Een sterke man door Renate Dorrestein

1)
Auteur: Renate Dorrestein
Titel: een sterke man
Jaar van verschijning en druk: 1994 (1e druk) dit is de 5e druk uit 1995
Plaatsnaam: Amsterdam/Antwerpen
Motto: is niet aanwezig, wel staat er een gedicht voorin het boek;

We do,
Doodley do, doodley do, doodley do,
What we must,
Muddily must, muddily must, muddily must;
Muddily do,
Muddily do, muddily do, muddily do,
Until we bust,
Bodily bust, bodily bust, bodily bust.

Ondertitel: is niet in dit boek aanwezig
Verwachtingen: Ik denk dat het wel een leuk en spannend boek zal worden. Zoals de gevoelens van de hoofdpersoon beschreven worden, denk ik dat ze misbruikt zal worden. De voorkant sluit bij deze gedachte wel goed aan.

2) hoe is het boek ingedeeld

het boek bestaat uit 4 delen. Deze delen zijn verder niet opgedeeld in hoofdstukken.

3) uitgewerkte persoonlijke reactie

Ik vond het een boeiend boek, ook de manier waarop het is geschreven. Doordat je telkens vanuit een andere persoon het verhaal volgt, beleef je het verhaal van vele kanten. Vooral het einde is daarom ook mooi, omdat je dan erachter komt dat het leven van Stephen en Belle helemaal niet zo mooi is als het lijkt. Mijn verwachting van het boek, dat Barbara misbruikt wordt, is in zekere zin uitgekomen, ze wordt namelijk helemaal niet voor het maken van haar eigen kunst uitgenodigd maar als iemand die de processen op Kerrmagannagh helpt vergemakkelijken. Maar dit was toch wel een andere manier van misbruik dan die van mijn verwachting. Ik vind het boek mooi geschreven, heel levendig en beeldend, vooral door de vertellers-persoon wisselingen, krijgt het boek hele mooie draaiingen.
De gebeurtenissen gebeuren grotendeels op chronologische volgorde, daarom is het soms heel verwarrend dat er soms opeens iets in de tijd wordt overgeslagen, zo had ik vooral bij het ongeval van Walter even later het idee dat hij dood was, maar daarna bleek juist weer dat Stephen was overleden. In het boek komt dit niet heel duidelijk naar voren en even snapte ik het niet meer. Het was wel duidelijk dat er iets anders mee bedoelt was dan wat ik in eerste instantie las, dus dan ga je er wel over nadenken. Uiteindelijk is alles ook duidelijk geworden.
De manier waarop en de volgorde waarin de gebeurtenissen plaats vinden, lijken heel vanzelf sprekend, daarom valt het niet op dat er constant zeer veel leven in het huis is en dat er veel dingen gebeuren die je normaal nooit zou meemaken.
Vooral op het moment dat duidelijk wordt verteld waarom Barbara nou in dat huis is gekomen en waarom Walter even later volgt, ga je wel even nadenken of het altijd zo is, dat mensen andere mensen uitnodigen, en er aardig tegen doen, om er zelf beter op te worden.
De personen in het boek zijn allemaal anders. Het leuke eraan is dat van iedereen ook de aparte eigenschappen verteld worden. Ook leuk is dat ieder persoon die zijn verhaal verteld weer anders tegen de eigenschappen van de andere aankijkt. Je leert de mensen die het verhaal vertellen goed kennen, ze worden duidelijk beschreven en vooral hun gedachte zijn uitgebreid opgeschreven. In ieder persoon kon ik daarom ook dingen van mezelf terug vinden terwijl ik nergens echt mezelf in herkend heb. Het gedrag van de meeste mensen vind ik wel okay, maar vooral bij Stephen, zeker als later in het verhaal blijkt wat hij allemaal over heeft voor zijn huis, kan ik me echt irriteren aan zijn manier van doen.
Het verhaal zit vol met verrassende gebeurtenissen, juist ook op de momenten dat je het niet verwacht kan iemand opeens heel anders uit de hoek komen.
Als er flashbacks verteld worden, is meestal goed te merken dat het over een flashback gaat en ook omdat je met één persoon meeleest is het duidelijk over wie het gaat.
Op het einde van het verhaal zit je niet meer met heel veel vragen, alleen blijft het de vraag of het het huisspook was, of iemand in het gebouw die Walter van de trap af gooide en Stephen vermoorde.
Bij het lezen van het boek heb ik geen problemen ondervonden met het taalgebruik. Alles las makkelijk weg. Als ik eens een woord niet snapte was uit de context en het vooraf gebeurde goed op te maken wat er bedoeld werd.
De manier van vertellen was niet vervelend. Het was zeer afwisselend en de verhouding tussen conversaties, gedachte en gebeurtenissen was goed.

