Titel: Het gouden ei
Auteur: Tim Krabbé
Uitgeverij: Bert Bakker
Illustrator: n.v.t.
Eerste druk: 1984
Bladzijden: 98
Genre: Avonturenroman

Korte motivatie boekkeuze
Ik heb voor dit boek gekozen, omdat het weinig bladzijden heeft en de titel mij wel interessant leek. Ook de uitleg over het boek, aan de binnenkant van de kaft, sprak me wel aan. Ik had namelijk nog een paar boeken van de Literatuur leeslijst opgezocht, maar bij die boeken snapte ik niets van de achterkant. Bij dit boek wel. Op de achterkant van dit boek staat dat het een klassieker is, en dat hij al een paar keer is verfilmd (The vanishing en Spoorloos). Daardoor dacht ik dat het vast wel een mooi boek zou zijn.

Persoonlijke reactie
Ik vind het een spannend boek, omdat de gebeurtenissen elkaar snel opvolgen en het verhaal niet-chronologisch wordt verteld. Hierdoor wordt informatie achter gehouden en ontstaan er open plekken.
Ik heb het boek in een middagje uit gelezen, doordat het boek uit korte hoofdstukjes met veel gebeurtenissen en informatie bestaat.
Ik dacht eerst dat het over een boer ging die krap bij kas zit en dan opeens een kip krijgt die gouden eieren legt of zo. Dat blijkt later dus absoluut niet het geval te zijn. Het gouden ei heeft juist met claustrofobie te maken, want Saskia (de vriendin van de hoofdpersoon Rex) heeft daar een nachtmerrie over gehad toen ze jong was en komt uiteindelijk aan haar eind door levend te worden begraven.
Ik vind het niet een heel leuk boek. Het einde is niet echt een ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’ einde. Dat hoeft natuurlijk ook niet, maar zulk soort boeken vind ik wel het leukst. Ik vind het einde bij dit boek een beetje abrupt. Hierdoor lijkt het net alsof de schrijver geen zin meer had en het zo snel mogelijk heeft afgerond.
Ik vind het wel goed geschreven, maar ik moest me wel echt concentreren op het boek, want je bent zo de verhaallijn kwijt.
Het boek was wel zo spannend, dat ik het liefst de hele tijd doorlas.

Samenvatting
Rex Hofman en Saskia Ehlvest kennen elkaar al een tijd en zijn op weg naar hun vakantiebestemming in Frankrijk. Onderweg stoppen ze bij een benzinestation om even te rusten. Saskia gaat iets te drinken halen en Rex maakt een foto van haar. Rex denkt aan de vakantie van drie jaar geleden. Op een gegeven moment was de benzine op, Saskia heeft toen drie uur in de auto moeten wachten totdat Rex met brandstof terugkwam. Ze was helemaal overstuur geweest. Als kind had ze een nachtmerrie gehad, waarin ze opgesloten zat in een gouden ei. Tijdens haar verblijf in de auto was deze nachtmerrie weer naar boven gekomen. In die nachtmerrie zweefde ze in een gouden ei door de ruimte zonder sterren en de enige manier om daar uit te komen was door tegen het enige andere gouden ei aan te botsen, maar het heelal is zo groot.... 
Ondertussen wacht Rex al een hele tijd op haar, maar Saskia komt niet terug. Hij gaat naar de service winkel om haar te zoeken maar de medewerkers weten niet waar ze is. Daarna belt hij de politie en het hotel waar ze naar toe zouden gaan, maar niemand kan hem helpen. Saskia is spoorloos verdwenen.

Raymond Lemorne heeft al zijn hele leven vreemde gedachten. Zo vraagt hij zich op zijn zestiende af wat er gebeurt als hij van een flat afspringt. Het resultaat is dat hij zes weken in het ziekenhuis moet liggen. Eenentwintig jaar later is hij scheikundeleraar, getrouwd en heeft twee kinderen. Dan komt er weer een absurde gedachte bij hem op. Nadat hij eerst een kind van de verdrinkingsdood heeft gered, vraagt hij zich af of hij ook in staat is om een misdaad te plegen. Vanaf dat moment begint hij met de voorbereidingen voor de perfecte misdaad nl. iemand levend te begraven. Hij doet net alsof hij zijn vakantiehuisje gaat opknappen. In het echt maakt hij alles gereed voor de misdaad. Hij bedenkt een plan om zijn slachtoffer vanuit een benzinestation mee te lokken. Hij zal een vrouw terwijl hij zijn arm in een mitella houdt, vragen of ze hem wil helpen zijn aanhangwagen aan zijn auto te koppelen. Zijn eerste pogingen mislukken, omdat niemand in zijn auto durft te stappen. Een volgende poging lukt wel: een meisje (Saskia) vraagt hem naar de sleutelhanger die hij bij zich heeft. Hieraan hangt namelijk een grote R. Ze is heel geïnteresseerd en vraagt hem of ze er eentje kan kopen. Hij neemt haar mee naar zijn auto, bedwelmt haar en rijdt met haar weg. Daarvoor had hij 2 kampeerders doodgeschoten, omdat die voor zijn vakantiehuisje kampeerden. 

Acht jaar later is Rex op vakantie in Italië, samen met Lieneke, zijn nieuwe vriendin en vraagt haar ten huwelijk. Hij wil Lieneke eerlijk vertellen hoe hij over Saskia denkt. Lieneke merkt dat Rex ‘s nachts een nachtmerrie heeft over het gouden ei. Na deze vakantie start Rex een opsporingscampagne. Hij roept in advertenties mensen op, die Saskia toen hebben gezien. Hij krijgt verschillende reacties maar geen enkele is bruikbaar. Later belt Lieneke op: zij is bedroefd, omdat ze elkaar na de vakantie zo weinig hebben gezien. Na een aantal dagen meldt een Franse man zich (Raymond). Rex herkent deze man: hij was de man met de mitella bij het tankstation, acht jaar geleden. Raymond wil hem wel vertellen wat er met Saskia is gebeurd, maar alleen als Rex hetzelfde lot ondergaat. Rex stemt toe, terwijl hij weet dat hij dan zal sterven. Raymond neemt hem mee naar het tankstation en laat hem koffie met een slaapmiddel drinken. Dan vertelt hij wat er is gebeurd. Als Rex wakker wordt, ligt hij op een matras in een doodskist en weet hij dat hij (net als Saskia) levend is begraven. Lieneke zoekt Rex, maar van hem en Saskia werd nooit meer iets vernomen.

