Gala door Ronald Giphart

1. DE BESCHRIJVING VAN DE LEESERVARING 1.1 PRIMAIRE GEGEVENS VAN HET GELEZEN WERK: a. Auteur: Ronald Giphart
b. Titel: Gala
c. Ondertitel: - d. Verschenen in: 2003
e. Leestijd: 4,5 uur
f. Uitgelezen op: 12 februari 2005
g. Geraadpleegde secundaire literatuur: 1.2 VERANTWOORDING VAN DE KEUZE: Veel mensen hebben mij geadviseerd dit boek te lezen, omdat het een erg dun boekje is, terwijl er toch een goed verhaal verteld wordt. Het leek mij wel erg makkelijk om zo’n dun boekje te lezen, dus heb ik deze gekozen. 1.3 VERWACHTINGEN VOORAF: Ik ben niet erg enthousiast over de andere boeken van deze schrijver. Maar omdat het boek zo weinig pagina’s had ben ik toch maar begonnen. Door de flaptekst te lezen, werd ik eigenlijk niet veel wijzer over de inhoud. Maar omdat Ronald Giphart bekend staat om zijn ‘wilde’ gedachtes rondom het thema seks, kon ik toch wel een wat beter beeld van het verhaal schetsen. Een vriendin van mij heeft het boekje al wel gelezen, en zei dat het best mee valt, het was goed te lezen. Uiteindelijk besloot ik het boek maar gewoon te gaan lezen, zonder al te veel verwachtingen.
1.4 EERSTE REACTIE ACHTERAF: Ik heb echt enorm spijt gehad dat ik dit boek gekozen had. Het leek zo geweldig, een boek van maar 87 bladzijden! Maar net zoals andere boeken van Ronald Giphart vond ik het verhaal erg saai. Ik kan me niet concentreren, omdat ik zijn schrijfstijl zo saai vind. Ik vind dit werk: Niet Een beetje Erg
Spannend X Meeslepend X
Ontroerend X
Grappig X
Realistisch X
Fantasierijk X Interessant X
Origineel X
Goed te begrijpen X • Dit werk heeft mij aan het denken gezet. Ja / Nee • Ik het iets aan dit werk gehad. Ja / Nee
Dit werk spreekt me wel / niet bijzonder aan, het is een wat afgezaagd verhaal waarbij je eerst 70 bladzijdes verder moet zijn voordat het een beetje interessanter wordt. Ik vond de schrijfstijl in het begin best lastig. Er waren heel veel flashbacks bij gebruikt, en verliep dus totaal niet chronologisch. Als je twee dagen tussen hebt laten komen voordat je verder leest, moet je wel is even teruglezen. Maar dit is vooral aan het begin van het boek zo het geval. Het begin vond ik wat aan de saaie kant en net als ik het een beetje leuk begon te vinden, was het al voorbij. 1.5 KORTE SAMENVATTING VAN DE INHOUD: Meija, een jonge actrice, heeft een soort lat-relatie met Fräser, maar ook een geheime relatie met haar baas, Panc. Vanwege het 15-jarig bestaan van de acteergroep waarvan Panc agent was, wordt er een Gala georganiseerd. Dan komt Panc plotseling te overlijden door een kankergezwel in zijn hersenen. Meija kan dit niet echt verwerken omdat hun relatie geheim was en dat hij getrouwd was. Hun afscheid is ook over de telefoon. Meija kan haar verdriet niet kwijt aan haar vriend Fräser, omdat hij niets van deze relatie afweet. Uiteindelijk vertelt ze alles aan haar vader, die adviseert haar om een brief aan Panc te schrijven, waarin ze haar gedachten opschrijft. Voor zijn dood heeft Panc gezegd dat hij hoe dan ook wilde dat het gala door gaat, dus in plaats van een echt feest wordt het meer een soort herdenkingsgala. Op het feest condoleert iedereen eerst Elaine, met de dood van haar man. Meija wil dit ook gaan doen, maar dan begint Elaine hard te schelden. Panc heeft haar, vlak voor zijn dood, verteld over zijn geheime relatie met Meija. Ze probeert zich er niets van aan te trekken en blijft gewoon op het feest. Nadat iedereen is gearriveerd, begint Elaine een toespraak te houden. Ze zegt dat ze samen met Panc voor iedereen een passend cadeautje heeft uitgezocht. Ze begint deze cadeautjes uit te delen, met voor ieder cadeautje de passende verklaring. Meija, die met Fräser op het feest is, vreest al dat ze niets zal krijgen. Als dit aan het einde van alle cadeautjes ook het geval is, staat de zatte Fräser op en loopt naar het podium om Elaine te vertellen dat ze Meija heeft overgeslagen. Dan zegt Elaine tegen het hele publiek, dat Meija wel weet waarom ze niets krijgt, en vertelt ze iedereen over de relatie van Meija en Panc. Hierdoor wordt Meija erg boos, en vertelt zij iets wat de gasten eigenlijk niet hadden mogen weten: Elaine is zwanger, maar niet van Panc. De vader van het kindje is Denis, een collega van Panc. Elaine weet niet wat ze uit moet brengen. Veel mensen kijken Meija boos aan om wat ze heeft aangericht. Fräser, die niets van de affaire afwist, wordt in zijn dronken bui erg boos op Meija. Hij noemt haar een slet en verteld haar dat hij dit echt niet van haar had verwacht. Meija sleept de zatte Fräser mee naar het huis van haar vader, waar ze later ook met haar vader de gebeurtenissen bespreekt. Meija komt er dan ook achter dat ze, als Panc nog wel geleefd had, toch voor Fräser had gekozen en de relatie tussen haar en Panc achteraf toch heel dom vindt.
