A. ROMANANALYSE

1. Volledige titelbeschrijving:

Renate Dorrestein: Een hart van steen, Uitgeverij Contact Amsterdam, 1998 (5e druk augustus 1998, eerste druk 1998)

2. Motto

`Noem mij, noem mij, spreek mij aan,
o, noem mij bij mijn diepste naam.'

NEELTJE MARIA MIN
`Mijn moeder is mijn naam vergeten

"Op die noodlottige ..... zijn plastic zak." (blz. 209-210)

3. Genre

Het genre van dit boek is een psychologische roman, omdat Ellen zichzelf moet vinden. Ze is heel erg bezig met haar familie en daar moet ze mee klaarkomen. En onder ogen zien wat er gebeurd is. Ze moet het verleden met rust laten.

4. Samenvatting:

Het gezin van Bemmel bestaat uit: vader Frits, moeder Margje, Sybille, Kester, Ellen, Michiel (Carlos) en Ida. De kinderen mogen een naam bedenken voor het vijfde kind/baby (Ida). Doordat er weer kind bij komt is er op zolder geen plaats voor iedereen, dus krijgt ieder nu zijn eigen plekje. Iedereen is met zichzelf bezig en daarom is Ellen boos en verdrietig. Ze zegt tegen haar vader dat de baby Ida moest gaan heten , want een lelijkere naam kon ze niet verzinnen en het rijmt op malaria. En als je er een paar letters bij gooide kreeg diarree. Nadat ze te horen hebben gekregen over het vijfde kind gebeuren er allemaal nare dingen; er valt een pot kokend water over Carlos heen waar door hij naar het ziekenhuis moet, Kester verhuist van de zolder naar zijn boomhut in de tuin en Billie gaat naar de kelder en kalkt daar op de muur:`Kilroy was here'. Ellen voelt zich van binnen heel naar en alleen omdat ze het derde kind is, Billie is de oudste, Kester de oudste jongen, en Carlos is de jongste. En dan komt er nog een kind de nakomeling: Ida.
De ouders van Ellen hadden een eigen zaak, een knipsel bureau. Toen ze nog niet getrouwd waren leerde ellens vader hoe je fiches moest maken en tikte haar moeder pleidooien op een advocaten kantoor uit.
Na de geboorte van Ida word Ellens moeder helemaal gek. De kinderen en hun vader zorgden voor Ida omdat hun moeder te moe was. Ida dronk niet meer en werd geopereerd aan haar maagvernauwing, er werd een nieuwe doorgang gemaakt tussen haar slokdarm en maag. Ellen heeft tegen haar moeder gezegd dat Ida in het ziekenhuis ligt. Ze krijgt een klap en haar moeder zegt dat de schuld bij haar en Sybille ligt. Moeder denkt dat Ellen en Sybille Ida verdooft hebben, later komt hun moeder weer tot rust. Ellen voelt zich schuldig over de zieke baby, omdat zij die rot naam had bedacht en boze machten die ze voor Ida's geboorte had opgeroepen. Ida lijdt ook steeds aan vreemde dingen op eens is er een arm gebroken bij haar en de andere keer heeft ze een heel blauw been. Om het een beetje goed te maken verzint Ellen een leuke naam voor Ida, het wordt Sophie.

