Feitelijke gegevens van het boek

Titel: Het verrotte leven van Floortje Bloem.

Auteur: Yvonne Keuls.

Uitgeverij: Ambo/Anthos.

Oorspronkelijk gepubliceerd in: 1982.

Bladzijden: 278.

Genre: literaire fictie, psychologische roman.

Verwachtingen en eerste reactie

Ik besloot om dit boek te gaan lezen doordat het over een wereld ging waar ik zelf helemaal geen ervaring of kennis over had. Het leek me daarom erg interessant om een boek te lezen vanuit het perspectief van een verslaafde prostituee en hoe ze in die situatie terecht was gekomen.

Mijn verwachting was dat het boek zou starten als Floortje als verslaafde prostituee en dan zou eindigen met dat die situatie zou veranderen, het liefst op een positieve manier. Dit was niet het geval; het boek startte met de geboorte van Floortje en eindigde met Floortje als een verslaafde prostituee. Het boek had een open einde. Verder kwam het boek ongeveer overeen met mijn verwachtingen.

De samenvatting

Toen Floortjes moeder zwanger was van Floortje, woonde ze met haar dochter Beppie bij tante Gerda. Ze had niet genoeg geld om een eigen huis te kopen. Maar tante Gerda had alleen plek voor twee mensen en daarom werd Floortje afgestaan bij geboorte en in een tehuis geplaatst.

Toen Floortje drie jaar oud was, werd ze geadopteerd. Ze kon het goed vinden met haar nieuwe broer en ze hield heel veel van haar nieuwe pleegvader. Maar op een gegeven moment overleed haar pleegvader in een auto-ongeluk. Floortjes pleegmoeder kon niet meer voor haar zorgen en Floortje werd terug in het tehuis geplaatst.

Dit was een grote klap voor Floortje en ze werd erg brutaal en ongehoorzaam in het tehuis. Een paar maanden later werd ze in een ander gezin geplaatst, maar Floortje had constant ruzie met haar nieuwe zusje en ze werd weer teruggeplaatst in het tehuis.

Door haar moeilijke karakter werd 7-jarige Floortje in een observatiehuis geplaatst en kwam ze daarna in een internaat terecht. Ze kreeg een gezin waar ze de vakanties, en soms ook de weekenden, mocht doorbrengen. Dit ging een tijdje erg goed, totdat Floortje seksueel werd misbruikt door hun oudste zoon.

Hierdoor raakte Floortje erg van streek en ze wilde heel graag terug naar haar ‘echte’ familie en haar echte moeder. Dit kwam goed uit, want haar moeder was ook bezig om Floortje op te sporen. Ze had nu namelijk een vriend en een eigen huis. Floortje mocht toen in de weekenden haar familie bezoeken. Haar zus Beppie nam Floortje en haar vriend Lexie altijd mee tijdens het uitgaan, waardoor Floortje kennis maakte met uitgaan, seks, drugs en alcohol en ze een aardige jongen, Sjon, ontmoette.

Floortje mocht bij haar familie gaan wonen op voorwaarde dat ze naar de huishoudschool ging. Floortje wilde daar niet heen en spijbelde veel. Ze ontmoette Karin, die haar voorstelt aan Gerben; een oudere man die Karin en Floortje meeneemt naar zijn appartement en hen op schoot neemt. Floortje houdt heel erg van de relatie die ze heeft met Gerben. Toen Gerben werd opgepakt voor pedofilie, ging ze deze band zoeken bij haar nieuwe vader Adri. Met haar moeder had ze geen goede relatie. Toen haar moeder Floortje en Adri betrapte in een innige omhelzing, werd haar moeder razend en bracht ze haar terug naar het internaat. Floortje bleef wel contact houden met Beppie en Sjon.

