Dubbelspel door Frank Martinus Arion

Typering

Het verhaal van een verbazingwekkend wereldrecord.

1.a) Komt de titel letterlijk in het verhaal voor?

De titel van het boek is ‘Dubbelspel’. Deze titel is gekozen omdat er een bepaalde soort winst is in het dominospel, dat dubbelspel heet.

‘En Janchi daar heeft maar één steen. Wat dat is, kun je wel raden. Draai hem om,’ zei hij, voor zijn doen bijzonder gebiedend, tegen zijn partner: ‘Draai die steen van je godverdomme om, dan kunnen die twee hier zien, wat dominospelen is. Dubbelspel!’ riep hij uit. ‘Dubbelspel.’ Janchi wierp lachend zijn laatste steen op tafel. Het was inderdaad de drie-één. (blz. 252)

Dit is bij het laatste dominospel van de 4 vrienden, waar Janchi Pau en Chamon Nicolas Boeboe Fiel en Manchi Sanantoni helemaal inmaken.

1.b) Heeft het boek een ondertitel?

Het boek heeft ook een ondertitel.

“Het verhaal van een verbazingwekkend wereldrecord.”

Dit verwijst naar het laatste dominospel, waar Janchi Pau en Chamon Nicolas met 10-0 winnen, een nieuw wereldrecord omdat nog nooit iemand met zo veel heeft gewonnen.

2. Wanneer speelt het boek zich af?

Ik denk dat dit boek zich rond 1970 afspeelt, al zijn er niet echt duidelijke aanwijzingen voor. Ik denk dit vooral omdat er nog niet veel tv wordt gekeken, en je hoort nog niks van mobiele telefoons/internet of andere nieuwe dingen uit de laatste jaren.

Het boek speelt zich denk ik af in 1 dag, en dat denk ik door de titels van de verschillende delen (De ochtend en de middag, de middag en de schemering, de schemering).

3. Waar speelt het boek zich af?

Het verhaal speelt zich af op Curaçao, en om precies te zijn in Willemstad, tussen een joods kerkhof en een hoerenkamp in.

“Tussen Blenheim, het zeventiende-eeuwse joodse kerkhof, en Campo Alegre ligt Wakota, een buitenwijk van Willemstad.” (blz. 17)

Het grootste gedeelte van het verhaal speelt zich af in de achtertuin van Boeboe Fiel, als ze bezig zijn met domino.

Aan de oostkant van Boeboe Fiels huis, waar hij met zijn vrienden domino speelde, stond een stevige tamarindeboom; ver boven het ouderwetse huis uitstekend, met dichtbegroeide takken, die tot op manshoogte neerhingen. (blz. 19)

4. Hoofdpersonages

- Boeboe Fiel

- Man

- Rond de 50

- Taxichauffeur

- Getrouwd, in totaal zestien kinderen. 10 in huis, 6 gestorven en 3 al uit huis.

- Willemstad, Curaçao

Boeboe is een man die vaak veel voor z’n gezien overheeft, maar het geld wat hij verdient erg vaak opmaakt aan hoeren of gokken. Hij is taxichauffeur, dus heeft geen verbijsterend hoog inkomen, en het geld wat hij krijgt maakt hij op aan drank of de hoeren in het hoerenkamp. Op het laatste slaat hij helemaal door en slaat hij Chamon Nicolas, die hem daarna vermoordt.

- Manchi Sanantoni

- Man

- Rond de 50

- Deurwaarder, maar wil graag rechter worden

- Getrouwd, maar heeft geen kinderen

- Willemstad, Curaçao

Manchi Sanantoni is een man die erg veel waarde hecht aan waardes. Hij wil graag eerlijkheid. Hij wil rechter worden en daar begint hij over na te denken bij het laatste dominospel. Als hij dan naar huis gaat, ziet hij dat zijn vrouw hem verlaten heeft. Daarna gaat hij op de piano spelen, pakt zijn revolver en schiet zichzelf dood. Dit is ook het einde van het boek.

5. Thema

Het boek heeft verschillende thema’s, maar het belangrijkste thema is dat je door iemand of iets heel erg veel kunt verliezen. Dit is erg duidelijk in het laatste deel, waar de 2 verliezers beiden hun leven verliezen. Boeboe wordt vermoord door Chamon omdat Boeboe Chamon wil slaan met een ijzeren staaf en Manchi raakt zijn vrouw kwijt en pleegt zelfmoord.

6. Opbouw

Het boek is verdeeld in 3 delen van de dag. Deze ‘dagdelen’ zijn verdeeld in verschillende hoofdstukken zonder titels.