Relatie tussen werk en leven van schrijver
Tim Krabbé is geboren op 13 april 1943 in Amsterdam, is de broer van toneelspeler/filmster Jeroen Krabbé en de oom van tv/radiopresentator Martijn Krabbé. Hij schrijft voornamelijk romans, gedichten en korte verhalen. Hij heeft veel belangstelling in wielrennen en schaken. Hij heeft over deze twee sporten ook boeken geschreven, zoals 43 wielerverhalen (1984) en Nieuwe schaakcuriosa (1977). Zijn doorbraak naar het grote publiek komt in 1984 met ‘Het gouden ei’. Hiervoor krijgt hij de Diepzeeliteratuurprijs.

Het verhaal van Het gouden ei heeft Tim Krabbé gebaseerd op een berichtje uit een krant dat enorm tot zijn verbeelding sprak. Een Belgisch meisje, Pascale Lefebvre, was met een reisgezelschap onderweg op de Franse autoroute. Na een korte onderbreking van de reis bij een pompstation verscheen Pascale niet meer in de bus. Niemand wist waar ze was, niemand had haar zien vertrekken. Ze leek spoorloos verdwenen. Meer dan tien jaar nadat hij dit bericht gelezen had (en er een boek op gebaseerd had) besloot Tim Krabbé in opdracht van een tijdschrift uit te zoeken hoe de werkelijke geschiedenis ooit afgelopen was. De speurtocht die hij moest ondernemen leek daadoor op die van de hoofdfiguur Rex Hofman, die zijn Saskia trachtte te vinden. Het leek onbegonnen werk, totdat Krabbé bij toeval stuitte op een ander krantenbericht dat een dag na de verdwijning in Het Laatste Nieuws had gestaan en daarin stond de oplossing. Pascale Lefebvre was bij het tankstation in de verkeerde bus gestapt. Maar niet alleen in de verbeten wijze waarop Krabbé zijn speurtocht uitvoerde lijkt hij op de hoofdfiguur uit Het gouden ei. Krabbé is net als Rex bezeten van denkspelletjes. Zijn jongensdroom was carrière te maken als professioneel schaker. Bobby Ficheer, het Amerikaanse schaakgenie, was zijn grote voorbeeld. Begin jaren zeventig hoorde hij bij de top 20 van beste schakers van Nederland. Ook in zijn voorliefde voor getallen lijkt hij op Rex. Krabbé heeft zich tijdenlang geconcentreerd op het gokspel Black Jack. Eindeloos rekenwerk moest het systeem achter dit kaartspel bloot kunnen leggen, Het gouden ei is tweemaal verfilmd. De Nederlandse verfilming uit 1988 met de titel Spoorloos waarvoor Krabbé zelf het scenario schreef, was behoorlijk succesvol. The Vanishing, de Amerikaanse remake die in 1993 uitkwam, flopte. Voor deze tweede versie had de scenarioschrijver het oorspronkelijke verhaal op enkele belangrijke punten veranderd. Omdat Amerikaanse films altijd een 'happy end' moeten hebben, werd bijvoorbeeld het kenmerkende, horrorachtige slot van het origineel geheel omgegooid. Krabbé heeft niet veel geschreven. In juni 1994 verscheen Vertraging pas, zijn eerste roman na Het gouden ei van tien jaar daarvoor.

Verdiepingsopdracht 1
Bespreek de manier waarop de spanning in het boek is opgebouwd (…)
- Toen ik aan dit boek begon, wist ik niet precies wat ik kon verwachten. Ik wist natuurlijk al wel een aantal dingen o.a. dat het een avonturenroman is, wat het onderwerp is (ontvoering) en waar het in grote lijnen over gaat. Maar dat was ook alles, ‘Het gouden ei’ vind ik dan ook net als ‘Turks fruit’ een titel die vragen oproept. Het slimme hiervan is dat mensen het boek gaan lezen om achter de verklaring van de titel te komen!
- Ik vind dat het boek veel open plekken bevat, want het verhaal wordt niet-chronologisch verteld en de lezer moet veel zelf uitzoeken en invullen bijv. hoe Raymond het is gelukt om Saskia te ontvoeren enz. Doordat je bijna het hele verhaal met en als Rex de gebeurtenissen meemaakt, heb je ook dezelfde vragen als hij en kom je er samen met hem stap voor stap achter.
- De belangrijkste vragen bij de open plekken in het boek die beantwoord worden, zijn: hoe is Saskia verdwenen (kom je samen met Rex aan het einde van het boek achter), wat heeft Raymond met Saskia gedaan (hier geeft Raymond antwoord op aan het eind van het verhaal) en wat is er met Saskia gebeurd na de ontvoering (kom je ook op het eind pas achter).
- Vragen bij open plekken die ikzelf moest beantwoorden zijn: waarom Rex kiest ervoor om hetzelfde te ondergaan als Saskia, waarom liegt Rex tegen Lieneke en gaat Raymond vrijuit?
- Tim Krabbé gebruikt de volgende manipulatietechnieken: achterhouden van informatie, herinnering, vertraging, uitstel, op een andere verhaallijn overschakelen en tijdsprong.
- Er is in dit verhaal gebruik gemaakt van zowel grote als kleinere spanningsbogen. De grote spanningsboog begint op het moment dat Saskia verdwijnt en eindigt als Rex zelf levend begraven is en weet dat dit met ook Saskia gebeurt is. Kleinere spanningsbogen zijn;

Verdiepingsopdracht 2
Beschrijf je leeservaring grondig (…)

