Feitelijke gegevens
Titel: Dorst
Oorspronkelijke titel: idem
Auteur : Esther Gerretsen
Verschijningsdatum 1e druk: 19 oktober 2012
Gebruikte druk:1^e
Aantal bladzijden: 216
Uitgeverij: De Geus
Verfilmd als: n.v.t
Verslag geschreven door: Kees van der Pol

Biografie auteur
Esther Gerritsen (1972) debuteerde in 2000 met de verhalenbundel Bevoorrecht bewustzijn en werd direct gezien als een van de grote jonge literaire talenten. Met de twee romans die daarop volgden, Tussen Een Persoon en Normale dagen, bevestigde Gerritsen de verwachtingen. In 2008 verscheen haar derde, alom geprezen roman De kleine miezerige god, in 2010 gevolgd door Superduif. Gerritsen is columnist voor de VPRO Gids.

Flaptekst
"Coco en haar moeder Elisabeth zien elkaar sporadisch en lopen elkaar op een dag bij toeval tegen het lijf. De moeder vertelt tussen neus en lippen door dat ze niet lang meer te leven heeft. Coco voelt zich verantwoordelijk en trekt bij haar moeder in. De zieke Elisabeth verdraagt de aanwezigheid van haar dochter omdat ze weet dat van een moeder begrip en geduld wordt verwacht."

Motto
Geen motto
Opdracht
Geen opdracht

 Eerste zin van het boek
“Het is de eerste keer in haar leven dat Elisabeth gaar dochter onverwachts treft. Ze komt van de apotheek op de Overtoom, wil net oversteken naar de tramhalte als ze haar dochter ziet fietsen aan de andere kant van de straat. “ (blz.7)

Quotes
“Wat zegt de dokter?
“Dat ik het moet delen.”
“Wat, mama?”
“Dat ik misschien doodga. Maar we weten niet wanneer, hoor. Het kan nog maanden duren.”
“Doodga?”
“Vanwege de kanker”
“Kanker?” (blz. 10)

-“In de laatste passen naar haar moeder toe heeft ze nog net kunnen denken, ja dat is nogal duidelijk, al is het de eerste dode die ze ziet. Ze schudt haar hoofd verontwaardigd en pakt heel vanzelfsprekend de arm van haar moeder die buiten het bed hangt en legt; m op haar buik, de andere hand erboven op. Het lichaam is klam en zwaar. Ze kan zich niet herinneren wanneer ze dit lichaam voor het laatst heeft aangeraakt, maar gemakkelijker dan dit is het nooit geweest. “(blz. 209)

Zie voor meer quotes onder Kopjes Titelverklaring en Stijl.

Trivia
Esther gerretsen was eerst van plan een roman te schrijven over een vrouw die gestoreven was en dan bekijkt hoe weingi waardevol materiële zaken zijn. Later heeft ze het  verhaal omgewerkt tot een roman over een bijzondere moeder-dochterrelatie  

Samenvatting
Elisabeth de Wit komt op de Amsterdamse Overtoom bij toeval haar dochter tegen. Ze heeft nu een nieuwtje voor haar: ze zal niet lang meer leven, omdat ze kanker heeft. Het is natuurlijk niet de plek om dat grote nieuws daar te vertellen.  Coco vindt dat eigenlijk ook.  Bovendien is ze niet de eerste die dit nieuws hoort: Elisabeth heeft haar kapper ook al ingeseind. Coco deelt later die informatie met haar wat oudere relatie Hans.  Die vindt het idioot van haar moeder om dat zo te doen. Coco heeft Hans ontmoet en hij viel op haar, omdat ze Russisch studeerde. Coco vertelt twee dagen later tijdens een etentje bij de Chinees aan haar vader en stiefmoeder dat Elisabeth kanker heeft. Ze maakt ook het nieuws bekend dat ze bij haar moeder zal intrekken om haar te verzorgen. Hans staat erg verbaasd.

