Granida door P.C. Hooft

1. Zakelijke gegevens a) P. C. Hooft, bezorgd door C. A. Zaalberg
b) Granida, Uitgeverij Klassiek Letterkundig Pantheon, Thieme - Zutphen, 1970, 5e druk, 95 blz. (1e druk in 1970) c) Pastoraal toneelstuk

2. Eerste reactie a) Ik heb dit boek gekozen, omdat ik voor het vak Nederlands een boek moest lezen uit de 17e eeuw. Dit was het enige boek met een onderwerp dat me gedeeltelijk aansprak. Het gaat namelijk over de liefde en de verhalen die over de liefde gaan spreken me altijd aan. b) Het eerste dat bij me opkwam toen ik het boek uit had gelezen, was dat ik blij was dat ik het boek uit had. De taal die in het boek gebruikt wordt spreekt me niet aan, omdat het Nederlands anders is dan het Nederlands van tegenwoordig. Om het boek te lezen moet je dus goed nadenken. Boeken lees ik altijd voor mijn plezier en wanneer ik boeken lees wil ik zo min mogelijk nadenken. Dat kon niet bij dit boek, omdat je bij de taal goed moest nadenken.

3. Verdieping a) Daifilo is een herder. Hij is onbeschoft en gebruikt meisjes. Op een dag komt de Persische prinses Granida bij zijn dorp langs omdat ze tijdens de jacht de rest van het gezelschap is verloren. Daifilo wordt opslag verliefd op haar en besluit om bij een edelman te gaan werken om zo misschien wel vaker in de buurt te komen bij Granida. In die tijd zijn er twee mannen die naar de hand van Granida dingen: de edelman Tisphernes, waar Daifilo voor werkt en de prins van de Parthen, Ostrobas. Ze besluiten om te vechten en dat de winnaar met Granida mag trouwen. In plaats van Tisphernes gaat Daifilo vechten, omdat hij wil dat Ostrobas verliest en dat Tisphernes met de prinses trouwt. Zo kan hij nog vaker in haar buurt komen. Daifilo wint. Nog voor zijn baas bij haar op bezoek kan gaan, gaat hij naar haar toe en nadat Granida hem haar liefde heeft verklaart, vertelt hij haar ook van zijn liefde voor haar. Granida wil dat hij haar meeneemt naar zijn herdersstam, zodat ze toch met hem kan trouwen. Dat doet Daifilo ook. De koning is erg verdrietig en Tisphernes wil zich van zijn leven beroven. In de tussentijd bezwijkt Ostrobas aan zijn verwondingen en draagt met zijn laatste krachten zijn bediende Artabanus op om Daifilo te doden. Ostrobas is er namelijk achtergekomen dat niet Tisphernes maar Daifilo hem verslagen heeft. Net als Artabanus te weten komt dat Granida door Daifilo is geschaakt en hem wil doden, komt Tisphernes ertussen. Hij arresteert Artabanus en is blij dat er zo een mooie liefde is tussen Granida en Daifilo. Granida en Daifilo gaan tenslotte trouwen en iedereen is daar erg blij om.

b) Het verhaal is een toneelstuk en is dus in de hijvorm geschreven. Verder is het ook in dichtvorm geschreven. Het verhaal speelt zich af in de 17e eeuw ergens in Perzië in het bos bij het kasteel van de koning in een herdersstam en in het kasteel van de koning zelf. De belangrijkste personen zijn Granida, Daifilo en Tisphernes: - Granida: Ze is een Perzische prinses die haar vader en aanstaande echtgenoot voor haar geliefde. Ze is een personificatie van de idealistische liefde. Verder verwijst haar naam naar ‘grande idée’ wat de liefde is en naar Ida Quelkels. Dit was een van P.C. Hoofts geliefdes. - Daifilo: Hij is een herder die de goden en het lot gunstig gezind zijn. Hij wordt namelijk van arme herder een hoveling. Hij is de geliefde waar Granida haar hof voor verlaat. Zijn naam is waarschijnlijk verzonnen door de volgende dingen samen te voegen: ‘dai’ waarmee, als je de letters door elkaar gooit, je ‘Ida’ krijgt. Verder bestaat zijn naam uit ‘filos’ wat vriend is. Letterlijk betekent zijn naam dus ‘minnaar van Ida’. - Tisphernes: Hij is een Perzische legeraanvoerder die eerzuchtig is: de troon is voor hem belangrijker dan de liefde voor Granida. Verder is hij onridderlijk of oneerlijk en niet dapper, omdat hij zelf niet vecht tegen zijn tegenstander.

c) Het thema van het verhaal gaat over de liefde die niet te overwinnen is. Het thema loopt als een rode draad door het boek, er zijn geen typerende stukken daarvoor. Er is geen verband tussen het thema en de titel, want de titel slaat terug op de persoon in het boek waar het allemaal om draait.

