Het verboden bacchanaal door Simon Vestdijk

Gegevens van het boek

Auteur: Simon Vestdijk (1898 – 1971)

Titel: Het verboden bacchanaal

Voor het eerst gepubliceerd in: 1969

Omslagillustratie: Lotte Ruting

Uitgever: Uitgeverij De Bezige Bij, Amsterdam, 1969, 1^e druk

Aantal pagina’s: 194

Genre: roman

Samenvatting van het boek

Frits van der Laan viert zijn twintigjarig jubileum als chef bij de Firma Toebosch, een bedrijf dat handelt in kanoorbenodigdheden. Frits is getrouwd met Mary en samen hebben ze drie kinderen, namelijk een dochter en twee zoons: de twaalfjarige Gerrie, de veertienjarige Sybrandt en de zestienjarige Frans. In Huize Van der Laan werkt ook nog een dienstmeisje dat Corrie heet.

De directie van de Firma Toebosch heeft de schilder Jan Lieklema gevraagd een portret van Frits te schilderen. Dat heeft Lieklema gedaan. Mary blijkt overigens een affaire met Lieklema te hebben. Frits geeft ter gelegenheid van zijn jubileum een diner bij hem thuis waar naast de directeur van de Firma Toebosch ook enkele oude vrienden van Frits – met hun echtgenotes – aanwezig zullen zijn. Een van die oude vrienden, de vrijgezel Carl Fentener, heeft zich ziek gemeld en daarom wordt in zijn plaats de schilder Lieklema uitgenodigd. Mary gaat het hem zelf vertellen en de schilder gaat schoorvoetend akkoord. Hij houdt eigenlijk niet zo van dat soort gedoe.

Als Frans van der Laan met zijn schoolkameraad Arjen Merkelbach gaat wandelen, hebben ze het over seks. Beide jongens zijn nog onervaren maar proberen zich natuurlijk groot te houden. Arjen vertel Frans dat hij van zijn vader gehoord heeft dat de moeder van Frans een affaire zou hebben met Lieklema. Dat had zijn vader namelijk gehoord van Constantijn de Vries die operazanger is en in hetzelfde huis woont als Lieklema. Frans op zijn beurt vertelt Arjen dat Carl Fentener een keer door zijn moeder betrapt is in de slaapkamer van Gerrie. Er was nog niets gebeurd maar Frans denkt er zo het zijne van.

Frits haalt zijn vrienden met hun dames met de auto van het station af. Het zijn de echtparen Van Heesteren (meubelhandelaar), Würdeman (apotheker) en Van Leeuwen (wijnhandelaar). Het zijn vrolijke lui en al grappen makend rijden ze naar het huis van Frits en Mary. Ze betreuren de afwezigheid van Carl Fentener. Van Heesteren grapt dat hij kennelijk syfilis heeft en daarom niet kon komen. Hij voegt er tot slot nog een grapje over condooms aan toe.

Het gezelschap verzamelt zich in de woonkamer van Frits en Mary van der Laan. Ook de directeur van de Firma Toebosch, de jonge Evert Toebosch, komt op bezoek. Hij presenteert officieel het schilderij van Frits dat door Lieklema geschilderd is. Vervolgens houdt Toebosch een toespraak die bedoeld is om de jubilaris te eren. Helaas wordt hij constant door Van Heesteren onderbroken met vrijmoedige grapjes. Toebosch vindt Van Heesteren daarom een proleet en probeert hem vervolgens zo veel mogelijk te negeren. Würdeman zit een beetje geil naar de aantrekkelijke mevrouw Toebosch te kijken en probeert met haar te voetjevrijen. Geshockeerd trekt mevrouw Toebosch haar voeten terug.

Dan arriveert de schilder Lieklema. Hij verschijnt in een colbertje met daaronder een trui en dat levert hem het nodige commentaar op. Voor een officieel jubileum vinden de meeste gasten dat geen gepaste kleding. Tot ieders verbazing komt ook Carl Fentener langs. Hij voelt zich weliswaar nog ziek – hij ziet er ook slecht uit – maar vond toch dat hij niet weg kon blijven. Juist op dat moment vertrekt de familie Toebosch. Zodra Carl de kamer binnenkomt, trekt hij alle aandacht naar zich toe. Dat is niet direct zijn opzet maar hij wordt door iedereen altijd als de grote smaakmaker van een feestje gezien. Carl babbelt wat met de kinderen van de familie Van der Laan en houdt een grappig verhaal over mensen met vreemde achternamen. Hij werkt als ambtenaar bij een gemeente.

Dan breekt het grote moment aan waarop iedereen aan de feestdis genodigd wordt. De tafel is feestelijk gedekt en er is zelfs een aparte ober voor ingehuurd. De drie kinderen eten overigens apart op de kamer van Gerrie. De sfeer aan tafel is jolig. Naarmate de drank rijkelijker vloeit worden ook de blikken van de mannen wellustiger. Zo wordt er ongegeneerd naar de boezems van de aanwezige vrouwen gegluurd. Op een gegeven moment wordt er een pauze ingelast. Iedereen kan dan even de benen strekken en eventueel een sigaret roken.

Carl vertelt Lieklema tijdens deze pauze dat de etentjes van het gezelschap regelmatig ontaarden in orgies. Overmatig drankgebruik is daar mede de oorzaak van. Carl raakte geboeid door deze orgies en deed soms zelf ook mee. Het vrijen vond soms al aan tafel plaats maar ook op de slaapkamer in allerlei combinaties. Volgens Carl deden Frits en Mary niet aan de vrijpartijen mee. Lieklema weet niet of hij dat moet geloven. Carl stemt hem gerust dat er vanavond niets zal gebeuren omdat Frits dat niet wil. Het is immers zijn officiële jubileumavond.

Na de pauze gaat het diner door. De drank blijft vloeien en Frits houdt een toespraak. Hierin richt hij zich ook tot Carl die een achterneef van hem blijkt te zijn. Van Heesteren wordt misselijk van alle drank en geeft in het toilet over. De kinderen die op de overloop en trap spelen zien dat. Lieklema en Mary gaan met een smoesje even naar de slaapkamer en daar vraagt Lieklema haar of zij meegedaan heeft met de orgies. Mary ontkent het. Daarna vrijen ze met elkaar op het echtelijke bed. Weer beneden gekomen gaat de telefoon. Als Frits opneemt, blijkt het de zanger Constantijn de Vries te zijn. Frans is nog op de gang en ziet zijn vader na het telefoongesprek met een rood hoofd de kamer weer in gaan.

Frans blijft op de gang staan om zo veel mogelijk van de gesprekken in de eetkamer te kunnen horen. Even later komt Sybrandt er ook bij. Hij was in de keuken bij Corrie taart wezen eten. De jongens kunnen maar weinig volgen van de gesprekken. Frans herinnert zich dat hij enkele gasten bij een vroeger bezoek seks heeft zien hebben. De gasten logeerden toen nog bij de Van der Laans. Tegenwoordig doen ze dat niet meer. Als de gesprekken in de woonkamer opeens erg luid worden, gaat Gerrie boven in haar kamertje huilen. Mary begeleidt eerst Jan Würdeman naar het toilet omdat die moet overgeven. Daarna gaat ze Gerrie troosten.