Feitelijke gegevens over het boek
Titel: Goede vrienden
Auteur: René Appel
Oorspronkelijke taal van de uitgave: Nederlands
Verschijningsdatum 1e druk:  oktober 2011
Gebruikte druk voor het verslag: 1e
Aantal bladzijden: 231
Uitgeverij: Anthos
Verslag geschreven door Kees van der Pol

Biografie auteur
Rene Appel (1945) wordt m.i. terecht de Godfather van de Nederlandse psychologische thriller genoemd. Zijn werk werd vaak  genomineerd voor de Gouden Strop, die hij tweemaal won: met De derde persoon (1991) en met Zinloos geweld (2001).
Met de thriller Schone handen veranderde  René Appel de overstap van uitgeverij: hij liep over naar  Anthos.

De flaptekst
IJzersterke nieuwe thriller van René Appel over verlies en verraad. Vier stellen, acht vrienden, woonachtig in dezelfde buurt, die vaak bij elkaar naar binnenlopen en veel met elkaar delen. Maar alles verandert als één van de acht haar man verlaat voor een ander. Marleen, zijn directe buurvrouw en een van de vrienden uit het clubje, zien hoe zijn leven kapot gaat.
Het lijkt of het noodlot het vriendengroepje treft, want één van de vrouwen wordt het slachtoffer van een overval. Marleen voelt de dreiging in de lucht hangen en is bang dat ze zelf ook niet meer veilig is. Belangrijke vragen doemen op: zijn ze werkelijk zulke goede vrienden als ze zelf graag suggereren? Of schuilt er achter een sympathieke buitenkant een wreed en meedogenloos innerlijk?
Een nieuwe, aangrijpende misdaadroman van René Appel over verlies en verraad, en wat die met een mens kunnen doen. 

Eerste zin van het boek
“ Alleen een briefje.” Otto houdt het stuk papier in zijn hand, maar zo ver mogelijk van zijn lichaam, alsof het is besmeurd.

Quotes
Otto is de man die alleen achterblijft, the loner. Is dat niet een oud nummer van Neil Young? Ook al zo’n  halfbejaarde popartiest, maar hij schreef wel mooie liedjes. Het begint toch met He’ s a perfect stranger. De nieuwe vriend van Sandra is een perfect stranger. (blz. 17)

Marleen heeft een Skypeverbinding met Sandra. Het beeld is een beetje wazig en bibberig, maar ze kan de tranen op Sandra’s wangen zien. Sandra vraagt of Marleen al weet wanneer de begrafenis is. Nee dat is nog niet bekend, misschien vrijdag of zaterdag. (blz. 75)

Samenvatting van de inhoud
Er zijn vier vriendenstellen: de mannen gaan goed met elkaar om, evenals de vrouwen. In het eerste hoofdstuk hoort de vertelster Marleen Zoetelief (31 jaar) dat haar vriendin Sandra haar man Otto heeft verlaten. Het is vlak voor de kerst. Otto beklaagt zich tegenover Marleen dat het geen stijl is van Sandra. Ze heeft hun kind (Fenne) ook meegenomen.  Marleen heeft een relatie met Edwin: ze hebben nog geen kinderen. Marleen werkt als secretaresse op een advocatenkantoor en weet veel van echtscheidingszaken ed. Ze zong vroeger in een bandje dat ”The Sitting Ducks” heette. Ze heeft als singer-songwriter nu zelf een liedje op “You Tube” gezet en kijkt vaak hoeveel keer het lied bekeken is.

In het volgende korte hoofdstuk maakt de lezer kennis met Ron, die in dezelfde buurt woont als Marleen. Hij werkt bij de politie en heeft kort geleden zijn vrouw aan kanker verloren. Zijn dochter Alisha vraagt steeds waar haar moeder is en Ron heeft het o.a. daardoor moeilijk met het verwerken van het verlies.