Elisabeth ziet Coco binnen komen zetten met een grote koffer. Ze weet nu ook dat haar ex-man het nieuws kent. Hans die haar moeder nog niet heeft ontmoet, heeft Coco naar het huis gebracht. Ze praten met elkaar over de bizarre situatie tijdens een lunch. Tijdens een van de eerste gesprekken tussen moeder en dochter brengt Elisabeth het drankgebruik van haar ex-man Wilbert ter sprake. Wanneer hij dronken thuis kwam, had hij een vorm van liefdeloze seks met haar: ze tilde haar rok op en hij ging zijn gang. Als moeder draait Elisabeth minder goed: de kleine Coco sluit ze urenlang in haar kamer op. Uiteindelijk is het voor Wilbert voldoende om bij een  minnares (Miriam) in te trekken. Hans komt naar het huis van Elisabeth: hij ontmoet haar voor het eerste en met vreemden kan Elisabeth blijkbaar beter communiceren dan met de naasten. Daarna loopt Hans naar de kamer van Coco om haar mee te delen dat hij de relatie wil beëindigen. Maar het loopt nog even anders als de veel jongere (maar dikke) Coco orale seks met hem heeft en later vrij heftig met hem neukt. Elisabeth communiceert over haar ziekte ook met haar kapper. Wilbert en Mirjam komen helpen om een bed te plaatsen en Coco maakt een oppasschema voor de betrokkenen. De communicatie tussen Coco en haar moeder verloopt stroef: Coco wil weten waarom haar moeder haar vroeger heeft opgesloten in haar kamertje. Elisabeth is boos dat haar vader haar dat weer verteld heeft. Martin (Elisabeths  baas in de lijstenmakerij waar ze twintig jaar goed heeft gewerkt) helpt Coco met verhuizen. Met hem praat ze over Elisabeths baan bij hem. Coco wil graag dat de kapper aan huis komt en Hans belt Coco om opnieuw te praten over hun relatie. Hij nodigt haar uit een tentoonstelling met hem te bezoeken. Coco wil meegaan omdat ze Hans wil houden.  Elisabeth  bezoekt de  lijstenmakerij nog een keer, maar alles is al anders sinds ze er niet meer is. Hans praat met Coco over het autisme van haar moeder. Hij is een expert op menselijk gedrag en werkt nauw samen met ene Laura. Coco is jaloers. Martin bezoekt Elisabeth enkele keren om op haar te passen. Elisabeth praat over Wilbert die ze als een hond beschouwde. Hij dronk vroeger wel veel.

Wanneer de huisarts komt, geeft moeder de sociaal gewenste antwoorden, maar het gaat niet goed met haar.  Coco ergert zich daaraan en wil er met Hans over praten, maar ze moet wachten, want hij werkt met Laura. Intussen breekt ze een kostbaar wijnglas van hem. Daarna hebben ze toch weer seks en voor haar is het onbevredigende liefde, waardoor ze naar buiten gaat om in een kroeg een lekkere vent aan de haak te slaan.  In een Ierse pub waar voetbal op de televisie is, heeft ze beet, net als een paar dagen later als ze een lege kroeg in gaat en achter de bar orale seks met de barman wil hebben. Ze drinkt te veel en weet dan geen maat te houden. Kotsend na de seks gaat ze naar huis, waar Martin op haar moeder past.  De volgende dag praten Coco en haar moeder over de val in de serre die Coco maakte, toen ze 5 jaar was. Ze was flink gewond en daarna was Coco vooral bij Wilbert en Mirjam gaan wonen.

Martin komt Coco aflossen die nu vrij is  wat te doen. Ze gaat de stad in en ziet Hans met Laura kletsen. Hij lijkt gelukkiger met Laura dan met haar. Ze gaat weer op zoek naar een vent, maar in een gokhal wordt ze door een man afgewezen. Gelukkig belt Martin net om te vertellen dat haar moeder achteruit gaat. Ze gaat naar huis. Elisabeth voelt ook aan dat ze gaat sterven, maar ze wil dat het liefst in haar eentje doen. Ze sluipt nog een keer naar boven en doet de kamer van Coco weer op slot (symbolisch: net als vroeger en als teken dat die twee ook door de ziekte eigenlijk niet met elkaar door één deur kunnen), Coco merkt dat ze opgesloten zit. Gelukkig staat de kapper voor de deur die de voordeur kan opendoen  met de sleutel die Coco hem aangooit. Wanneer ze de  kamer binnengaan, zien ze dat Elisabeth gestorven is. Hans komt er ook aan, en de dokter die de dood moet constateren. 
Het is bijna twaalf uur en de zon schijnt door het serreraam. Dat heeft Coco al eens een keer gebroken (5 jaar) : ze kan er dus doorheen. Het laatste van het verhaal is dat Coco een aanloop neemt om door het serreraam te springen. Ze moet wel vaart maken.

