:
- het geheugenverlies
- broers-zusrelatie
- het fatale ongeluk
- verschil tussen fantasie en werkelijkheid

Waardering scholieren.com

“Over de liefde” is voor scholieren van de eindexamenklassen havo en vwo een goed leesbare roman, met een eenvoudige structuur in drie delen. Het tweede deel vind ik zelf wat overbodig. Immers het thema draait voornamelijk om de drie grote liefdes die Pip in haar leven heeft gekoesterd en vooral over de schaamtegevoelens die dat steeds bij het verbreken van die relaties, heeft opgeleverd. Deel III verheldert dan veel over het toch wat traag op gang gekomen verhaal van Pip. De passages in deel III (het verhaal van haar oude lerares, de passage in de Prinsengracht) geven een mooie toelichting op de filosofie van Meijsing over de liefde. Wat bovendien zeer te waarderen valt, is dat Meijsing geen expliciete en grove seksscènes nodig heeft om dit doel te bereiken. In feite is slechts één passage erotisch getint (de massage in deel III die een orgastisch gevoel bij Pip opwekt.)
Het is dus een mooi boek, in november bekroond met de AKO-prijs. Prijzen geven is een subjectief verhaal. Zelf weet ik in 2008 mooiere boeken die in aanmerking komen. Ik zelf zie de toekenning van de prijs dan ook meer als een waardering voor het totale oeuvre van de schrijfster dan een specifieke beloning voor deze roman.

De amusementswaarde voor leerlingen om het boek voor de literatuurlijst te lezen schat ik in op een ruime voldoende. (havo/vwo/gymnasium)
De literaire puntenwaardering voor scholieren.com houd ik op 2

Recensies

Er zijn heel veel recensies (positieve en negatieve) over de roman verschenen. Een overzicht van de belangrijkste uit de grote landelijke dagbladen:

Het NRC van 1 februari 2008 “ Wat het boek trouwens ook niet is – om maar met de deur in huis te vallen – is een perfecte roman. De plot ontwikkelt zich traag en een tikje voorspelbaar, het toeval speelt een te prominente rol, er staan storende herhalingen in, sommige episodes hangen er maar een beetje bij en Meijsing deinst er niet voor terug om haar personages flauwigheden in de mond te leggen als ‘en bedekken het met de mantel der liefde, die daarmee even onbetrouwbaar wordt als de lijkwade van Turijn’. Toch is Over de liefde zeer de moeite waard. [….] Over de liefde “is ook een boek over schaamte. Deze liefde was er een waarin schaamte niet alleen een destructieve kracht was, maar ook een scheppende kracht. En als je de roman autobiografisch leest kun je in dat laatste zelfs een uitspraak over Meijsings eigen schrijverschap zien. Zo is Over de liefde veel meer dan een roman over de liefde een indrukwekkend essay over schaamte. Schaamte die uiteindelijk weer diep met de liefde verstrengeld raakt.

De Volkskrant door Daniëlle Serdijn Over de liefde bevat boeiende passages waarin schaamte en liefde op verrassende wijze worden verbonden. Het opbreken van de verkering valt ongeveer samen met een waanzinnig ongeluk: Pip wordt aangereden door een cementwagen. Ze komt in het ziekenhuis terecht, maar moet steeds denken aan haar prilste verliefdheid, die op juf Buri Vermeer. Wanneer Pip haar juf tijden later ontmoet, vertelt Buri over haar eigen eerste liefde. Het is een wonderlijk verhaal over een meisje in een jappenkamp, dat verliefd wordt op haar gijzelaar. Kalm verteld. Goed gedoseerd. Meijsing houdt de geschiedenis strak in de hand. Op zulke momenten zie je de weelde van ervaren schrijverschap, geen letter waar je oog aan blijft haken.
Lichtjaren verwijderd van Robinson (1976), laat Doeschka Meijsing de teugels vieren. Zo los, zo makkelijk. Toeval dat die losheid in haar schrijven samenvalt met het loslaten van de liefde? Mooi is het wel, die slotscène waarin Pip, die op het punt staat een speech te houden voor haar jarige ex, in de gracht valt. De vele blonde vriendinnen – allen oogstrelend, sportief en succesvol – willen haar de kant op hijsen, maar Pip dobbert wat rond en zwemt daarna weg. Weg van die blonde roedel. En daar gaat ze, stijlvol én met zelfspot. Betere manier om de aftocht te blazen is er niet.

