1. Zakelijke gegevens

Joost Zwagerman, Gimmick!, Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam, 1989

2. De eerste reactie

Ik heb dit boek gelezen, omdat ik me erg verveelde. Ik was namelijk afgelopen vakantie in Chicago en ’s avonds konden we weinig doen, dus ging ik maar een paar boeken van mijn zus lezen. Dat deze erbij zat is dus gewoon toeval.

Mijn eerste reactie was niet erg positief, ik vond het boek wel leuk, maar ik had het gevoel dat ik er niets mee opgeschoten was, dat wil zeggen dat ik aan het begin van het boek even ver was als aan het eind van het boek. Er was me niets duidelijk geworden, Walter was nog steeds even vaag en het wereldje waarin hij leeft ook.

3. Verdieping

a. voor samenvatting zie einde boekverslag
b. verhaaltechniek

personages

De hoofdpersoon is Walter Raam, eigenlijk Walter van Raamsdonk genaamd. Hij is 25 jaar. Hij is schilder en behoort met Groen en Eckhardt, twee vrienden van hem, tot de top drie van jonge, belangrijke schilders in Nederland. Raam is de enige die niet extreem gericht is op geld verdienen met kunst, de anderen wel. Zij denken dat alles al eens gedaan is en proberen daarom maar gewoon zoveel mogelijk geld te verdienen. Raam is hopeloos verliefd op zijn ex-vriendin Sammie, die hem heeft verlaten. Het hele boek door blijkt zijn obsessie voor haar; sinds hij haar kwijt is kan hij niet meer werken. Dit komt ook doordat hij baalt van de hele kunstenaarsscène.

ruimte

Het boek speelt zich af op verschillende plaatsen; Amsterdam, New York, Florence en Tenerife. Deze plaatsen zijn in zoverre van belang dat ze de trendy gebieden moeten aangeven, de plaatsen waar `het gebeurt\'. Als kunstenaar die geld wil verdienen moet je `erbij zijn\', zoals het duidelijkst blijkt op Tenerife. Daar heeft de hippe moderne kunstenaarsscène zich verzameld.

In het boek zitten niet echt duidelijke ruimtebeschrijvingen. Wel worden er een paar kamers beschreven, bijvoorbeeld dat het er een ontzettende rotzooi is of waar wat ligt. Ik vind dat dat het verhaal niet echt duidelijker maakt, zo belangrijk vind ik het niet om te weten dat er naast de tv een stapel tijdschriften ligt.

tijd

Het boek speelt zich af in 1989, zoals ergens vermeld staat. Dit is ook het jaar van uitgave. Deze tijd is zeker van belang, er wordt in het boek namelijk een beeld geschetst van de moderne kunstenaarsscène en de maatschappij in het algemeen. De invloed van deze moderne tijd blijkt ook uit het moderne taalgebruik.

Het einde is open. Walter Raam weet nog steeds niet wat hij wil, dat is ook de laatste zin: ‘Wat wil ik nou? Ik wil een taxi.’ Het verhaal duurt ongeveer zeven maanden, zoals ook uit de hoofdstukken blijkt. Het is niet geheel chronologisch verteld, de proloog hoort eigenlijk aan het eind van deel 2. Er is een proloog, die gevolgd wordt door drie delen. Deze proloog hoort qua tijd eigenlijk verder naar achter in het boek, aan het eind van het tweede deel.

perspectief

Het perspectief is enkelvoudig personaal, we zien het hele verhaal door de ogen van Raam. Raam spreekt in de `ik\'-vorm, en hij vertelt alsof het allemaal precies op dat moment gebeurt en niemand de afloop weet. Soms blikt hij wel terug.

