Titelbeschrijving

Wanda Reisel, Nacht over Westwoud. Uitgeverij Atlas contact. Amsterdam/Antwerpen 2011 (4^de druk, 2013).

Relevante gegevens over de schrijver

Wanda Reisel schrijft sinds al 1985 romans, filmscenario’s en theaterstukken. Nacht over Westwoud is daarom een boek geschreven met schrijfervaring. In voorlopende werken zijn vaak thema’s gebruikt die weinig voorkomen.  

Samenvatting

Levi Levi is invallend huisarts in het dorpje Westwoud, 2011. De eerste dorpeling die hij ontmoet is de dierenarts Lidie Lamberts, die de hem de sleutel geeft van het kantoor. Zij vertelt hem kort over hoe het in het dorp toegaat en wenst hem geluk. Levi is zonder dat hij het zelf doorheeft als een blok voor haar gevallen. In de volgende dagen gebeurd er weinig en spendeert Levi zijn tijd om het huis van doctor Simons te onderzoeken en door de files van de patiënten gaan. Zijn eerste patiënt is de rijke Loet Bakker, die hem meteen uitnodigt om een keertje te komen eten. Hij ontmoet later meerdere van de dorpsbewoners op zijn wandeling door het dorp. Over de loop van enkele weken leert hij bijna iedereen kennen en raakt hij langzaam maar zeker meer verliefd op het dorp en Lidie. Op de dorpsvergaderingen die in het café worden gehouden krijgt hij meer te weten wat de dorpelingen allemaal dwars zit. Zo zijn ze het zat dat er elk jaar vele moslims het dorp in trekken om een schaap op te halen bij te boerderij van Tinus Lamberts voor hun ID-feest. Ook vinden de ouders van Suzan het niet kunnen dat zij wil gaan trouwen met de stagelopende assistent van Lidie, Ilias, omdat hij een vluchteling was. Nog geen week later worden dreigementen in telefoons gesproken en veranderd het dorp zich tot een terroriserend een. Levi durft zelf niet meer het huis en kantoor uit. Hij kan ook niet weg want de banden van zijn auto zijn weg en voor zijn deur hangt een dood varken. Ook is er een jacht begonnen op Ilias, Suzans verloofde, die Lidies geheime dochter met downsyndroom zogenaamd heeft verkracht. Levi kent de waarheid en laat hem een tijdje in zijn schuur schuilen voordat Ilias met Susan ervandoor gaat. Nog geen dag later heeft Levi zich in de zolderkamer opgesloten met de huiskat en een oud geweer. De tranen lopen al wanneer hij de dorpelingen het huis hoort binnendringen opzoek naar het ‘joden vod’.

Het wordt meer duidelijk door het verhaal heen wat het thema eigenlijk is; racisme in een oer-Hollands dorp. Het verhaal maakt duidelijk dat problemen zoals racisme overal een probleem is. Dit merk je aan het feit dat Levi Levi geen problemen wil maken, maar door zijn achtergrond het probleem is geworden. Zo lijkt een dorp nog vriendelijk en aardig, maar verandert de hele stemming zodra de dorpelinge iets niet in hun dorp willen hebben.

Verhaalanalyse

Ruimte

Het verhaal speelt zich af in het dorpje Westwoud in Nederland. De sfeer in het dorp heeft veel te betekenen voor het verhaal. Vele van de gebeurtenissen gebeuren op het kantoor van Levi Levi en in het café. Levi Levi is invallend huisarts van beroep dus is het natuurlijk dat hij hier veel tijd besteed. In het café worden er dorpsvergaderingen gehouden. Hier komen alle dorpelingen samen en beslissen ze wat het beste voor het dorp is. De beslissingen die ze hier maken zorgen voor voortgang in het verhaal.

Het verhaal speelt zich af in de tegenwoordige tijd van 2011. Dat is af te leiden van de hulpmiddelen die ze in gebruik nemen en de gebeurtenissen rondom. Zo heeft de dochter van Levi Levi een iPod en hij zelf gebruikt een mobiel van die tijd en een computer. Ilias is een vluchteling uit het Midden-Oosten, iets wat meer op het nieuws kwam in die tijd.

Personages

Levi Levi: 40-50 jaar oud; invallend huisarts Westwoud; was getrouwd, heeft een dochter en verliefd op Lidie Lamberts – verwarrend vriendschap; joodse afkomst maar niet praktiserend, broer en zus maar moeder overleden. In het begin van het verhaal is hij onzeker door nieuwe omgevingen -> meer zeker en vertrouwelijk in het dorp -> verstandiger in hoe het gaat in het dorp, doodsbang maar probeert het niet te laten merken. 

