Margaretha door Jan Siebelink

Margaretha – Jan Siebelink

Samenvatting

Het boek gaat over Margaretha van Parma, dochter van Karel V, landvoogdes over de Nederlanden sinds augustus 1559, zus van koning Philips en Juan van Oostenrijk(halfbroer, 2 jaar jonger dan haar eigen zoon Alexander). De wordt niet echt als een mooie vrouw beschouwd, en heeft dan ook nooit in haar leven minnaars gehad. Ze is behoorlijk alleen geweest. In het boek ontmoeten we de oude Margaretha, aan het einde van haar leven. Het eerste hoofdstuk doet Margaretha alsof ze dood is, omdat ze graag haar eigen begrafenis bewust mee wil maken. Haar dienstmeisje Johanna vindt het belachelijk. Maar Karel V had het destijds ook gedaan. Margaretha is al een tijd lang ziek. Haar lichaam werkt niet meer goed. Ze krijgt van haar zoon Alexander Farnese een bericht dat Willem van Oranje is omgebracht. Hieruit blijkt echter dat haar zoon niet heel veel meer om haar geeft, want ze krijgt het bericht pas 2 maanden nadien. Margaretha heeft alleen Johanna die weleens met haar praat en haar vaak voorleest uit de heilige Clara. Verderop in het boek merk je dat Margaretha stiekem verliefd was op Willem van Oranje. Ze moet als landvoogdes over de Nederlanden vaak samenkomen met de raad. Zij borduurt dan eigenlijk alleen maar, maar soms doet zij ook mee met beslissingen nemen.

Margaretha heeft nooit een minnaar gehad, omdat ze niet zo knap was. Ze is wel 3 keer uitgehuwelijkt. De eerste keer was ze pas een jaar of 4, en daar kan ze zich dus niets meer van herinneren. Het zou zijn met de toekomstige hertog van Ferrara. Het had haar bijna het leven gekost, omdat de tocht naar de man toe heel zwaar zou worden, maar op het laatste moment is dat toen stop gezet. Daarna is zij getrouwd met Alessandro de’Medici. Zij was toen tien, hij een jaar of 18. Het huwelijk kon pas geconsumeerd worden als zij twaalf was. Voordat dat het geval was, werd Alessandro vermoord door een sluipmoordenaar in dienst van Lorenzino, Scoronconcolo. Nu Margaretha oud is, denkt ze terug aan deze tijden. Ook komt ter sprake dat zij niets te maken wil hebben met haar kleindochter die naar haar vernoemd is: Margarita. Waarom is op dat moment nog niet duidelijk.

Margaretha is gewend om gelijk gehoorzaamd te worden en snauwt dan ook zo nu en dan tegen Johanna. Ze denkt aan vroeger toen ze ook Granvelle, haar belangrijkste adviseur, Karel van Berlaymont en Viglius er weleens van langs gaf. Allemaal mannen uit de raad.

Nadat Alessandro vermoord is, verlaat Margaretha palazzo Medici en vertrekt naar Florence. De kleinzoon van Paulus III, Ottavio Farnese, lijkt een geschikte huwelijkskandidaat. Hij is drie jaar jonger dan Margaretha, en als meisje van 16 zit je daar dan niet echt op te wachten. Bij hun huwelijk zegt Margaretha niets op het moment dat ze JA moet zeggen, maar de paus heeft het niet in de gaten.

Ze ontwijkt Ottavio zo veel mogelijk, hij is een kop kleiner dan zij. Maar de familie van Ottavio dringt erop aan dat er voor een nageslacht moet worden gezorgd. Margaretha heeft hier totaal geen zin in en hoopt dat paus Paulus III dood gaat. Na een tijdje kan ze er echter niet meer onderuit. Wanneer ze seks gehad hebben, blijkt dat Ottavio in bed plast. Ook dat nog.

Margaretha denkt ook vaak aan het jagen dat ze vroeger deed. Ze is een keer ontsnapt aan de andere mannen en heeft een nacht doorgebracht in het bos. Dat vond ze heel leuk.

