I Bibliografische gegevens
Naam van de schrijver: Herman Koch
Titel: Het Diner (2009)
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van gelezen uitgave en druk: 2009, drieëntwintigste druk
Uitgeverij: Roman Anthos
Aantal pagina’s: 301 pagina’s
Opdracht: -
Motto: NICE GUY EDDIE
C’mon throw in a buck.
MR PINK
Uh-huh. I don’t tip.
NICE GUY EDDIE
Whaddaya mean, you don’t tip?
MR PINK
I don’t believe in it.
(Reservoir Dogs – Quentin Tarantino)

In Reservoir Dogs is geweld, moorden en martelen heel gewoon. Dit wordt in deze film gezien als het allerdaagse en niet meer als schokkend. In deze conversatie hebben ze het over fooi. Paul twijfelt ook of en hoeveel fooi hij moet geven. Uiteindelijk geeft Paul de gerant €450 fooi, als deze beloofd niet te zeggen dat hij Paul en zijn zoon in de tuin heeft zien staan.


II Samenvatting
Paul en Claire hebben met Serge en Babette afgesproken om te dineren in een chic restaurant. Serge, Pauls broer, is een bekend politicus van de oppositie, de gedoodverfde nieuwe minister-president bij de komende verkiezingen.

Voordat ze weggingen zag Paul een schokkend filmpje op de mobiel van Michel.

Het onderwerp van het diner moest het misdrijf worden, maar ze praten er overheen.

Serge en Babette hebben, evenals Paul en Claire, een vijftienjarige zoon, Rick. Verder hebben ze een dertienjarige dochter en een circa vijftienjarige geadopteerde zoon uit Burkina Faso, Beau.

Als Paul weer aan tafel plaatsneemt, ziet hij dat Babette huilt en getroost wordt door Claire. Na een opmerking van Serge beent Babette woedend weg, Claire gaat achter haar aan. Dan merkt Serge op dat ze het over de kinderen moeten hebben.

Omdat Babette en Claire tijdens het serveren van het hoofdgerecht nog steeds niet terug zijn, gaat Paul even kijken. Paul ziet hen niet bij de wc en loopt naar buiten, het parkje in

Plotseling hoort Paul Michels mobiele telefoon, die hij per ongeluk in zijn zak heeft gestoken. Het is Michel, die met de vaste telefoon van thuis, Paul neemt op. Michel heeft zijn mobiele telefoon dringend nodig en wil direct langskomen.

Voordat Michel terug is kijkt hij snel dingen door op Michels mobiel. Hij luistert de oproepen op Michels voicemail af: berichten van Beau, Rick en zijn vrouw Claire die Michel \'s middags gebeld blijkt te hebben en onder andere gezegd heeft: \'vanavond moeten jullie het doen\'.

Paul komt erachter wat de jongens hebben uitgevreten: Op de terugweg van een schoolfeest wilden de twee jongens, en Beau, in een bank nog geld pinnen. In het hokje lag een zwerfster te slapen die een enorme stank verspreidde. De twee aangeschoten neven gooien eerst volle vuilniszakken naar de dakloze, daarna een lamp en tot slot een lege jerrycan. Later steken ze dit aan, de jerrycan explodeert, de vrouw is op slag dood en de twee rennen weg.

Paul heeft de video van Opsporing verzocht op internet opnieuw bekeken en is verder gaan zoeken via onder andere YouTube, waar maar liefst 34 video\'s van de dode zwerfster te zien zijn. Een ervan, Men in Black III, is gemaakt met een mobiele telefoon en laat zien dat de twee neven na hun daad terugkeren. Duidelijk is dat Michel de leiding heeft gehad en dat de jongens dus ook zelf opnamen van het voorval hebben gemaakt. Beau dreigt alle beelden van de jongens op internet te zetten, tenzij hij 3000 euro krijgt om een scooter te kopen. Tijdens dit gesprek ziet Paul dat de gerant van het restaurant even buiten een sigaret komt roken. Hij kijkt naar Paul en Michel.

Dan gaat hij terug naar binnen met Claire, die inmiddels weer naar buiten was gekomen. Dan kondigt Serge aan dat hij nu eindelijk wil praten over waarvoor ze hier gekomen zijn. Omwille van de toekomst van zijn zoon wil Serge de volgende dag open kaart spelen en tijdens een persconferentie meedelen dat hij zich zal terugtrekken als lijsttrekker voor de komende verkiezingen. Babette en Claire protesteren hevig en ook Paul vindt het geen goede oplossing. Hij en Claire beschermen hun zoon en vinden dat hij geen moordenaar genoemd mag worden. Serge blijft echter bij zijn besluit.