1 Onderwerp
Ik vind ‘Het gouden ei’ een spannend boek, want het verhaal wordt op een heel spannende manier verteld. Als Saskia nl. in het eerste hoofdstuk verdwenen is, lees je in het begin van het tweede hoofdstuk niets meer over haar. Pas als je verder doorleest kom je er door de gesprekken tussen Rex en Lieneke achter dat Saskia al acht jaar verdwenen is. In het derde hoofdstuk weet je als lezer nog steeds niet of ze nog leeft of niet, terwijl je dat heel graag wilt weten. In hoofdstuk drie krijg je informatie over het leven van Raymond Lemorne, dat ik heel snel doorlas omdat mij Raymond helemaal niet boeide. Totdat ik las dat hij de perfecte moord wilde gaan plegen, toen begon ik wel een verband te zien tussen hem en Saskia’s verdwijning.
Het onderwerp werd in het eerste hoofdstuk geïntroduceerd en was voor mij meteen duidelijk; dit boek gaat over een ontvoering en de zoektocht daarna. Dit onderwerp sprak mij wel aan, want ik was benieuwd hoe het met Saskia af zou lopen. Ik wist al van tevoren dat het verhaal slecht zou aflopen, maar niet op welke manier dus mijn verwachtingen waren voor een deel al uitgekomen. Wel had ik een wat meer gesloten einde verwacht, ik vond dit echt een heel abrupt einde. De vragen die ik toen nog had moest ik toen met behulp van mijn eigen fantasie oplossen. Ik ben door dit boek zeker anders tegen dit onderwerp aan gaan kijken, maar ik denk niet dat deze vorm van ontvoering vaak wordt toegepast. Tenminste, dat hoop ik, want het lijkt me gruwelijk om zo te sterven en ik ga er niet vanuit dat er iemand door dit boek op rare gedachten wordt gebracht. Ik ben het met het boek eens dat je als vrouw alleen nooit bij een vreemde man moet instappen, ook al lijkt hij te vertrouwen. Ik ben het wel eens met de zin “het boek is beter dan de film”, want dan kan iedereen zijn eigen fantasie gebruiken. Maar ik vond de films die over dit boek zijn gemaakt zeker niet slecht en ondanks dat ik al wist hoe het afliep heb ik met veel spanning ernaar gekeken.

2 De gebeurtenissen
De belangrijkste gebeurtenis in het boek is natuurlijk de verdwijning van Saskia, omdat dit de rest van het verhaal in beslag neemt en alleen daar nog maar omdraait. Ik denk dat de nadruk in het ene hoofdstuk meer draait om de gebeurtenis en in het andere hoofdstuk meer om de gedachten en gevoelens van een personage, dat hangt een beetje van de situatie af. Ik vond het verhaal zeer interessant en er gebeurde genoeg om te blijven boeien. Ik heb eigenlijk geen moment gehad dat ik me verveelde of wilde stoppen met lezen. Ik vind de gebeurtenissen: spannend (wat zou er met Saskia gebeurt zijn), boeiend (hoe goed Raymond de moord voorbereidde), geloofwaardig (dit zou in grote lijnen ook in het echt kunnen gebeuren), verrassend (dat Rex ervoor kiest om hetzelfde lot te ondergaan) en schokkend (als blijkt dat Saskia en Rex levend begraven zijn). Bepaalde gebeurtenissen hebben me zeker aan het denken gezet, zo zal ik nooit meer een tankstation instappen zonder aan dit verhaal terug te denken. Ik bewonderde Rex er ook om dat hij Saskia tot in de dood volgde, ook al wist hij dat van tevoren. Ik weet niet of ik dat ook zou doen, dan zou ik echt stapelgek op die persoon moeten zijn. Ik vind de gebeurtenissen in het boek erg realistisch op me over komen, ik kon er een goed beeld van vormen in mijn hoofd! Er werd goed beschreven hoe een personage eruitzag en de omgeving waar het verhaal zich op dat moment afspeelde. Gelukkig heb ik zelf nog nooit een ontvoering meegemaakt, wel dat een vreemde man me aansprak, maar dat gebeurt iedereen denk ik wel eens. Ik kon het verhaal trouwens redelijk goed volgen, al moest ik wel het hele verhaal scherp blijven anders snapte ik er niets meer van. Doordat er zoveel gebeurde, moest ik heel oplettend lezen, maar bleef het verhaal ook boeiend. Ik heb me geen moment verveeld tijdens het lezen!

3 Personages
Ik heb veel respect voor de keuze’s die Rex maakt, maar ik zou het zelf anders gedaan hebben en andere keuze’s hebben gemaakt. Ik wil sowieso niet op hem lijken, maar dat wil ik bij niemand. Ik ben gewoon mezelf en men moet me maar nemen zoals ik ben! Er zijn wel personen tegen wie ik op kijk en als Rex echt bestaan zou hebben, zou hij daar zeker bij horen. Ik heb erg veel respect voor de keus die hij bij Raymond maakt, juist omdat hij dan al weet dat het zijn dood zal betekenen.
De personages kwamen in mijn gedachte zeker tot leven, vooral degene waar veel over verteld werd. Dan bedoel ik dus: Rex, Saskia en Raymond. De rest van de beschreven karakters o.a. Lieneke zijn typen, ik kom maar heel weinig over hen te weten.

De films
Het boek is 2x verfilmd; in het Nederlands (Spoorloos) en in het engels (The Vanishing).

Spoorloos

Deze Nederlands/Franse film is in 1988 gemaakt, dus 4 jaar nadat het boek uitkwam. De film werd geregisseerd door George Sluizer. De namen van de personages bleven in de film hetzelfde. Het meest bijzondere aan deze film was dat er 2 talen in de film werden gesproken (Nederlands en Frans) om het verhaal nog realistischer te maken! Zo sprak Raymond Lemorne (bijna) alleen maar Frans en Rex en Saskia ook toen ze er op vakantie waren. Wat ook erg opviel was dat de film nog ingewikkelder werd verteld dan het boek deed d.m.v. onverwachte terugblikken bijv. dat je opeens Raymond in beeld ziet en er pas na een paar seconden achter komt dat het een ‘flashback’ is over hoe hij de perfecte misdaad voorbereid. Voor de rest vond ik erg leuk om te zien dat ze zich bijna letterlijk aan het boek hielden. De enige verschillen die ik heb kunnen vinden zijn; 
Ik was trouwens deze zomervakantie 2 weken in Frankrijk en ik schrok ervan hoe erg die tankstations op die uit de film leken. Dat was een hele aparte ervaring, al zeg ik het zelf.