De moeder van Ellen bedenkt allemaal dingen waardoor het zou kunnen komen dat het zo slecht gaat met Ida, dan blijkt dat Ida nog moet worden gedoopt, zo snel mogelijk is de doopplechtigheid van Ida. Tijdens de plechtigheid wordt Ida helemaal groen, dan bedenkt Margje dat ze nog niet gegeten heeft en rent met Ida zonder iets te zeggen de kerk uit, roept en taxi en ziet dan weer dingen er niet zijn; ze denkt dat de taxichauffeur een kinder-moordenaar is en gaat er veel te vroeg uit en rent door de regen naar huis. Iedereen is hun nu zoeken en Ellen is het eerste thuis haar moeder is nu rustiger en Ida ook, Ida is nog steeds niet gedoopt.
Margje van Bemmel draait helemaal door, ze werkt niet meer en de kinderen moeten tijdens hun avondgebed niet tot god bidden maar aan haar dat zij Ida beter moet maken. Uiteindelijk wil ze alleen Ida offeren om haar gezin te redden, Ida ligt op de keukentafel haar moeder staat er naast met een vleesmes boven Ida's buik op het moment dat ze het erin wil steken klapt er boven een deur en Ida huilt. Margje denkt dat ze Ida hoort praten en zegt: `We zullen ze niet laten lijden'. Ze schrijft het op een kladblok en scheurt het velletje af, het hele kladblok verbrand ze en het as strooit ze over zichzelf en Ida uit.
Moeder heeft voor iedereen pillen, ze zegt dat het vitamine pillen zijn. Maar dat is niet waar, want het zijn verdoving's pillen. Als iedereen is ingeslapen doet moeder een zak over hun hoofden. Ze heeft niet in de gaten dat Ellen naar het strand is gegaan om haar hond Orson uit te laten, Ellen heeft die pillen dus nog niet ingenomen. Als Ellen thuiskomt weet ze haar broertje Carlos nog net te reden maar haar ouders, Sybille, Kester en Ida zijn al gestorven.
Ellen en Carlos worden naar een kindertehuis gebracht. Carlos word geadopteerd door meneer en mevrouw Kamphuis. Ellen wil samen met haar broertje zijn en is met hem uit het tehuis gevlucht. Ze gingen naar de rector van Ellens nieuwe school. En daar hebben ze hen weer terug gevonden.
Als Ellen volwassen is keert ze terug naar haar ouderlijk huis op de lijsterlaan. Ze ontmoet Bas de tuinman weer, die vroeger (dat is 25 jaar geleden) voor haar vader heeft gewerkt. Ellen is gescheiden van haar ex-man Thijs omdat ze zich teveel met het verleden bezig hield. Intussen had ze verschillende psychiaters versleten. En bij elke psychiater kwam het op hetzelfde neer; ze moest het verleden achter zich laten. Maar hoe kan je het verleden achter je laten als je steeds je broer en zus tegen je hoort praten en zij voor je beslissen wat je moet doen.
Ellen is terug gegaan naar de Lijsterlaan om alles van vroeger af te gaan sluiten en ergens anders een nieuw leven te beginnen. Ze wil alles voor haar nog ongeboren baby duidelijk kunnen maken wat er met haar opa, oma, tante's en oom is gebeurd. Zo haalt ze alles beetje bij beetje op uit verleden. En snapt ze eindelijk dat haar moeder haar op die fatale avond gewoon vergeten was en dat ze niet gedacht had: ‘Ellen', Ellen moet haar pilletjes nog innemen. Ellen snapt nu ook eindelijk dat haar vader er niet aan mee heeft gewerkt maar dat hij ook is verdoofd met pillen.
In die tijd dat Ellen dat allemaal bedenkt scheurt haar vruchtvlies en krijgt ze een bloeding, zij en de baby die ze steeds Ida-Sophie noemt kunnen net worden gered. Ellen krijgt een allochtone hulp in huis die op de vlucht is voor haar man, ze heet: Lucia. Ellen mag 2 weken niet lopen en in die tijd komt Bas een paar keer aan de deur maar ze mag niet open doen. Omdat de man van Lucia niet mag weten waar Fatima is. Als Ellen weer mag lopen gaat ze naar de kelder van het huis, op de muur staat nog steeds:
`Kilroy was here' de tekst die haar zusje op de muur had geschreven toen ze zich had opgesloten in de kelder. Ellen gaat ook naar de plek waar zij zat met Carlos in haar armen op die fatale avond. Dan loopt Ellen terug naar de deur en ze kijkt nog een om, weer ziet ze Kester en Sybille voor zich, ze vragen:`Laat je ons in de steek? Ja, zegt Ellen maar ik kom snel terug ik ga ook een keer dood.' Zo neemt Ellen afscheid van haar verleden en van Billie en Kester. Ellen en Bas praten er nog een keer over en Ellen weet nu dat op de avond dat haar moeder iedereen vermoord, haar vader de volgende dag een reis naar Parijs had laten boeken door Bas. En ze weet nu wat er op het briefje stond bij de lijken van Billie, Kester en Ida stond: `We zullen ze niet laten lijden.' Uiteindelijk gaat Ellen samen wonen met Bas en als ze het huis op de Lijsterlaan 11 helemaal hebben opgeknapt verkopen ze het voor een goede prijs.

Uiteindelijk bleek uit het boek dat de moeder van Ellen leed aan postnatale depressies. In die tijd dat het zich afspeelde had men daar nog geen geschikte medicijnen voor. De verminkingen waar Ida aan heeft geleden is dus gekomen door de moeder omdat die dacht dat ze offers moest brengen om het kind gezond te maken.

