Jaromir-cyclus & Marco door A.C.W. Staring

A.C.W. Staring, Jaromir. Zutphen (2e druk)

Beschrijvingsopdracht
Motivatie Dit boek heb ik vooral gekozen omdat het niet al te dik was en veel anderen hadden dit boek ook gekozen, dus als ik ergens niet uit zou komen zou ik dat makkelijk kunnen vragen. Ik houd niet zo van oud-Nederlandse literatuur, dus ik was al blij dat er zo’n dun boekje was. Ik had van tevoren niet zo veel verwacht van het boekje, ik wist wel dat het humoristisch moest zijn, want dat was mij al verteld. Nadat ik in de klas het gedicht ‘de zelfmoordenaar’ had gehoord had ik wel een beetje een beeld van wat ik kon verwachten. Ik verwachtte in ieder geval geen saai boekje.

Samenvatting Jaromir bestaat uit vier verhalen, elk met een aparte titel. Ik vat elk verhaal apart samen.

Jaromir te Praag Vier eeuwen voor het schrijven van dit verhaal. Jaromir is een student theologie, aan de ‘Karels School’ te Praag. Hij heeft zijn beurs al helemaal opgemaakt en heeft ontzettende honger. Hij vindt op een erf een paar paardenpoten en een koeienstaart, hij wist meteen wat hij ermee moest doen. Hij besluit om naar een herberg te gaan en het er daar eens flink van te nemen. Hij zegt steeds “Schrijf het maar op de rekening”. Dan gaat hij slapen en de volgende ochtend als er iemand zijn kamer binnenkomt komen er twee hoeven en een staart onder het laken vandaan. Iedereen denkt dat de duivel in de herberg heeft geslapen en de herbergier zegt tegen Jaromir dat alles gratis was, omdat hij bang was de duivel boos te maken.

Jaromir te Lochem De duivel vindt dat Jaromir zich misdragen heeft door zich voor de duivel uit te geven en de duivel wil hem straffen. Jaromir is inmiddels een reizende Franciscanen monnik geworden. Jaromir komt in Lochem aan na andere steden te hebben bezocht. Hij hoorde de kerkklokken luiden en vervloekte ze, omdat ze nog nieuw en nog niet gewijd waren. De duivel had tot op dit moment gewacht en omdat Jaromir de klepels in de klokken niet had vervloekt, gooide de duivel de klepels op Jaromir\'s kale monnikenhoofd. Dit werd bijna Jaromirs dood, maar de klokken werden naar beneden gehaald en in twee waterpoelen gegooid. De waterpoelen heten voortaan de ‘duivelskolken’ en elke keer met kerst, precies om middernacht luidt de duivel de klokken, wie goed luistert kan ze horen.

Jaromir te Zutpen Jaromir is niet ernstig gewond, omdat hij op tijd de hulp van Sint-Michiel de aartsengel heeft ingeroepen die de klepels nog een beetje had afgeremd. Toch waren de klepels op het hoofd van Jaromir terechtgekomen. Omdat Sint-Michiel Jaromir heeft gered heeft Jaromir beloofd om eens in de twee weken op dinsdag te vasten. Het noodlot slaat weer toe als hij naar de bibliotheek van Zutpen gaat en daar af en toe wat te eten krijgt van de koster. Op een van de dinsdagen dat Jaromir heeft beloofd te vasten, is er een mandje met gebraden hoen voor hem neergezet. Hij kan zich beheersen tot hij zijn sleutels laat vallen en terwijl hij die wil oppakken tegen het mandje met de hoen aankomt. Hij eet de halve hoen op en voelt zich schuldig. De duivel grijpt deze kans met beide handen aan en komt in de gedaante van een hond de bibliotheek binnen. Hij neemt de rest van de hoen en de sleutels van Jaromir mee en sluit Jaromir op in de bibliotheek. Jaromir wordt pas de volgende ochtend weer vrijgelaten door de koster. Dan besluit Jaromir dat hij moet boeten voor zijn daden en hij gaat alles van Sint-Michiel zoeken en aanbidden. Hij reist zo ver en zo lang tot hij elk beeld en elk schilderij van Sint-Michiel heeft aanbeden, dan pas vindt hij dat hij genoeg heeft geboet voor zijn daden.

Jaromir gewroken Na 300 mijl tot over de Appenijn te lopen om zijn excuses te maken bij Sint-Michiel komt hij terug in Lochem. Als hij terug is blijkt dat de kapelaan in bezeten door de duivel. De kapelaan is tot over zijn oren verliefd geworden op een van de nonnen, Leonoor. Alles gaat verkeerd doordat hij zo verliefd is, hij zingt de verkeerde teksten en hij zit steeds voor het raam dat over de moestuin, waar Leonoor werkt, uitkeek. Jaromir verdrijft de duivel uit de kapelaan met een spreuk en duivel maakt dat hij wegkomt, maar Sint-Michiel houdt hem tegen en gooit hem terug op aarde, bij Jaromir. Jaromir slaat hem in elkaar voor alles wat de duivel hem had aangedaan en de duivel verdwijnt onder de grond. De plaats waar hij onder de grond verdween heet nu ‘Duivelaars’. En de kapelaan wil niet eens meer verliefd worden en kijkt daarom niet meer naar vrouwen. Tenzij het een oude ongevaarlijke vrouw van tachtig is.