The Vanishing

De Amerikaanse film is in 1993 gemaakt, na aanleiding van de film ‘Spoorloos’, die in eigen land vele prijzen kreeg. Ook deze film werd geregisseerd door George Sluizer. De film werd een stuk enger aangezien de film geschikt werd bevonden voor kijkers vanaf 16 jaar i.p.v. 12 jaar bij ‘Spoorloos’. Ook kregen de personages andere namen in film:
Rex Hofman wordt Jeff Harriman (gespeeld door Kiefer Sutherland)
Saskia Ehlvest wordt Diane Shaver (gespeeld door Sandra Bullock)
Raymond Lemorne wordt Barney Coussins (gespeeld door Jeff Bridges)
Lieneke wordt Rita (gespeel door Nancy Travis)

Wat ik ook op vond vallen, was dat er veel verschillen zaten tussen het boek en de film. Zo was de volgorde van het verhaal anders dan de film, want in het begin van de film zie je hoe Barney de moord in het vakantiehuisje voorbereid, terwijl in het boek er met de vakantie van Rex en Saskia wordt begonnen. Ook zijn er in de film van 2 scène’s in het boek, één scène in de film gemaakt nl. dat de benzine op is en Saskia in paniek raakt en de scène dat ze 3 jaar later bij een tankstation stoppen en Saskia spoorloos raakt. Dat hebben ze in de film allemaal in 1 scène laten gebeuren. 
Een ander opvallend verschil is dat je het achtergrond verhaal van Barney pas later te horen krijgt in de film, waardoor het in het begin heel moeilijk te snappen is wat Barney van plan is..
Andere verschillen zijn dat Barney maar 1 dochter heeft i.p.v. 2, dat door de chloroform je 40 minuten buiten bewustzijn bent en in het boek maar 11 minuten, dat Diane en Jeff op vakantie zijn in Amerika i.p.v. Frankrijk, het tankstation Titan heet i.p.v. Total, er helemaal niks over de nachtmerrie van het gouden ei verteld wordt, Barney een armband met een eeuwigheids teken voor zijn verjaardag krijgt i.p.v. een sleutelhanger met een grote letter R en Diane daarmee naar de auto lokt, Barney in z’n dochter’s neus knijpt i.p.v. haar wang en Jeff zijn nieuwe vriendin Rita ontmoet in een wegrestaurant.
Een heel groot verschil is dat Rita een ongelofelijk veel grotere rol heeft in de film dan in het boek, veel doortrapter is en meer doorzettingsvermogen heeft.
Doordat ze een grotere rol in het verhaal heeft, verandert het verhaal ook vanaf het moment dat zij geïntroduceerd wordt. Vanaf dat moment houdt Jeff het voor haar geheim dat hij nog steeds naar Diane zoekt en als hij 3 jaar na haar verdwijnen een zoekactie start, liegt hij tegen Rita. Ze komt daar achter door de code van zijn computer te kraken, dat doet ze heel slim door de letters van Diane Shaver door elkaar te husselen en er het nieuwe woord ‘are vanished’ van te maken. Eerst is ze heel verdrietig, dan gaat ze naar hem toe en doet precies dezelfde kleding inclusief pruik aan zodat ze op Diane lijkt en stelt hem voor de keuze: zij weg of met de zoekactie stoppen. Hij kiest voor het laatste, omdat hij haar niet kwijt wil. Daarna rijden ze samen terug naar de plek des onheil om alle zoekposters te verwijderen. Een tijd later krijgt Jeff een brief van Barney en laat die aan Rita zien. Zij wordt boos en zegt dat hij de politie moet waarschuwen, hij weigert en ze krijgen ruzie dat ermee eindigt dat Rita vertrekt. Barney heeft gezien dat Jeff de brief aan Rita heeft laten lezen en sluipt hun huis binnen om haar te vermoorden. Als hij echter ziet dat ze aan het inpakken is, laat hij haar gaan. Als Jeff thuis komt is hij erg verdrietig en maakt Barney daar gebruik van door tevoorschijn te komen. Jeff’s verdriet slaat om in woede en hij begint op hem in te slaan en te schoppen (dat gebeurt niet in het boek). Barney laat dit allemaal gelaten toe, maar waarschuwt hem wel dat als hij hem doodslaat hij nooit achter de waarheid zal komen. Dat is voor Jeff het teken om te stoppen, Barney stelt hem dan voor de eenmalige keuze om met hem mee te gaan en achter de waarheid te komen of niet. Op dat moment is die keuze niet zo moeilijk voor Jeff, daar hij toch niks meer te verliezen heeft. Hierna verloopt het verhaal ongeveer hetzelfde als in het boek tot het moment dat Jeff levend begraven wordt. Ik dacht toen dat de film afgelopen was, aangezien het boek ook hier eindigde. Dit is absoluut niet het geval en er blijkt een heel nieuw einde geschreven te zijn. Rita komt er nl. achter dat Jeff met Barney is meegegaan en weet door sluwe wijze achter Barney’s adres te komen. Daar aangekomen, doet ze tegenover de dochter van Barney (Denise) alsof ze zijn minnares is zodat zij haar naar het vakantiehuisje brengt. Rita wil Barney met het pistool van Jeff neerschieten om wraak te nemen, dat mislukt echter totaal doordat Barney haar had horen aankomen. Hij wil haar neerschieten, maar ze slaat hem neer en vlucht vervolgens het bos in. Hij gaat haar achterna, waarop zij het vakantiehuis invlucht om de politie te bellen. Barney was daar al op voorbereid, want hij had een zakdoek met chloroform in de microfoon van de hoorn gedaan. Hier wordt Rita erg duizelig van en dan is het voor Barney een koud kunstje haar te ‘vangen’. Zij wil natuurlijk weten wat er met Jeff gebeurt is en hij stelt haar voor dezelfde keus als Jeff nl. een kop koffie met slaapmiddel op te drinken om achter de waarheid te komen. Rita komt op dat cruciale moment echter zelf achter de waarheid (wat ik heel slim van haar vond) en vervolgens zegt dat ze zijn dochter heeft ontvoerd om te ruilen tegen Jeff. Hij krijgt haar alleen terug als hij de koffie opdrinkt, hij trapt erin en drinkt de koffie op. Als Rita denkt dat hij slaapt, pakt ze meteen een schep en rent naar de plek waar ze zag dat gegraven was en begint als een gek te graven. Wat Rita niet weet is dat de slaapverwekkende stof in de koffie pas na een kwartier werkt en dat Barney deed alsof hij in slaap viel. Net op het moment dat Rita de kist van Jeff open heeft gekregen, staat Barney achter haar. Ze beginnen te vechten en door het geschreeuw komt Jeff bij zijn positieven en Barney vermoordt.
Ik vond dit einde een stuk spannender dan in het boek, al had ik het beter gevonden als Jeff Barney had laten leven. Ik denk dat ze dit niet gedaan hebben, omdat de film anders te lang zou worden. Het verhaal is realistisch en zou echt kunnen gebeuren. Al is dit wel een erg kleine kans, alleen mensen waar echt wat mis mee is zouden tot zoiets in staat kunnen zijn.
Wat ik best vreemd vind, is dat deze film geflopt is. Het einde was dan wel drastisch verandert, ik heb alsnog met veel plezier naar de film gekeken! Ik zat nu juist met nog meer spanning naar de film te kijken, doordat ik nu niet wist hoe het af ging lopen!