4) belangrijke open plekken

- Zal Barbara uit het huis moeten, als Sister Nancy daar op bezoek komt?
* Nee, uiteindelijk besluit Stephen O’Shaugenessy dat hij haar toch in het huis wil houden, omdat zijn zoontje, die nier lang meer zal leven, zoveel om haar geeft.
- Hoe komt het dat Stephen O’Shaugenessy overlijd en Walter Hyde van de trap af a wordt gegooid?
* Deze vraag wordt niet beantwoord. Wel is duidelijk dat het of door een van de gasten in
het huis is gebeurd, of dat het de wil van het huis is geweest.

5) korte samenvatting

Barbara Vrijman is een kunstenares, die niet zo’n goede kunst produceert. Toch wordt ze uitgenodigd voor een bezoek aan Kerrimagannagh, een wereldwijd befaamde kunstenaarswerkplaats.
Als ze te horen krijgt dat iedereen die daar zit van te voren een positieve beoordeling had gekregen van Sister Nancy, vraagt ze zich toch af wat zei daar te doen heeft, want over haar was een negatief stuk door haar geschreven.
Ze is daar dan ook niet om zichzelf te ontwikkelen, maar om de andere te helpen bij hun ontwikkeling. Stephen hoopte namelijk dat door haar erbij te plaatsen, de rest zich als een grote groep tegen haar zou keren, waardoor de ego’s zouden verdwijnen en er een beter werk geleverd zou worden. Het werkt alleen niet zoals bedoeld, Barbara wordt juist wel geaccepteerd.
Zodoende zoekt Stephen een nieuw iemand waar de rest een afkeer van moet gaan hebben. De volgende is dan ook een succes en de mensen gaan er stukken beter door werken. Maar de niet geaccepteerde, Walter, wil graag bij de rest horen. In het huis gaat al jaren de roddel de ronde dat er een geest rondspookt. Hij, gelovig in god en niet gelovend in geesten, zegt dat hij wel wil slapen in de kamer waar diegene vroeger gewoond heeft. Dan wordt hij ’s nachts uit die kamer gegooid, dwars door de deur heen.
Juist rond die tijd, wordt in het boek duidelijk dat Belle, de vrouw van Stephen, zich begint te irriteren aan haar man, die geen aandacht aan het kind wil schenken, en krijgt het huis een bericht dat Sister Nancy langs zal komen en gaan de mensen zich voorbereiden op haar komst. Zo zal eigenlijk Barbara moeten verdwijnen, omdat zij bij Sister Nancy een slechte reputatie heeft en ook moet Walter het huis uit.
Uiteindelijk laat Stephen Barbara toch blijven omdat zijn zoontje zeer aan haar gehecht is. Maar dan sterft Stephen en worden er nog wat dingen verteld, waardoor het boek opgehelderd wordt. Sister Nancy zal dus niet meer langskomen.

6)
personages

Barbara Vrijman de enige Nederlandse op Kerrimagannagh. In de omschrijvingen van Helen en Katie is ze erg aardig. In het verhaal kun je dat ook merken aan de manier waarop ze met de zieke Beryl omgaat.
In het begin van het boek verteld ze zelf dat ze een stadsmens is. Ze kan naar eigen zeggen genieten van de rommel in de stad en het asfalt waarop een laagje olie staat. Barbara heeft een hekel aan volmaaktheid.
Volgens Helen Ryan is Barbara bescheiden. Ze heeft dit gezien op het moment waarop ze aankwam. De Nederlandse was toen heel rustig, helemaal niet zo luidruchtig zoals zij zich bij Nederlanders had voorgesteld.
De uispraak van haar vader, die zegt dat "er altijd evenwicht is in de kosmos", en dat "er niets ooit verloren gaat in de kosmos", spreekt haar erg aan. Hieraan denkt ze telkens terug.
Met mannen heeft Barbara over het algemeen niet veel op. Ze heeft ze nodig voor de sex, maar voor de rest is ze er niet in geïnteresseerd. Dit zie je goed terug aan de manier waarop ze aan haar ex-man terugdenkt. Ze vindt hem een slijmbal.