Otto heeft te horen gekregen dat Sandra van hem wil scheiden. Marleen weet dat er een andere man in het spel is: ene Mitchell, een Amerikaan die terug wil naar The States en graag wil dat Sandra en Fenne met hem meegaan. Maar Marleen houdt haar mond daarover tegen Otto. In de buurt waar ze wonen, verdwijnt een kind en er wordt burgerhulp ingeroepen door de politie. Aan het einde van de dag wordt het kind teruggevonden door Otto.

Marleen heeft “ vrouwenberaad”  met Leonie en Nancy. Ook Sandra komt en ze laat een foto van haar nieuwe vriend zien. Het is een lekker stuk, vinden de andere vrouwen. Later gaan ze met de zes anderen een weekendje weg naar Texel. Het komt allemaal  wat geforceerd over, omdat Marleen weet dat Sandra naar Amerika zal vertrekken. Ze zal dat echter niet vertellen aan Otto. Niet lang daarna vertrekt Sandra naar de Verenigde Staten en Otto komt ’s avonds uithuilen bij Edwin & Marleen. Hij vraagt of ze van de vriend van Sandra  afwist, maar ze zegt van niet. In feite pleegt ze hiermee verraad aan de vriendschap, maar ze heeft te maken met een dubbele loyaliteit, nl. aan Sandra en aan Otto.  De mannen gaan later met elkaar fietsen. Marleen denkt intussen na over de ontstane situatie. Ze voelt dat het niet goed zit.

Ron wordt weggeroepen voor een nieuwe zaak: het betreft nu Leonie. Deze onderwijzeres is vermoord. Ze worden allen ondervraagd door Ron Muller. In het verleden heeft  Leonie een verhouding gehad met ene Daniël Middelkoop, maar ze heeft het na een korte tijd ook weer plots uitgemaakt.  Ze vernemen dat Leonie met geweld om het leven is gebracht.

Ron leidt het onderzoek: hij ondervraagt een vreemde man in de buurt, mijnheer Roelofsen. Hij heeft geen alibi: hij is gewoon thuis geweest om tv te kijken, maar er valt niets te bewijzen.  Ook belt Ron met Daniël Middelkoop die in Duitsland verblijft. Wanneer hij weer terug is, ondervraagt Ron hem over zijn verhouding met Leonie. Middelkoop weet eigenlijk nog steeds niet waarom ze het zo plotseling heeft uitgemaakt.  Ron gaat samen met zijn collega na wie er allemaal verdacht kunnen zijn, maar de enige die in aanmerking komt, is Middelkoop. Hij heeft tenminste een motief.

Otto komt klagen bij Marleen en Edwin. Hij is naar Amerika geweest, maar heeft het niet naar zijn zin gehad. Hij voelt zich van zijn dochter Fenne vervreemd, mede door de argwanende houding van Sandra. Hij maakt ontvoeringplannen en vertelt dat tegen Marleen. Zijn privésituatie wordt nog slechter, wanneer hij als ict’er  ook ontslagen wordt vanwege slordigheden in zijn werk.

Marleen heeft andere problemen: ze denkt dat ze over tijd is en doet een test. Ze vertelt het blij tegen Edwin, maar die is niet enthousiast. Waardom doet ze geen abortus? Dan komt het bericht dat ook Nancy in haar huis is aangevallen. Een man met een bivakmuts heeft haar gestoken, maar ze heeft het overleefd. Die avond komt Otto aan Marleen vertellen dat hij naar Amerika gaat: hij heeft geld gekregen door zijn auto te verkopen. Hij wil Fenne gaan halen.

