Granida door P.C. Hooft

Titel: Granida
Auteur: Pieter Corneliszoon Hooft

Algemene gegevens

Uitgever: Amsterdam University Press
Jaar van uitgave: 1998
Geschreven in: 1605

Genre Een drama uit de Renaissance en een pastorale (zuivere liefde die alles overwint)

Motivatie voor mijn boekenkeuze

Een boek uit de Renaissance, ja en dan maar kiezen. Dit leek me een prima boek, ik had nog nooit een toneelstuk gelezen en het thema sprak me wel aan. Mijn zus studeert Nederlandse literatuur in Antwerpen en zij was erg enthousiast over dit boek.

Eerste indruk

Mooi, moeilijk, langdradig en geloofwaardig. Ik vond het een mooi verhaal omdat de liefde overwint, zoals in sprookjes. Het was erg moeilijk omdat het sowieso in gedichtvorm is geschreven, zodat je meer poëzie krijgt dan proza. Hierdoor is het soms moeilijk de verhaallijn vast te houden. Maar vooral het Oude nederlands was erg moeilijk om te volgen. Langdradig was het omdat het zo’n lang verhaal is, wat je in een paar alinea’s kan samenvatten. Maar dat is weer dat sprookjesachtige wat terug komt. Geloofwaardig is het omdat ik me goed kan inleven in de hoofdpersonen en dat het voor zover ik weet goed voor heeft kunnen komen in de zeventiende eeuw.

Samenvatting, analyse en interpretatie

Thema Het thema van Granida is de kloof tussen eenvoudige platteland en luxueuze hof

Titelverklaring De titel van het boek is Granida, omdat dit de naam is van de vrouw waar het hele toneesltuk om draait. Volgens het Prisma uittrekselboek slaat deze naam op Ida Quekels, de naam van de vriendin van Hooft in de tijd dat hij begon aan het toneelstuk.

Samenvatting De jonge herder Daifilo probeert de jonge herderin Dorilea tevergeefs te verleiden. Dorilea heeft echter genoeg gezien hoe snel herders een meisje weer in de steek laten, dus zij gaat hier niet op in. Als prinses Granida verschijnt, heeft Daifilo ook alleen nog maar aandacht voor haar. Hij biedt de prinses wat water aan en zij is onder de indruk van het eenvoudige, natuurlijk herdersbestaan. In de ban van Granida gaat Daifilo haar achter na. Hij hoopt haar te kunnen dienen, via een betrekking van een van de huwelijkskandidaten; de Perzische edelman Tisiphernes.

De rivaal van Tisiphernes is een buitenlandse koningszoon, de plompe Parth Ostrobas Een duel zal bepalen wie van deze twee met de prinses mag trouwen. Granida zou het liefst met Daifilo trouwen en ’s nachts betreurt Daifilo onder Granida ’s raam zijn onmogelijke liefde voor de prinses. Op de dag van het duel overwint een strijder met gesloten – helm Daifilo Ostrobas Deze wil door in Tisiphernes ’s plaats te vechten zowel zijn meester als Granida dienen. De koning roept de winnaar uit tot toekomstige koning. ’s Avonds dwaalt Daifilo rond bij het raam van Granida met pijn in zijn hart, omdat hij zich zo tot haar voelt aangetrokken. Tot zijn verrassing roept Granida hem binnen en verklaart aan hem de liefde. Zij is bereid haar koninklijke status op te geven voor een teruggetrokken, sober bestaan en stelt voor samen naar het land te trekken. Om haar verdwijning te verklaren, verzinnen ze een list.

Tisiphernes maakt zich klaar voor de bruiloft als de vreugde wordt verstoord door de in het plot betrokken voedster van Granida. Hevig geschokt vertelt zij Tisiphernes, Daifilo en de koning hoe ’s nachts de godin Minerva, in gezelschap van de negen muzen, Granida naar de hemel voerde om een huwelijk tussen de prinses en een god te regelen.Granida is inderdaad spoorloos, waardoor Tisiphernes zich eigenlijk van kant wil maken, iets wat Daifilo voorkomt. Hij besluit als dolende ridder te gaan leven en draagt zijn bezit en bevoegdheden aan Daifilo over. Daifilo zegt echter liever terug te gaan naar zijn geboortegrond, omdat er voor hem ook geen reden meer is aan het hof te blijven.