Serge en Babette vertrekken. De nu alleen in het restaurant zittende Claire en Paul praten over de daden van Michel en Rick. Het wordt Paul duidelijk dat Claire hen heeft aangemoedigd om vanavond af te rekenen met Beau, die hen chanteert.

Claire vertrekt alvast naar het café en Paul praat nog even met de gerant. Niet lang daarna hoort hij sirenes van een politieauto en een ambulance. Hij gaat naar het café en ziet hoe een gewonde Serge op een brancard wordt weggedragen en Claire wordt afgevoerd tussen twee agenten.

Paul filosofeert over de hoogte van een fooi. Als hij hoort dat Serge de rekening al heeft betaald, geeft hij 450 euro fooi aan de verbaasde gerant, als hij belooft dat hij hem en zijn zoon nooit in de tuin van het restaurant heeft zien staan.

Serge verloor de verkiezingen, waarschijnlijk door zijn steeds veranderende imago. Zo had hij een baard laten staan om zijn littekens te kunnen verbergen en had hij die kort voor de verkiezingen weer afgeschoren. Hij had geen aanklacht tegen Claire ingediend. Beau was sinds die avond vermist. Een opinieweekblad suggereerde dat hij zijn adoptieouders zat was en was teruggekeerd naar zijn geboorteland.

Wat later kwam Michel thuis, met geschaafde knokkels en enigszins bebloed. Hij vertelde dat Men in Black III van YouTube was gehaald.

762 woorden – Samenvatting van internet, die ik heb aangepast.
Bron: http://www.scholieren.com/boekverslagen/31982#tabview=tab3
(deze samenvatting was wel heeeeeel goed en gemaakt door Veerle... =)  

III Vertelinstantie
De vertelinstantie is de achteraf vertellende –ik. Het verhaal is in de 1e persoon geschreven en die persoon heet Paul Lohman. Deze weet op een bepaalde avond, wat er die volgende ochtend zou gaan gebeuren.

Citaat 1:
Pag. 72-73:
“Er was een al wat oudere actrice (‘zonder werk en zonder man’, zoals Claire me de volgende ochtend nader op de hoogte zou brengen), verder een broodmagere gepensioneerde choreograaf die uitsluitend Vittel-water dronk uit halveliterflesjes die hij zelf had meegebracht, en een homoseksueel schrijversechtpaar dat onafgebroken op elkaar zat te vitten.”

Hij weet nu al dat zijn vrouw hem de ochtend hierna zou vertellen dat de actrice geen werk en geen man heeft. Hij vertelt dus achteraf.

Citaat 2:
Pag. 21:
“Zo lachten Claire en ik elkaar toe in het café toen we onze biertjes kregen, in de wetenschap dat we straks een hele avond in het gezelschap van het echtpaar Lohman gingen doorbrengen: dat dit het mooiste moment van dia avond was, en dat het hierna alleen nog maar bergafwaarts kon gaan.”

Alles is geschreven in de 1e persoon, of in de 3e persoon als hij aan iemand denkt.

Citaat 3:
Pag. 242
“Persoonlijk leek het mij een uitstekend idee wanneer mijn broer zijn politieke carrière hier zou beëindigen, het was voor iedereen het beste: voor ons allemaal, voor het land – het land zou een vierjarige regeerperiode van Serge Lohman bespaard blijven: vier kostbare jaren.”

Volgens hem zou het niet goed zijn als zijn broer premier wordt. Dit denkt hij, hij zegt het niet. 


IV Personages
De belangrijkste personages in dit verhaal zijn Paul Lohman en zijn zoon Michel Lohman. Claire is ook een belangrijk personage in het verhaal, maar ik denk Dat Michel belangrijker is, omdat hij een vrouw heeft gedood en dat is het onderwerp van hat diner. Michel en Paul zijn allebei round-characters. Je komt veel over hen te weten en ze spelen een heel belangrijke rol in het verhaal. Paul is een belangrijk personage, omdat hij de verteller van het verhaal is en je beleeft het vanuit zijn zicht. Michel is belangrijk, omdat Michel samen met zijn neven wat uitspookt en daarom gaan Paul samen met zijn vrouw Claire en zijn broer, Serge Lohman, en zijn vrouw Babette uit eten. Onder het etentje is het de bedoeling dat ze het over dit incident hebben.