In haar huwelijk met Ottavio verblijft Margaretha in Palazzo Farnese aan het Piazza Navona. Vaste gasten: Ignatius van Loyola, Pallavicino, Michelangelo en Vittoria Colonna. Margaretha is zwanger, maar heeft geen zin het aan Ottavio te vertellen. Ze bevalt, nadat ze een dag in de bloedhitte heeft gelopen van de begrafenis van een neefje van Ottavio, van een tweeling. Twee jongens. De ene lijkt zwak, de ander een sterke kerel. De sterke wordt Karel genoemd, de zwakke Alexander. Uiteindelijk overleeft alleen de zwakke het.

Ondertussen heeft Margaretha steeds vergaderingen met de Raad. Voornaamste raadsheren zijn Antoine Perrenot en boven genoemden. In het boek speelt ketterij en de reformatie een grote rol.

Margaretha is minder streng dan haar voorgangster Maria van Hongarije.

De prins van Oranje gaat trouwen met Anna van Saksen. Zij is een lelijk en humeurig schepsel. Margaretha vind het echter nog steeds niets. De prins is al eens eerder getrouwd geweest en heeft daar een dochter aan over gehouden, zijn vouw is gestorven. Margaretha heeft een luipaard, daar is ze heel trots op. Op een dag sterft het beest van de kou. Ze komt Willem van Oranje buiten de Raad zo nu en dan tegen en vind hem zeer charmant.

Soms wordt Margaretha gek, nu ze zo oud is. Al de bezittingen die ze nog heeft wil ze aan Johanna geven, maar zij weigert. Margaretha komt iets tegen van Margarita en schrikt daarvan.

Langzaamaan blijkt dat Margaretha helemaal niet zo tegen de protestantse opstanden is als eigenlijk zou moeten. Ze walgt bij een ophanging die ze heeft gezien in Arras. Ze vind eigenlijk dat iedereen zijn mening vrij zou moeten kunnen uiten. Omdat ze het de laatste tijd nogal eens oneens is met Granvelle, vraagt ze Philips hem terug te trekken. Nu heeft ze alleen Viglius nog als vijand. En nu zit de prins weer altijd naast Margaretha, daar is ze verheugd om.

Margaretha’s zoon Alexander gaat trouwen met Maria van Portugal. Eigenlijk had ze op een andere partij gehoopt, maar die onderhandelingen zijn op niets uitgelopen. Willem van Oranje vraagt of zijn dochter, Marie, bij Margaretha ondergebracht kan worden. Zij vind het een eer en stemt in. Tijdens een vergadering sneuvelt Viglius bijna, hij krijgt een soort van beroerte.

Uiteindelijk vind Margaretha dat ze niet genoeg heeft gedaan in haar leven en is ze niet heel blij met zichzelf. Ze is eigenlijk altijd ongelukkig geweest. De prins van Oranje is naar Duitsland gevlucht. Uiteindelijk blijkt waarom zij zo’n hekel heeft aan haar kleindochter Margarita; het meisje dat ze eer liefkozend Nonnina noemde. Ze wordt uitgehuwelijkt aan de 6 jaar oudere Vincenzo Gonzaga. Margarita is dolverliefd op hem. Margarita is dan 13 jaar. Het huwelijk kan dus geconsumeerd worden. Het blijkt alleen dat het meisje ‘verstopt’ zit. Ze kan geen kinderen krijgen, alleen met een operatie. Een operatie komt er echter niet, Margarita verdwijnt in het klooster. Margaretha doet dit met pijn in haar hart. Haar broer Juan sterft op dertigjarige leeftijd. Ook de vrouw van Alexander sterft.

Margaretha van Parma en Piacenza, dochter van Karel V en dienstmeisje Jeanne van der Gheynst, sterft op 63jarige leeftijd.

Motto’s

*L’histoire est un roman qui a été. – Edmond et Jules de Concourt

*En un temps si perplex, turbulent et confus – Margaretha van Parma

Personages

*Hoorne, Egmond, Viglius, Granvelle, bisschop > kardinaal, Willem van Oranje

*Karel van Berlaymont : gouverneur van het graafschap Namen

Plaats

Het grootste gedeelte van het boek speelt zich af in Brussel.