Titelverklaring
“Dorst “is een verwijzing naar een niet te stillen lusten  van de dochter Coco: de lust naar eten (ze is te dik) , de lust om te drinken (ze is vaak dronken) en de lust naar seks ( ze pakt af en toe mannen op in kroegen om ze seksueel te bevredigen)
Op pagina 57 komt de titel ook letterlijk in het verhaal voor. Het gaat om een dialoog tussen Coco en haar vriend Hans.
“Heb je al wat gedronken vandaag? Weet je hoeveel een mens zou moeten drinken. Hans staat op en gaat bij de counter om een glas water vragen. Hij geeft haar het glas aan. Coco ergert zich, maar krijgt dorst als ze het water ziet. Ze neemt het aan en drinkt het op.
“Je had dorst.”
“Ja”.
“Voel je dat dan niet, als je dorst hebt? Hoe zit dat?
“Blijkbaar niet”, zegt Coco.
“Dat is vreemd.”

Lijst met belangrijkste personages/karakters
Coco
Elisabeth
Hans
Wilbert

Analyse van de personages/karakters

Coco is 23 jaar, dik en zuipt en heeft soms een onvoorstelbare behoefte aan seks met vreemde mannen. Ze wil het liefst zo weinig mogelijk met haar moeder te maken hebben, maar trekt toch bij haar in, omdat “men”dat in de situatie min of meer van een dochter verlangt. Maar ze is beter in schema’s maken om te rouleren in de zorg dan haar moeder daadwerkelijk te verzorgen. Haar relatie met hans is niet top: hij wil het liefst bij haar weg om diverse redenen, maar zij probeert dat met sekshandelingen steeds te beletten. Uit onvrede eet ze teveel, zuipt ze en bedrijft ze seks op openbare plaatsen (bijvoorbeeld achter de bar van een kroeg) Ze is er niet bij als haar moeder de laatste adem uitblaast. De zon schijnt daarna door het serreraam en ze neemt zich voor er doorheen te springen. Dat kon ze vroeger namelijk ook.

 Elisabeth  is  een moeder die weinig contact meer heeft met haar  dochter: de communicatie is niet sterk tussen hen. Eindelijk heeft ze een nieuwtje: ze heeft een ongeneeslijke kanker, maar brengt dat op een verkeerde manier, op een verkeerde plaats en op een ongelukkig tijdstip. Ze kan beter communiceren met de kapper (praatjes die meestal nergens over gaan) dan met haar dochter en ex-man. Ook heeft ze een leuke baan als lijstenmaakster gehad en dacht ze dat ze onmisbaar was voor haar baas Martin. Ook hij zit in het oppasschema.  Ze wil niet meer praten over vroeger, toen ze Coco opsloot in haar kamer uit angst dat die anders alles kapot zou maken. Na een ongeluk in de serre vertrekt Coco definitief naar haar vader en stiefmoeder. Aan het einde van haar leven en het verhaal doet Elisabeth weer iets wat haar isoleert van Coco: ze sluit haar opnieuw op in de kamer, zodat ze in haar eentje kan sterven. De mensen om haar heen denken dat ze enigszins autistisch is, maar dat hoeft niet echt het geval te zijn.

Hans is een man van middelbare leeftijd die een relatie heeft met de veel jongere Coco. Hij is therapeut of zoiets. Wanneer Coco teruggaat naar het huis van haar moeder wil hij de relatie verbreken, maar steeds zorgt Coco met seksuele handelingen voor enige verlenging. Het liefst wil hij niet een blok aan het been van Coco zijn.Hij lijkt niet de juiste man voor Coco te zijn en hij is de eerste die dat door heeft, maar ze houdt hem nog even vast met seks.

Wilbert is de vader van Coco. Hij kon niet meer op tegen Elisabeth in de relatie die ze hadden. Ook hij dronk veel te veel alcohol en wilde dan een vorm van liefdeloze seks. Hij miste iets in zijn leven en kwam in zijn eigen zaak de wat mollige maar vriendelijke Mirjam tegen. Ze begonnen een relatie en alleen op één dag in de week mocht Coco naar Elisabeth. De opvoeding tussen beide partijen was nogal verschillend. Wilbert is later een aardige, relatief zorgzame man die wel weer omijkt naar Elisabeth die ongeneeslijk ziek is.