Paul Lohman:
Paul is de hoofdpersonage uit het verhaal. Hij is getrouwd met Claire en hij heeft een zoon: Michel. Verder is Paul vroeger docent geschiedenis geweest. Er wordt niet veel vermeld over zijn uiterlijk. Hij voelt zich erg gelukkig, dat blijkt uit de dingen die die zegt over gelukkige en ongelukkige gezinnen. Ook lijdt Paul aan een ziekte, maar wil niet zeggen welke ziekte het is, zo ook als dat hij niet wil zeggen in welk restaurant ze gaan eten, waar Claire in het ziekenhuis heeft gelegen, of op welke school hij heeft gewerkt. Hij is erg gesteld op zijn privacy.

Citaat 1 pag.21
“Ik keek hem aan, en ik keek in zijn helder ogen onder het zwarte mutsje, de eerlijke ogen, die, zo had ik me voorgehouden, een niet onbelangrijk deel van ons geluk uitmaakten.”

Hij houdt erg van zijn zoon en de eerlijkheid. Hij is gelukkig.

Citaat 2 pag. 9
“We gingen eten in het restaurant. Ik ga niet zeggen welk restaurant want dan zit het er de volgende keer waarschijnlijk vol met mensen diekomen kijken of wij er dan ook weer zitten.”

Hij is erg gesteld op zijn privacy, en wil niet dat we hem massaal kunnen opzoeken.

Citaat 3 pag. 166
“Elke andere vader zou zoiets gezegd hebben als ‘wie gedraagt er zich normaal? Hè? Wie? Wie gedraagt zich normaal?’Maar ik was geen vader als alle andere vaders. Ik wist waar mijn zoon op doelde.”

Hij voelt zich beter dan alle andere vaders. Hij heeft zijn zoon door, en volgens hem kunnen alleen ‘bijzondere’ vaders dat.

Michel Lohman:
Michel is een ‘doodgewone’ jongen. Hij houdt van sporten en drinkt of rookt niet. Verder lijkt hij erg op zijn vader, maar heeft hij de ogen van zijn moeder. Hij is goed bevriend met zijn neven. Daar gaat hij vaak mee op stap en dan steken ze een pinhokje in brand, waar en dakloze vrouw in ligt te slapen. Hij speelt graag Jackass na met zijn neven. Zo hebben ze ook een keer een man in elkaar geslagen op het station. Michel is bijna zestien. Ook houdt hij van muziek. Michel houdt erg van zijn moeder, en heeft een goede band met haar.

Citaat 1 pag. 21
“Hij had het Nike-mutsje op, zijn zwarte iPod nano bungelde aan een koordje op zijn borst; om zijn nek hing losjes een koptelefoon: dat moest je hem nageven, hij maalde niet om status en had al naar een paar weken de witte oordopjes vervangen door een gewone koptelefoon omdat die een beter geluid gaf.”

Met dit citaat laat ik zien dat Michel veel van muziek houdt. Hij heeft namelijk de oordopjes vervangen door een koptelefoon.

Citaat 2 pag. 173
“Michel sloeg zijn armen om Claires nek en drukte zijn gezicht in haar haar.”

Hij hield erg van zijn moeder.


V Tijd

o De historische tijd
Het verhaal speelt zich af rond het begin van de eenentwintigste eeuw, dus rond deze tijd. Deze tijd wordt letterlijk in het boek vermeld. In de tekst wordt enkele keren gesproken over George Bush als president van Amerika, de oorlog in Irak, de rekening in euro’s. Het verhaal speelt zich tussen 2004 en 2008, omdat Bush inmiddels is afgetreden en Obama nu president is van Amerika.

Citaat 1 pag. 9:
“Als de historici over een paar eeuw willen weten hoe achterlijk de mensheid was aan het begin van de eenentwintigste eeuw hoeven ze alleen maar een kijkje in de computers van de zogenoemde toprestaurants te nemen, want al die gegevens worden bewaard, weet ik toevallig.”

Citaat 2 pag. 242
“Ik dacht aan het ondenkbare, aan dingen die ik meestal met succes had weten te verdringen: Serge Lohman naast de koningin op de trappen van het koninklijk huis, poserend voor de officiële foto met zijn pas gevormde regering; met George Bush in een leunstoel voor de openhaard; met Poetin op een bootje op de Wolga…”

o Verteltijd
het verhaal wordt verteld in 301 pagina’s, in 46 hoofdstukken en in zes delen; aperitief, voorgerecht, hoofdgerecht, nagerecht, digestief en de fooi.