Vrij snel nadat Daifilo en Granida elkaar ontmoet hebben, verschijnt Artabanus, een dienaar van Ostrobas, die door hem tot wraak is aangezet. Bijna gaat het mis, als Tisiphernes verschijnt. Als hij het verhaal hoort, pleit hij hen vrij van straf door hun liefde en zorgt zelfs ervoor dat de koning hun relatie erkent. De koning vergeet Granida haar vlucht en benoemt Daifilo tot zijn nieuwe opvolger. Het gevolg hiervan is een huwelijk, dat tot slot door herderinnen en hofdames bezongen wordt.

Personages

Granida
Granida is een Perzische prinses en in eerste instantie zou zij worden uitgehuwelijkt aan Tisiphernes of aan Ostrobas. Ze is een personificatie van de idealistische liefde. Verder verwijst haar naam naar ‘grande idee’ wat de liefde is en naar Ida Quelkel. Dit was een van P.C. Hoofts geliefdes. Uiteindelijk trouwt zij met de herder Daifilo en geeft haar koninklijke status op om met Daifilo te kunnen leven.

Daifilo
Daifilo is een herder die de goden en het lot gunstig gezind zijn. Hij wordt namelijk van arme herder een hoveling. Hij is de geliefde waar Granida haar hof voor verlaat. Hij ontwikkeld zich van ontrouw aan Dorilea tot trouw aan Granida Zijn naam is waarschijnlijk verzonnen door de volgende dingen samen te voegen: ‘dai’ waarmee, als je de letters door elkaar gooit, je ‘Ida’ krijgt. Verder bestaat zijn naam uit ‘filos’ wat vriend is. Letterlijk betekent zijn naam dus ‘minnaar van Ida’.

Tisphernes
Tisiphernes is een Perzische legeraanvoerder die eerzuchtig is: de troon is voor hem belangrijker dan de liefde voor Granida. Hij wordt gedreven door min(zinnelijke liefde) en niet door liefde. Verder is hij onridderlijk of oneerlijk en niet dapper, omdat hij zelf niet vecht tegen zijn tegenstander. Maar door de koning wordt hij erg gerespecteerd, omdat hij zelf aanzien verworven heeft met zijn daden.

Ostrobas
Ostrobas is een afstammeling van Arsaces, stichter van het rijk van de parthen. De macht van Arsaces en zijn nakomelingen is zo groot dat de opgaande zon voor hem buigt, dus de hele wereld heeft ontzag voor hem. Maar hij is erg bruut en egoïstisch. Voor het duel hoopt iedereen dat hij zal verliezen.

Bijfiguren
Dorilea
Coning
Artabanus
Voedster
Rey van joffrouwen (Granida’s hofdames) Rey van Harderinnen (een groep herderinnen)

Taalgebruik en schrijfstijl P.C. Hooft schrijft petrarkisch, dit is gebaseerd op de Italiaanse dichter Petrarca, die lyrisch over zijn onbereikbare liefde schreef. Doorgaans de man als min geniet van zijn verliefdheid en heeft tevens verdriet door de afwijzingen. Het vurig verlangen neemt hierdoor alleen maar toe, waardoor hij zich desnoods tot slaaf van haar wil maken. Het gaat om een bijna goddelijke liefde en er wordt veel gebruik gemaakt van paradoxen.

Het is een drama, dus bestaat enkel uit dialogen. Dat leest soms best lastig, vooral omdat het Nederlands uit de 16e eeuw is. Ook is het geschreven op rijm, wat het erg dromerig maakt, maar niet echt concreet. Het drama bestaat niet alleen uit dialogen, maar ook uit monologen. Het leest niet makkelijk door, maar heeft een bijzonder, tweede laagje over zich waar veel maatschappelijke thema’s in behandeld worden.