Helen Ryan is de ene helft van de tweeling Ryan. Heel haar levensloop is hetzelfde geweest als die van haar zus, ze zijn nooit van elkaar gescheiden geweest.
Op jonge leeftijd werden de zusjes Ryan misbruikt door de vrienden van hun vader.Hierdoor hebben ze een ongelukkige jeugd gehad en hebben ze in alle tijd erna geen interesse voor mannen gehad.
Lange tijd heeft Helen, samen met haar zus, voor haar moeder gezorgd, die dement werd. Aan het einde van dat proces kon die moeder het licht niet meer verdragen. Dagenlang zag Helen geen daglicht. Toen hun moeder overleed, kwam Helen samen met haar zus vrijwel meteen naar Kerrimagannagh. Hier moesten ze wennen aan het "vrije" leven.
Op het gebied van vrienden is Helen heel kieskeurig. In het oord kan ze het slechts met een paar mensen goed vinden. Een gedeelte van deze kieskeurigheid is te verklaren door het feit dat ze nooit alleen is. Ze heeft immers altijd gezelschap van haar zus.
Door de overige kunstenaars op Kerrimagannagh wordt Helen best aardig gevonden. En nadat haar zus haar verlaat, hebben veel kunstenaars medelijden met haar.

Katie Kerrigan is boven alles een alcoholist. Ze drinkt om haar ellendige verleden te vergeten. Haar drinkgedrag wordt aangemoedigd door Stephen, die zegt dat ze door dat drinken betere kunst maakt.
Katie hoort niet echt bij de groep. Ze wordt naar eigen zeggen veel genegeerd, ook al omdat ze zoveel drinkt. De overige bewoners van het kunstoord accepteren Katie wel, maar weten dat uit haar mond niet veel zinnigs komt. Deze situatie verandert overigens als er zich een gemeenschappelijke vijand aandient (Walter).
Katie komt uit Noord-Ierland en is katholiek. Dat is de oorzaak dat ze nooit een Brit in de ogen zal kijken. Haar kind werd gedood door de protestanten. Toch verandert haar mening op het einde wel iets, als een jonge Britse schrijver die ook in het huis zit, haar aardig behandeld.

Belle O'Shaugenessy is doodongelukkig. Ze heeft een man die niet meer veel om haar geeft, ze heeft een doodziek zoontje en ze woont zo ongeveer op het einde van de wereld. Eigenlijk zit ze in een val. Ze kan ook niet van haar man scheiden, omdat ze dan geen huis, geen geld, eigenlijk niets meer heeft.
Van haar zoontje, Beryl, houdt Belle zeer veel. Ze is dan ook jaloers als blijkt dat haar zoontje helemaal weg is van Barbara, die "dat kind helemaal inpalmt". Verder is Belle ongelukkig over de manier waarop Stephen met zijn zoontje omgaat. De man lijkt zich te schamen voor zijn kind, omdat hij zo ziek is. Het is de zwakke plek van Stephen.

Beryl O'Shaugenessy is een heel vrolijk kind. Heel vaak probeert hij het zijn vader naar de zin te maken, maar die staat daar eigenlijk nooit voor open. Dit doet het kind veel verdriet.
Beryl is verliefd op Barbara, voor wie hij alles doet. Zo organiseert hij haar verjaardagsfeest, maakt een pot voor haar en wil haar beschermen.