o Flashbacks
Er komen verschillende flashbacks in het verhaal naar voren, de belangrijkste is de flashback waarin duidelijk wordt wat Michel en Rick samen hebben gedaan. Deze flashback staat beschreven op de pagina’s 126 tot en met 136. Een samenvatting van de flashback:

Op een nacht toen Michel, Rick en Beau terugkwamen van een feest, wilden ze nog wat gaan drinken. Hier hadden ze natuurlijk geld voor nodig en besloten naar het dichtstbijzijnde pinhokje te lopen. Hier aangekomen zien ze een dakloze vrouw in dit hokje slapen. Beau loopt weg. De andere jongens worden boos op de vrouw en willen haar eruit hebben. De vrouw werkt hen tegen en ze beginnen dingen op haar te gooien, die ze gevonden hebben op de hoek van de straat waar mensen hun oud vuil buiten hebben gezet. Ze gooien vuilniszakken, maar ook een bureaustoel en een lamp. Als laatst gooien ze een jerrycan. Daarna steken ze het hokje aan, niet wetende dat er nog gasdampen in de jerrycan zaten, en er is een grote lichtflits. De vrouw is opslag dood. De jongens rennen weg. Later komen ze terug om te kijken wat ze hebben aangericht en maken een filmpje met hun mobiel. Ze zeggen: “Jackass!”.

Een terug verwijzing in dit verhaal is:
“Jaren geleden woonde er een paar deuren verderop bij ons in de straat een man met net zo’n onderdanig voorkomen.” (pag. 234)

o Chronologisch / niet-chronologisch
Het verhaal is niet chronologisch. De chronologie wordt meerdere malen verbroken door flashbacks.

o Ab Ovo / In Medias res
Het verhaal wordt In Medias Res verteld. Het boek begint met dat ze naar een restaurant gingen eten. Later in het boek wordt pas duidelijk waarom ze samen gingen eten en dan wordt ook pas duidelijk dat Paul en Serge broers zijn.  



VI Ruimte

o Fysische ruimte
De twee belangrijkste ruimtes in het verhaal zijn het restaurant en het pinhokje. Het restaurant is belangrijk omdat ze daar het hele verhaal zitten en hier veel over wordt verteld, ook het pinhokje is belangrijk want hier speelt het misdrijf zich af.

Het restaurant:
Het restaurant heeft een grintpad dat wordt verlicht door elektrische fakkels en je kunt het restaurant niet zien liggen omdat er bomen staan aan de straatzijde. Bij de ingang staat een lessenaar met daarop een boek met reserveringen, dat wordt verlicht door een dun koperkleurig leeslampje. Er is een open keuken waar je kunt zien hoe en wat de koks aan het bereiden zijn. Het gebouw heeft een heel hoog, glazen plafond, waardoor je harder moet praten dan anders, als je elkaar wilt kunnen verstaan. Aan het restaurant ligt een parkje, war zich ook een klein deel van het verhaal afspeelt, maar verder niet belangrijk is voor het verhaal.

Citaat 1: pag. 23
“De lessenaar met het reserveringenboek werd van bovenaf belicht door een dun, koperkleurig leeslampje: art deco, of iets anders dat weer net in of uit de mode was.”

Het pinhokje:
Op het moment dat ze bij het pinhokje zijn ligt er een dakloze vrouw in te slapen. Verder wordt er vermeld dat er niemand op straat is op dat moment en dat niemand het gezien zou kunnen hebben, alleen de bewoners van huizen in de buurt die door hun ram keken. Er wordt ook gezegd dat er bij een boom in de straat een hoop vuilnis ligt, dat daar waarschijnlijk ligt voor de vuilniswagen. Op die bult met vuilnis ligt een bureaustoel, een kartonnen doos, waar een televisie in heeft gezeten, een beeldbuis van de tv en een jerrycan. Andere dingen worden niet beschreven.

Citaat 1 pag. 131
“Bij een boom staan een paar vuilniszakken, en ook nog wat andere voorwerpen die daar kennelijk al zijn neergezet voor de vuilnisauto: een bureaustoel op wieltjes, een kartonnen doos waar een breedbeeldtelevisie in heeft gezeten, een bureaulamp en de beeldbuis van een tv.”

Ze pakken wat ze in handen kunnen krijgen. Ze denken niet na en doen meteen. Ze gooien alles achter elkaar aan in het hokje.

o Psychische ruimte
Paul voelt zich niet op zijn gemak in het restaurant waar ze aan het dineren zijn. Hij eet liever niet in zo’n chic, duur restaurant. Hij eet liever in een goedkoper en gezellig cafeetje. Ook vind hij het pinkje van de gerant raar, waar de gerant alle gerechten mee aanwijst.

