Het uur U door Martinus Nijhoff

Het uur U

Voor ST. STORM

Titelbeschrijving:

Martinus Nijhoff, Awater ; Het uur U, Amsterdam, Bakker 1983, vierde druk, 30 pagina´s
(eerste druk 1979)

Eerste reactie:

Omdat Martinus Nijhoff werk leverde van een hoog literair gehalte, en vaak ook dubbelzinnig werk, dus poëzie met een wat diepere inhoud dan literatuur van minder goede kwaliteit.

Inhoud:

In het uur u is er sprake van een climax en daarna een anticlimax. Mooi verteld; hij weet spanning op te bouwen en beschrijft dit doormiddel van een wandelaar die door een straat voorbij loopt, en dat dan op dat moment iedereen de adem inhoud en voor zichzelf denkt (dus niet voor een ander). Deze spanning maakt hij door te vertellen over het sterven en door te vertellen over het zinken van een schip, en door de leegte en de stilte. Ook door de sfeer van een verlaten straat waar de vogels wegvliegen als de wandelaar voorbij loopt.

Verdieping:

Korte beschrijving van de gedichtenbundel als geheel
Er is sprake van een inleiding. Het gaat over een zomerdag in een doodstille straat. Er komt een man de hoek om en er zijn kinderen aan het spelen op straat.
De bundel bestaat uit twee gedichten; Het uur U en Awater.
De gedichten zijn per alinea geschreven.
Goed geschreven, veel vergelijkingen en paar keer een vooruitblik.
Dat het eindrijm heeft, en dat het verhalender wijs geschreven is.

Onderzoek:

Hij wordt door Binnendijk, Gilliams, Debrot, Marsman en Coster als een vertegenwoordiger van de classicistische poëtica gezien, Greshoff en Vestdijk noemen hem een barokke dichter, Hoornik classificeert Nijhoff als romanticus, voor Kamphuis is hij een parnassien, Duinkerken, Rispens en opnieuw Kamphuis noemen hem een symbolist, Rispens, Duinkerken, Stuiveling, Gilliams, Kamphuis en Bittremieux vinden hem een vertegenwoordiger van het decadentisme, Stuiveling deelt hem in bij het expressionisme, Vestdijk, Debrot en Rodenko bij het realisme, Houwink noemt hem gewaagd een kubist, Van den Bremt ontwaart in Nijhoff en surrealist, Rispens nog een keer ziet kenmerken van magisch realisme in zijn werk, voor Slauerhoff, Vestdijk en Hoornik zijn er ook trekken van de nieuwe zakelijkheid bij Nijhoff aan te wijzen. En daar blijft het niet bij.
Zoals je hierboven ziet is het Nijhoff dus onder te delen onder veel stromingen, aldus belangrijke literataire mensen. Wat men hierboven de belangrijkste stroming vindt is classicistische poëtica, maar met name is het toch het Modernisme waar Martinus Nijhoff”s bundel onder valt.
Ja, zoals in Martinus Nijhoff`s boek Vormen is ook hier de vorm van belang, want het is in verhaalvorm, met alinea`s om over te springen naar een ander oogpunt van waaruit de zaak benaderd wordt.
Ook de inhoud is in de gedichtenbundel, Het uur U ,van belang. Martinus Nijhoff is iemand die ook erg let op de inhoud, want in het verhaal gaat het over een wandelaar. Dat wordt dan op een paar verschillende manieren omschreven. Namelijk over een zinkend schip en over een tram die weer aankomt. Bijna alles duidt op de stilte.
De volgende kernwoorden komen regelmatig voor: vreemde, onheilspellende, doodstille, stilte, straat, liep.
Het gaat over zomaar een uur, maar juist dat uur is bepalend, dat kan ook het stervensuur zijn. Want als je onder de titel kijkt, wat mij net opvalt is dat er staat Het uur U, voor ST. STORM. Dus op een tijdstip wat stilte voor de storm aanduidt, dit is te verklaren aan de hand van de anticlimax waarin het doodstil is geweest en daarna de climax dat het heel druk wordt op straat, maar dat juist de kinderen nog naleven van de storm en nog geen zin hebben om naar binnen te gaan, terwijl de ouders eroverheen leven en de kinderen binnen een kwartier achter de tafel willen hebben. Ook kan de titel betekenen het moment dat je voor God moet verschijnen, omdat er staat het uur U, waarbij de letter u met een hoofdletter geschreven is. Dit doe je ook wanneer je uit eerbied Gods naam met een hoofdletter schrijft.