Toen Floortje door haar leeftijd naar een ander tehuis gebracht moest worden, ontsnapte ze en ging ze naar Beppie, die in Lexies huis logeerde. Lexie was er niet, maar zijn vriend Patrick wel. Beppie en Floortje verbleven in zijn huis, maar mochten niet naar buiten. Patrick gaf hun eten, drinken en ze mochten zelfs drugs uitproberen. Op een dag haalde Sjon Floortje uit het huis en bracht hij haar naar een tehuis omdat hij bezorgd was. Beppie denkt dat Floortje is weggegaan en voelt zich erg rottig, waardoor ze meer drugs gaat gebruiken. Door Patrick begon Beppie te tippelen en werd ze verslaafd aan drugs.

Floortje gaat van tehuis naar tehuis door haar moeilijke karakter. Vervolgens ontsnapt ze weer en belt ze Sjon op. Hij is samen met zijn vriend bezig om een tehuis voor heroïnehoertjes op te zetten. Via hen hoort Floortje dat Beppie ook een heroïnehoertje is. Ze haalt Beppie op en ze gaan samen naar tante Gerda, omdat Floortje wil dat Beppie afkickt. Beppie gaat naar een Christelijk afkickcentrum, maar hier wordt meer over religie gepraat dan dat ze ook echt geholpen wordt. Ze gaat weg bij het centrum en begint weer te tippelen.

Floortje gaat weg bij tante Gerda om Beppie te zoeken, maar ze wordt smoorverliefd op Omin, die later een pooier blijkt te zijn. Hij dwingt Floortje om te gaan tippelen. Na een tijdje lukt het haar eindelijk om te ontsnappen en Beppie weer te vinden. Floortje heeft geld verdiend met het tippelen, waardoor ze een plek kunnen vinden om samen te gaan wonen. Maar Beppie is zwaar verslaafd en dit zorgt voor veel ruzies. Floortje raakt bevriend met Martien, maar die berooft haar vervolgens omdat hij geld nodig heeft voor drugs. Floortje en Beppie raken in geldnood en gaan beide tippelen. Het boek eindigt met een hevige ruzie tussen Beppie en Floortje, doordat Floortje Beppie geen geld of drugs wil geven.

Personages

Floortje (round character). Floortje is de hoofdpersoon. Ze heeft een slechte jeugd gehad met foster-ouders en observatiehuizen. Ze heeft hierdoor een moeilijke persoonlijkheid ontwikkeld; ze is erg brutaal, onzeker, bitter en ze heeft geen respect voor regels en autoriteit. Floortje heeft haar hele jeugd gezocht naar een plek waar ze zich thuis kon voelen, maar ze heeft dat nooit gevonden. Je leert veel van Floortjes karakter kennen door de schrijfstijl, doordat l haar gedachten veel werden beschreven door het boek heen.

Beppie (round character). Beppie is de zus van Floortje. Ze kan goed met Floortje omgaan en ze wonen ook een tijdje samen. Beppie heeft Floortje al op jonge leeftijd de wereld van uitgaan, alcohol, seks en drugs laten zien. Ze kan erg gewelddadig en gemeen worden als ze niet krijgt wat ze wil (bijvoorbeeld drugs of geld), maar als ze in een goed humeur is, is ze een erg aardige meid.

Gerda (flat character). Gerda is de tante van Floortje. Gerda is een van de enige mensen in Floortjes leven die echt om haar geeft en altijd voor haar klaar staat. Ze heeft Floortje en Beppie meerdere keren in huis genomen, ook al waren ze niet altijd even aardig tegen haar. Maar ze kan ook streng en vastbesloten zijn als dat nodig is, en wil graag dat Floortje en Beppie doen wat het beste is.

Sjon (flat character). Sjon is een vriend van Floortje en Beppie. Hij is een buurtwerker bij het jongerencentrum ‘De Keet’, waar Beppie en Floortje regelmatig heen gaan. Hij wilde samen met zijn vriend Pieter een plan opzetten voor verslaafde prostituees, maar het is hem niet gelukt. Hij voelde zich erg schuldig dat hij Beppie en Floortje niet kon helpen en gaf ze regelmatig eten en geld.