Het boek is verder wel chronologisch, en je begint gewoon in het begin van de dag, en het boek eindigt met de dood van Manchi Sanantoni.

Er zijn wel flashbacks in, om bijvoorbeeld meer duidelijk te maken over de personen.

Het verhaal wordt echt verteld vanuit de schrijver, en niet vanuit verschillende perspectieven.

7. Stijl

Er is niet echt sprake van een speciaal woordgebruik, er is alleen sprake van een bepaald woordgebruik van de hoofdpersonen. Manchi bijvoorbeeld wil rechter worden, en praat erg netjes en vaak met moeilijke woorden. Boeboe echter is taxichauffeur en is vaak dronken en gaat vaak naar de hoeren. Hij praat veel anders dan Manchi, omdat hij in een ander milieu leeft.

8. Begin en eind

Tussen Blenheim, het zeventiende-eeuwse joodse kerkhof, en Campo Alegre ligt Wakota, een buitenwijk van Willemstad. Ze ligt dus ‘entre medio’, zoals de Curaçaoënaar antwoordt wanneer men hem vraagt hoe het met hem gaat. ‘Och, entre medio’, ‘tussen beide’, dat meestal betekent: tussen hangen en wurgen.

De toeristengidsen noemen het joodse kerkhof vaak, maar zwijgen als het graf over het bloeiende hoerenkamp aan de noordkant van het eiland. Dit hoerenkamp is een levendig hotel van ongeveer honderdvijftig kamers, waar men vrouwelijke gasten aantreft uit heel het Caribisch gebied, Zuid- en Midden-Amerika.

So, pack up our troubles and visit Curacao! De zee is mooi, de lucht is zuiver en de vrouwen in het kamp zijn gezond omdat ze dagelijks door een hoteldokter worden onderzocht en ingespoten. En als je gaat, loop eens voor de aardigheid langs Wakota, dat rustige dorpje waar de huizen nog ver uit elkaar staan.

En zal zich daar nog herinneren, dat tot voor kort vier mannen in deze wijk elke zondagmiddag een partijtje domino speelden bij het huis van een hunner: Boeboe Fiel. Ze begonnen hun spel steeds om een uur of een, na hun sopi di mondongo, het typische zondagmiddaggerecht van de bewoners van Curaçao. Om  een uur of zes hielden ze op. Dan trad de schemering in en kort daarop de onverbiddelijke duisternis.

Hierin wordt duidelijk uitgelegd waar het verhaal zich afspeelt, en waar het boek over gaat (het dominospel op zondagmiddag bij Boeboe Fiel.)

“Hij besloot het maar weer met ‘Au claire de la lune’ te proberen en drukte zonder na te denken een eerste toon in, omdat die volgens hem toch automatisch altijd juist was. Hij bleef ‘m ingedrukt houden, terwijl hij tegen zichzelf dat hij erest, voorhij naar de tweede ging zoeken, dat hele dominospel bij Boeboe Fiel uit zijn lichaam moest laten stromen. En Solema. Ja, die dubbele pijn. Hij hield de toets inderdaad zo lang en zo hard ingedrukt dat hij begon te zweten. Daarna haalde hij ineens opgelucht adem en was het alsof hij een nieuw leven was begonnen. Zo opgewekt keek hij uit zijn ogen. Toen drukte hij de tweede toon in, die hij ook lang ingedrukt bleef houden. Hij was er blijkbaar van overtuigd dat het de goede was en wilde al naar de derde toon in de melodie van ‘Mon ami Pierrot’. Maar de sirene van de politiewagen, die hard zijn heuvel op kwam rijden, bracht hem in de war. Hij ontregelde als het ware zijn, op dat moment zeer nauw luisterende, muzikale gehoor en hij voelde vooral zijn mislukking van die morgen; die voor hem ineens ook de oorzaak werd van minstens een van de twee andere.

Hij drukte zijn revolver tegen zijn hersenen en schoot.

Zijn hoofd viel zo zwaar op het toetsenbord, dat de twee agenten hun revolvers trokken; geschrokken van het galmende lawaai, dat hen uit het gesloten huis tegemoet kwam.

De bloedjes, een jonge Nederlander en een jonge Antilliaan, durfden ook pas het huis binnen te gaan, toen er uit de stad versterking was gekomen.”

Dit is het einde van het boek, en hier zie je wat er gebeurt met Manchi Sanantoni. Hij probeert, net als ’s morgens, Au claire de la Lune op zijn piano te spelen, maar het lukt hem niet. Opeens wordt hem alles te veel, en schiet hij zichzelf dood.