Genre
Psychologische roman  

Uitgewerkte thematiek en motieven
Het eerste thema waaraan je denkt als je dit boek leest, is natuurlijk de moeder-dochterrelatie. Die is op zijn zachts gezegd bijzonder. Moeder en dochter zien elkaar nauwelijks, terwijl ze in dezelfde stad wonen. Wanneer moeder  haar dochter dan ineens op de Overtoom ziet, gaat ze haar vertellen dat ze ongeneeslijk ziek is. Dat is natuurlijk heel vreemd en dat vindt Hans, de vriend van Coco, ook. Maar er is een hele geschiedenis aan vooraf gegaan. Moeder en dochter hebben geen behoefte om met elkaar te communiceren. Elisabeth praat beter met anderen (de kapper en haar baas) dan met naasten (Coco en haar ex-man). Het is ook veiliger om aan anderen informatie te verstrekken, die kunnen er namelijk niets mee. Informatie aan bekenden betekent vaak dat ze macht over je krijgen. Moeder en dochter communiceren dan ook nauwelijks met elkaar.  Toch vindt Coco dat ze bij haar moeder moet intrekken, maar misschien is dat ook wel ingegeven door het feit dat ze haar kamer moet verlaten. Ze praat met haar moeder nauwelijks over de naderende dood en verzorgt haar ook niet bijzonder goed. Ze heeft een oppasschema gemaakt en vlucht nogal het huis uit, wanneer het even te moeilijk wordt. Ze compenseert het onplezierige zelfgevoel dat ze heeft met  veel eten, drinken en het oppikken van mannen. Ze is erg gemakkelijk in seks. Het is voor haar ook een vorm van communicatie. Wanneer Hans de  relatie wil beëindigen, verlengt ze haar band nog door met seks de communicatie daarover te stoppen. De communicatie tussen moeder en dochter was in het verleden ook al niet zo goed. Elisabeth sloot Coco toen ze nog een kleuter was vaak op in haar kamer. Het leidde een keer tot een ongeluk met een serreraam. Daarna werd ze door haar vader weggehaald bij haar moeder. Nu Coco weer in huis is bij haar moeder, is er nog steeds geen communicatie. Haar moeder wil ook liever niet dat Coco erbij is als ze haar laatste adem uitblaast. Met een laatste krachtsinspanning  gaat ze naar boven om Coco in haar kamer op te sluiten. Zo kan ze niet bij het sterven van haar moeder zijn. Wanneer de deur weer open is, is ook de deur van de hemel voor Elisabeth open gegaan. Coco wil het huis dat haar benauwt, verlaten via het serreraam.  Zo worden de vier motieven (moeder-dochterrelatie, communicatie,  dood en isolement) in dit hecht gecomponeerde boek met elkaar verbonden.

Op de stofomslag van haar roman schrijft Esther Gerretsen zelf over  “Dorst.”: 'Soms begin je ergens aan, terwijl je weet dat het toch nooit genoeg zal zijn. Dat zijn de gevaarlijke zaken en de enige belangrijke. Het kan een man zijn waar je niet aan moet beginnen. Het kan ook een verlangen zijn te gaan liggen en de angst nooit meer op te staan. Toch begin je eraan. Je drinkt, je zoent, je gaat liggen. Je helpt je stervende moeder om je een beter mens te voelen terwijl je weet dat het niet genoeg zal zijn.'

Structuur en perspectief
Het verhaal wordt onderverdeeld in relatief korte hoofdstukken zonder nummer en titel. Vanaf het moment dat moeder Elisabeth haar dochter Coco ontmoet en vertelt dat ze ongeneeslijk ziek is tot aan de dood wordt het verhaal vrijwel chronologisch verteld met hier en daar enkele kleine flashbacks. (de vroege jeugd van Coco o.a. het ongeluk in de serre)

Het perspectief is wisselend tussen moeder en dochter. Je ziet als lezer de geschiedenis steeds vanuit het oogpunt van Elisabeth de Wit en  van Coco. Beiden zijn het personale vertellers. Zij zijn ook de belangrijkste personages en het thema van de roman is ook een bijzondere moeder-dochterrelatie. Het is daarom wel van belang voor de lezer om met twee vertelfiguren naar de handeling te komen. Anders kun je nooit te weten komen hoe de moeder over de dochter denkt en omgekeerd.

De tijd en het decor van de handeling
De plaats van handeling is eenvoudiger te bepalen dan de tijd waarin de roman speelt. Moeder Elisabeth ontmoet Coco namelijk op de Overtoom in Amsterdam als ze de dochter wil vertellen dat ze kanker heeft.  Ook de rest van het verhaal speelt zich af in Amsterdam.  Voor een groot deel in het ouderlijk huis van Coco, waar ze na jaren weer bij haar moeder intrekt. Zelf struint ze nogal wat kroegen af (om mannen op te pikken) in het centrum van de hoofdstad.

De tijd is lastiger te bepalen omdat de vertellers nauwelijks gegevens prijs geven. Wel zou je iets kunnen afleiden uit  een buitentekstueel gegeven.  In een van de hoofdstukken gaat Coco een Ierse pub binnen, waar voetbal op de televisie aanstaat. Ierland speelt dan tegen Estland.  De meest recente keer dat die twee clubs tegen elkaar speelden, was in de  playoffs voor de EK. Dat gebeurde  in november 2011. Het zou een kleine aanwijzing  voor de tijd van de roman kunnen zijn, maar het is blijkbaar voor het verhaal niet van zo’n groot belang dat er over data en jaartallen wordt gerept. Een moeder-dochterrelatie en de dood zijn universele  motieven die niet aan tijd en plaats gebonden zijn.