Muller ondervraagt Nancy over de aanval door de man met de bivakmuts. Ook zij heeft een probleem gehad met Middelkoop nl. over een zakenopdracht met betrekking tot de catering. Nancy heeft namelijk een cateringbedrijf en Middelkoop wilde een dag voor zijn feest de opdracht verminderen. Hij weigerde eerst de rekening te betalen. Muller voelt hem daarover later aan de tand, maar Middelkoop vindt het belachelijk dat een rechercheur denkt dat hij daarom iemand zou vermoorden. Ook Roelofsen wordt weer  ondervraagd: hij heeft nog steeds geen alibi. Ook hij heeft wel eens een bestelling gedaan bij Nancy. Het is een vreemde man. Zo zijn er dus eigenlijk wel twee verdachten, maar er is geen spoor van bewijs dat ze iets met beide aanvallen te maken hebben. Marleen vermoedt echter dat er geen toeval tussen de twee aanslagen zit: ze is bang geworden dat haar iets zal overkomen. Ze is bovendien in  verwachting. Als ze een keer alleen thuis is, komt Otto bij haar langs. De volgende dag zal hij naar Amerika vertrekken om Fenne op te halen.  Ze brengt hem de volgende dag naar Schiphol. Tegenover haar begint hij in de auto over het gemis aan seks en dat voelt niet prettig aan voor Marleen. Ze wil er niets over horen.

Wanneer hij weer terug is in Nederland, doet Otto verslag van een dramatische reis. Hij is nooit alleen met Fenne geweest. Het was net of Sandra vermoedde dat hij haar wilde ontvoeren.  Dat klopt want Marleen had haar via internet gewaarschuwd voor Otto.

Marleen is daarna enkele maanden zwanger. Ze heeft het goede nieuws intussen aan haar ouders verteld en ook aan Otto. De laatste is verrast. Edwin heeft niet langer aangedrongen op een abortus. Ron Muller ondervraagt intussen ook Otto, die immers ook geen alibi kan aanvoeren. Marleen gaat in de zomervakantie met Edwin naar Griekenland en alles is weer koek en ei tussen hen. Hij kijkt intussen ook uit naar de baby. Wanneer ze terugkomen in Nederland, zien ze dat Otto’s huis te koop staat.

De vier vrienden gaan kort daarop weer met elkaar fietsen, maar omdat Otto’s fiets kapot is, keert hij naar Marleen terug. Hij vraagt haar die middag mee te gaan zeilen. Ze durft niet te weigeren.  Ron krijgt steeds meer verdenkingen tegen Otto. Hij is immers de enige schakel tussen de vrouwen. Hij gaat bij Marleen langs, maar die is immers gaan zeilen met Otto. Hij vertrouwt het niet langer. Dat is terecht, want Marleen zit bij Otto in de boot en hij doet steeds naarder tegen haar.  Hij wil naar een eilandje, laat haar mobiel in het water verdwijnen en hij doet steeds vijandiger tegen haar.

Ron heeft argwaan gekregen en vindt Edwin. Ze snappen dat Otto die als ict’ er steeds de computers van de vrouwen heeft gerepareerd op de hoogte is van het feit dat alle vrouwen van Sandra’s vriend afwisten. Marleen mailde immers regelmatig met Sandra. Hij zal hen dus waarschijnlijk hebben willen straffen. De mannen gaan naar de jachthaven om te zien of Otto’s boot er nog ligt.
Maar die is op het meer en vertelt aan Marleen dat hij weet dat zij alles wist van Sandra’s Amerikaan. Ze moet daarvoor gestraft worden: ze heeft het vertrouwen van een vriend beschaamd. Ze zullen allemaal moeten sterven. Na Marleen is Nancy nog een keer aan de beurt. Marleen weet dat ze in de val gelopen is. Ze zijn intussen gevaren naar het eilandje, waar alles zal worden beslist.

Edwin en Ron beseffen dat Otto naar het eilandje is gevaren. Ze gaan er ook naar toe. Op het eilandje wil Otto eerst seks met Marleen. Hij staat immers allang droog op dat gebied. Ze weet een kei tegen zijn hoofd te slaan en ontsnapt met de boot. Otto springt in het water en probeert weer bij haar aan boord te komen. Dan wil ze hem met de roeispaan een fatale klap toedienen, maar voordat ze dat kan doen, komt het motorbootje van Edwin en Ron aantuffen.

Titelverklaring
De titel “Goede vrienden”  verraadt ondanks zijn neutraliteit al alles van deze thriller. Een thrillerlezer weet dat er dan zeker geen goede vrienden te verwachten zijn en dat de dader van deze whodunit dus in de hoek van de goede vrienden moet worden gezocht.
Weg spanning.