d) Het toneelstuk is geschreven door P. C. Hooft rond het jaar 1605, want onder de laatste regel van het toneelstuk staat het jaartal 1605. P. C. Hooft is geboren in Amsterdam in 1581. Hij reisde van 1598 tot 1601 rond in Frankrijk en Italië. In 1605 schrijft hij zijn eerste werk ‘Granida’. De inspiratie voor dit verhaal haalt hij uit zijn eigen ervaring. Hij werd namelijk kort daarvoor hebig verliefd op een onbereikbare vrouw. Van 1606 tot 1607 studeerde hij rechten aan de universiteit van Leiden. In 1610 trouwt hij met zijn eerste vrouw, die 14 jaar later overlijdt. In die jaren van zijn huwelijk schrijft hij een aantal verhalen, onder andere ‘Baeto’ en ‘Warenar’. Na de dood van zijn eerste vrouw, trouwt hij zijn tweede in 1627. In de jaren van dat huwelijk schrijft hij de rest van zijn toneelstukken. Hij schrijft bovendien ‘De Nederlandse Historiën,’ een groot aantal brieven en gedichten. Hij was daarnaast ook politicus en een belangrijk organisator in het literaire leven. P. C. Hooft overlijdt in 1647 in Den Haag. In de tijd dat dit toneelstuk is geschreven, rond 1605, was het zo dat er literair toneel ontstond voor de hogere kringen. De teksten waren bedoeld om vooral zo mooi mogelijk te worden opgedragen. Een soort poëzie in toneelvorm dus. Het stuk van P. C. Hooft is zo een toneelvorm. De hele tekst is in rijm geschreven en het zijn lange stukken tekst die niet altijd gespeeld kunnen worden. Dat delen niet gespeeld kunnen worden, is ook een kenmerk voor het toneel in de 17e eeuw. De genres sloten zich aan bij de Grieken en de Romeinen. Dat is ook het geval bij dit spel. Het is nameliujk een klassiek drama: na eerst een ongelukkige periode loopt alles op het einde toch nog goed af. Dat het spel trouwens teruggrijpt op de Oudheid kun je ook zien doordat er Griekse goden worden genoemd: Venus bijvoorbeeld op bladzijde 28. Het thema van het verhaal sluit bovendien aan bij het kenmerk van de poëzie. Die grijpt namelijk terug op de Italiaanse dichter Petrarca uit de 14e eeuw. Bij zijn gedichten draaide het om de liefde. De dichters uit de 17e eeuw gaven het thema een nieuw jasje. Ze schreven niet zoals Petrarca over het verlangen van een minnaar, maar over de schoonheid van de geliefde. Ze vergeleken de geliefde met een bovengeplaatst persoon: een koningin of een godin. Dat doet P. C. Hooft ook. Hij vergelijkt Granida met goddelijke personen, zoals Venus op bladzijde 28. Het werk is dus typerend voor de tijd waarin het geschreven is, omdat het alle kenmerken vertoont die een dergelijk werk uit de 17e eeuw had.

Bronnen: Prisma uittreksleboek Nederlandse literatuur ca. 1200 – 1800
Basisboek Eldorado vwo, bladzijde 142- 145
http://www.ucl.ac.uk/dutch/hooft/authbio.html
http://www-cust01.energis-idc.net/~ljcoster/hooft/ind.html

4. Beoordeling Zoals ik al vertelde bij vraag 2b vond ik het negatief dat het boek in een ander Nederlands is geschreven. Daar kun je trouwens niet omheen als je een boek leest uit de 17e eeuw. Wat ik verder negatief vond van het verhaal was dat het een verhaal is dat je ook aan kleine kinderen kan voorlezen. Het is namelijk een erg simpel verhaal. Wat ik positief vond aan het verhaal was dat het thema me aansprak. Verder kwam alles op het einde goed. Dat vind ik ook positief aan een verhaal. Als een verhaal namelijk slecht afloopt, vind ik dat niet leuk en heeft dat een negatieve uitwerking op mij. Het gedeelte waar alles goedkomt, op bladzijde 85, heeft dus een positieve uitwerking op mij. Wat ik bovendien positief vond aan het verhaal was dat het goed laat zien dat liefde alles overwint en dat wanneer de liefde in het spel is, al het andere op de wereld niet meer telt. Granida laat namelijk al haar rijkdom achter voor Daifilo. Ik vond het dus een realistich verhaal. Ik kan me goed in herkennen: nog een positief aspect. Ik zal het boek wel aanraden aan mensen, want het is een simpel, maar erg mooi verhaal. Wanneer je het dus niet erg vindt om na te moeten denken tijdens het lezen en wanneer je een simpel verhaal wil lezen, moet je dit boek zeker nemen.