Plaats en ruimte Het gehele verhaal speelt zich in het exotische Perzië, waarvan men van de mensen in de Renaissance zei dat ze beschaafd en dapper waren. Het platteland staat voor de eenvoud, rust, en zo van die dingen, en het hof staat voor corruptie, vijandigheid, verwaandheid.

Het eerste en het vijfde deel spelen zich af op het platteland, het tweede, derde en vierde deel spelen zich af aan het hof, en het einde van het vijfde deel ook.

Opbouw, structuur en spanning Het is een klassiek drama en heeft dus een opbouw van 5 delen of bedrijven. 1 ontmoeting Diafilo en Granida
2 Diafilo tegenover twee minnaars van Granida
3 Strijd tussen de mededingers
4 Schaking van Granida
5 Ontknoping en blij end (bron: Granida, alfa-uitgave)

Volgens het uittreksel van mijn uitgave is het een spannend boek, maar dat vind ik niet. Je zou het spannend kunnen vinden op het moment dat Artabanus Daifilo en Granida ontdekt, omdat je niet weet hoe dat zal aflopen. Het verhaal begon me te boeien op het dat Granida langs kwam, omdat zij op dat moment betoverend was voor Diafilo. Hij ziet zijn “vrijer” Dorilea niet eens meer staan. Het drama is chronologisch zonder enige flashback of flashforward en heeft een gesloten einde.

Perspectief Omdat het een drama is, is er elk moment een andere ikpersoon.

Grondige beschrijving van mijn leeservaringen

a.) Realistische argumenten
Het boek kwam aan de ene kant geloofwaardig en aan de andere kant ook weer ongeloofwaardig bij mij over. Geloofwaardig omdat ik me goed kan voorstellen dat het vroeger zo gegaan zou zijn, dat weet ik ook wel uit geschiedenisboeken, maar ongeloofwaardig omdat ik me het nu niet meer zou kunnen voorstellen.

b.) Emotionele argumenten
Al is het natuurlijk niet fijn in Granida’s situatie te zitten, toch roept het verhaal me verlangen op na zo’n romantisch leven met een man die zoiets voor je doet. Dat kan ik me nu niet meer voorstellen. Verder roept het een tevreden gevoel bij me op. Het was een boek waarbij ik weinig hoefde na te denken. De taal was moeilijk, maar de verhaallijn niet. Als je dieper moet zoeken naar de moraal, brengt het de lezer in een vredige sfeer.

c.) Morele argumenten
Het moraal is dat in een deugdzame samenleving de ware liefde en het rechtvaardige koningschap tot bloei komen en de bedriegers uiteindelijk hun fouten zullen herzien en op het rechte pad terecht komen.

d.) Structurele argumenten
De opbouw is heel logisch.

e.) Intentionele argumenten
Hooft heeft als boodschap dat het streven naar macht om de macht vaak niet tot het ware geluk leidt. Dit kan je concluderen uit Ostrobas, die zo bezig is met de macht dat hij niet verder kijkt naar de prinses. Ook moet er onderscheid worden gemaakt tussen het echte en het onecht.

Thematiek: - moreel zuiver leven - ideale liefde - rechtvaardige koningschap

Min = lichamelijke erotiek ( Daifilo – Dorilea ) schoonheits lichaem
Liefde = geestelijke liefde ( Daifilo – Granida ) lichaems schoonheid
Vriendschap = combinatie van de 2 ( perfecte basis voor een huwelijk )

Hooft gebruikt platonische ideeën ( naar Plato’s ideeën) - leven op aarde = afspiegeling van de ideeënwereld - onze ziel heeft ook vertoefd in Ideenwereld en leeft in heimwee naar het eeuwige - terugkeer mogelijk wanneer mens sterft en ziel het lichaam verlaat - voorbereidning daarop gebeurt door deugdzaam leven gesteund door Eros (liefde)

Ook wordt gebruik gemaakt van hogere machten zoals goden.