Stephen O'Shaugenessy heeft volgens zijn vrouw geen gevoel. Bij hem gaat Kerrimagannagh altijd voor alles, en dus ook voor zijn gezin.
Volgens Belle probeert Stephen verder altijd indruk te maken op zijn gasten. Hij weet precies hoe hij dat bij elke gast moet doen. Bij de ene gast haalt hij de Klassieken aan, bij de ander vertelt hij dat die bepaalde gast een streepje voor heeft bij hem.
Stephen is een slechte echtgenoot, die (haast) nooit gevoel toont, wat je uit de mond van zijn vrouw kunt opmaken.
Stephens zoontje is zijn zwakke plek. Beryl herinnert hem eraan dat zijn geslacht sterfelijk is. Misschien probeert hij zich daarom onsterfelijk te maken door zijn prestaties met het kunstoord, nu hij weet dat zijn nageslacht niet lang zal leven.

Tijd

De vertelde tijd gaat over de periode dat Barbara in het huis aanwezig is. Dit zijn zo’n 2 à 3 maanden in de winter periode.
Het boek speelt zich af in het heden, dit merk je aan de moderne onderwerpen waarover wordt gesproken.
De vertel tijd is 285 bladzijdes.

Structuur

In het boek gaar het over 1 verhaal, maar dat dan wel vanaf meerdere punten bekeken. Hierdoor komen wel meerdere aspecten aan bod. Telkens wordt er in het boek ook op een andere manier naar Stephen gekeken, met andere bedoelingen, hierdoor krijgt het verhaal soms een andere wending, vanuit dat andere perspectief. Ook zitten er in de aparte verhalen van de mensen, verschillende thema’s door elkaar verweven.

Ruimte

Het verhaal wordt in geheel verteld in een verhoorkamer. Maar het verhaal dat verteld wordt vind plaats in Kerrimagannagh, de kunstenaarswerkplaats. De vertellers vertellen soms ook dingen over hun eigen jeugd, dit zijn kleine fragmenten die op andere plaatsen gebeurd zijn.

Perspectief

Het boek is geschreven vanuit een meervoudig personaal perspectief. Het verhaal wordt achtereenvolgens verteld door Barbara Vrijman, Helen Ryan, Katie Kerrigan en Belle O’Shaugenessy. Hierdoor krijg je steeds een ander zicht op de gebeurtenissen in het huis, waardoor steeds meer dingen duidelijk worden.

Thematiek

Ik vind het thema van het boek heel moeilijk te beschrijven en ik heb eigenlijk twee thema’s gevonden die alle twee goed kunnen. De eerste mogelijkheid vind ik manipulatie.
Alle mensen worden in het huis door Stephen gemanipuleerd.
Hij kan iedereen naar zijn hand zetten, zonder dat iemand het door heeft dat hij daarmee bezig is. Hij wordt bewondert door de vrouwen en wordt door hun op een gouden voetstuk gezet terwijl hij eigenlijk helemaal niet zo’n goede man is. Hij maakt hier ook gebruik van. Iedereen gelooft ook in hem en vindt hem een goed mens, alleen Belle kent de echte Stephen. Zij weet hoe hij is als er niemand in de buurt is, omdat zij al zo lang met hem samenwoont. Dit komt in het laatste deel, dat door haar verteld wordt ook goed naar voren. Ze is dan ook de enige die zich niet door hem laat manipuleren.

Het thema kan ook wel eenzaamheid zijn. In het begin is iedereen een beetje op zichzelf en ook nog eens helemaal afgezonderd van de rest van de wereld. Ze hebben eigenlijk niemand waar ze een goed gesprek mee kunnen voeren. Door de komst van Walter verdwijnt die eenzaamheid, want door gezamenlijke ergernis voelen ze zich tot een groep.

7) kunstgrepen

Bij de overgang van het 3e deel naar het 4e deel, wordt opeen een ander verhaal verteld, hierdoor snap je het even niet meer en vraag je je af wat er precies gebeurd is. Door deze manier van schrijven ga je beter opletten en merk je de aanwijzingen beter op.

8) verwachtingen
De verwachting dat Barbara misbruikt zou worden is op een geheel andere manier uitgevallen. Wel was het een spannend boek. Verder waren er weinig verwachtingen die ik bij het boek had, want mijn voornemen is altijd om je er zo min mogelijk bij voor te stellen, want dan kan het alleen maar tegenvallen.