Evaluatie

THEMA EN MOTIEVEN
Wat er precies centraal staat in Het gouden ei is moeilijk te zeggen. Hans Vervoort, literatuurcriticus, zegt in een bespreking van Het gouden ei: “gelukkig is er méér over het boek te vertellen, zonder verraad van het verhaal. In veel van Krabbés werk staat observeren en manipuleren centraal, de glorie van het gepland bereiken van een doel, hoe zinloos dat op zich zelf ook is” (NRC Handelsblad, 6-7-1984). In dat observeren en manipuleren gaan de twee hoofdpersonen uit Het gouden ei, Rex en Raymond Lemorne, erg ver. Hoewel Rex van Saskia houdt, is zijn observaties van haar in het eerste hoofdstuk genadeloos. Kenmerkend is bijvoorbeeld het volgende fragment. “Op een ochtend toen ze nog sliep had hij haar tasje opengemaakt en een rijksdaalder uit haar portemonnee genomen. Trillend en op hetzelfde moment gefascineerd door zijn slechtheid had hij met die rijksdaalder in zijn hand gestaan en hem niet teruggedaan, Een andere keer had hij een citaat nodig gehad uit een boek dat hij niet zo gauw kon vinden en waarvan hij wist dat zij het ook had. Terwijl hij haar nummer draaide schoot hem alsnog te binnen waar zijn exemplaar lag maar later had hij haar toch opgebeld. En terwijl zij de passage op dicteersnelheid voorlas en hij in zijn opengeslagen boek meelas had hij een griezelige wellust gevoeld. Daar stak die lieve Lieneke alweer een vork in haar vis, onwetend over wat hij met haar voor had. Dat was wreed, dat moest hij zo snel mogelijk ongedaan maken”. Het alter ego van Rex, Raymond Lemorne, observeert en manipuleert ook, bijvoorbeeld tijdens een van zijn 'oefeningen' voor de ontvoering. Op straat spreekt hij vrouwen aan om de weg naar het postkantoor te vragen. Net als Rex, die Saskia iets bekends laat voorlezen, vraagt hij ook naar de 'bekende weg' om te kijken hoe hij en z'n slachtoffer reageren. “In zijn achteruitkijkspiegeltje werd een meisje van een jaar of zeventien snel groter. Wankelend onder zijn hartslagen stapte Lemorne uit. ' Neemt u mij niet kwalijk, mag ik u wat vragen? 'Ja.’ "Kunt u me zeggen hoe ik bij het hoofdpostkantoor kom." 'Bent u met de auto?'Lermone knikte en ze legde het uit. Hij controleerde of ze het goed deed, en bedankte haar. (...) Ondertussen moest hij af en toe een lach verbijten: die vrouwen hadden geen idee van hun rol! Ze trainden hem!”
Het is overigens opvallend dat alle voorbereidingen die Lemorne getroffen had voor zijn ontvoering eigenlijk voor niets geweest zijn. Saskia, zijn uiteindelijke slachtoffer, gaat met hem mee vanwege de sleutelhanger en niet om hem te helpen met de aanhanger. Het doel wordt bereikt door een toevalligheid en niet door planning.
Dat toeval speelt in het verhaal zo'n belangrijke rol dat het een motief is. Ik zal een aantal voorbeelden geven. Omdat ze niet overnachten in Dijon (dat was handiger geweest omdat die plaats op de meest logische route naar het zuiden ligt, maar in Nuits St. Georges, komen ze langs het Total tankstation. Bovendien was het niet echt nodig om bij het Total station te tanken. De benzine was nog lang niet op, en het volgende tankstation was slechts 49 kilometer verder. Als Saskia en Rex meteen na het tanken waren doorgereden, wat Rex eigenlijk het liefste wilde, had Saskia Lemorne nooit ontmoet. Als Rex een andere naam had gehad, bijvoorbeeld Lex, had Saskia nooit naar de sleutelhanger van Lemorne gekeken. Bij toeval komt Rex na de vakantie Lieneke tegen in de bibliotheek en als Lieneke bij een kennis om raad vraagt hoe ze Rex moet benaderen, is het advies 'hem toevallig tegen te komen'. Het meest opvallende is natuurlijk dat Saskia in haar droom door toeval verlost zou kunnen worden, terwijl zij in werkelijk door toeval het slachtoffer van een maniak wordt. Een aantal maal worden de woorden 'lot' en 'noodlot' ook genoemd. Opvallend is de volgende passage. “Lemorne slaagt erin een vrouw in zijn auto te krijgen, maar dan gebeurt er net (toeval!) een ongeluk: Zal ik dan even instappen, ' zei ze met tegenzin. Ze opende de deur en ging zit ten. Lemorne liep om, reikte met zijn rechterhand in zijn mitella en hoorde een gil, gevolgd door het geluid van remmende banden en een droge klap. Door de lucht buitelde een lichaam. Het plofte neer en bleef in een onnatuurlijke houding liggen. Van alle kanten renden mensen toe (...) Hel meisje stapte uit riep iets naar hem dat hij niet verstond en holde er ook naartoe. Even later zag Lermone haar en de man bij wie ze hoorde hand in hand bij het ongeluk staan. 'Het lot, ' dacht hij, en reed weg”.
Als Rex en Lieneke badminton spelen tegen de Fransen wil Rex dat het lot zal beslissen of hij met Lieneke zal trouwen. Als ze de partij winnen, zal hij haar ten huwelijk vragen. Dit gebeurt, maar het noodlot zorgt ervoor dat het huwelijk nooit meer uitgevoerd kan worden. Die partij badminton brengt ons bij een ander motief, het motief van 'het spel'. Zowel Raymond Lemorne als Rex Hofman zijn geobsedeerd door spelletjes. Ze zijn geneigd de dingen die ze aanpakken als een spel te zien. Lemorne denkt over de voorbereidingen voor de perfecte moord: 'Het was een gedachtenspel, ongelooflijk spannend.' Nog voordat hij de moord pleegt, ziet hij zichzelf als 'de oplossing van een raadsel dat nog moest ontstaan!'
Tim Krabbé doet zelf' ook een uitspraak over wat er volgens hem centraal staat in Het gouden ei. Hieronder volgen enkele fragmenten uit interviews met hem. Het gouden ei, dat was een nachtmerrie die ik als kind heb gehad. Ik was nog maar zes jaar en de werkelijke droom heb ik inmiddels vervormd. Maar de essentie is gebleven: ik zweefde in dat ei door het heelal en wist dat ik er eeuwig in opgesloten zou blijven, zonder dat de dood me ooit van die kwelling zou verlossen. De eeuwige eenzaamheid. (Het Parool, 9-10-1993) Pas laat in het feuilleton (= het vervolgverhaal 'Vertraging') realiseerde ik me dat het thema dichtbij dat van Het gouden ei ligt. Dat vond ik een compliment van het verhaal aan mij. De ultieme vereniging tussen twee geliefden is, net als in Het gouden ei, alleen mogelijk na de dood. (Vrij Nederland, 18-6-1994: Krabbé (...) wilde het boek toeschrijven naar 'het allerergste wat er volgens mij bestaat'. Onderweg verwerkte hij voorts een thema dat hem na aan het hart ligt: 'Hoe moeilijk het is de liefde te verwezenlijken en dat het misschien alleen maar kan lukken in een denkbeeldige wereld. ' In de botsing en de daarop volgende versmelting van twee gouden eieren in het heelal bijvoorbeeld (NRC Handelsblad, 1-10-1993). Met het thema van deze 'eenzaamheid' en de 'onmogelijkheid van het verwezenlijken van de ware liefde hier op aarde' is het tweede motief verbonden. Dat is het motief van 'de eeuwigheid', 'het oneindige heelal' of de ruimte'. Het is opvallend hoe vaak er naar deze begrippen wordt verwezen. De eerste zin van de roman luidt: “Gelijkmatig als ruimteschepen bewogen de cabines vol toeristen zich over de lange brede weg naar het zuiden”. De roman eindigt met: “Van geen van beiden werd ooit nog iets vernomen ge Leken van de aardbodem verdwenen”. Als Rex Saskia kwijt is, voelt hij zich eenzaam “als een achtergelaten ruimtewandelaar”. Over het videospel dat hij speelt lees je: “(...) en dan stond hij volledig geabsorbeerd kogels af te vuren op de heelalmonsters die met borrelende en suizende geluiden op zijn ruimteschip afkwamen.!'...) in Ylarina di Gamerota was de Nederlander Rex Hofman de beste verdelger van ruimtemonsters”. Als de shuttle na het winnende punt van het badmintonspel dat Rex en Lieneke moet verenigen op de grond blijft liggen, wordt deze door Rex “een tentoongestelde maanlander” genoemd. De naam van het Franse popgroepje is 'Far Out'. De Duitse wiskundige Cantor, over wie Rex een artikel moet schrijven, stelde in 1883 een theorie op van zogeheten 'transfinite kardinaalgetallen', die berustte op de aanvaarding van een zogeheten “voltooid oneindige”. In verband met het motief van deze 'oneindigheid' is het trouwens aardig op te merken dat het getal 8 een belangrijke rol speelt in de roman. Een liggende 8 is in de wiskunde het symbool (teken) voor 'oneindigheid'. Als Rex en Saskia hun munten begraven, wordt er vermeld dat het bij de achtste paal gebeurt: “Hij telde; het was de achtste paal van het einde van het hek. Er kwam een glimlach op zijn gezicht: acht was haar geluksgetal. Rozen waren het mooist als het er acht waren, en ze vond het jammer dat hij niet een jaar jonger was dan zouden ze acht jaar schelen”. Saskia verdwijnt ook om ongeveer acht uur 's avonds. De nieuwe zoektocht van Rex begint acht jaar na de verdwijning van Saskia. De advertentiecampagne kost 80.000 gulden. Lemorne is acht jaar ouder dan Rex. Rex is acht jaar ouder dan Lieneke. Het jongetje Vicenze, tegen wie Rex het videospel speelt, is acht jaar oud. Het kan ook geen toeval zijn dat het cijfer 3 zo vaak en zo nadrukkelijk genoemd wordt. Een kleine opsomming. De ervaring van de Italiaanse vakantie vindt drie jaar voor Saskia's verdwijning plaats. Saskia zit drie uur in de auto opgesloten. Bij het pompstation zijn drie wc's en drie pompbedienden. Als Rex (drie letters!) de verdwijning van Saskia aan de politie meldt, zijn er drie kwartier verstreken. Tijdens zijn Italiaanse vakantie verslaan Rex en Lieneke de Fransen met badminton in de derde set (een wedstrijd die zo'n drie kwartier duurt). De Franse popgroep bestaat uit drie personen en zij worden drie dagen na hun laatste vakantiedag weer op de planken verwacht. Lemorne denkt drie jaar na voordat hij begint aan de voorbereiding van de perfecte misdaad. De moord op Saskia is de derde moord die Lemorne pleegt. Op de derde dag na de advertentiecampagne worden er drie brieven bij Rex bezorgd. Op het moment dat Lemorne Rex ontmoet, zou Saskia 33 jaar geweest zijn. De getallen drie en acht vormen zo een leidmotief.

