Titel: Hajar en Daan, Querido, Amsterdam, 2004, 288 blz. 2. Eerste reactie Keuze: Ik heb dit boek gekozen omdat ik er ontzettend veel over had gehoord en gelezen. Ik was heel nieuwsgierig naar het boek, en of het nou echt zo schokkend was als werd gezegd. Eerste persoonlijke reactie: Toen ik het las vond ik het een leuk boek om te lezen, maar vrij oppervlakkig. Toen ik het uit had, gooide ik het weg en riep: ‘Wat een kuteinde!’. Al met al was het een gemiddeld boek. 3. Verdieping Samenvatting: Hajar en Daan gaat over Daan Hollander, jonge docent geschiedenis op het DataCare college. Daan is een typische ongeïnteresseerde snelle jongen. Samen met rijke vriend Jimmy leeft hij het leven feestend en zuipend. Op een dag is daar Hajar Nait Sibaha, een knappe moslima uit 5 vwo en tevens leerlinge van Daan. Daan en Hajar worden verliefd op elkaar en beginnen aan een heftige, verboden relatie. Natuurlijk kan je zoiets niet lang geheim houden en al snel beginnen er geruchten ronde te doen door de school over het verliefde stel. Maar ze leven in zo’n liefdes-roes dat ze zich daar niks van aantrekken. Als Daan op het matje geroepen wordt door zijn directeur Pé Wessels herinnert Daan hem weinig subtiel een slippertje dat Wessels maakte met een leerlinge tijdens een werkweek in Rome. Zo kunnen Hajar en Daan vrolijk verder gaan. Hajar begint zich in te zetten voor vrouwelijke moslims in Nederland. Al een tijdje geeft ze met een vriendin les in Nederlands speciaal voor Marokkaanse vrouwen. Dit wordt zo’n succes dat ze een stichting opricht die haar lessen naar het volgende niveau kunnen tillen. Ze ondervindt echter hevig verzet van de Imams in Nederland. Haar project begint haar zo veel tijd te kosten dat ze besluit Daan niet meer te zien. Daan is kapot. Hij verdwijnt in een diep zwart gat. Hij meldt zich ziek op school en brengt zijn dagen janken en masturberend door. Langzaamaan komt hij er weer een beetje bovenop. Hij zoekt troost bij een nieuwe vriendin en hervat zijn leven weer. Dan komt hij haar plots weer tegen in de stad. Het is weer als vanouds en ze komen weer samen. Hajar blijkt echter in de tussentijd getrouwd te zijn. Ze belooft Daan echter te gaan scheiden en vertrekt naar Marokko om dat voor elkaar te krijgen. Als Hajar op de afgesproken datum niet terugkomt, begint Daan de kriebels te krijgen, zou er iets gebeurd zijn? Twee weken hoort de wanhopige Daan niks van haar, totdat ineens de telefoon gaat en het Hajar blijkt te zijn. Ze is door haar grootvader vast gehouden in Marokko omdat hij tegen de scheiding was. Ze weet echter te ontsnappen en is onderweg naar Nederland. Hun leven gaat weer een tijdje door totdat ze voor een tweede keer verdwijnt, ditmaal voorgoed. Weer houdt Daan op te bestaan. Na een tijdje besluit hij haar achterna te reizen. Met behulp van familieleden van Hajar gaat hij op zoek, maar hij vindt niks. Hij voelt echter haar aanwezigheid in het dorpje Fèz. Als hij terugkomt in Nederland neemt hij ontslag, verkoopt zijn huis en vertrekt richting Marokko, om zich in Fèz te vestigen. Terwijl hij verdwijnt, vallen er brieven van Hajar in de bus. Brieven die Daan nooit te lezen zal krijgen.
Kennis van schrijver: Robert Anker werd In 1946 geboren in een West-Fries dorpje: Oostwoud. Na twintig jaar in Friesland te hebben gewoond is hij naar Amsterdam verhuisd. Daar woont en werkt hij nu nog steeds. Aan de Universiteit van Amsterdam heeft hij Nederlands gestudeerd. In eerste instantie ging hij zich bezig houden met toneel, maar uiteindelijk is hij toch gaan dichten. Van 1988 tot 1995 is hij redacteur geweest van het literaire tijdschrift: Triade. Daarnaast was hij ook nog eens literair criticus bij Het Parool. In die tijd werkt hij ook veel voor een ander literair blad: Raster. Thema’s waar hij vaak over schreef waren: ‘Hoe te leven in een wereld waarvoor je niet werd opgeleid’, ‘Het inzicht in de zin en samenhang van de werkelijkheid’ en ‘Het moderne leven in de grote stad’. Wat weet je van de tijd waarin het verhaal geschreven werd: Dit is tegenwoordig. Wat weet ik van deze tijd? Teveel en tegelijkertijd te weinig om te noemen. In hoeverre is dit werk typerend voor de schrijver: Behoorlijk typerend. Anker durft thematisch te zijn: het ergens over te hebben. Hij is steeds op zoek naar de grenzen van het leven. Dit merk je ook in Hajar en Daan, het gaat over een problematische relatie tussen een moslima en een Nederlander. Het gaat dus ergens over, en hij is ook op zoek naar grenzen in het boek. 4. Beoordeling Positieve verhaalelementen: Het lichtvoetige, speelse element van het boek. Ik vind het boek hangen op het randje van