2. DE VERDIEPING 2.1 TIJD: a. Vertelde tijd: 1 ½ jaar
b. Verteltijd: 4 ½ uur
c. Chronologisch of niet: Ja
d. Flashbacks: Ja
e. Begin in medias res of niet: Nee
f. Gesloten einde of open einde: Gesloten 2.2 RUIMTE: a. Topografische plaats: De plaats waar het verhaal zich afspeelt is in Rotterdam. De meeste tijd brengen ze door in Tivoli, op het gala. Maar ook af en toe buiten Rotterdam, bijvoorbeeld in het buitenland waar Panc samen met Meija zijn geweest. Een ruimte die ook een aantal keren naar voren wordt gebracht, is het hotel, want dit is de enige plek waarbij de geheime relatie tot uiting komt. b. Klimatologische omstandigheden: - 2.3 WIJZE VAN VERTELLEN: Het boek is verteld in het ik-perspectief. Dit komt omdat Meija eigenlijk een soort ‘brief’ schrijft aan Panc, waarmee ze dus een ‘verboden’ relatie mee had. Panc is op dat moment al 3 weken overleden aan een hersentumor. Meija zegt in het begin zelf dat ze het een raar idee vindt om naar iemand te schrijven die toch niet meer kan lezen omdat die dood is, maar haar vader (de enige persoon die van de relatie met haar agent afwist) overtuigd Meija ervan dat het alleen maar zal helpen. Deze vertelwijze laat je goed de emoties en gedachtes van de hoofdpersoon zien, ik zelf geef ook de voorkeur aan deze schrijfwijze.
2.4 SPANNING: Ik vond het boek in het begin niet erg spannend. Er gebeurde weinig, het was gewoon echt een amuserend verhaaltje wat je te lezen kreeg. Maar later, toen Meija echt over het Gala begon te vertellen, werd het heel wat interessanter. Toen kwam ook de actie in het verhaal. Dit vond ik, samen met het onthullende einde, het leukste deel van het boek. Toen voelde je ook de spanning tussen de verschillende personen. Daar draaide het verhaal ook voor het grootste deel om, de spanning tussen de verschillende karakters en niet zozeer om de gebeurtenissen. 2.5 THEMA: Het thema wat hier duidelijk naar voren komt, is de dood. Het gaat er immers om dat Meija naar haar overleden minnaar schrijft. Het thema wordt heel luchtig omschreven. Je krijgt niet echt medelijden met haar of Panc, maar wel leef je goed mee. De schrijfstijl van Ronald Giphart is erg ‘relaxed’, hij doet niet de moeite om de dingen zachter uit te drukken, hij ‘lult’ er niet omheen, maar zegt gewoon zoals het is. Erg verfrissend om het zo te zeggen. Niet alleen de dood, maar ook liefde en bedrog zijn een belangrijk thema in dit verhaal. Tot op het gala, wist niemand (behalve de vader van Meija) van de ‘secret relationship’ tussen Panc en Meija. Ze hielden allebei heel veel van elkaar, toch hielden ze hun relatie geheim. Misschien had zich deze situatie geheel veranderd, hadden ze maar meer tijd gehad. 2.6 MOTIEVEN: Een belangrijk motief dat heel vaak terug komt, is de dood. Dit is ook het thema van het verhaal. Meija komt heel vaak terug dat Panc er niet meer is, en hoe het nog met hem was geweest of schrijft ze erover wat ze voor hem voelde en al de belevenissen die ze samen hadden. Wat heel erg opvalt, zijn al die voorschriften die steeds terugkomen. Het is elke keer een ‘gezegde’ dat precies past bij de situatie. De voorschriften komen uit het Handorakel en kunst van de voorzichtigheid van Baltasar Gracián wat Meija van haar vader heeft gekregen. Ook het woord Mijn Mensen komt steeds weer terug. In het begin snapte ik het niet, maar toen kwam ik erachter dat het de naam is voor het ‘agentschap’ is waar ze werkt. Ronald Giphart, of in dit geval Meija, gebruikt ook heel veel engelse woorden en uitdrukkingen. Bijvoorbeeld ‘I see ya when I see ya-relatie’ of ‘hard to get’. Ik vind dit heel modern; nu van de tijd, overkomen. Het geeft het verhaal een leuk extratje.