PERSPECTIEF EN VERTELLER
In Het gouden ei wordt een personale vertelwijze gehanteerd, maar het perspectief wisselt. In het eerste hoofdstuk kijkt de lezer mee over de schouder van Rex. De lezers leren zijn gedachten en gevoelens kennen. Zo leert de lezer Saskia kennen door zijn ogen. Als aan het eind van het eerste hoofdstuk Saskia verdwenen is, weet de lezer evenveel als de hoofdfiguur. De vraag wat er gebeurd is, houdt de spanning erin. Ook in het tweede hoofdstuk ligt het perspectief grotendeels bij Rex. Nog steeds weet de lezer evenveel als de hoofdpersoon. Op het eind van dit hoofdstuk ligt het perspectief even bij Lieneke: via haar komt de lezer erachter dat Rex een nachtmerrie beleeft. In hoofdstuk 3 (!) kijkt de lezer mee met Raymond Lemorne. Op deze wijze wordt de lezer betrokken bij de voorbereiding op de ontvoering van Saskia. Aan het eind van het hoofdstuk is dan antwoord gegeven op één vraag: wie heeft het gedaan? De vraag wat er met Saskia gebeurd is blijft (nog) onbeantwoord. In hoofdstuk 4 ligt het perspectief weer bij Rex. De lezer vraagt zich af waarom de relatie met Lieneke gestrand is. Aan het eind van dit hoofdstuk wordt duidelijk hoe Saskia en Rex aan hun eind 'komen. Hoofdstuk 5 lijkt een nawoord. Het perspectief ligt bij Lieneke. Het lijkt er een beetje op alsof er een alwetende verteller aan het woord is in zinnen als: Van geen van beiden werd ooit nog iets vernomen ze leken van de aardbodem verdwenen. De perspectiefwisselingen zorgen vooral voor de spanning die in het gehele verhaal gehandhaafd blijft. De wisseling van het perspectief maakt ook de tankstationscene, die de lezer twee keer voorgeschoteld krijgt, bijzonder spannend. Overigens: zonder dat de lezer daar erg in had, heeft hij reeds in hoofdstuk 1 Lemorne al een keer kunnen 'zien'. Op pagina 10 lees je: “(..) een man met een mitella leunde tegen beglazen wand van de winkel en krabde met zijn goede hand op pijn hoofd, een vader maakte een foto van een meisje en een jongen met reclamepetjes van MCARD”. Pas in hoofdstuk 3 blijkt dat Lemorne opzij is gestapt om niet op die foto te komen, terwijl Rex hem wel ziet! Personages Raymond Lemorne en Rex Hofman zijn de hoofdfiguren. Op het eind van het verhaal is Rex 41 jaar (op het moment van de ontvoering is hij 33) ; Lemorne is 49 als hij Rex vermoordt (en 41 op het tijdstip van de ontvoering). Beiden hebben een 'speaking name'. In de naam 'Lemorne' zit het Franse bijvoeglijke naamwoord 'morne', hetgeen 'somber, doods ' betekent. In 'Hofman' herken je de hoop die Rex acht jaar koestert dat hij ooit nog iets van Saskia verneemt. De voornamen van beiden vertonen enige verwantschap. Raymond betekent 'sterke beschermer' en Rex betekent 'koning'. De beide namen zijn afgeleid van het Germaanse 'regin'. Maar niet alleen in hun voornaam lijken ze op elkaar. Ook hun ambities zijn voor een belangrijk deel hetzelfde. Beiden zijn erop uit om te kijken tot hoever ze kunnen gaan. Voor beiden geldt: tot het uiterste (zie ook: thema en motieven.) Hieronder volgt een opsomming van een aantal interessante parallellen. Beiden doen zich tegenover Saskia aardiger voor dan ze menen. Rex geniet van de wijze waarop hij Saskia kwelt met kleine plagerijen. Lemorne geniet van zijn plan een volkomen onschuldige te vermoorden. Wat Rex werkelijk van Saskia denkt, vertelt hij haar niet: “(...) minstens drie keer had hij midden in haar gezicht gedacht: 'overdrijfster'”. Natuurlijk onthult Lemorne ook niets van zijn werkelijke gedachten als hij een gesprek met haar aanknoopt. Lemorne en Rex raken beiden opgewonden door de spanning van het verbodene. Op pagina 35 zegt Rex tegen Lieneke: “Ik heb een erectie. Weet je wat voor erectie dat is? Niet van seks, dat heeft hier niets mee te maken. Het is de erectie van toen ik voor het eerst met een vriendje een sigaret rookte in ons schuurtje. De erectie van pure opwinding, iets spannends doen. Als Lemorne bezig is met de voorbereiding van zijn ontvoering, lees je: “In een apotheek kocht hij een mitella. In het donkere gewelf van een parkeergarage knoopte hij die om zijn nek en po ging hij de straat op. Hij had een erectie, hij voelde zich koninklijk, als in de eerste tintelingen van een dronkenschap op goede wijn”. (p.54)
Zowel Raymond Lemorne als Rex Hofman zien de dingen die ze ondernemen als een spel (zie ook: thema en motieven). Opvallend is bijvoorbeeld de gedachte van Rex over Lieneke tijdens het badmintonspel: “Lieneke bleek over een behoorlijk balgevoel te beschikken, en tot Rex' vreugde vatte ze de wedstrijd niet op als een lolletje”.
Lemorne is leraar scheikunde op een middelbare school; Rex schrijft artikelen voor een populair-wetenschappelijk jeugdtijdschrift. Lemorne noteert al zijn bevindingen tijdens de voorbereidingen zeer nauwgezet en ook Rex houdt er een merkwaardige boekhouding op na: in zijn agenda staan lijstjes met 'beschikbare' en 'te versieren' vrouwen.
Natuurlijk zijn er ook veel verschillen. Hoewel Lemorne een keurige baan heeft, gelukkig getrouwd lijkt en vader is van twee nette dochters, is het beeld dat een buitenstaander van hem zal hebben onjuist. Lemorne is niet degene die hij lijkt. In zijn gedrag is hij volkomen gewetenloos: hoewel Saskia lijkt op zijn eigen dochter Denise, aarzelt hij geen moment haar uit te kiezen als slachtoffer. Rex heeft wel een geweten. Zijn geweten knaagt als hij Saskia treitert. Een ontwikkeling van de karakters vindt er niet plaats, daarvoor is de omvang van de roman te gering. Saskia en Lieneke zijn bijfiguren. Erg veel komt de lezer niet over hen aan de weet. In de ogen van Rex zijn het allebei goed uitziende vrouwen. Saskia is negen jaar jonger dan Rex en Lieneke acht jaar.

