Titel: Laat me niet alleen
Auteur: Renate Dorrestein
Gebruikte druk: Uitgave ten gevolge van de Boekenweek
Verschijningsdatum: 2008
Aantal bladzijden: 64
Uitgegeven bij: Uitgeverij Contact, Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Amsterdam

Samenvatting

Renate Dorrestein schreef dit boek voor de boekenweek van 2008, die ‘ouder worden’ als thema had. ‘Laat me niet alleen’ is een handleiding ouder worden in de eenentwintigste eeuw.

Samenvatting per hoofdstuk

Woord vooraf
In het woord vooraf wordt ‘laat me niet alleen’ geïntroduceerd alsof het een internationaal geroemde leermethode is. Er wordt aangekondigd dat de lezer zonder enige moeite, in zeven simpele stappen zal leren hoe oud worden in de eenentwintigste eeuw in z’n werk gaat. Verder wordt er kort aangegeven dat er voor de ouderen expliciete kernpunten zijn opgenomen en dat er voor de jongeren aanvullende informatie toegevoegd is. Het woord vooraf is als een gladde verkooptekst en met de nodige humor geschreven.

Step One: Let’s take a look at our roots
Het hoofdstuk opent met een kinderversje waarin wordt opgesomd welke leeftijdsfase waardoor getekend wordt. Vervolgens wordt uiteengezet dat die klassieke indeling eigenlijk niet meer opgaat. Vroeger waren ouders bijvoorbeeld veel vroeger ‘oud’ terwijl je nu ouders op skates achter de kinderwagen voorbij ziet komen.
De schrijver beschrijft hoe het er in haar jeugd aan toeging en wat de generatie van haar ouders in die tijd kenmerkte. In hun tijd nam men het leven zoals het kwam. De schrijfster zelf is van de generatie van de babyboom. Volgens haar heeft haar generatie de wereld ‘maakbaar’ gemaakt.

Step Two: Let’s not look our age
De schrijfster vertelt dat mensen totaal verlepten toen de wereld nog niet maakbaar was. Nu de wereld maakbaar is, en wijzelf dat dus ook zijn, doen we er alles aan om er maar niet ouder uit te gaan zien. Er worden allerlei manieren beschreven waarop je er tegenwoordig voor kunt zorgen dat je er zo patent mogelijk bij kunt blijven lopen (facelift, kleurspoeling, sportschool etc.). Het feit dat de babyboomers het vertikken om op de traditionele manier oud te worden, wordt gewijt aan het feit dat ze de protestgeneratie zijn. De angst om oud te worden heeft tegenwoordig ook een naam: age-orexic. De schrijfster vraagt zich af of een kenmerk hiervan is dat de mensen die hieraan lijden ook het vermogen kwijt zijn om zichzelf te zien zoals ze zijn, zoals dat het geval is bij de gelijkklinkende aandoening anorexia. Volgens de schrijfster is het frustrerend dat het – ondanks de maakbare wereld – niet mogelijk is te voldoen aan de beelden die ons worden opgedrongen door de media en de commercie en is de angst voor het ouder worden inmiddels een maatschappelijke obsessie. Tegenwoordig lijkt het ideale uiterlijk voor een volwassen vrouw dat van een kleuter te zijn (grote ogen, kleine neus, openstaand mondje en vooral geen lichaamsbeharing) en de schrijfster vraagt zich af wat het over ons zegt dat we dit seksueel aantrekkelijk vinden. Bovendien kleden we kinderen aan als volwassenen en kleden volwassenen zich als kinderen.

Step Three: Let’s act young
De ouderen van tegenwoordig zien er dus jong uit, maar gedragen zich daar ook naar. Het is nu mogelijk om lang fit te blijven en dus hebben we het niet meer over senioren, maar over bijvoorbeeld mensen in hun golden years. Mensen gaan na hun pensioen dus ook niet meer bij de pakken neerzitten, maar gebruiken hun tijd om te gaan reizen, een nieuwe taal te leren of een cursus kunstgeschiedenis te volgen. Na het pensioen begint tegenwoordig de tweede jeugd.
Er is sprake van vergrijzing in ons land. Beleidsmanagers moeten niets weten van hulpeloze oudjes. Zij zien de ouderen van dagen als autonome, onafhankelijke zelfontplooiers. Deze voorstelling van zaken is een beetje te rooskleurig. Uiteindelijk kun je niet alles in de hand houden en wint de ouderdom het uiteindelijk altijd. In de maakbare wereld kun je daar echter niet mee aankomen. Er is altijd iets dat je had kunnen doen om te voorkomen dat je gebreken zou gaan vertonen. De schrijfster vraagt zich af waarom we nu eigenlijk zo bang zijn voor de ouderdom. Ouder worden is tegenwoordig een taboe.

Step Four: Let’s stop for a moment and consider cross-generational relationships and their intrinsic value in Western civilization
Op een gegeven moment vallen er mensen om je heen weg en ontstaat er een leegte. De schrijfster vraagt zich af of onze angst voor de ouderdom eigenlijk angst is voor een wereld die verder gaat zonder ons en de eenzaamheid die dat met zich meebrengt. De behoefte aan samenzijn stamt al vanaf de geboorte. Je wordt geboren en het eerste besef dat je hebt is: laat me niet alleen.