Hier volgt de inhoud van de eerste acht alinea`s
1. Volstrekte geluidloosheid
2. Geluid van technische ontwikkelingen (elektriciteitskabels, radiokabels, gas, water)
3. Offensief, Wat dood is is dood, maar wat vermoord is leeft voort, leeft voortaan minder gestoord.
4. Geen kreet brak uit dan gesmoord.
5. De dokter en rechter zien zichzelf ontkleed.
6. Iedereen ziet wat, zoals een schip dat zinkt en waarbij de overlevenden uitkijken naar de verdwenen reddingsboot.
7. De blik die men heeft op het laatste moment voordat men verdrinkt. De olie die verspeeld was is geenszins verspild geweest.
8. Man die betrekkelijk vlug loopt, men komt langzaam bij uit een diepe mijmerij.
Omdat het verhalende gedichten zijn, geldt voor alle gedichten dat het is om je dieper over je bestaan te laten nadenken.

Plaats in de literatuurgeschiedenis:

De bundel is voor het eerst gedrukt in 1979.
Martinus Nijhoff`s vader had een drukkerij en hij had goede herinneringen aan zijn moeder, want in de trant van herinnering heeft hij het gedicht over de brug (bij Zaltbommel?) geschreven.
Het gedicht is geschreven ten tijde van de stroming het Modernisme. Het speelt zo rond 1920, want in 1915 schreef hij De Wandelaar, wat ook over een wandelaar gaat.
Ik denk dat je deze gedichtenbundel kunt vergelijken met ander werk van de schrijver. In de bundel vormen gaat het vooral over de lay-out van de gedichten, en dat is iets wat je toch wel vaak terugvindt bij Martinus Nijhoff.
Het is een vrij modern gedicht omdat het verhalenderwijs geschreven is in plaats van in sonnetvorm of een andere vorm.

Beoordeling:

Ik heb bij het uur U de acht eerste alinea`s, wat dus allemaal gedichten zijn, beschreven bij het onderzoek. Maar eigenlijk is dat apart omdat heel het gedicht het uur U één samenhangend verhaal is. Dus kun je niet zeggen, dit gedicht vind ik wel, en dit gedicht vind ik niet mooi. Je moet dus zeggen of het hele gedicht is mooi, of het hele gedicht is niet mooi.
Ik vond het stukje uit het uur U over het schip dat zinkt, en waarbij de drenkelingen nog een laatste blik hebben op hun verleden, dat vond ik wel een mooi stukje. Want er wordt dan verteld dat de overlevende drenkelingen dan de reddingsboot zien verdwijnen. Daarna wordt er de vergelijking in verteld over olie, dat je dat als drenkeling dan op de golven kiept om het schip tijdelijk nog te laten drijven, maar dat dan de olie in het vuur komt waardoor het schip ontploft en het schip vergaat. Daarmee bedoelde hij dus de laatste blik op het verleden waarbij alles aan je voorbij flitst, voordat je sterft.
Het negatieve vond ik dat iedereen tegen de ruit staat te kijken, maar dat niemand iets zegt of de vreemdeling ontvangt.
Ik vind die diepe strekking wel goed, tenminste, ik hoop dat ik het gedicht goed begrepen heb, want dan vind ik dat er een diepe strekking in zit.
Wat me het sterkst aanspreekt is het hele gedicht, het bestaat wel uit meerdere alinea`s en misschien dat je dat dan als een subgedichtje moet zien?!
Het sterven vind ik geen herkenbare thematiek, maar een wandelaar die voorbij komt vind ik wel een begrijpelijke thematiek.

Als je deze gedichtenbundel wilt lezen, moet je goed in je hoofd houden waar het over gaat, en dat er een diepere strekking in zit. Dat is in het geval van Het uur U dat er de climax meebedoeld wordt voor het sterven, dat je dan heel je wereld aan je voorbij ziet trekken. Als je denkt dat het gedicht somber is, zeg ik NEE. Het is een goed gedicht, de vorm is in het oog gebleven en het leest makkelijk omdat het één groot gedicht is wat bestaat uit alinea`s, waarbij in elke alinea iemands gevoel wordt benaderd, bijvoorbeeld de rechter die zichzelf zonder toga, muts, ambtsgewaad en bef ziet staan. Hierbij kun je denken aan iemand die voor God moet verschijnen, maar het is bij dit gedicht ook maar net hoe je het zelf oppikt.