Stijl

Het taalgebruik in het boek is modern en vaak vrij grof. In sommige zinnen echt het ‘kunstenaarstaaltje’. - ‘Zo zie je maar weer hoe diep een mens kan zinken. Zitten we godverdomme in een YMCA’. - ‘New York is een inspirerende stad’. - De eerste vier dagen liep ik met Groen niet alleen peepshows maar vooral allerlei galeries af in Soho en in The Lower East Side. Het taalgebruik past goed bij de personages vind ik, er zitten duidelijke verschillen tussen de manier van praten van bijvoorbeeld Walter en zijn ouders. Er zit ook verschil in het taalgebruik van de ‘kunstmensen’, Groen is altijd heel grof en Walter iets minder.

c. Thematiek

De hoofdgedachte van het verhaal is liefdesverdriet. Door het hele boek heen
raakt Raam steeds meer geobsedeerd door Sammie. Hij houdt zo verschrikkelijk veel van haar dat hij eigenlijk niet normaal kan leven en zeker niet werken zonder haar. Ze komt vaak in het verhaal terug, vooral in zijn gedachten.

Er zitten nog enkele thema’s in het boek. - De sfeer in de kunstwereld. Dat wil zeggen het sfeertje van alleen maar geld verdienen, kunst produceren en marketen. - Seks speelt ook een belangrijke rol, het komt overal in het boek terug.

Voorbeeld dat hij nog compleet gek is van Sammie (ze hebben elkaar op dit moment heel lang niet meer gezien. Walter wil coke kopen van Felix en Felix wil hem niet binnenlaten)

‘We hebben bezoek’, staat Danije weer te piepen. ‘Twee gram’. Ik haal vierhonderdvijftig gulden uit mijn binnenzak. ‘Felix, wie is het?’ Renée met haar rustige, beschaafde stem. Ik loop naar de deur van de woonkamer. Danije springt met een imbeciele kikvorsbeweging voor me en zegt op gedempte, klagerige toon: ‘Walter, toe nou. Voor je eigen bestwil.’ Eigen bestwil? Een streng, onverbiddelijke wijsvinger, afkomstig van mij, in zijn richting. Schuif hem vervolgens simpelweg opzij en loop richting woonkamer. ‘Felix, je moet niet altijd zo zeuren. En hou er even rekening mee dat ik in een kuthumeur ben want ik ben net naar de hoe-. O. Hallo.’ Dat ik zoiets opmerk. Dat ik opmerk dat Danije en Renée een nieuwe zwartleren bank erbij hebben. En dat de wanden zijn geverfd. Dat ik dat allemaal zie. Want in feite zie ik niks. Ik zie niet eens Renée zitten. Het enige wat ik in werkelijkheid zie is dat gezicht dat de uitdrukking op het mijne weerspiegelt, een licht opgemaakt gezicht, een gezicht met gekrulde mondhoeken erin, een rond, bleek, een donzig gezicht, een gezicht met twee bruine ogen die verdwijnen omdat de wimpers heel snel knipperen-en de mondhoeken, zachtrood, die nu weer krullen, de kin een klein beetje omhoog, een lange haarlok langs haar ene wang. ‘Dag Walter.’ ‘Hee, Sammie.’

Het motto is: There were moments when... well, there were moments when.

The Shangri-Las, `Past, Present and Future\'

The Shangri-Las was een dameszanggroepje. Het motto geeft aan dat het verhaal voor een groot deel draait om herinneringen. Ik vind dat het motto goed aansluit bij de hoofdgedachte, want daar draait het eigenlijk om, Walter’s verleden met Sammie. Hij denkt heel vaak aan haar terug, hoe het toen was en hoe het nu zou zijn, een leven met haar erin. Er waren tijden dat alles nog ‘goed’ was, en toen……

Titelverklaring

De Gimmick is een Amsterdamse discotheek waar iedereen die `hot\' is heen gaat. Het is de trendy uitgaansgelegenheid van Amsterdam, hoewel dit aan het eind van het boek veranderd is. Een gimmick is verder ook een bewust aangewend middel om de aandacht te trekken. Dit is natuurlijk precies wat de kunstenaars in dit boek doen. Ze proberen door gewoon op te vallen hun kunst zo goed mogelijk te verkopen, de markt zo goed mogelijk te bespelen.