(678 woorden)

Persoonlijke reactie Het verhaal over Jaromir heb ik zonder tegenzin gelezen, in het begin moest ik erg wennen aan het taalgebruik en het constante rijmen van Staring, maar het toen ik eenmaal begonnen was, had ik het boekje voor dat ik het wist uit. Het verhaal op zich vind ik wel grappig. In het eerste verhaal doet Jaromir zich voor als de duivel en alle mensen zijn bang voor hem, ik vind het wel grappig dat die mensen zo goedgelovig zijn. Het tweede verhaal vind ik ook wel grappig omdat hij de klepels van de klokken op zijn hoofd kreeg en dat op een leuke manier werd beschreven. Het derde verhaal vond ik iets minder grappig, omdat er eigenlijk niet iets in gebeurde waardoor het echt grappig werd. En het laatste verhaal is meer een slot, Jaromir rekent af met de duivel en alles komt toch nog goed. Ik vind dat een beetje zo’n ‘eind goed, al goed’ einde en ik had toch iets anders verwacht, omdat de duivel in het hele verhaal Jaromir probeerde te pakken. Het onderwerp van Jaromir vind ik wel interessant, omdat het gaat over de relatie tussen de mens en de duivel. Ik had hier nog nooit een boek over gelezen en ik vond het wel grappig om te lezen dat de mensen zo goedgelovig waren in die tijd. De mensen waren in die tijd natuurlijk allemaal streng gelovig, maar toch is het wel grappig om over hun ‘bange’ reactie te lezen als ze Jaromir voor de duivel aan zien. De gebeurtenissen zijn over het algemeen heel belangrijk voor het verhaal, ze hebben allemaal te maken met Jaromir en de duivel. In hun tweestrijd gebeurt er van alles. Jaromir gaat zelfs nog bijna dood door de klepels die door de duivel op zijn gladgeschoren hoofd worden gegooid. Alle gebeurtenissen zijn op een leuke manier geschreven, waardoor het lezen van het boekje een stuk makkelijker wordt. Bijna alles wat er gebeurde waren dingen die je zelf nooit had kunnen bedenken, heel onvoorspelbaar en dat maakte het lezen wel leuk. De personages waren buiten Jaromir en de duivel niet zo heel belangrijk. Ze waren meer bijpersonen die in de maling werden genomen. Ze waren in ieder geval niet belangrijk voor het verhaal. De aartsengel Sint-Michiel was wel belangrijk, want hij redde Jaromir’s leven en zorgde ervoor dat Jaromir de duivel zijn laatste lesje kon leren. Sint-Michiel is maar twee keer voorgekomen in het verhaal, maar hij was wel belangrijk. Het gedrag van Jaromir in het eerste hoofdstuk is wel grappig, als hij zich voordoet als de duivel. Daarna vind ik hem een beetje te braaf, hij wordt monnik en mag niks meer fout doen zonder er voor te moeten boeten. In het begin dacht ik dat het een soort ‘kwajongens’ boek zou worden, met allerlei streken van Jaromir. Dat bleek dus niet zo te zijn. Ik denk dat het leuker was geweest als Jaromir wat meer streken had uitgehaald in het verhaal, maar zo was het verhaal ook al grappig, dus eigenlijk was het niet nodig. In het begin vond ik het een beetje ingewikkeld, maar dat kwam omdat ik het af en toe niet helemaal kon volgen door de soms wat vreemde woorden en het rijmschema, waardoor zinnen op een voor mij vreemde manier werden afgebroken. De inleidingen voor ieder verhaal waren wel handig, omdat ze, direct tot de lezer gericht, een samenvatting gaven over wat er met Jaromir was gebeurd in de tijd tussen de verhalen in, dit zorgde voor samenhang tussen de verhalen, waardoor het een stuk duidelijker werd. Sommige stukken heb ik meerdere keren moeten lezen, omdat ik vaak de humor niet begreep of niet begreep wat er stond, maar over het algemeen viel dat best mee. Ik vond het een leuk boekje om te lezen, ondanks dat het oud-Hollandse literatuur is, waar ik in het begin nog al tegenop zag.

