Het binnenste ei door Hannes Meinkema

De Titelbeschrijving

Hannes Meinkema, Het binnenste ei. Amsterdam, zevende druk, 1989.

Korte Samenvatting Het boek gaat over Judith de ik-persoon. Het verhaal speelt zich af in de twee uur die Judith moet wachten op de uitslag van een zwangerschapstest. Terwijl ze hierop wacht, denkt ze na over de laatste weken van haar sinds vier jaar beëindigde huwelijk met Joost. In het huwelijk van Judith en Joost wordt vreemdgegaan. De eerste die een relatie met een ander heeft is Joost. Judith neemt hem dit diep van binnen erg kwalijk, maar houdt dit min of meer voor zich, omdat ze niet truttig wil overkomen. Wanneer ze op een avond bij de buren, Diana en Max, op bezoek zijn, stelt Diana voor om aan partnerruil te doen. Hoewel Judith hier eigenlijk helemaal geen zin in heeft, stemt ze toch toe, maar op ten duur resulteert de ruil slechts in een relatie tussen Joost en Diana. Hoewel Judith zich weer niet laat kennen, wordt ze ondertussen verscheurd door jaloezie. Ze is bang dat Joost met een ander vrijt omdat zij hem niet genoeg voldoening kan bieden. Want Judith geniet zelf niet van de seks, het gaat haar er om of de ander geniet. Ze vrijt om aardig gevonden te worden en meer niet. En zo is het met alles, ze heeft door haar slechte jeugd, niet geleerd om ook eens voor haarzelf te kiezen en niet alleen maar dingen te doen om daardoor door andere aardig gevonden te worden. Ze voelt zichzelf lelijk en truttig.

Lange Samenvatting Judith is de ik-persoon van dit verhaal, dat zich afspeelt in de twee uur die Judith moet wachten op de uitslag van een zwangerschapstest. Terwijl ze hierop wacht, denkt ze na over de laatste weken van haar sinds vier jaar beëindigde huwelijk met Joost. In die tijd is er sprake van een zogenaamde seksuele revolutie waarin opeens veel meer vrijheden op seksueel gebied ontstonden. Vreemdgaan was eerder regel dan uitzondering en gebeurde in alle openbaarheid. Wie vasthield aan begrippen als trouw en monogamie werd als ouderwets beschouwd.

Ook in het huwelijk van Judith en Joost wordt vreemdgegaan . De eerste die een relatie met een ander heeft is Joost. Judith neemt hem dit diep van binnen erg kwalijk, maar houdt dit min of meer voor zich, omdat ze niet truttig wil overkomen. Wanneer ze op een avond bij de buren, Diana en Max, op bezoek zijn, stelt Diana voor om aan partnerruil te doen. Hoewel Judith hier eigenlijk helemaal geen zin in heeft, stemt ze toch toe, maar op ten duur resulteert de ruil slechts in een relatie tussen Joost en Diana. Hoewel Judith zich weer niet laat kennen, wordt ze ondertussen verscheurd door jaloezie. Ze is bang dat Joost met een ander vrijt omdat zij hem niet genoeg voldoening kan bieden. Want Judith geniet zelf niet van de seks, het gaat haar er om of de ander geniet. Ze vrijt om aardig gevonden te worden en meer niet.

Op ten duur gaat ze alleen maar naar Diana\'s goede punten kijken en naar haar eigen minpunten: Diana is zo gevat, zo modern en zo mooi en zijzelf is maar een burgertrut. Ze is totaal niet tevreden met zichzelf en vooral niet met haar borsten. (\"Mijn borsten zijn niet goed, mijn borsten zijn niet in orde. Ze zijn vreselijk groot en breed en ze beginnen al bij mijn oksels. Mijn hele voorkant is bedekt met borsten\" ... \"Het zou mij niets verbazen als ze nog stonken ook - maar Joost zegt van niet. Ik ruik vaak aan mijn beha. Hij stinkt nooit.\" - blz. 50) Om deze gevoelens van onvrede en jaloezie tegen te gaan gaat Judith ook een aantal keer vreemd met jongens van wie ze weet dat ze niets om haar geven, maar de pijn houdt er niet door op.