Floortjes moeder (flat character). Floortjes moeder kwam pas laat in haar leven omdat ze Floortje bij de geboorte af had gestaan en daar later spijt van had. Toen Floortje weer naar haar biologische familie mocht, had ze hoge verwachtingen, maar ze was erg teleurgesteld toen ze haar moeder leerde kennen. Ze is altijd moe, geïrriteerd en ze vindt dat alles op haar manier moet, ook al heeft ze er eigenlijk geen verstand van. Het is duidelijk dat Floortje niet van haar moeder houdt.

Adri (flat character). Adri is de nieuwe vriend van Floortjes moeder. Hij is veel jonger dan Floortjes moeder en Floortje ziet hem daardoor niet als een vaderfiguur, maar eerder als een vriend. Adri is het vaak niet eens met Floortjes moeder, maar hij doet toch alles wat hem gevraagd wordt door Floortjes moeder. Floortje voelt zich aangetrokken tot hem en wil bij hem op schoot en wil dat hij haar knuffelt.

Martien (flat character). Martien is een vriend van Floortje en Beppie. Hij woont in hetzelfde kraakpand als Floortje en Beppie. Ze gingen vaak met hem om en Floortje kon goed met hem praten. Maar hij had haar twee keer bestolen; hij was namelijk verslaafd geworden aan drugs en had daardoor geld nodig.

Gerben (flat character). Gerben is een vriend van Floortje. Hij is een oudere man die wordt opgepakt voor pedofilie. Maar Floortje ziet het heel anders; zij vond hem een lieve, begripvolle man en zag hem als een vader/vriend. Hij was een van de enige mensen waar ze zich gelukkig bij voelde. Floortje vond het heel erg toen hij werd gearresteerd.

 Tijd 

Het boek is chronologisch geschreven, maar er komen een paar flashbacks in voor, bijvoorbeeld als Floortje terugkijkt naar haar vorige familie. Het boek is in de verleden tijd geschreven. In het begin, als Floortje nog jong is, lijkt het alsof de oudere Floortje vertelt hoe het vroeger was. Het taalgebruik blijft namelijk hetzelfde en de constructie ‘Toen ik … jaar was,’ wordt veel gebruikt. De vertelde tijd is 14 jaar en de verteltijd is 278 bladzijden.

Ruimte & plaats

Dit boek is in 1982 geschreven. Ik denk dat de algemene verhaallijn niet was veranderd als dit boek zich had afgespeeld in 2020, sinds de situatie rondom prostitutie en drugs helaas nog ongeveer hetzelfde is. Wel zouden er kleine veranderingen kunnen zijn, zoals e-mails in plaats van brieven. Maar Floortje is in het merendeel van het boek zo arm dat ze waarschijnlijk toch geen geld zou hebben gehad voor een mobiele telefoon.

Het boek speelt zich op verschillende plekken in Nederland af, omdat Floortje bij zo veel verschillende tehuizen en families is geweest. In het begin van het boek is Floortje vooral in internaten, observatiehuizen en andere tehuizen, of bij het huis van de familie Peperzakken. Het huis en café van tante Gerda en het appartement van Gerben komen ook vaak voor. Het eind van het boek speelt zich vooral af in verschillende clubs, bordelen en buurten in Rotterdam. Dat het boek zich op zoveel verschillende plekken afspeelt, weerspiegelt ook dat Floortje op veel plekken heeft gewoond, maar zich nergens werkelijk thuis voelde.

Schrijfstijl

De schrijfstijl is simpel en makkelijk te begrijpen. Er komen geen moeilijke woorden in voor en de zinnen zijn kort. Dit komt waarschijnlijk doordat het vanuit Floortje is geschreven, een tienermeisje. Het taalgebruik is zelden formeel; er komen veel straattaal en scheldwoorden in voor. Ook stijlfiguren worden zelden gebruikt, de schrijfstijl is erg direct en nuchter. Citaat:

“Mijn eerste snuif heb ik genomen toen ik me rot zat te vervelen. Ik dacht: Wat moet ik nou? De gedachte aan dat heroïnepoeder kwam ineens in me op. Maar ik zei gelijk hardop: Ben je nou belazerd, je weet nou wat het is met die pillen, je hebt je zin, verder hoeft het niet te komen. ’t Is volgens mij inderdaad de duivel, zoals zoveel mensen zeggen. Hij fluistert met een klein stemmetje aan je oor: Waarom zou je het niet één keer proberen? Eén keertje maar, dan weet je tenminste of het waar is wat ze zeggen. Eén keertje snuiven is toch niet zo erg…” 

Vertelwijze/ perspectief

Het boek heeft een wisselend ik-perspectief. Meestal is Floortje het ik-figuur, maar ook Beppie, tante Gerda en Floortjes moeder zijn soms het ik-figuur. Een verwisseling van het ik-figuur gebeurt altijd bij een nieuw hoofdstuk. Er staan geen namen bij het hoofdstuk, maar vaak kom je er snel achter wie het ik-figuur is door de context.

Thematiek

Het thema van dit boek gaat over drugsgebruik en prostitutie door slechte opvoeding.

De abstracte motieven uit dit boek zijn drugs, liefde, eenzaamheid, prostitutie, drugsgebruik en opvoeding.

Het leidmotief van dit boek is de konijnenknuffel die Floortje van Gerben had gekregen. Ook komt op schoot genomen vaak voor; haar eerste pleegvader nam haar op schoot, Gerben nam haar op schoot, Floortje wilde bij Adri op schoot, etc.

Het boek heet ‘Het verrotte leven van Floortje Bloem’ omdat Floortje haar leven als verrot beschouwd na alles wat er is gebeurd en alles wat haar is afgenomen. Ze vertelt haar konijnenknuffel regelmatig het verhaal van haar verrotte leven. Het moraal van dit boek is dat er niet genoeg hulp is in Nederland voor jonge, verslaafde prostituees.

Auteur

Yvonne Keuls is een Nederlandse schrijfster. Ze is geboren in 1931 in Nederlands-Indië en kwam op zevenjarige leeftijd naar Nederland. Ze heeft een Nederlandse vader en een Javaanse moeder, en ze heeft drie broers en zussen. Yvonne is naar het Grotiuslyceum gegaan. Ze speelde daar graag toneel, maar haar moeder vond dat ze onderwijzeres moest worden, net zoals haar zus. Ze ging in 1952 werken bij een school in Den Haag, maar ze werd ontslagen toen ze ging trouwen. Toen Yvonne geen werk meer had, begon ze korte stukjes te schrijven voor haar kinderen, en later ook gedichten, toneelstukken, hoorspelen en televisiebewerkingen van romans van bekende schrijvers.

Door de televisiebewerkingen werd ze op scholen uitgenodigd. Doordat ze daar veel met jongeren omging, realiseerde ze zich hoeveel problemen jongeren eigenlijk hebben. Ze opende een opvangcentrum voor jongeren, maar die ging helaas failliet. Ze legde haar ervaringen vast in haar eerste roman: Jan Rap en z’n maat. In haar columns, verhalen, romans en toneelstukken heeft ze het vaak over jongeren met problemen.

Bronnen:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Yvonne_Keuls
http://www.levenlang.nl/yvonne%20keuls/694.html
https://www.hoorspelen.eu/Hoorspelen/Auteurs/KeulsYvonne.html

Mening

Ik vond dit een heel mooi boek om te lezen, vooral omdat ik nog niet zoveel afwist van het onderwerp van het boek. Ik kan me door dit boek beter inleven in prostituees en drugsverslaafden. Ik vond dit boek ook erg triest en ik leefde erg mee met Floortje. Ik hoopte echt dat ze eindelijk een plek vond waar ze zich gelukkig voelde. Daarom was ik erg teleurgesteld door het einde. Niet alleen doordat het niet goed afliep, maar ook doordat het een open einde was. Het voelde net alsof ik het boek halverwege had weggelegd. Maar ondanks het einde vond ik dit een goed, mooi geschreven boek. Als er een vervolg was zou ik het zeker lezen.