Mariken van Nieumeghen door Onbekend

Mariken van Nieumeghen

Primaire gegevens:

Auteur: Onbekend
Vertaler: H. Adema
Titel: Mariken van Nieumeghen, vijfde druk, 1993
Oorspronkelijke titel: ‘Die waerachtige ende seer wonderlycke historie van Mariken van Nieumeghen die meer dan seven jaren met den duvel woonde ende verkeerde.’
Verschenen in: 16e eeuw
Aantal blz.: 63
Leestijd: 1 uur

Verantwoording van de keuze:

Het laatste boekverslag was een keuze uit vier middeleeuwse boeken. Wij, Christine, Annemiek, Anna, Laurentine, hebben voor Mariken van Nieumeghen gekozen, omdat dit boek ons het meeste aansprak.

Samenvatting:

Het verhaal gaat over Mariken van Nieumeghen, een jonge vrouw van rond de 18 jr.
Op een dag moet ze van haar oom, Gijsbrecht, naar Nijmegen moet om baadschappen te doen. Ze moet voor het donker uit Nijmegen vertrekken (ze wonen zelf in de omgeving van Nijmegen en ze moet te voet naar Nijmegen). Als ze niet voor het donker uit Nijmegen weg kan komen moet ze aan haar tante vragen of ze daar kan overnachten. Zo gezegd zo gedaan. Als ze het dus niet redt vraagt ze aan haar tante of ze daar mag overnachten, deze zegt echter dat ze liegt en als een hoer in de kroeg heeft gehangen, ze komt het huis dus echt niet in!
Mariken die verdrietig uit Nijmegen vertrekt en toch, tegen beter weten in, naar huis gaat wordt onderweg zo bang dat ze verscholen onder een struik gaat zitten. En in het hevige verdriet om hulp vraagt van God of de Duivel……dat maakt niets uit. Daar reageerde de Duivel op en bood haar hulp aan. Ze stemde in en vergat haar geloof en God en Maria en ze veranderde zelfs haar naam in Emmeken. Emmeken en Moenen gaan vervolgens naar Antwerpen en verblijven in de herberg ‘De Gulden Boom’. Emmeken wordt gevraagd om een refrein voor te dragen aan een stel drinkebroers. Na dat refrein zorgde Moenen ervoor dat er iemand doodgestoken werd in het gedrang, om zomeer zielen voor Lucifer te winnen. In de jaren die hierna volgden leidden Emmeken en Moenen een zondig leven en stierven er veel mensen. Na 7 jaar met Moenen geleefd te hebben keerde ze weer eens terug naar Nijmegen. Emmeken ziet een wagenspel, hoewel moeder liever niet wil dat ze erna kijkt, omdat zij bang is van haar daden. Het is een wagenspel, waarin de advocaat van Lucifer Masscheroen een beroep doet op Gods rechtsvaardigheid en daaruit blijkt dat een zondaar oprecht berouw toont, zijn zonden vergeven worden.
Waar Moenen bang voor was gebeurde ook Emmeken krijgt berouw na het bekijken van het wagenspel en wil niets meer met Moenen te maken hebben. Moenen wordt hier zo kwaad van en tilt haar boven de toppen van de huizen en werpt haar naar beneden. Oom Gijsbrecht vindt haar op de grond en beschermt haar met gebeden tegen de Duivel.
Mariken gaat weer bij haar oom wonen en ze doen er alles voor om te zorgen dat al haar zonden worden vergeven. Ze gaan naar alle priesters maar die willen haar niet helpen. Zo wordt ze door verstuurd naar de paus in Rome, die haar uiteindelijk helpt. Ze moest drie zware ijzeren ringen dragen om haar hals en handen. Mariken werd non in een klooster in Maastricht. Twee jaar voor haar dood waren haar ringen afgevallen omdat God haar had vergeven.

Indeling:

Het boekje begint met een proloog, waarna 12 hoofdstukjes komen met ieder een titel, en het eindigt met een epiloog.
Ieder hoofdstuk is een episode.

Tijd en ruimte:

Het boek speelt zich af in de middeleeuwen rond de 16e eeuw. De vertelde tijd is in Mariken van Nieumeghen is ongeveer 33 jaar. Mariken van Nieumeghen is een chronologisch verteld verhaal. Het begint als Mariken door haar oom naar Nijmegen wordt gestuurd om boodschappen te doen en het eindigt twee jaar nadat de engel haar ringen heeft afgenomen. Samen met Moenen komt ze in de plaatsen Antwerpen en Nijmegen. En aan het eind van het verhaal gaat ze met haar oom naar Rome om boete te doen voor haar daden.

Wijze van vertellen:

Het verhaal is een dialoog met een verteller tussendoor. Deze verteller verteld in de hij/zij-vorm.