2.7 PERSONAGES: Innerlijke en uiterlijke kenmerken van de hoofdperso(o)n(en): Meija: Een knappe, slimme moderne vrouw met een goed figuur. Ze is tegen de 25 jaar oud Een actrice die veel gevraagd wordt. Ze is de minnares van Panc maar heeft een verhouding met Fräser. Ze zegt wat ze denkt, maar let er toch wel eerst op of het wel verstandig is om te zeggen. Ze heeft een zwak voor getrouwde mannen, vooral als ze gelukkig zijn. Panc: Een wat oudere aantrekkelijke man van rond de 45. Hij heeft een goddelijk lichaam. Door een plotselinge tumor is hij overleden. Flashbacks in dit verhaal halen hem steeds terug. Hij is gelukkig getrouwd met Elaine, maar voelt zich aangetrokken door Meija en hebben dus al een heleboel avontuurtjes beleefd. Hij is de agent van Meija. Edgar Fräser: Die wordt in het hele verhaal Fräser genoemd op een paar uitzonderingen na. Hij heeft niet echt de looks van een player maar het is meer een man met wie je enorm mee kunt lachen. Hij heeft zich in het verhaal laten steriliseren en daar gebeuren nog leuke dingen mee. Hij heeft totaal geen schaamte en zegt dus vaker dingen die andere mensen shockeren. Fräser heeft drie kinderen van zijn vorige vriendin, maar wil nu geen ‘vaste’ relatie meer. Elaine: De vrouw van Panc. Ze is een knappe vrouw van een jaar of 40. Ze is ook een actrice. Zelf is ze ook vreemd gegaan en is zwanger van iemand anders. Dit zegt Meija door de microfoon als zij heeft gezegd dat Meija vreemd ging met Panc. Ze spreekt niet zo heel goed Nederlands. Dus praat ze nederlands-engels. Pappa: De vader van Meija. Hij heeft overal begrip voor en heeft gezegd dat hij zelf ook wel een vreemd is gegaan. Een uitspraak: Kiespijn: (de), pijn bij de keuze tussen twee gelijkwaardige alternatieven. Meestal gebruikt in de liefde. Hier word mee bedoeld dat je niet kan kiezen tussen twee personen en uiteindelijk toch doet. Hij is de enige die destijds afwist van de geheime relatie tussen zijn dochter en haar agent. 2.8 STIJL: Het grootste gedeelte wordt verteld in de verleden tijd, namelijk tijdens de flashbacks. 2.9 TITEL: De titel van het boek heet ‘Gala’. Ik kan hierbij niet veel zeggen, want het lijkt me wel duidelijk. Het grootste gedeelte van verhaal speelt zich af op het gala. Daar vinden ook de ontknopingen van verschillende vraagstukken plaats. Het gala is een groot feest wat wordt gehouden ter nagedachtenis van Panc en ook ter viering van het 15 jarige bestaan van het agentschap. MOTTO: Vooruit! Benut dat dichterlijk vermogen, Beschrijf wat je komt aangevlogen

Alsof je een liefdesavontuur bedrijft: Een vluchtig oogcontact, je voelt, je blijft, Je waant je met de ander nauw verbonden, Geluk bloeit op en wordt geschonden, De lust verkeert in leed, ach man! Voor je het weet heb je ’n roman. Grapjas in Faust van J.W. Goethe (vertaling Ard Posthuma) Het thema in dit motto is ook de liefde en de leed hierbij (dus als iemand bijvoorbeeld dood gaat). Ik vind dit heel toepasselijk bij het boek, niet alleen om het thema, maar ook omdat Meija zelf ook altijd een soort ‘gedichtenbundel’ bij zich heeft. Het thema seks komt ook terug, en ja hoor, ook in dít boekje van Ronald Giphart krijgt het de aandacht. Volgens mij verwoordt het ook een beetje de manier waarop Ronald Giphart zelf schrijft. 2.10 GENRE: Roman 2.13 RELATIE TUSSEN TEKST EN CONTEXT: Het is een erg actueel boek, er worden ‘moderne’ woorden in gebruikt, en vreemdgaan, ontrouw, liefde, dood en seks zijn natuurlijk door de jaren heen altijd actuele onderwerpen waar iedereen wel iets over te zeggen heeft. Ook omdat het boek nog maar zo ‘jong’ is, is er een duidelijke relatie tussen de tekst en de context.