Er is mij geen film of boek bekend met dezelfde hoofdgedachte, maar ik heb er ook nog nooit echt over nagedacht.

d. Plaats in de literatuurgeschiedenis

Andere boeken van Joost Zwagerman:

1986 - De Houdgreep
1987 - Langs de doofpot
1987 - Kroondomein
1988 - De ziekte van jij
1991 - Vals licht
1993 - Collega\'s van God
1994 - De buitenvrouw
1996 - Tomaatsj
1996 - In het wild
1997 - Chaos en rumoer

Biografie

Joost Zwagerman werd in 1963 in Alkmaar geboren. Op 25-jarige leeftijd debuteerde hij met de roman De houdgreep. In 1987 publiceerde hij zijn eerste poëziebundel, Langs de doofpot, en zijn eerste en tot nu toe enige verhalenbundel, Kroondomein. Een jaar later verscheen De ziekte van jij, wederom een poëziebundel. Zwagerman afficheerde zich in die jaren als dichter van de \'Maximalen\', een dichtersgroep die zich beijverde voor \'straatrumoer\' in de poëzie en die zich afzette tegen de heersende poëzie-opvatting van de Vijftigers. In 1989 volgde Gimmick! en in 1991 Vals licht, een roman die inmiddels verfilmd is en die in 1992 werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs. In 1993 verschenen gebundelde essays in Collega\'s van God en in hetzelfde jaar werden de columns die Zwagerman voor Primeur en de jongerenpagina van Vrij Nederland schreef gebundeld in De kus van Michael Jackson. In het najaar van 1994 verscheen De buitenvrouw. Joost Zwagerman is medewerker van de opiniebladen Vrij Nederland en HP/De Tijd en de jongerenkrant Primeur. Bijnaam: Kroonprins van de Nederlandse literatuur Geboren: 1963 Debuut: De houdgreep (1986, roman) Genres: Poëzie, roman, kort verhaal, novelle, essay Bijzonderheid: wordt wel de woordvoerder van de Maximalen genoemd. Citaat: \'Mijn rebellerende hart klopt nog steeds. Je kunt je hele leven wel de belhamel uithangen, maar je moet zorgen dat het niet gênant wordt. Na De houdgreep werd ik onthaald als een veelbelovend schrijver. Ergens zinde me dat niet: ik wilde niet als een ideale schoonzoon de Nederlandse literatuur inrollen. Nu ben ik tevreden met de extreme oordelen.\' (De Stem, 1-5-1992) Recent werk: De buitenvrouw (1994, roman), In het wild. Essays en kritieken (1996), Tomaatsj (1996, novelle)

4. Beoordeling

Ik vond het niet echt een geweldig boek, maar over het boek Vals Licht heb ik van meerdere mensen positieve verhalen gehoord. Ik ben dat boek nu aan het lezen.

Er is niet echt een passage die mij het meest aanspreekt, ik vind de hoofdgedachte wel een leuk onderwerp, hoe ver ga je in ‘om iemand geven?’ Ik heb zelf nog nooit liefdesverdriet gehad om een jongen, dus ik vond het op zich wel leuk om te lezen hoe erg dat bij Walter was.

Ik denk dat het hele verhaal op mij en negatieve werking heeft. Ik vind het verhaal op zich best goed, maar het schoot maar niet op, er gebeurde geen dingen die ik echt interessant vond en ik had geen ‘voldaan’ gevoel aan het eind, dat het verhaal afgerond was ofzo. Dat zal ook wel komen doordat het een open einde is, maar ik had het gevoel dat ik aan het eind van het boek niks wijzer was geworden, ik wist evenveel van Walter af als na het lezen van de eerste paar bladzijden. En de kunstscène vind ik nou ook niet bepaald boeiend.

Ik zou dit boek niet aanraden aan leeftijdsgenoten, misschien wel aan wat oudere mensen of mensen die in de kunstwereld zitten. Ik denk dat zij het beter snappen en het ook interessanter vinden. Bronnen: - het boek zelf - www.scholieren.nl