Step Five: Let’s see how the world views us
Om er niet alleen voor te komen te staan, is het belangrijk op tijd aan je imago te werken. Volgens de schrijfster moeten mensen van een bepaalde leeftijd zichzelf niet meer als jongere willen voordoen. Ze kunnen wel een lichtend voorbeeld voor de echte jongeren vormen, maar moeten niet denken dat ze één van hen zijn. Maar ouderen zijn ze ook weer niet. Ouderen zijn de mensen naar wie in de krant met termen als ‘hangouderen’ verwezen wordt. In de media verschijnen steeds meer negatieve berichten over ouderen die zich misdragen. ‘Oud’ blijkt vooral negatieve connotaties te hebben. De babyboomers willen het allemaal anders gaan doen en ervoor zorgen dat ‘oud’ niet meer als iets negatiefs wordt gezien, maar wie zegt dat ze niet op precies dezelfde manier zullen eindigen?
Er dreigde een generatieconflict te ontstaan doordat er een akkoord werd bereikt waarin stond dat jongeren mee moesten betalen om het voor ouderen mogelijk te maken om eerder met pensioen te gaan. Jongeren zijn niet meer bereid om ouderen zomaar te steunen. De babyboomers moeten daarom zelf mee gaan betalen aan hun AOW. Volgens de schrijfster hebben de babyboomers daar zelf schuld aan, aangezien zij de jeugd boven de ouderdom hebben gesteld.

Step Six: Let’s face our fears
De schrijfster realiseert zich dat ze als kind zonder angst fantaseerde over de dood, maar dat ze er nooit bij stil had gestaan hoe het zou zijn om iemand van 54 te zijn. Volgens Simone de Beauvoir komt onze angst voor ouderdom voort uit het feit dat we iemand worden die we eerst niet waren. Het begint ermee dat je onzichtbaar wordt in de openbare ruimte. Je valt niet langer op. Daarbij komt dat je vertrouwde rol ineens verandert doordat je bijvoorbeeld niet meer iemands kind bent.
De schrijfster beschrijft hoe haar moeder dement werd en weer terug was bij af. Ze was, als een kind, weer afhankelijk van anderen. Tegenwoordig zorgen we niet meer zelf voor onze ouders dus verzinnen we steeds nieuwe vormen van ouderensteun (aanleunwoningen en dergelijken).
Hoewel de babyboomers zo min mogelijk over de dood willen nadenken, hebben ze wel bedacht ze vooral zo snel en pijnloos mogelijk willen gaan.

Step Seven: Let’s get real
Bang om ouder te worden, is van alle tijden. Het enige dat nu anders is, is dat ons nu wordt wijsgemaakt dat we er geen genoegen mee hoeven te nemen met de jeugd die achter ons ligt. Uiteindelijk zullen we toch moeten inzien dat het niet de bedoeling van het leven is om steeds maar meer van hetzelfde na te streven. Verandering is inherent aan het leven. Het is mooi dat we steeds ouder, en steeds fitter oud worden, maar we zouden die tijd moeten proberen te besteden aan nuttigere dingen dan het nastreven van almaar meer. We moeten inzien dat iemand van zeventien geen zeventien meer is en dat het ook z’n schoonheid heeft om al zo’n poos op de aarde rond te lopen. De schrijfster komt terug bij de intrinsieke waarden van alle leeftijden waarmee ze het boek ook begon (het kinderversje). Al die leeftijden moeten hun oude kenmerken terugkrijgen. Dan zal de solidariteit tussen leeftijden ook terugkeren en zal de sociale cohesie haar weg weer vinden.

Titelbeschrijving

De diepste angst die in het boek steeds terugkomt, is de angst om alleen achter te blijven, om eenzaam te worden. De titel verwijst naar deze angst.

Personages

Niet aanwezig

Genre

Eigenlijk is het boek een soort pamflet dat ertoe oproept de angst voor het ouder worden, en onze lachwekkende strijd tegen de tijd, los te laten.

Plaats en tijd
Nederland 2008

Schrijfstijl

De schrijfstijl is een beetje cynisch. Het is geschreven als een heel commercieel, Amerikaans zelfverbeteringsprogramma, inclusief tips, leermomenten en Engelse titels. De ondertoon en de boodschap zijn serieus, maar het boek is spottend en met humor geschreven.

Vertelperspectief
Het boek is geschreven vanuit de schrijfster.

Thema

Het thema is onze collectieve strijd tegen de tijd en onze angst om ouder te worden.

Mening

Het boek leest makkelijk weg. Als het langer was geweest, was het waarschijnlijk gaan vervelen omdat er geen sprake is van een verhaallijn en ieder hoofdstuk een beetje hetzelfde is. De uiteindelijke boodschap is mooi, maar voorspelbaar. Dit is een prima boek om tussendoor te lezen, maar het maakt geen onuitwisbare indruk. Het is dan ook geschreven voor de boekenweek en daar is het zeker geschikt en een prima werk voor.