Vrij Nederland door Jeroen Vullings Over de liefde, de nieuwe roman van Doeschka Meijsing, is een koersloos allegaartje over leven en liefdes van een oude lesbienne. Toch komt de schrijfster er mee weg. [….]De makke van haar nieuwste moet ze zelf ook wel hebben gezien. Anders kies je niet voor een romantitel als Over de liefde, waarbij je eerder een essay verwacht. Die titel wil hier dan ook als noemer fungeren voor al die verspreide vertellingen, waarbij de verbindende schakel is dat ze te maken hebben met het leven van de in Amsterdam woonachtige ik-verteller Philippa [……]Ook op psychologisch niveau stelt Over de liefde teleur. De vraag is niet waarom een lesbische vrouw opeens heteroseksueel wordt. De vraag is wat ze bij haar nieuwe partner, een individu, denkt te vinden. Daarvoor moet je je willen verdiepen in die twee.

Daarmee is Over de liefde onder het literaire vernis vooral een therapeutisch sprookje: de verbeelding wordt ingezet ter verwerking van een diepere en duistere werkelijkheid die ons, de autobiografische suggesties ten spijt, niet voorgeschoteld wordt. Juist in handen van Meijsing was dat prachtige romanstof geweest. Dat Over de liefde ondanks deze gebreken literair divertissement biedt, komt doordat Meijsing bij vlagen schitterend en onbetamelijk geestig schrijft.

Trouw van 2 februari 2008

Fictie en werkelijkheid mengen zich zo in een zowel licht als raak verslag van liefdesverdriet dat tussen de regels ook een literaire revanche lijkt te zijn. Want wie tijdschriften en kranten zo'n beetje bijhoudt, heeft nauwelijks moeite om in de ik-figuur de schrijfster zelf en in haar ex-geliefde Meijsings ex-levensgezel Xandra Schutte te herkennen.
Dat geeft de roman een hoog 'Lucifer'-gehalte, met dat verschil dat hier niet andermans maar het eigen leven in het geding is. En dat voel je. Soms schemeren afrekening en woede door de fraaie observaties en het welsprekende gefoeter heen, en steeds voel je de urgentie ervan.
Maar voor alles schetst 'Over de Liefde' het drijfzand na bedrog en verlies; het zwelgen in schaamte, bitterheid, woede; het malen over gemaakte fouten en verkeerd ingeschatte signalen; het wegzakken in somberheid en apathie.
De ik-figuur mag haar ex dan mild vilein het graf in prijzen, zichzelf spaart ze ook niet. 'Over de liefde' biedt een schaamteloos zelfportret, een zonder catharsis. Een zelfonderzoek dat hopeloos eindigt in de Amsterdamse grachten en daarna nat in een deken op de grond, in gekrulde embryohouding.
In de slotalinea verwijst Meijsing naar Gabriel Garcia Marquez' 'Santiago Nasar'. Dat is de man die in 'Kroniek van een aangekondigde dood' met medeweten van zo'n beetje zijn hele omgeving maar zonder enige waarschuwing zijn dood tegemoet loopt. Dat is een aardig pathetische verwijzing, maar na deze schitterend bittere monoloog ook een voltreffer.