Lijst met belangrijkste personages
Marleen
Edwin
Sandra
Otto
Ron

Analyse van de belangrijkste personages
Marleen is secretaresse bij een advocatenkantoor en ze is de vriendin van Sandra die haar in vertrouwen neemt over haar overspel. Marleen zal niets vertellen aan Otto. Ze heeft een afbeelding gezien van Mitchell. In haar vrije tijd schrijft ze liedjes en ze hoopt dat ze zal doorbreken met het plaatsen van de opname op Yoy Tube.
Ze wordt bang als de andere twee vrouwen van haar vriendinnenclub worden gedood resp. aangevallen. Ze denkt dat zij de volgende is. Dan komt er het verschijnsel bij dat ze zwanger is. de eerste reactie van Edwin is niet positief, maar later draait hij bij. Zij zou overigens toch geen abortus hebben willen ondergaan. Ze mailt  intussen  steeds informatie door aan Sandra, die  door de op de computer erg handige Otto wordt aangetroffen. In haar laatste vaartochtje toont Marleen ondanks haar angst dapperheid. Wanneer Otto haar wil aanranden, slaat ze toe eerst met een kei, later met een roeispaan.

Edwin is haar man die in deze thriller niet veel ontwikkeling doormaakt. Hij is niet zo begaan met het lot van Otto, zoals mannen wel vaker onder elkaar hebben. Als partner van Marleen valt hij wel een beetje door de mand wanneer hij op een abortus aandringt wanneer ze zwanger is. Na de vakantie in Griekenland vindt hij het echter wel leuk dat hij vader wordt. In de laatste passage gaat hij politieagent Ron op zoek naar Marleen, maar hij hoeft niet heldhaftig op te treden.

Sandra  is een van de vier vriendinnen die een clubje vormen. Ze laat haar andere  drie vriendinnen weten dat ze een verhouding heeft met een Amerikaan,  maar ze heeft niet het lef om dat tegen haar man Otto te vertellen. Dat is laf. Ze vertrekt en wordt door de vriendinnen op de hoogte gehouden over de snode plannen van Otto. Daardoor kan ze adequaat reageren op zijn plannen Fenne te kapen.

Otto is de echtgenoot van Sandra die verbijsterd is dat ze hem in de steek laat. Hij weet het niet officieel dat ze een vriend heeft, maar hij zou beter moeten weten. Hij doet dan wat wel meer in de steek gelaten partners zouden doen, zijn kind proberen terug te halen, maar door de handelwijze van de vriendinnen, lukt dat niet. Wanneer hij erachter komt dat die meiden hem belazeren, grijpt hij in en begint wraak te nemen. Eerst gaat Leonie eraan, daarna is Nancy aan de beurt en tenslotte moet Marleen het ontgelden. Eerst wil hij haar verkrachten, want hij staat al zo lang droog en daarna zal hij haar vermoorden. Al eerder had hij zijn seksuele bestaan aan Marleen onthuld, wat hem een beetje een engerd maakt.

Ron is een politie-inspecteur die zijn vrouw  aan kanker verloren, een gemis dat hij maar niet aan zijn dochter Alisha duidelijk kan maken. Hij is welsiwaar een politieman in hart en nieren, maar in de zaak van de moord op Leonie is hij niet zo doortastend.

Uitgewerkte thematiek
Zoals de titel aangeeft, gaat het in deze psychologische thriller over verraad in de vriendschap. Het zijn niet allen zulke goede vrienden als de titel suggereert. Marleen kampt ook met een dubbele loyaliteit. Wanneer ze van Otto hoort dat hij zijn dochter Fenne wil terughalen, licht ze Sandra via internet in. Omdat Otto als ict-kenner steeds de pc’s van de vriendinnen moet repareren, beseft hij dat de vriendinnen  achter zijn rug alles al geweten hebben. Daarvoor moeten ze gestraft worden. Wraak is dus het moordmotief in deze thriller. Hij vermoordt eerst Leonie, verwondt daarna  Nancy en dan is Marleen aan de beurt. Dat gegeven wordt al vrij snel duidelijk in dit verhaal. Hij is de enige met een echt motief: verraad in de vriendschap. Dat moet dan gewroken worden.