9) eindoordeel

Ik vond het een mooi boek, vooral de sprekende manier van schrijven vond ik erg goed. Ook dat er per deel vanuit een ander perspectief werd geschreven gaf het boek mooie wendingen.
Ik heb niks aan dit boek op te merken wat ik negatief ervaren heb, ik wilde het zo uitlezen, zo mooi vond ik het.

10) verdiepingsopdracht

Je moet in 2 recensies over het boek gaan bekijken welke argumenten de criticus naar voren draagt. De argumenten moet je rangschikken via de punten die in Laagland, hoofdboek, bladzijden 55 tot en met 57 vermeld zijn.
De recensies zitten achter het boekverslag.

Recensie 1, onzekerheid, passiviteit en machtsvertoon, door Mieke Wilkce-van der Linden

1. realistische argumenten.

In de beschrijving van het boek noemt Mieke Wilkce-van der Linden het bizar. De manier waarop de mensen bij elkaar gezet worden en hoe ze met elkaar omgaan door de manipulatie is niet een normaal iets.
Daarnaast vindt ze dat Dorrestein “een ster in het overdrijven” is, Het boek is “uitzonderlijk, de intrige is grotesk”
Dit is zoals het beschreven is totaal niet negatief bedoeld, want “de meeslepende dialogen zorgen er voor dat het lezen een spannend avontuur is”.
2. emotivistische argumenten
Mieke Wilkce-van der Linden heeft het in dit boek over meeslepende dialogen in een spannend avontuur.
3. morele argumenten
Of de Critici het met de gedachtes en ondernemingen van de personen in het boek eens is, wordt in de recensie niet duidelijk.
4. structurele argumenten
de structuur van het boek wordt wel besproken maar verder niet bekritiseerd.
5. intentionele argumenten
over de intentie van de schrijfster wordt in de recensie niet gesproken.
6. vernieuwingsargumenten
In de recensie van Mieke Wilkce-van der Linden spreekt ze niet zozeer over de nieuwe dingen in het boek van Dorrestein, maar heeft ze het meer over de dingen die terugkomen uit de vorige boeken. Zo heeft ze het over de noodlotsgedachte die in de andere boeken ook ter sprake kwam en ook de “andere thema’s en motieven uit Dorresteins vroegere werken spelen in Een sterke man een rol, zoals de strijd tussen het sterke en zwakke geslacht.”
7. stilistische argumenten
In de recensie staat beschreven dat Mieke Wilkce-van der Linden vindt dat door de meeslepende dialogen het boek spannend is om te lezen. Wel vindt ze dat de personen en dingen op veel plaatsen overdreven zijn, maar dat dat hoort bij de stijl van Dorrestein.
8. autobiografische argumenten
in deze recensie wordt niets gezegd, dat verwijst naar een verband tussen Dorrresteins leven en het boek.

Recensie 2, Het moest een somber boek worden, door Ingrid Hoogervorst

Deze recensie is meer een boekbespreking met Renate Dorrestein, er staan daarom wel veel dingen in vermeld over de relatie tussen schrijfster en boek, maar de mening van de recensent komt er niet veel in voor.

1. realistische argumenten; 2. emotivistische argumenten
deze zijn niet in de recensie aanwezig.
3. morele argumenten; 4. structurele argumenten; 5. intentionele argumenten;
6. vernieuwingargumenten; 7. stilistische argumenten
aangezien de recensent niet veel spreekt over zijn eigen mening, staat hierover niks vermeld.
8. autobiografische argumenten
in de recensie wordt erg veel vermeld over de relatie tussen het boek en de schrijfster, dit komt mede omdat de recensie is geschreven naar aanleiding van een gesprek met Renate Dorrestein.
Zo wordt er in de recensie gesproken over de eenzaamheid en het uitgesloten worden, wat door de ziekte waaraan Dorrestein leid, in haar eigen leven ook zeer veel voorkomt. Ook door haar ziekte heeft Dorrestein het gevoel dat ze een zwakkere is, die altijd maar weggestopt wordt voor andere mensen, dit is in het boek ook terug te vinden.
De relatie van de tweeling die in het boek gebroken wordt is ook een terugwijzing die naar het leven van Dorrestein wijst. Want doordat haar zuster een aantal jaren terug zelfmoord pleegde, heeft zij ook een verlaten en in de steek gelaten gevoel over gehouden.