Lidie Lamberts: ongeveer 30 jaar oud; dierenarts Westwoud; ooit verkracht waardoor ze nu een dochter heeft met het syndroom van down, vind Levi leuk maar nog onzeker – verwarrend vriendschap; weet hoe het gaat in het dorp, probeert zich erbuiten te houden -> wordt meer standvastiger maar ook onzekerder aan het einde

Aan het einde van het verhaal worden ze beide gerekend als “vijanden” van het dorp, net zoals hun vrienden.

Vertelwijze

Het perspectief waarin het verhaal wordt verteld is een personeel ik-vertelinstantie. Hierdoor krijg je maar een perspectief en wordt een bepaalde mening gevormd in voordeel van de hoofdpersoon. Hier en daar wordt het verhaal versnelt om trage dagen en weken snel over te kunnen slaan en belangrijke momenten vertraagd om ze in detail uitteleggen. Er zijn ook een paar terugblikken naar familie en voorstellingen van briefen en verhalen.

Motieven

Een verhaalmotief uit het boek is aan het eind het gebruik van de term “joden vod”, zoals in het citaat: blz. 284 r. 3 “Pak hem, dat stuk joden vod!”. Dit is in cohesie met hoe joden werden behandeld tijdens de tweede wereldoorlog en lees je ook over in het terugblik van Levi’s vader die tijdens de tweede wereldoorlog onder moest duiken in het lijkhuisgedeelte van een ziekenhuis.

Thema

De rode draad in het boek is: Levi Levi valt in voor een huisarts in een klein oer-Hollands dorpje. De dorpelingen zijn niet erg enthousiast over het idee dat een jood in hun dorp gaat werken, iets dat snel wordt weggeschoven. Het wordt echter wel een probleem wanneer er grotere protest ontstaat tegen de jaarlijkse eendaagse overvloed van moslims. Levi voelt zich niet meer veilig en kan nergens naartoe.

Het is overduidelijk dat de schrijfster een boodschap wil geven met dit verhaal. Racisme is iets dat overal en ook vandaag gebeurd, zelfs in de lieve dorpjes van Nederland.

Titelverklaring

De titel is Nacht over Westwoud. Dit verwijst naar de donkere draai die het dorp heeft ondernomen. Het vriendelijke dorp (in het licht) is veranderd in een terroriserend dorp (donker -> nacht). Het dorp is naar het kwade gekeerd.

Schrijfstijl

De stijl van de schrijfster is qua kenmerken niet een bepaald moeilijke stijl. Hij zou juist makkelijk te lezen moeten zijn. Het is geen makkelijke stijl voor een niet ervaren lezer. Er wordt veel gebruik gemaakt van korte zinnen met lange zinnen die tussendoor kruipen, soms komen ze snel achter elkaar stromen. Het taalgebruik is door zijn volwassen verhaal en thema meer gericht op de woordenschat van een volwassene. Er voorkomen weinig goede benadrukkende beschrijvingen. Dit laat zien dat de details niet belangrijk zijn waardoor het soepeler leest en er meer concentratie op het verhaal wordt gericht.

Citaten:

Blz. 19 “Maar de sensatie dat ik in de gaten gehouden werd door die achterdochtige kater maakte me nerveus en op een bepaalde manier beschaamd. Er was een schuurtje in de tuin.”

Blz. 134. “Ze verdween weer dip in de snuivende merrie terwijl ik aan de hals bleef, waar wij, voor die ruwe uitval van Zwart, net hadden staan zoenen met niets anders om ons heen dan de nacht”

Beoordeling

Het boek had naar mijn mening een ontroerend thema. Ook al was het verhaal bij enkele passages langdurig blijf je het toch lezen. De passage die ik het sterkst vond was het einde; toen de dorpelingen het huis binnendrongen. Dat vond ik omdat het een herdenkingsmoment en vergelijking laat ontstaan met de tweede werelddoorlog. Het verhaal was bij enkele passages langdurig. Dat zulke stukken toch nog voorkomen in een boek van een ervaren schrijfster vind ik vervelend. Het boek is niet mogelijk met andere boeken te vergelijken die ik heb gelezen. Dat komt vooral doordat ik niet eerder een boek heb gelezen met een thema dat hierop lijkt. Het boek is ook erg politiek correct geschreven. Het zijn problemen en situaties waar je op het internet vaak over leest, maar eigenlijk zelden beleeft of over in boeken leest. Het taalgebruik was niet al te moeilijk, maar toch ook weer ingewikkeld. Verder vond ik het boek erg interessant en leuk om te lezen voor een leesverslag. Zelf zal ik het boek niet zo snel uitkiezen, maar het was leuk om een keertje wat anders te lezen. Het is een erg kwetsbaar thema en niet iedereen zal het daarom willen lezen. Zo kan het aanbevelen aan iemand zorgen voor een ongevraagde confrontatie en kwetsend opgevat worden. Het is dan nog wel een interessant en goed geschreven boek.