Citaat 1 pag.24:
“We konden teruggaan naar het café om daar een bord gewonemenseneten te bestellen, de dagschotel was ´Spareribs met frites 11,50´ - waarschijnlijk nog geen tiende van het bedrag dat we hier per persoon over de balk zouden gaan smijten.”

Het is duidelijk dat hij liever niet naar dit restaurant gaat. Het liefst doet hij zo gewoon mogelijk en vooral niet al te duur. Het hoeft van hem niet speciaal te zijn.

 

VII Motieven

o Leidmotief
- Het mobieltje.
Het mobieltje is een heel belangrijk aspect in het verhaal. Met het mobieltje worden de verschillende dingen gefilmd van Michel en Rick. Ook is dit waarom Paul weet wat de jongens hebben gedaan. Hij kijkt op het mobieltje van Michiel en ontdekt alle filmpjes. Michel houdt het mobieltje altijd dicht bij zich. Paul neemt hem een keer mee en dan komt Michel hem halen bij het restaurant. Daar hebben ze een gesprek over dat Michel de filmpjes moet wissen van zijn mobieltje en dat Paul het liefst heeft dat hij hem weggooit en een nieuwe koopt. Michel krijgt zelfs geld aangeboden van Paul.

Citaat 1 pag.20
“Snel schoof ik het klepje van zijn mobiel dicht en legde hem op zijn bureau.”

Hij zoekt de filmpjes op de mobiel van zijn zoon. Hij kan het niet laten en wil raag weten wat zijn zoon allemaal doet.

Citaat 2 pag.164
“´Weet je wat nog veel beter is?´ zei ik. ´Je moet die hele mobiel weggooien. Ergens waar ze hem nooit meer terug vinden. Hier bijvoorbeeld.´”

Hij wil dat niemand het komt te weten van alle filmpjes die op Michels mobiel staan. Hij wil dat het allemaal niet gebeurd is en vooral niet dat het nog langer zo door gaat. Hij wil dat het stopt.

o Verhaal motief
- Moord komt vaak terug in het boek. Als Michel en zijn neef de dakloze vrouw in het pinhokje vermoorden, en zelfs als de gerant zegt dat een gerecht is afgemaakt is met bepaalde kruiden.

Citaat 1 pag.27
“´Afgemaakt´, vervolgde ik iets zachter. ´Ik weet dat dat niet betekent dat de olijven zijn “afgemaakt”. Zoals in “neergeknald”, of “doodgeschoten”.´”

Hij kan hier over niets anders denken dan moord, zelfs het woord afgemaakt legt hij meteen in het moord-verband.

Citaat 2 pag.238
“´Moord!´ riep Claire uit. ´Is het nu al moord? Waar haal je dat opeens vandaan?”

Claire verdedigd haar zoon tegen zijn oom. Ze wil niet dat Michel naar de gevangenis moet voor, volgens haar woorden, een ongeluk.

- Paul heeft het altijd over ongelukkige en gelukkige gezinnen.
Dat ze allemaal hetzelfde zijn en dat je ze zo kan herkennen. Hij vindt zelf dat hij een gelukkig gezin heeft, totdat hij precies weet wat er zich heeft afgespeeld. Dan denkt hij na over waarom Michel een foto van zijn moeder op de display van de telefoon heeft staan als icoontje voor het thuisnummer. Dan twijfelt hij over zijn gelukkige gezin. Hij weet wel dat het helemaal goed zit tussen hem en Claire. Dat hij geluk heeft met een vrouw als Claire.

Citaat 1 pag.21
“Ik keek hem aan, en ik keek in zijn helder ogen onder het zwarte mutsje, de eerlijke ogen, die, zo had ik me voorgehouden, een niet onbelangrijk deel van ons geluk uitmaakten.”

Hij wil en zal gelukkig zijn. De ogen van zijn zoon maken hem dat geluk voelen. Hij voelt zich gelukkig en hij wilt dat niemand dat van hem afpakt.


VIII Thematiek
Het thema is dilemma. Hoe ver moet je gaan om je kind te beschermen? Duurt in dit geval eerlijkheid het langst zodat je kind er wat van leert, of kun je beter verborgen houden wat ze allemaal hebben gedaan of doen met het risico dat ze er niet van leren en het zo weer doen?


IX Titelverklaring
De titel van dit boek is Het Diner. Deze titel is heel toepasselijk want het verhaal speelt zich af tijdens een diner. Tijdens dit diner bespreken ze het misdrijf dat Michel en zijn neef hebben gepleegd.