Wanneer Max na verloop van tijd plotseling bij Diana weg gaat, verwijt Judith Diana ervan dat ze altijd geprobeerd heeft om tussen haar en Joost in te komen. Ze noemt haar een jaloerse burgertrut en doet Judith hiermee veel pijn. Dit vooral omdat ze Diana, ondanks alles, toch altijd als een goede vriendin was blijven zien en nu pas ontdekt dat ze heel die tijd alleen maar gedaan heeft alsof. Het begint steeds slechter te gaan tussen Judith en Joost. Op de bruiloft van haar eigen broer glipt Judith weg met een kennis, Hugo. Hij wil maar haar naar bed en hoewel ze toestemt lukt het hem niet omdat hij te zenuwachtig is, want Judith is zijn eerste buitenechtelijke relatie. Na verloop van tijd hoort Judith van Joost dat ze zich moet laten testen omdat Max Gonorroe heeft. Judith zou het misschien van Joost gehad kunnen hebben, Joost van Diana, Diana weer van Max, Max van de vrouw van Hugo en Hugo van een of andere del. Judith begrijpt dat zij die \'een of andere del\' moet zijn en beseft plotseling dat ze zo niet door wil gaan. Kort daarna eindigt haar huwelijk met Joost.

In het heden van het verhaal denkt Judith vooral na over het effect dat deze gebeurtenissen op haar leven gehad hebben. Daarnaast herinnert ze zich haar strenge jeugd, het slechte contact met haar moeder en vele anekdotes. Terwijl ze zich deze dingen weer voor de geest haalt leert ze steeds meer over zichzelf en doet ze als het ware een zelfonderzoek met als uiteindelijk doel zichzelf begrijpen en vooral accepteren. Tot die tijd is ze nog niet klaar voor een andere liefde in haar leven, dus zeker niet voor de grootste liefde van alles, de liefde tussen moeder en kind. Het verhaal eindigt dan ook met het moment dat ze naar de uitslag van de zwangerschapstest kijkt en \"vaarwel\" zegt.

De Analyse

Waar gaat het verhaal over
Het gaat over Judith en zij is niet tevreden met zichzelf en wil niet truttig overkomen. Ze doet dingen om aardig gevonden te worden. En ze gaat vreemd om quitte te komen te staan met Joost, haar man, die vreemd gaat met hun buurvrouw.

De personen - Judith is de ik-persoon van dit verhaal. Ze is onzeker over haar innerlijk en uiterlijk en wil voor de buitenwereld vooral niet als een burgertrut overkomen. Door haar onzekerheid gaat ze anderen juist weer ophemelen en ziet ze Diana bijvoorbeeld als een geweldige, moderne vrouw waarmee zij nooit kan concurreren. Alles wat ze doet, doet ze in wezen om aardig gevonden te worden. Wanneer haar broer haar als jong meisje seksueel misbruikt en ze dit tegen haar ouders zegt, denken die dat ze het zelf verzint. Ze worden boos op haar en zeggen niets meer. Typerend voor Judiths karakter gaat ze het dan niet koste wat het kost bewijzen, maar voelt ze zich een beetje schuldig en gaat ze twijfelen of het wel echt waar is.

Alles wat je in het boek over een ander te weten komt is wat Judith over diegene denkt. Daarom kunnen de karakters van de belangrijkste bijpersonen ook het best weergegeven worden aan de hand van wat Judith over hen denkt:

- Joost is de man van Judith. Over hem denkt ze, wanneer ze samen in de woonkamer zitten: \"Joost zit daar zijn krant te lezen en ik ben blij met hem. Zijn haar is aan de lange kant, zijn krullen steken horizontaal uit zijn hoofd. Ik ben trots als ik met hem op straat loop: alle meisjes kijken, Joost is een knappe jongen. Waarom heb je mij getrouwd, vroeg ik, ik ben zo onopvallend. Om de kuiltjes in je wangen als je lacht, zei hij - en ik lach veel als hij er is, ik lach nu hoewel hij niet naar me kijkt, ik lach omdat Joost me door met me te trouwen, de kans gegeven heeft een echt volwassenmensen-leven te leiden.\" (blz.12/13)

- Diana is de buurvrouw van Judith en de vrouw waarmee Joost een relatie krijgt. Over haar zegt Judith: \"Ik bewonderde haar ook, natuurlijk (dat kan niet wederkerig zijn geweest). En op een hele vreemde manier had ik, terwijl ik haar bewonderde, ook met haar te doen. Want éen ding kon ik beter dan zij, hoewel het geen eigenschap was die door haar hoog werd gewaardeerd: ik kon tevreden zijn met éen ander mens in een huis te leven - Diana had een exclusieve relatie altijd benauwend gevonden.\"(blz. 155) Judith bewondert Diana en hoewel ze enerzijds haar vijand is, wil ze anderzijds ook haar vriendin zijn. Door de rol die Diana speelt in het leven van Joost, gaat ze ook automatisch een rol spelen in Judiths leven. Judith is telkens in gedachten met haar bezig en alles doet haar aan Diana herinneren. Dit komt misschien ook omdat Diana en Judith als het ware elkaars tegenpolen zijn.