TIJD
De totale vertelde tijd bedraagt 33 jaar. Het niet chronologische verhaal start in de zomer van 1975. De gebeurtenissen bij het benzinestation worden op de voet gevolgd. Van minuut tot minuut weet de lezer wat er gebeurt tot Saskia's ontvoering. Vanaf het moment dat Rex de afrit bij het benzinestation inrijdt, is er nauwelijks verschil tussen verteltijd en vertelde tijd. Het tweede hoofdstuk speelt zich af in 1983. Wat er in de tussenliggende acht jaar is gepasseerd wordt niet duidelijk. In het tweede hoofdstuk worden enkele dagen beschreven van de vakantie van Lieneke en Rex. In het derde hoofdstuk wordt er weer een sprong in de tijd gemaakt. De eerste gebeurtenis speelt zich af in 1950 als Lemorne zestien jaar is. Van één pagina vindt er tijdverdichting plaats: de volgende gebeurtenis speelt zich 21 jaar later af. Als Lemorne 41 jaar is, ontvoert hij Saskia. De exacte datum wordt gegeven: 28-7-1975. In hoofdstuk 4 bevindt de lezer zich acht jaar na de ontvoering. De vijfde dag nadat de advertenties verschenen, ontmoet Rex Lemorne. In het eerste hoofdstuk tref je tal van vooruitwijzingen aan. We noemen een kenmerkend voorbeeld. “(...) je was op zo'n eerste dag van de vakantie altijd een beetje ongerust. Er was zoveel dat mis kon gaan was de hotelreservering wel doorgekomen, vielen de mussen niet van het dak, bestond het gehuurde huisje wel”. (p. 8) Er komen nauwelijks flash-backs in het verhaal voor. De belangrijkste, het voorval in Italië en Saskia's droom over het gouden ei is reeds in de samenvatting van het verhaal genoemd.