Het is een raar einde, een einde dat je helemaal niet verwacht. Het is wel een open einde, omdat je niet weet wat er met Chamon Nicolas, Janchi Pau en Solema gebeurt. Dit staat wel beschreven in de Naspelen achterin het boek.

9. Heeft de schrijver je iets willen leren met dit boek?

Kort, maar krachtig, dat je altijd eerlijk moet zijn omdat de waarheid toch altijd naar boven komt.

10. Uitwerkingen

Ik heb bij dit boek als uitwerking het thema verlies gekozen. In dit boek zijn erg veel duidelijke verliezen, maar er zijn ook veel verliezen die je niet direct ziet.

Er zijn verschillende, belangrijke, verliezen in het boek. Ik ga alle verliezen die ik heb gevonden nu opnoemen;

- Manchi en Boeboe die het vertrouwde zondagmiddag dominospel verliezen, met erg hoge cijfers, waarbij iedereen komt kijken en ze hun reputatie verliezen.

- Manchi die zijn vrouw Solema verliest, omdat ze bij Janchi Pau gaat wonen.

- Manchi die zijn leven verliest, omdat hij zelfmoord pleegt.

- Boeboe die zijn leven verliest, omdat hij Chamon Nicolas wil vermoorden omdat hij met zijn vrouw heeft geslapen voor geld. Hierbij vermoordt Chamon hem.

Manchi:

Manchi pleegt zelfmoord, omdat hij er niet meer tegen kan denk ik. Zijn vrouw heeft hem verlaten, hij heeft net de grootste domino nederlaag in de geschiedenis opgelopen. Hij zit achter de piano, en probeert een liedje te spelen. (Au Claire de la Lune.)

Maar de sirene van de politiewagen, die hard zijn heuvel op kwam rijden, bracht hem in de war. Hij ontregelde als het ware zijn, op dat moment zeer nauw luisterende, muzikale gehoord en hij voelde vooral zijn mislukking van die morgen; die voor hem ineens ook de oorzaak werd van minstens een van de twee andere.

Hij drukte zijn revolver tegen zijn hersenen en schoot. – blz 309

Hier is het moment als hij probeert te spelen, maar dan komt de politieauto. De mislukking van die morgen die beschreven is, is zijn poging om piano te spelen die hij ’s morgens al deed. Hij denk dat alles met elkaar te maken heeft, en hij wil het niet meer. Hij pleegt zelfmoord.

Boeboe:

Boeboe wordt door Chamon vermoordt met een mes, nadat Boeboe Chamon probeert te vermoorden met een ‘jack’. Wat dit precies is weet ik niet, maar het wordt wel beschreven.

Boeboe Fiel gooide de jack deze keer niet. Als iemand die met één klap de kop van jut wil verpletteren, hief hij ‘m met beide handen op om Chamon Nicolas voorgoed in de grond te boren.

Bijna moeiteloos dreef deze toen zijn mes links in het bovenlijf naar binnen. Ze vielen beiden op de grond en Chamon werd nu door de vallende jack aan zijn knie gewond. Maar boeboe Fiel was onmiddellijk dood. Het mes was tot diep in zijn hart doorgedrongen. De aanwezigen zuchtten, gilden en schreeuwden.

Hier is het moment waar Chamon Boeboe vermoordt, omdat hij anders zelf dood was geweest.

Janchi en Chamon daarentegen zetten een wereldrecord neer, met de grootste domino zege ooit. Iedereen stroomt op de domino partij af, en ziet hoe Chamon en Janchi Boeboe en Manchi genadeloos afslachten.

Janchi gaat een meubelfabriek beginnen, Coöperatieve Meubelfabriek Solema, en hij begint nog een paar andere bedrijven. Hij gaat samenwonen met Solema in een nieuw huis dat hij gebouwd heeft, en Solema verkoopt het grote huis van Manchi, en wordt daar rijk door.

Chamon wordt door een psychiater en een sociaal werkster onderzocht voor de rechtszaak die tegen hem is gespannen omdat hij Boeboe heeft vermoord, maar de psychiater en sociaal werkster worden verliefd op elkaar. Zijn rechtszaak kreeg hierdoor grote vertraging, maar van zijn straf staat er verder niets meer in het boek.

Het boek zit vol met verliezen, maar de enige verliezen zijn bij Manchi en Boeboe.

Janchi en Chamon winnen alles, en verliezen helemaal niks. Zij leven nog, spelen nog domino en kunnen nog doen wat ze willen. Manchi en Boeboe zijn dood, al hun dromen zijn vervlogen, en ze kunnen geen domino meer spelen.

Ik vind dat de schrijver deze verliezen goed in het boek heeft beschreven, en dat de verliezen het boek ook wel een beetje spannend maken.