- Max is de man van Diana. Judith zegt het volgende over hem: \"Ik weet het niet met Max. Soms denk ik hij is aardig, maar dan weer lijkt het of ik alleen de oppervlakte zie, dat hij daar onder al die tijd zijn eigen dingen denkt. Ik ken hem niet. [...] Zijn manier van spreken is precieus. Ja, zegt hij dan, nu word ik wel heel persoonlijk - en komt met iets gewoons. Of: ik weet niet waarom ik er lust in heb je dit te vertellen - en ik denk: lust. Maar hij is niet iemand om in vertrouwen te nemen, dat zie ik wel.\" (blz. 124)

De tijd
Het verhaal speelt in de jaren zeventig. Dit tijdstip is van belang, omdat dit de tijd is van de seksuele revolutie waarin \'alles mag dus alles moet\'. Veel mensen gaan vreemd omdat iedereen dat nu eenmaal doet, maar zoals blijkt uit het huwelijk van Judith en Joost gaat dit niet altijd goed.

De vertelde tijd is de tijd waarin Judith wacht op haar zwangerschapstest en nadenkt over haar verleden: 2 uur in totaal. De verteltijd bedraagt 215 bladzijden. Aangezien ik langer dan 2 uur over dit boek deed, is de verteltijd langer dan de vertelde tijd.

Het heden van het verhaal is chronologisch verteld, maar bevat vele flahbacks en terugverwijzingen.

De plaats
Het verhaal speelt zich af in het huis van Judith, in de woonkamer van Diana, in de auto van Hugo, op de appartementen van de jongens met wie Judith vreemd gaat en op de bruiloft van Judiths broer. Deze ruimten spelen een kleine rol in het boek, omdat het vooral gaat om het beschrijven van de gedachten en gevoelens van de ik-persoon en het weergeven van de gebeurtenissen op een tweede plaats komt. De ruimten worden dan ook niet of nauwelijks beschreven.

De omstandigheden
Jaargetijden en weersomstandigheden hebben bij dit boek geen rol. Het boek gaat over verschillende perioden en dus speelt het zich in verschillende jaargetijden af. Het boek speelt zich altijd binnen af, dus het weer heeft geen invloed.

Het vertelstandpunt
Het verhaal wordt verteld vanuit de ik-persoon, Judith. Hierdoor weet je alles wat Judith denk, dacht, voelt en voelde.

De structuur
Het verhaal is opgebouwd uit drie tekstsoorten. De cursief gedrukte tekst is het heden, namelijk het wachten op de zwangerschapstest. De teksten tussen vierkante haken zijn fragmenten uit het dagboek van Judith. Deze twee tesktsoorten worden onderbroken door flashbacks. Het heden van het verhaal is chronologisch verteld. In het boek zijn er dus ook drie verhaallijnen, namelijk die van de hierboven beschreven tekstsoorten: het wachten op de test, het dagboek van Judith en het verleden van Judith.

Wat is het thema en wat zijn de motieven
Het belangrijkste thema van het boek is de weg naar zelfacceptatie. Deze acceptatie wordt door de hoofdpersoon bereikt door te leren van de pijn die wordt veroorzaakt door verraad, overspel, een afstandelijke relatie met haar moeder en de afkeer van haar eigen lichaam.

Belangrijke motieven die in het boek voorkomen zijn het huwelijk, verraad, jaloezie, een afstandelijke moeder-dochter relatie, borsten, de miskraam, seksualiteit, het vrouw-zijn en het verlangen naar geborgenheid.

Wat wilde de schrijver aan zijn lezers duidelijk maken of overbrengen
De schrijverster wou, naar mijn mening, niks duidelijk maken. Ik denk dat ze \"gewoon\" een verhaal wou vertellen.