jeugboek/boek voor volwassenen. Daarom is het makkelijk weg te lezen. Wat ik ook positief vond is dat het over een onderwerp gaat waar niet vaak over geschreven wordt. Sterkste passage: Later die avond zitten ze aan de glazen tafel met een pen en een stuk papier en probeert Hajar aan Daan te leren hoe hij haar naam in het Arabisch moet schrijven, van rechts naar links. Als hij dat net als zij met zijn linker hand doet lukt het mooier. Dan proberen ze elkaars naam tegelijkertijd tegen elkaar aan te schrijven, die van Daan (door Hajar) komend van links en die van Hajar (door Daan) van rechts, maar voordat haar naam voltooid is botst Daans linkerhand op die van Hajar. Haar naam dan maar aan de linkerkant en die van Daan rechts? Gaat ook niet want dan botsten ze in het begin en bovendien, zegt Hajar, schrijven we van elkaar af en dat mag niet. Daan besluit Hajars naam aan de rechterkant gewoon met rechts te schrijven en zo ontmoeten hun pennen elkaar aan het einde van de Arabische ‘r’ en de Romeinse ‘n’, waar ze lang blijven staan omdat er boven ze een verbond wordt gesloten waarvan zij het zegel zijn. ‘Schilt ende betrouwen,’ fluisteren Daans lippen op die van Hajar. ‘Schilt ende betrouwen,’ prevelt Hajar hem na. Dit vind ik een mooie passage omdat je goed ziet hoe de culturen hier versmelten in hun liefde voor elkaar. Ze schrijven elkaars naam in hun moedertaal, het perfecte symbool voor wederzijds respect voor elkaars cultuur en liefde voor elkaar. Het is een zegel op hun relatie. Dat is ook wat er letterlijk gezegd wordt. Ik vind het niet de sterkste passage, wel de mooiste. Negatieve verhaal elementen: Het verhaal zelf is leuk om te lezen, maar op het moment dat Hajar voorgoed verdwijnt vond ik het ontsporen. Daan belandt weer in een zwart gat, maar gaat haar dit keer achterna. Op dit moment verliest het verhaal zijn grip op de realiteit. Hajar wordt geclaimt door de Moslim wereld, een mooi gegeven die het boek een diepere betekenis had kunnen geven: Hajar vecht zo hard voor de vrouwelijke moslims dat ze de mannelijke moslims tegen de schenen schopt. De cultuur die ze probeert te helpen slokt haar op, stopt haar in een kooi en gooit de sleutel weg. Einde. Maar nu komt Daan nog door de bocht met zijn “tocht voor de liefde”, die alles behalve origineel is. Hier zijn al duizenden boeken over geschreven. De mooie, originele, eerste betekenis wordt effectief om de zeep geholpen door het geasfalteerde pad van de literatuur: de liefde. Zonde. Vergelijking met een boek: Het verhaal is te vergelijken met West Side Story. Het motto van dit boek is ook een quote uit dit verhaal: Bernardo: ‘He’s one of them!’ Maria: ‘No he’s only him.’ Het motto is een passage uit “West Side Story”, dat erg toepasselijk is bij dit boek. Je kunt het als volgt verklaren: Maria, de zus van Bernardo, is verliefd op Tony. Maar Tony is de leider van de bende waar de bende van Maria en Bernardo ruzie mee heeft. Bernardo vindt het absoluut niet goed dat Maria verliefd is op Tony en zegt: ‘He’s one of them!’ Waarop Maria zegt: ‘No, he is only him.’ Het maakt Maria dus absoluut niet uit bij welke bende hij hoort, maar hoe hij is. En dat is precies hoe het ook bij Hajar en Daan is. Ze komen natuurlijk uit twee verschillende culturen. De familie van Hajar, en dan vooral haar opa en haar broer, zijn het niet eens met het feit dat Hajar verliefd is op een Hollander. Maar net als Maria maakt het voor Hajar niet uit of Daan nou een Hollander is of een Marokkaan. Oordeel over het taalgebruik: Het taalgebruik is goed, makkelijk te volgen, en op sommige plekken humoristisch. Eindoordeel:Ik vind Hajar en Daan een leuk boek om te lezen, het zet je aan het denken en het is humoristisch. Vooral jongeren zullen dit een leuk boek vinden. Het boek behandelt veel actuele kwesties die gevoelig liggen, als de Islam en de onderdrukking van moslimse meisjes. Dit is wat erg aantrekt in het boek. Je herkent er heel veel aspecten in, vooral de dingen die daar op school gaande zijn. Het is leuk dat het vanuit het oogpunt van de leraar wordt verteld, want dat houdt het toch nieuw. Wat mij alleen ergerde en vooral teleurstelde is dat het boek zo aan de oppervlakte blijft. Het had zoveel dieper, en beter kunnen zijn! De onderliggende verhalen van het boek zijn interessanter dan het hoofdverhaal. De strijd tussen Hajar en haar geloof en hoe het geloof de integratie van de moslimvrouwen wil belemmeren is jammer genoeg teveel naar de achtergrond verschoven, het boek had veel meer kunnen zijn, en dat is zonde. Is het een aanrader: Ja, zeker voor jongeren. 5. Een recensie van het werk
REACTIES
1 seconde geleden