 De stijl
Esther Gerretsen  is ook een bekend scenarioschrijfster. Dat kun je goed zien aan de manier waarop ze het voor een schrijver altijd moeilijke onderdeel van de dialoog beheerst. Er komen veel korte dialogen voor in deze roman  die zo zouden kunnen worden gebruikt in een toneelscript van deze roman.

Hierboven staan als bij Quotes en Bij Titelverklaring  voorbeelden ervan.
Een ander (wat uitgebreider)  voorbeeld van blz. 156)
“Wat je nu eigenlijk wilt, daar hadden we het over. Wat jou nou werkelijk interesseert.
“Ga je met Laura naar bed?
” Nee”.
“Nog niet.”
“ Ik  ga niet met haar naar bed.”
“Maar je houdt van haar?” Het is til. Ze zegt het nog eens. “Je houdt van haar?”
“Ik zou van haar kunnen houden.”
“Maar je doet het niet?”
“Het zou kunnen”.
“Maar….”
“Ik wil het over jou hebben, over ons, niet over Laura.”
“Niet over Laura, niet over vreemde mannen, niet over het kapotte glas.”
“Mannen, meervoud?
” Hebben we het niet over Hans, Of het moet belangrijk voor je zijn. Is het belangrijk voor je”?”
“Coco, wat doe je hier?
“Ik maak kaasfondue”.
“Je denkt dat je van me houdt.”

Slotzin
“Ze weet wat ze doet. Ze zal een nieuw serreraam moeten betalen. Het is nu haar huis. Misschien kan ze  Herman Siezen bellen. Gedoe, ze wordt al moe bij het idee. Daar heb je het al. Niet moe worden. Nu kan ze alles. Nu moet ze  vaart maken, ze is realistisch, alles kunnen is altijd maar van tijdelijke aard. (blz. 216)”

Beoordeling Scholieren.com
De roman van Esther Gerretsen gaat over een vaak beschreven thema in de Nederlandse literatuur. Over moeder - en dochterrelaties wordt in onze taal heel veel geschreven. Deze relatie tussen Elisabeth en Coco is een bijzondere variant. De twee zien elkaar een tijd niet, totdat ze elkaar bij toeval tegenkomen en min of meer tegen wil en dank gedwongen weer bij elkaar te wonen. De communicatie is bijzonder wat “Dorst” ook tot een bijzondere roman maakt. Hoewel de moeder aan kanker lijdt,  sterft   en er in het verleden  nogal wat gebeurd is, worden er geen valse sentimenten aangeboord. Eigenlijk sterft de moeder zoals ze wil: ze sluit haar dochter op in haar kamer waardoor ze in haar eentje kan sterven. Dat is haar wens. En waarschijnlijk ook wel de wens van de dochter die niet met de dood van hara moeder geconfronteerd wil worden.

Dat alles wordt op indringende wijze beschreven door Esther Gerretsen die in al haar romans wel raad weet met bijzondere personages. Coco is zo’n bijzonder type mens. Het maakt het lezen van deze roman de moeite waard. Dat is ook altijd het geval met de stijl van Esther Gerretsen, die mooi schrijft met  een natuurlijk talent voor dialogen. Een literair juweeltje.
Vooral voor  meisjes is het een roman die het lezen verdient.  (amusementswaarde: ruim voldoende)
Literaire waardering: 3 punten
Bovendien is het eenvoudig deze roman op je literatuurlijst te combineren met andere boeken die dit thema beschrijven. Enkele voorbeelden van de laatste jaren:

- Rita Verschuur           Het geheim van mijn moeder
- Ariëlla Kornmehl       De stille moeder
-Carry Slee                  Moederkruid-
- Renate Dorrestein      Mijn zoon heeft een seksleven en ik lees mijn moeder Roodkapje voor.
-Marina Offermans     Voorheen mijn moeder

Kijk verder bij  de themalijst  op www.scholieren.com

Recensies

http://www.nrclux.nl/dorst/esthergerritsen/nl/product/1031124/
http://www.postscriptum.nl/boekbesprekingen/ruud/esther-gerritsen-dorst.html
http://www.twenteuitdekunst.nl/boeken/alleen-de-kapper-normaal
http://www.8weekly.nl/artikel/10356/esther-gerritsen-dorst-elisabeth-coco-en-esther.html 
Bronnen   
Geen