Ervaringsverslag

Begin en eind
Het begint met een stuk waar ze zich afvraagt wat geluk is en wanneer een vrouw gelukkig is. Ik vind het wel leuk en interessant om te zien hoe iemand in 2 uur kan bedenken wat er fout is gegaan, en gaande weg tot conclusies komt. In het boek staat ook op het eind de zin: \"Ik denk dat ik weet - ik denk dat ik weet wat ik eigenlijk al wist.\" (blz. 213)

Personages en ontwikkelingen
Judith is de enige bij wie je merkt dat ze zich ontwikkelt, dat komt omdat je haar gedachten van het begin tot het einde weet. En door wat ze mee heeft gemaakt gaat ze langzamerhand andere dingen doen. In het begin gaat ze helemaal voor Joost maar als zij merkt dat hij vreemd gaat met Diana zegt ze tegen zichzelf, terwijl ze het er eigenlijk niet zo mee eens is, dat ze ook met andere naar bed mag en dat ze wel mee wil doen aan de partnerruil. Dit doet ze omdat ze toch wel wil weten hoe het is om met anderen naar bed te gaan, want Joost is de enige met wie ze tot dan toe naar bed is geweest, en ook om quitte te komen staan met Joost. De partnerruil doet ze ook om het feit dat ze niet truttig wil overkomen. Ook doet ze soms geen dingen meer die ze van haarzelf moest doen. Bijvoorbeeld persé om maandag de was doen. Of het eten op tafel hebben staan als Joost thuis komt. Joost veranderd ook een klein beetje in de houding tegen over Judith als ze eerst ruzie hadden was het wel weer goed als Judith bij hem op schoot kwam zitten en bij hem kwam uithuilen. Maar dat moet ze nu niet meer proberen. Ook wil Judith dat later zelf niet meer. Ze wil zelf haar problemen oplossen vind ze en ook omdat ze denk dat Joost niet meer van haar houd.

Problemen
De problemen in het boek gaan over Judith. Judith moet leren omgaan met haar eigen problemen. Daarom analyseert zij haar jeugd en de jaren voor haar scheiding, om tot de conclusie te komen wat ze eigenlijk al wist.

Taalgebruik of stijl
Het is een beetje onoverzichtelijk. Alle periodes lopen door elkaar. Ik wist na honderd bladzijdes pas hoe het boek een beetje in elkaar zat namelijk; - De cursief gedrukte tekst is het heden, namelijk het wachten op de zwangerschapstest. - De teksten tussen vierkante haken zijn fragmenten uit het dagboek van Judith.. - Het heden van het verhaal is chronologisch verteld. Er zijn dus drie verhaallijnen. En dat ben ik niet gewend, misschien daarom vind ik het nogal onoverzichtelijk.

Artikelen met achtergrondinformatie

Een autobiografie van Hannes Meinkema.

Hannes Meinkema is het pseudoniem van Johanna Maria Jelles Nelemans. Een ander pseudoniem is Hannemieke Stamperius. Verder publiceert ze ook onder de naam Hannemieke Postma- Nelemans. Ze wordt geboren in 1943 te Tiel en studeert Algemene Taal- en Letterkunde in Utrecht. In 1977 promoveert ze en ontvangt hiervoor de Winkler-Prinsprijs. Hannes Meinkema is intiatiefneemster van het tijdschrift \"Chrysallis\" (1978-1981) en verder actief betrokken bij het feministisch maandblad \"Opzij\". Het werk van Hannes Meinkema is feministisch getint, concentreert zich op de positie en de problemen van de vrouw. Haar romans en verhalen gaan over problematische en vaak mislukkende relaties. De vrouwelijke personages zijn dan op zoek naar een bevredigende oplossing, wat niet altijd lukt.

Een recensie over Hannes Meinkema en het boek Het binnenste 0ei.