Het juryrapport van de AKO Literatuurprijs 2008

Doeschka Meijsing veroverde in november 2008 de prestigieuze AKO-Literatuurpijs. Ze was een van de vijf genomineerden op de shortlist en in een uitzending van Pauw & Witteman werd de uitslag bekend gemaakt. Het juryrapport vermeldde het volgende over de roman”

Ik bleef achter met de wens dat een veel groter geheugenverlies me zou treffen,” meent Philippa in Over de liefde van Doeschka Meijsing, als zij voor de tweede keer een gat in haar herinnering constateert. Niet alleen is zij de laatste twee jaar met haar liefde Jula ziende blind geweest, ze weet ook absoluut niet meer wat ze eigenlijk op de Willemsparkweg deed op het moment dat een cementwagen een deel van het terras en de pui van een café ramde. Op dat moment, als zij haar jeugdliefde Buri voor de wagen wegsleurt en met haar hoofd tegen een zuiltje knalt, begint Meijsings indrukwekkende verhaal over de liefde: over de liefde die nooit over gaat, over de bijna onmogelijke opgave van willen vasthouden en moeten loslaten.

Over jeugdliefde, over vriendschap, over verliefdheid, over de rare verbondenheid tussen broers en zus en natuurlijk ook en vooral over de liefde tussen twee polen, vrouw en man, vrouw en vrouw.

Mensen voelen zich als een natuurverschijnsel tot elkaar aangetrokken, ook in de gelijkgeslachtelijke liefde, die Pip als een gehonoreerde afwijking beschouwt. Maar wie durft lief te hebben, loopt steeds weer het risico te verliezen wat zij bezat. Met de onvermijdelijke schaamte en verscheurdheid die ze het liefst zou willen vergeten, desnoods heel hardhandig. Noem het retrograde amnesie, noem het verdediging, noem het wegzwemmen.

Meijsing schreef een indrukwekkende roman die vanaf de eerste bladzijde gekenmerkt wordt door snelheid, spanning en originaliteit. Zijwegen worden overtuigend bewandeld, het verleden blijkt verrassend actueel en de personages komen prachtig uit de verf. Het verhaal is niet alleen knap geconstrueerd, het overtuigt minstens zo door de trefzekere stijl. Zin voor zin, woord voor woord troost de ironie, leidt de woordkeus tot mee huiveren maar ook tot weemoed. De Japanse commandant, het eenzame zwemmen door de gracht maar ook de zonnige meisjespopulatie op het lyceum, het blauw van Ticino, allemaal elementen die ontroeren en die je bijblijven. Over de liefde van Doeschka Meijsing is een boek om lief te hebben.

Over de schrijfster

Doeschka Meijsing (Eindhoven, 1947) schrijft verhalen, gedichten, essays en romans. Ze debuteerde in 1974 met De hanen en andere verhalen. Voor Tijger, tijger! (1980) ontving ze de Multatuliprijs. De tweede man (2000) werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs en betekende Meijsings doorbraak naar het grote publiek. Haar roman 100% chemie (2002) werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs en kan worden gezien als een opmaat naar Moord, haar deel van de spraakmakende roman Moord & Doodslag (2005), die ze samen met haar broer Geerten schreef. In 2007 publiceerde ze de kleine roman De eerste jaren en in 2008 volgde haar veelgeprezen bestseller Over de liefde die bekroond werd met de AKO Literatuurprijs 2008. Doeschka Meijsing heeft een indrukwekkend oeuvre op haar naam staan, dat in 1997 werd bekroond met de Annie Romeinprijs.

Bibliografie

Meijsing schreef de volgende romans en verhalen:
De hanen en andere verhalen (1974)
Robinson (1976)
De kat achterna (1977)
Tijger, tijger! (1980)
Utopia of De geschiedenissen van Thomas (1982)
Beer en Jager (1987)
De beproeving (1990)
Vuur en zijde (1992)
Beste vriend (1994)
De weg naar Caviano (1996)
De tweede man (2000)
100 % chemie (2002)
Moord & Doodslag (2005) met Geerten Meijsing
De eerste jaren (2007)
Over de liefde (2008)