Spanning:

Het verhaal begint rustig als Mariken naar Nijmegen gaat om boodschappen te doen. Een lichte spanning ontstaat door feit of Mariken wel of niet veilig door het bos komt. Daar ontmoet ze de duivel. Samen met hem gaat ze naar Antwerpen waar door het toedoen van hem worden er veel mensen vermoord. Maar er ontstaat geen echte spanning. Als ze samen met de duivel terugkeert naar Nijmegen gaat Mariken naar een stuk over de duivel kijken op het marktplein. Ze krijgt spijt, maar de duivel neemt haar mee de lucht en laar haar vallen. Dit is het hoogtepunt.

Thema en Motieven

Het thema van dit boek is, dat ongeacht de grootte van je zonden, God je kan vergeven als je berouw toont. ‘Luister naar mijn uitspraak. Het zou mij spijten en het zou ook zeker betreurenswaardig zijn als er iemand verloren ging als het vermeden zou kunnen worden. Ook God zou dat lieverd niet laten tot ze versleten zijn of tot ze vanzelf afvallen dan zullen haar zonden geheel betreuren. Kijk, hier zijn drie ijzeren ringen. De grootste moet u om haar hals bevestigen, de andere om haar armen, flink stevig en strak. Die ringen moet ze net zo lang dragen vergeven zijn, pas dan is haar vergiffenis geschonken.’ Op deze manier werd Marieken haar zonden vergeven. Haar ringen werden na vele jaren door een engel eraf gehaald. Het goede wint van het kwade.

Motieven in dit boek zijn, de duivel. De duivel representeert het kwade, en aan de andere kant is er god, het goede. Dan heb je ook nog de getallen, het getal 7 speelt een belangrijke rol in het verhaal. Ze leerde van Moenen de zeven vrije kunsten, en ze verbleef zeven jaar met hem. Emmeken, die eerst Mariken heette, heeft zeven letters in haar naam. Het getal drie bijvoorbeeld speelt een centrale rol. Drie staat voor de goddelijke drie-eenheid, het goddelijke, het heilige. Zo woont Gijsbrecht drie mijlen van Nijmegen en Emmeken krijgt als boetedoening drie ijzeren ringen. Als ze in Nijmegen terugkeert is het drie jaar geleden dat haar tante zelfmoord pleegde.

Verklaring titel, ondertitel en motto:

De titel spreekt voor zich. Mariken van Nieumeghen, is de hoofdpersoon uit het boek. Zij verkoopt zich aan de duivel. Ondertitel van het boek is Die meer dan 7 jaar met de duivel samenwoonde. Ook heeft het boek een oorspronkelijke titel, die luidt ‘Die waerachtige ende seer wonderlycke historie van Mariken van Nieumeghen die meer dan seven jaren met den duvel woonde ende verkeerde.’ Motto is hier niet van toepassing.

Personages:

Mariken: Ze is een meisje van rond de 18 jaar, en de roundcharacter van het verhaal. Ze gaat het slechte pad op omdat ze wanhopig is, maar diep in haar hart is ze niet een slecht meisje. Dit blijkt uit het feit dat ze op het laatst spijt krijgt van haar daden.
Ook weet je dat ze niet lelijk is. In de kroeg komen meteen 3 jongens naar het meisje omdat ze, volgens hun, knap is.
Marikes afkomst is van haar oom. Haar moeder is overleden en ze woont alleen met haar oom in en klein dorpje iets buiten de stad.
De belangrijkste bijpersonen zijn:
De oom: De oom is een bezorgde man die niets anders dan goed in zijn hart heeft zitten. Hij geeft erg veel om zijn kleine nichtje.
De tante: De tante is niet helemaal normaal. Ze scheld haar nichtje uit voor hoer en slet en ze pleegt zelfs zelfmoord om een politiek besluit. Door haar toedoen raakt Mariken op het verkeerde pad.
Moenen: Een eenvoudige duivel met een mensengedaante. Hij heeft alleen wel altijd een afwijking aan zijn uiterlijk. Dat hebben alle duivels, ze zijn nooit helemaal mens. Hij zorgt ervoor dat er veel mensen vermoord worden.

Context:

De auteur is dus onbekend. Wel kunnen we verder iets over de context vertellen. Mariken van Nieumeghen is één van de bekendste rederijkersdrama’s. De rederijkers zijn de overgangsfiguren tussen de Middeleeuwen en de renaissance. Zij vormden rederijkerskamers, een soort gilden, en hielden zich vooral bezig met dichtvormen en toneel. Refreinen en rondelen zijn typische rederijkerskenmerken in een tekst. Een refrein is een rederijkersballade; een gedicht waarin elke strofe eindigt op dezelfde regel, de zogenaamde stockregel, en de slotstrofe een soort opdracht bevat, de zogenaamde Princestrofe.