Schrijver Hannes Meinkema
Titel Het binnenste ei. Jaar van uitgave 1978
Bron Algemeen Dagblad
Publicatiedatum 25-11-1978
Recensent Trix Verhulst
Recensietitel Het binnenste ei van Hannes Meinkema

Hannes Meinkema heeft er zich over beklaagd dat de slechte kritieken die over haar laatste boek \"Het binnenste ei\" zijn losgebarsten, allemaal door mannen zijn geschreven. Onze criticus Huisman worstelde zich door het boek heen, dacht aan de kritiek van Meinkema op de mannelijke kritieken en hevelde die taak over naar een vrouw. Vergezeld van zijn mening over het dagboek waarin de \"trut\" Judith een mislukt huwelijk van zich afschrijft. Huismans kritiek, kort samengevat, is: de stijl is abominabel. Overal komma\'s en dubbele punten waar ze niet horen. Het onderwerp spreekt hem niet aan: er komt een partnerruil met de buren aan te pas, wat min of meer leidt tot het einde van een huwelijk. Meinkema irriteert hem o.a. door elk hoofdstuk te beginnen met citaten die te nadrukkelijk van haar belezenheid blijk moeten geven. Ga daar maar aan staan! Als Hannes Meinkema haar boek geschreven heeft voor de \"lotgenoten\" van de hoofdfiguur Judith, zal het die vrouwen een zorg zijn of er punten en komma\'s verkeerd staan. Voor hen is de herkenbaarheid van de situaties rond Judith het belangrijkste. Ik denk niet dat Judith de enige is die haar man een tijdje heeft moeten delen met de buurvrouw (of een andere vriendin). De vraag is of al die herkenbare vrouwenproblemen dan ook maar meteen literatuur opleveren. Op dit moment verschijnt het ene \"vrouwenboek\" na het andere omdat uitgevers er kennelijk brood in zien. De uitgever van \"Het binnenste ei\" noemt dit boek \"het verslag van een onttruttingsproces.\" Judith schrijft haar dagboek vier jaar na de scheiding en komt er achter dat ze te veel dingen deed uit angst om anders voor trut te moeten doorgaan. Aardig blijven voor de buurvrouw die met je man vrijt, aardig blijven voor het mannetje dat vreemd gaat, bloot dansen met de buren, tolerant, gastvrij en ruimdenkend blijven. Ze vindt zichzelf nú juist een trut omdat ze die zaken, die haar niet aanstonden, maar over zich heen liet gaan. Dat zou best een aardig dagboek op kunnen leveren, maar Hannes Meinkema heeft er deze keer een potje van gemaakt. De herinneringen van Judith aan de laatste maanden van haar huwelijk, mèt de buren, zijn chaotisch door het boek heen gehusseld. Dat geldt ook voor alle andere herinneringen, aan haar ouders, aan haar trouwdag, aan het huishouden. Tussen haakjes (letterlijk) wordt er hier en daar gesmeten met de eigentijdse gevoelens en gedachten. Je zou je kunnen voorstellen dat iemand die de periode van trut spelen als huisvrouw in een flatje achter de rug heeft, een boeiende figuur wordt. \"Groeien\" heet dat in vrouwentermen, maar Hannes Meinkema heeft die groeistuipen beperkt tot een alledaags gesprek in een vrouwenhuis. Daar hoef je Het binnenste ei niet voor aan te schaffen. Dat hebben andere schrijfsters wel beter gedaan. Het binnenste ei is gewoon niet boeiend. Het krijgt bij mij in elk geval geen plaatsje tussen de vrouwenboeken waarop vrouwen trots mogen zijn.

De Verwerkingsopdrachten

Verwerkingsopdracht nr. 8
Twee recensies:

Schrijver Hannes Meinkema
Titel Het binnenste ei. Jaar van uitgave 1978
Bron Algemeen Dagblad
Publicatiedatum 25-11-1978
Recensent Trix Verhulst
Recensietitel Het binnenste ei van Hannes Meinkema