(646 woorden)

Verdiepingsopdracht

Staring was een groot liefhebber van de middeleeuwse geschiedenis en daarom heeft hij ook een verhaal geschreven over Jaromir, die in de middeleeuwen leefde. Toch is verhaal ook erg uit de negentiende eeuw, omdat het erg rationalistisch is en als bespotting van het Rooms-katholicisme in Starings tijd is bedoeld. Jaromir heeft ook een relatie met literaire stromingen als de romantiek en het realisme. De romantiek wordt in Jaromir benadrukt door de gevoelens die niet altijd, maar af en toe toch duidelijk worden beschreven. Bijvoorbeeld als de kapelaan die verliefd is op Leonoor, zijn gevoelens worden toch duidelijk beschreven. De harde werkelijkheid van het realisme wordt ook beschreven door de manier waarop Staring de verschillende gebeurtenissen precies beschrijft alsof het allemaal werkelijk is gebeurd. De aspecten van de romantiek waren niet allemaal terug te vinden in Jaromir, maar een aantal ook wel. De breuk met het klassicisme dat is niet zo heel goed terug te vinden in Jaromir, Staring was zoals gezegd een groot liefhebben van de middeleeuwse geschiedenis. Dat is waarschijnlijk een reden waarom hij zowel romantisch als realistisch dichter was. Hij beschrijft wel gevoelens in zijn verhaal over Jaromir, maar niet zoveel dat het een echt romantisch verhaal wordt. Hij beschrijft meer de gebeurtenissen en is daarom ook wel een realist. Hij heeft de onverklaarbare gebeurtenissen uit zijn streek met zijn eigen verhaal ingevuld en in Jaromir heeft hij dus het ontstaan van de ‘Duivelskolken’ en de ‘Duivelaars’ weergegeven. Staring was niet een dichter die last had van Weltschmerz, hij had geen gevoel van onvrede met de eigen tijd. Hij had dan belangstelling voor het verleden, maar hij was in zijn eigen tijd ook zeer tevreden. Hij vond het niet zo erg dat er een kloof was tussen het ideaal en de werkelijkheid. Hij legde zich er bij neer. Staring was wel iemand die een ideaal wilde scheppen, hij was een perfectionist. Hij herschreef delen uit zijn verhalen en gedichten keer op keer om het maar beter te maken en perfect te krijgen, waardoor er ook bij Jaromir verschillende versies van het verhaal zijn verschenen, ieder weer net iets anders. Het personage in Jaromir is een klein beetje een dolend personage, omdat hij steeds aan het rondtrekken is, maar dat is niet omdat hij een onvervulbaar verlangen heeft. Dit is omdat hij dat op die manier wil, hij is monnik en wil mensen helpen op zijn manier, waardoor hij zijn doel in zijn leven heeft bereikt. Hij heeft in zijn studententijd zich voor de duivel voorgedaan om er zelf beter van te worden. De duivel vond dat alleen niet zo leuk en probeert hem dat betaald te zetten gedurende de rest van Jaromir’s leven. Uiteindelijk overwint Jaromir de duivel en is ook dat probleem opgelost. Maar Jaromir is eerder een levensgenieter dan een lijder aan Weltschmerz. Staring schetst het beeld in Jaromir alsof het allemaal echt gebeurd is. Het is natuurlijk allemaal verzonnen, maar Staring heeft geprobeerd het zo geloofwaardig mogelijk over te brengen. In dit opzicht is hij een realist. Maar Staring is geen objectief realist, omdat hij wel humor en ironie in zijn verhaal kwijt kan. Staring heeft het middeleeuwse duivelsgeloof als uitgangspunt genomen voor het verhaal van Jaromir, iets wat vroeger echt was en waar hij zich aan vast heeft gehouden. In dit opzicht was hij ook realist, hij heeft in Jaromir in veel opzichten zo realistisch mogelijk weergegeven. Toch is het moeilijk om Jaromir in te delen, want het is eigenlijk geen romantiek, maar ook eigenlijk geen realisme. Het is iets daartussenin. Net zoals Staring eigenlijk was. Hij was geen echte romanticus, maar ook geen echte realist. Jaromir is dus een typisch Staring verhaal.

(610 woorden)

Evaluatie

Ik heb wat meer in het boek opgezocht over wat voor soort genre of literaire stroom het verhaal precies was, maar verder ben ik niet zo heel veel wijzer geworden na het doen van de verdiepingsopdrachten. Ik denk dat ik het uiteindelijk wel een goed boek vind. Ik zat vooral in het begin erg te twijfelen of ik het wel leuk zou vinden, maar dat bleek allemaal wel goed te zitten. Ik vind dat als je eenmaal aan het taalgebruik en de rijm bent gewend dat het een leuk boekje is om te lezen. De beschrijvingsopdracht daar ben ik wel tevreden over, het duurde allemaal niet zo heel erg lang om alles op papier te krijgen en over wat er op papier is gekomen ben ik wel tevreden. De verdiepingsopdracht vond ik een stuk moeilijker, omdat ik van de vier punten er eigenlijk maar twee kon beantwoorden, daardoor had ik soms een beetje moeite om verder te schrijven, maar uiteindelijk ben ik ook daar wel tevreden over. Ik moest voor de verdiepingsopdracht nog wel vaak terugkijken in mijn boek, iets wat ik normaal veel minder doe, maar het was niet dramatisch veel, dus ik beheerste vrijwel alles wat ik nodig had.