De belangrijkste motieven zijn  dus:
-    verraad in de vriendschap
-    overspel en echtscheiding
-    jaloezie
-    vader-kindrelatie: Otto wil zijn kind Fenne terug
-    seksualiteit: Otto mist zijn seksleven
-    wraak
-    moord
-    verdenking valt eerst op een ander
-    whodunit

Structuur en perspectief
Het verhaal wordt verteld in 32 genummerde vrij korte hoofdstukken. Ze hebben geen titel. Het boek begint met de mededeling dat de vrouw van Otto, Sandra, het huwelijk met hem voor gezien houdt en de intrige daarna wordt vrijwel chronologisch afgewerkt.  Er is een opening in handeling en een gesloten einde.

Er is sprake van een meervoudig perspectief.
Er zijn twee personale vertellers, die beiden in de o.t.t. vertellen.
De belangrijkste is Marleen Zoetelief: ze is 31 jaar en vriendin van Sandra  die haar man in de steek gelaten heeft. Ze neemt 19 hoofdstukken voor haar rekening.
De overige 13 hoofdstukken worden verteld door de politierechercheur Ron, die zijn vrouw aan kanker heeft verloren en thuis nog een kind heeft. Hij tast lang in het duister maar weet ten slotte de zaak op te lossen.
Het verhaal heeft de kenmerken van een “whodunit,” maar doordat het weinig spanning kent, weet de lezer al snel wie de enige dader kan zijn. De vraag is dan alleen nog of de dader alle vrouwen uit het vriendengriepje uit de weg ruimt of niet.

De tijdlagen van het verhaal & het decor van de handeling
Het wordt niet duidelijk in welk jaar dit verhaal speelt. Wel  is uit allerlei gegevens af te leiden dat het een actueel verhaal is. (Internet, mobieltjes ed.) Het verhaal begint vlak voor de kerst en er gaan enkele maanden vertelde tijd over heen: eerst wordt Marleen nog zwanger, gaat Otto naar Amerika en samen met Edwin gaat Marleen ook nog naar Griekenland. Daarna vindt de ontknoping plaats op het zeilbootje. Een handeling die in totaal ongeveer een maand of negen in beslag neemt.

Ook over de plaats van de handeling wordt in feite niets concreets verteld.

Slotzin
Net als ze een vernietigende uithaal kan doen, beseft ze wat dat steeds sterker wordende geluid is, dat ze niet eerder kon thuisbrengen: het bekende getuf van een motorbootje dat in haar richting komt varen.

Beoordeling scholieren.com
Slappe thriller met weinig spanning. De personages zijn vlak en het verhaal is flinterdun. Het verhaal gaat over vier vriendenstellen die bij nader inzien helemaal niet zulke goede vrienden zijn.
Het was na een tijdje al snel duidelijk wie de dader was. Ik ben veel betere thrillers van deze schrijver gewend. Jammer.
Ik zou daarom voor je literatuurlijst andere thrillers van deze schrijver aanbevelen. Normaal gesproken is Rene Appel wel goed voor een spannende thriller met een stevig plot. Daarin zijn z’n personages juist heel goed neergezet. Deze keer zijn het saaie mensen.

Puntenwaardering: 1 punt.

Recensies
In het NRC van vrijdag 21 oktober 2011 wordt deze thriller van Rene Appel flink afgekraakt.  De personages zijn saai en oppervlakkig.
http://www.nrclux.nl/Goede-vrienden-Rene-Appel/nl/product/867854/

Ook op de website van 8weekly wordt de roman besproken. Ook daar is het oordeel negatief.
http://www.8weekly.nl/artikel/9542/rene-appel-goede-vrienden-beter-een-goede-buur.html