Hannes Meinkema heeft er zich over beklaagd dat de slechte kritieken die over haar laatste boek \"Het binnenste ei\" zijn losgebarsten, allemaal door mannen zijn geschreven. Onze criticus Huisman worstelde zich door het boek heen, dacht aan de kritiek van Meinkema op de mannelijke kritieken en hevelde die taak over naar een vrouw. Vergezeld van zijn mening over het dagboek waarin de \"trut\" Judith een mislukt huwelijk van zich afschrijft. Huismans kritiek, kort samengevat, is: de stijl is abominabel. Overal komma\'s en dubbele punten waar ze niet horen. Het onderwerp spreekt hem niet aan: er komt een partnerruil met de buren aan te pas, wat min of meer leidt tot het einde van een huwelijk. Meinkema irriteert hem o.a. door elk hoofdstuk te beginnen met citaten die te nadrukkelijk van haar belezenheid blijk moeten geven. Ga daar maar aan staan! Als Hannes Meinkema haar boek geschreven heeft voor de \"lotgenoten\" van de hoofdfiguur Judith, zal het die vrouwen een zorg zijn of er punten en komma\'s verkeerd staan. Voor hen is de herkenbaarheid van de situaties rond Judith het belangrijkste. Ik denk niet dat Judith de enige is die haar man een tijdje heeft moeten delen met de buurvrouw (of een andere vriendin). De vraag is of al die herkenbare vrouwenproblemen dan ook maar meteen literatuur opleveren. Op dit moment verschijnt het ene \"vrouwenboek\" na het andere omdat uitgevers er kennelijk brood in zien. De uitgever van \"Het binnenste ei\" noemt dit boek \"het verslag van een onttruttingsproces.\" Judith schrijft haar dagboek vier jaar na de scheiding en komt er achter dat ze te veel dingen deed uit angst om anders voor trut te moeten doorgaan. Aardig blijven voor de buurvrouw die met je man vrijt, aardig blijven voor het mannetje dat vreemd gaat, bloot dansen met de buren, tolerant, gastvrij en ruimdenkend blijven. Ze vindt zichzelf nú juist een trut omdat ze die zaken, die haar niet aanstonden, maar over zich heen liet gaan. Dat zou best een aardig dagboek op kunnen leveren, maar Hannes Meinkema heeft er deze keer een potje van gemaakt. De herinneringen van Judith aan de laatste maanden van haar huwelijk, mèt de buren, zijn chaotisch door het boek heen gehusseld. Dat geldt ook voor alle andere herinneringen, aan haar ouders, aan haar trouwdag, aan het huishouden. Tussen haakjes (letterlijk) wordt er hier en daar gesmeten met de eigentijdse gevoelens en gedachten. Je zou je kunnen voorstellen dat iemand die de periode van trut spelen als huisvrouw in een flatje achter de rug heeft, een boeiende figuur wordt. \"Groeien\" heet dat in vrouwentermen, maar Hannes Meinkema heeft die groeistuipen beperkt tot een alledaags gesprek in een vrouwenhuis. Daar hoef je Het binnenste ei niet voor aan te schaffen. Dat hebben andere schrijfsters wel beter gedaan. Het binnenste ei is gewoon niet boeiend. Het krijgt bij mij in elk geval geen plaatsje tussen de vrouwenboeken waarop vrouwen trots mogen zijn. Schrijver Meinkema, Hannes
Titel Bennenste ei, Het
Jaar van uitgave 1978
Bron De telegraaf
Publicatiedatum 07-10-1978
Recensent Ivan sitniakowsky
Recensietitel Irritante Judith zielepoot met sterk karakter