RUIMTE
Hoe het verhaal in de tijd geplaatst moet worden, is reeds duidelijk geworden. Tijden en data worden exact genoemd. Datzelfde geldt voor de aanwijzingen die gegeven worden over de plaatsen waar het verhaal zich afspeelt. Het is natuurlijk niet verwonderlijk dat de beschreven gebeurtenissen zich afspelen tegen de achtergrond van drie verschillende decors. Het eerste hoofdstuk speelt zich af op de Franse autoroute. Het bewuste Total-station 'Venoy-Grosse-Pierre' ligt 80 kilometer van Autun. In het tweede hoofdstuk bevindt Rex zich in Italië. Het plaatsje Marina di Camerota ligt ten zuiden van Napels. Het derde hoofdstuk speelt zich wederom in Frankrijk af'. Lemorne woont in Autun. Hoofdstuk 4 begint in Buitenveldert (Amsterdam, en eindigt bij het Total-station. Hoofdstuk 6 sluit het verhaal af in Amsterdam.

BEOORDELING
In 1993 ontving Tim Krabbé voor Het gouden ei de Diepzee-literatuurprijs. Een prijs waar hij erg blij mee was, omdat 'scholieren een onbedorven smaak hebben'. Volgens Krabbé werd zijn boek door de scholieren niet verkozen omdat het zo dun was, maar omdat het 'een goed en spannend verhaal is. 'Echte' literatuurprijzen heeft Krabbé ',nog) niet ontvangen. In een interview zegt hij daarover: Ik denk dat de officiële kritiek vaak niet goed weet wat ze met me aan moet. Ben ik een sportschrijver, een thrillerschrijver of gewoon een schrijver Een spannend boek dat moet wel gebrek aan literaire waarde hebben. Ik zit er niet zo mee. Alleen als iemand als Rob Schouten (criticus voor het dagblad Trouw) zegt: 'bij Krabbé hoeven we niet naar diepere betekenissen te zoeken. 'Dat steekt. Dan denk ik: waarom eigenlijk niet.'(Vrij Nederland, 18-6-1994) Toch oordeelden veel recensenten destijds overwegend positief over het boek. De meesten prezen de prachtig opgebouwde spanning.
Zo schrijft Hans Vervoort in NRC Handelsblad van 6 juli 1984: Tim Krabbé heeft er een fascinerend verhaal van gemaakt, uitstekend geschreven, met goed getimede informatie en virtuoze tempowisselingen. Het risico dat het een te onwerkelijk verhaal zou worden heeft hij instinctief vermeden door het invlechten van alledaagse taferelen die de vertellingen steeds ferm in de werkelijkheid terugzetten. Het stak Krabbé dan ook enorm toen hem in 1985 een aanvullend honorarium voor Het gouden ei geweigerd werd door het toenmalige Fonds voor de Letteren. Tevergeefs ging hij in beroep tegen de beslissing van het Fonds. Tien jaar later zegt hij daarover in een interview:
Ik heb zelf nooit getwijfeld aan de literaire waarde van Het gouden ei, maar nu, na tien jaar, kun je zeker zeggen dat het geen waardeloos boek is geweest in de Nederlandse Literatuur. Ik weet niet wie de mensen uit de adviescommissie van het fonds waren, dat blijft altijd geheim, maar ik vind eigenlijk: laten die zich eens melden om toe te geven dat ze zich vergist hebben. Of om uit te leggen waarop hun oordeel gebaseerd was. (Vrij Nederland, 18-6-1994)
Dat Het gouden ei een bijzonder hoek is blijkt wel uit het feit dat het reeds twee maal verfilmd is. De Nederlandse verfilming, Spoorloos, van George Sluizer in 1988, was behoorlijk succesvol. Sluizer won met zijn film twee prijzen: een Gouden Kalven de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek. The Vanishing, de Amerikaanse remake uit 1993, deed het niet goed in de bioscopen. Leerlingen zijn altijd laaiend enthousiast over Het gouden ei. Wie eraan begint, kan het niet meer neerleggen en voor veel leerlingen is dat een ongekende ervaring met echte literatuur. Hieronder volgen enkele van zulke positieve reacties.
Hel gouden ei is een zeer spannend boek. Het raadsel van de verdwijning van Saskia wordt pas aan het einde opgelost en zodoende sla je het boek niet halverwege al dicht. Krabbé maakt prachtig gebruik van tijdverdichting en tijdvertraging: in de tankstationscene lijkt een kwartier wel een eeuwigheid te duren en op het eind van het boek gaan de gebeurtenissen zo snel, dat je op de punt van je stoel zit.
Ik vind het een goed boek omdat van zowel slachtoffer als moordenaar de gedachten en gevoelens getoond worden. De Lezer kan zich goed in Rex' angsten verplaatsen. Hel einde van het boek is bevredigend voor de hoofdpersoon en de lezer!
Het gouden ei is echt een heel mooi boek (en niet omdat het zo kort is!). Het is spannend en verrassend. Het is net of je in het verhaal staat. Ik heb het boek twee keer gelezen, maar bij de tweede keer was de verrassing er af. Je kunt het verhaal dan wel beter volgen. Hoewel ik een paar jaar geleden de film had gezien, vond ik het toch een spannend boek. Door de opbouw van het verhaal is er voortdurend spanning. Je wil steeds verder lezen, omdat je telkens kleine hints krijgt. Je moet als het ware alle puzzelstukjes bij elkaar zoeken om de hele puzzel te kunnen leggen. Hel hele boek bestaat uit kleine puzzelstukjes die eerst niet lijken te passen, maar uiteindelijk vormt alles toch één geheel. Dit vond ik erg knap gedaan!