5. Personen
Hoofdpersoon:
Naam: Ellen van Bemmel
Leeftijd: 12/37
Lichamelijke kenmerken: blond haar, klein van stuk
Sociale status: gescheiden van Thijs, samenwonend met Bas
Karaktertrekken: Zorgzaam, intelligent, pienter en emotioneel
Bijzonderheden: Ellen is een dochter van Frits en Margje van Bemmel. Ellen is heel veel met het verleden bezig, wat ook logisch is. Pas als ze 37 is weet ze precies hoe alles gegaan is op die avond van 6 april.

Overige personen:
Frits van Bemmel: knipsel verzamelaar, hij is getrouwd met Margje en heeft vier kinderen en vindt dat wel genoeg. Hij maakt zich veel zorgen over zijn depressieve vrouw.
Margje van Bemmel: knipsel verzamelaar, zij is getrouwd met Frits en heeft vier kinderen en wil er zes. Later lijdt ze aan postnatale depressies.
Sybille van Bemmel: dochter van Frits en Margje, ze neemt veel verantwoordelijke taken op zich tijdens de ziekte van haar moeder. Ook is ze veel met haar uiterlijk bezig.
Kester van Bemmel: zoon van Frits en Margje, hij is heel zorgzaam voor de jongere kinderen: Ida en Carlos.
Michiel van Bemmel: zoon van Frits en Margje, hij wordt door iedereen Carlos genoemd en hij wil van alles het waarom weten.
Ida-Sophie van Bemmel: dochter van Frits en Margje, zij is de oorzaak van de postnatale depressies van Margje.
Bas Veerman: hij was de tuin- en klusjesman van Frits. Later gaat hij samenwonen met Ellen van Bemmel.
Lucia : zij helpt Ellen in de Lijsterlaan op het moment dat Ellen ziek in bed ligt. Ze is op de vlucht voor haar man samen met haar kinderen.

6. Perspectief

Het boek is geschreven in het ik perspectief. Ellen denkt terug aan wat er vroeger gebeurd is. En wat dat voor een invloed op het heden heeft gehad.

7. Structuur

Het boek is onderverdeeld in verschillende delen die weer onderverdeeld zijn in hoofdstukken.

Deel I
Studietijd Frits, najaar 1956 of 1957

Sybilles eerste dagje op het strand, augustus 1959

Ida's doopplechtigheid, 4 september 1972

Deel II

Kester, Ellen en Bas, Thanksgiving, 28 november 1972

Ida (door Kesters telelens!), winter 1972-1973

Michiel en zijn Lego-kasteel, 31 maart 1973

Epiloog

8. Tijd

Het boek speelt zich af in twee tijden in de verleden tijd, dat is 25 jaar geleden, en in het heden, dat is in de jaren 70. Ellen leeft in de jaren 70 en komt terug in het huis waar ze als kind gewoond heeft en denkt terug aan die tijd.

9. Ruimte

Het verhaal speelt zich af in het huis op de lijsterlaan 11 daar denkt Ellen terug aan vroeger. Dat vroeger, in haar gedachten, speelt zich af op de lijsterlaan 11 in en om het huis, ook speelt het zich af in de kerk waar Ida gedoopt is en in het kindertehuis waar Ellen na haar ouder's, broer en zus dood woonde.

10. Thematiek

De auteur wil hiermee laten zien dat mensen die geestelijk niet in orde zijn de stomste dingen niet met opzet doen. Ze doen die dingen in een opwelling en denken nergens bij na. In het verhaal was de moeder door haar haast Ellen vergeten. In alle boeken van Renate Dorrestein is het gezin het hart van de thematiek.

12. Titelverklaring

De grafsteen waar Ellen en Carlos familie onder begraven ligt is een stenen hart met hun namen erin. Ook de moeder van Ellen en Carlos had een stenen hart omdat ze haar hele familie wilde vermoorden

13. Taalgebruik

Ik vind het taalgebruik goed. Het leest lekker makkelijk weg en er staan niet echt veel moeilijke woorden in. En de moeilijke woorden die er wel in staan kun je uit de tekst halen wat het betekent.

B. SECUNDAIRE INFORMATIE

1. Gegevens over de auteur
3. Plaats van de roman in de literatuur
4. Verwerking van recensie

Recensie 1
1.. De Titelbeschrijving heb ik met groen onderstreept.

2. De belangrijke informatie in deze recensie heb ik met geel onderstreept.

3. Is de recensie positief of negatief?
De recensie is negatief.
De citaten die dit bevestigen zijn met blauw onderstreept.

4. Wat is voor jouw de waarde van de recensie?
Ik vind dat deze recensie geen waarde heeft. Hij is veel te negatief. Ik vind dat je het ene boek niet met het andere kunt vergelijken. Ook vind ik de schrijfstijl van Renate Dorrestein wel prettig om te lezen.