Feministische auteurs gebruiken de man nogal eens als kapstok voor alles wat er volgens hen met de wereld mis is. In de autobiografie \"De Schaamte Voorbij\" van Anja Meulenbelt komt werkelijk geen man voor, die deugt, zonder dat haar dat aan het denken zette. In de boeken van een andere bestsellerschrijfster, Erica Jong, dienen mannen of wel als lustobject of als klaagmuur. Dat is natuurlijk ook een manier van afreageren. Voor Hannes Meinkema liggen de zaken gelukkig heel anders: het feminisme dat zij in haar werk uit draagt is geen versluierde mannenhaat, en toch puilen haar romans en verhalen uit van de zielige, gefrustreerde, buiten hun schuld in de ellende geraakte vrouwen. Keer op keer komt Meinkema hierop terug, en hoewel je van beton moet zijn om bij alle vertoon van zieligheid en machteloosheid niet een traantje mee te plengen, blijf ik vol bewondering voor wat zij presteert. Geen Nederlandse schrijver kan zo goed geknakte vrouwspersonen zichtbaar maken. Geen man presteert hetzelfde met mannelijke personages. De innerlijke monologen die zij haar heldinnen laat afsteken zijn van een zeldzame overtuigingskracht, en de hoofdpersoon van haar nieuwe roman \"Het binnenste ei\" volbrengt helemaal een krachttoer. Deze Judith beleeft haar scheefgegroeide huwelijk langs verschillende stilistische wegen. De lezer volgt simultaansgewijs wanneer en hoe het huwelijk met Joost barsten gaat vertonen, hoe ze daar in dagboeknotities op reageert, hoe ze er op terugkijkt als de scheiding zich heeft voltrokken en ze alleen woont, en hoe ze de laatste beslissende maanden met Joost doorkomt, maanden die met een in alle eenzaamheid uitgevoerde zwangerschapstest worden afgesloten. Zelfinzicht Het opmerkelijke aan Judith is dat ze in plaats van meteen in paniek naar de psychiater te hollen haar eigen therapeute wil zijn. Ze is er niet op uit gelijk te krijgen maar meer zelfinzicht te verwerven en ook de waarheid over Joost en de andere betrokkenen in te zien. De eersteklas zielepoot die ze is ontpopt zich als een vrouw met karakter: ze begint met de schuld bij zichzelf te zoeken, bij haar jeugd, haar toornige, bovenmenselijk veeleisende moeder, en eindigt met haar verloren zelfrespect terug te vinden. Ze was bezig aan zelfhaat ten onder te gaan; hoe kan zo iemand van een ander houden? Ze verafschuwde haar lichaam, ze hield niet van seks, ze deed mee aan alle spelletjes die Joost organiseerde omdat ze hem welgevallig wilde zijn, omdat ze dacht op die manier geen trut te zijn, maar het tegendeel was waar. Openbaring Aan de moed van de door en door onzekere en depressieve Judith kan menigeen een voorbeeld nemen: dat is wat de schrijfster lijkt te willen overbrengen, en als dat het geval is, is ze daar prachtig in geslaagd. Veel vrouwen zullen Judiths problemen als de hare herkennen, en voor mannen kan dit boek niet anders dan een openbaring zijn. Zo intiem met een vrouw praten over kleine en grote vrouwelijke angsten zal zelfs onder vier ogen nauwelijks mogelijk zijn. Wat ik een beetje als een bezwaar voel is dat werkelijk àlles aan deze Judith zielig wordt gemaakt: de gedachte op kamers te gaan wonen verlamt haar meteen. Want hoe gaat dat, een kamer zoeken, en geld, hoe kom je daaraan? Zulke gedachten hebben niets met zieligheid te maken en alles met stommiteit. Maar dat zij Meinkema vergeven, omdat ze met die bij tijd en wijle vreselijk irritante Judith ongetwijfeld zeer veel lezers een grote dienst zal bewijzen.

Over de twee recensies
Eerst had criticus Huisman het boek gelezen maar hij vond de stijl abominabel en wou er niet overschrijven. Toen mocht Trix Verhulst het proberen. Zij vond het geen daverend boek. Ze schrijft zelf: \"Het binnenste ei is gewoon niet boeiend. Het krijgt bij mij in elk geval geen plaatsje tussen de vrouwen boeken waarop vrouwen trots mogen zijn.\" De vraag is, zegt ze zelf, of herkenbare vrouwenproblemen meteen literatuur is. In de jaren zeventig was het opeens een soort trend. De uitgevers zagen iets in probleem boeken voor vrouwen. Ook schrijft ze dat het best een aardig dagboek had kunnen zijn. Maar Hannes Meinkema heeft er een potje van gemaakt, schrijft Verhulst. Want alles staat chaotisch door elkaar.

Ivan Sitniakowsky is iets milder en vindt het boek niet zo slecht. Hij vindt dat zij als feministisch auteur het beter gedaan heeft dan andere. Want zij, zo zegt Sitniakowsky, draagt in haar werk geen versluierde mannenhaat uit. Ook zegt hij dat geen Nederlandse schrijver zo goed geknakte vrouwpersonen zichtbaar kan maken. Het enige bezwaar wat Sitniakowsky naar voren brengt is dat, zo zegt Sitniakowsky, zo\'n beetje alles aan deze Judith zielig wordt gemaakt. Maar dat heeft hij Meinkema alweer vergeven, zo staat onderaan de bladzijde.

Beide recensenten zijn het ermee eens dat dit boek veel lezers, voornamelijk vrouwen, een grote dienst zal bewijzen. En dat het gezeur van Judith soms wel een beetje erg overdreven is. Maar verder zijn beide recensenten het niet erg met elkaar eens. En volgens Trix Verhulst zijn dat niet veel mensen. Want in de eerste zin schrijft ze al dat Hannes Meinkema er zich al over beklaagd heeft dat er slechte kritieken over haar boek zijn losgebarsten. Daarbij zegt Meinkema wel dat die kritieken allemaal door mannen zijn geschreven. Maar volgens mij is Trix Verhulst ook niet echt lovend over het boek. Terwijl Ivan Sitniakowsky toch best positief is.