De zonnewijzer door Maarten 't Hart

1. Zakelijke Gegevens

Auteur:
Maarten ‘t Hart

Titel:
De Zonnewijzer

Uitgever:
Uitgeverij De Arbeiderspers te Amsterdam

Uitgave:
2003 (2002)

Druk:
8e druk

Aantal Bladzijden:
235 bladzijden

Genre:
Misdaad roman

Titelverklaring:
De zonnewijzer slaat op de zonnewijzer die midden op het binnenplein van het laboratorium stond waar Roos werkte. Naast de zonnewijzer staat een plant, de black Datura uit India, die een giftige stof bevat. Roos is met dat gif om het leven gebracht. Ook stond er in de bijbel in Jesaja 38 vers 10 een danklied naar de koning Hizkia, die Freek had voorgelezen op de begrafenis van Roos, na dat stuk stond een stuk over een zonnewijzer:”Zie, ik zal de schaduw der graden die in de graden van de zonnewijzer nederwaarts is gegaan, tien graden achterwaarts doen terugkeren.” De zonnewijzer heeft ook een belangrijke rol bij het vinden van de moordenaar, Leonie dacht dat de zonnewijzer niet goed gelijk stond met de klok bij de ingang van het laboratorium en dacht dat zo iemand haar had kunnen vermoorden.

2. Eerst Reactie

Keuze:
Ik was begonnen in een boek van Yvonne Keuls. Ik had al het verrotte leven van Floortje Bloem gelezen en dacht dat dit ook een leuk boek zou zijn. Het viel wat tegen met de Indische tantes en vroeg toen maar aan mijn moeder of ze nog iets anders leuks in de kast had. Ze gaf me dit boek en zei:’Ik denk dat je dit wel leuk vindt.’ Dus ben ik het maar gaan lezen, want moest toch iets gaan lezen voor Nederlands.

Inhoud:
Leonie Kuyper is gescheiden. Haar beste vriendin overlijdt aan een zonnesteek en laat alles na aan Leonie, maar dan moet ze wel zo goed mogelijk voor de poezen zorgen. Leonie moet zelfs in Roos, de overleden vriendin, haar appartement gaan wonen zodat er voor de katten zo min mogelijk verandert. Leonie kruipt in de huid van haar overleden vriendin en gaat zich uiteindelijk volledig met haar identificeren. Leonie komt erachter dat er veel meer aan de hand is geweest dan een zonnesteek. In haar zoektocht naar de moordenaar verdenkt ze veel mensen en bedenkt ze veel theorieën, maar uiteindelijk komt ze bij de moordenaar van wie ze het niet had verwacht.

3. Verdieping

Personages:
Roos Berczy:
Roos was de beste vriendin van Leonie Kuyper. Eerst dacht men dat Roos was overleden aan een zonnesteek, maar later komt Leonie erachter dat Roos vermoord is. Leonie was als een zusje voor Roos en iedereen dacht dat ze ook zusjes waren. Toch wist Leonie niet alles van Roos, maar wanneer ze in haar huis woont komt ze veel over Roos te weten.

Leonie Kuyper:
Leonie is de beste vriendin van de vermoorde Roos Berczy. Leonie erft alle bezittingen als ze voor haar drie poezen zorgt, zodat het net lijkt of Roos nog leeft. Leonie gaat daarom in het huis van Roos wonen. Ze wil graag zijn zoals Roos en gebruikt daarom veel van haar spullen. Mensen vinden het overdreven, maar Leonie wil gewoon hetzelfde zijn als Roos, degene die ze aanbad. Roos en Leonie waren twee totaal verschillende types. Dus Leonie als Roos door het leven gaat is ze zichzelf niet meer. Je weet eigenlijk niet precies hoe Leonie is, want ze gedraagt zich steeds meer als Roos. Ze vertelt alleen hoe Roos het zou hebben gedaan.

Freek Volbeda:
Freek was een vriend van Roos. Hij heeft een bouwbedrijf en is een simpele man. Wanneer Leonie sexy kleding in de logeerkamer in het huis van Roos had gevonden kwam ze tot de conclusie dat Roos met deze man aan SM deed. Leonie en Freek worden ook goede vrienden. Freek helpt Leonie erachter te komen wie de moordenaar is.

Riet Goudsbloem:
Riet werkt ook op het laboratorium waar Roos werkte. Zij gelooft niet in de verhalen dat Roos is vermoord, of wil het niet geloven om het laboratorium te beschermen. Riet leeft voor het laboratorium en wil de moordenares niet aangeven omdat anders de naam van het lab ten onder gaat. Riet werd beschuldigt van poging tot moord op Leonie, omdat ze net zo’n bril had als de verklede moordenares in de supermarkt, maar ze werd vrijgelaten omdat de detective die de wisseltruc van de champignons zag gebeuren haar niet herkende.

Verder komen er nog heel veel personen in het boek voor; Pleun Mastenbroek, Eduard, de vrouw van Eduard, Bas, Marjolein, Fiona, de Frans-Canadese farmacoloog en haar man en nog wat studenten op het laboratorium. Zij vormen geen belangrijk onderdeel in het onderzoek van Leonie, ze helpen haar alleen een beetje met de goede conclusies te trekken.

Samenvatting:
Het verhaal begint wanneer Leonie Kuyper haar hele kledingkast al heeft aangehad, maar nog steeds niet weet wat ze aan moet trekken. Haar beste vriendin, Roos Berczy, is overleden aan een zonnesteek. Leonie had heel de crematie geregeld, want Roos had geen familie.
Een paar dagen na de crematie krijgt Leonie een telefoontje. Het is de notaris van Roos. Leonie gaat naar zijn kantoor en krijgt te horen dat ze alles van Roos erft, maar ze moet dan wel voor haar katten zorgen. De notaris wil dat ze in de voetstappen van Roos treed zodat de leefomgeving van de katten weinig zal veranderen.
Leonie gaat meteen langs Roos om haar katten te verzorgen. Roos had drie katten, Tijg, Ober en Lellebel. Roos was dol op haar katten. De katten kregen duur voedsel en kregen elke week verse vis. Leonie vindt het belachelijk, maar doet het toch omdat Roos het zo gewild had.
Het appartement van Roos is heel groot, ze had veel chique kleding en veel geld en aandelen. Leonie trekt de kleding van Roos aan, maakt zich op als Roos en plakt dezelfde nagels op die Roos ook altijd op. Zo lijkt ze sprekend op Roos. Zelfs de collega, vriend en minnaar van Roos, Bas, valt flauw wanneer hij Leonie ziet.
Wanneer ze de volgende dag terugkomt in het appartement wordt ze gebeld door een Freek. Hij wist niet dat Roos dood was en wil het ook niet geloven. Hij gelooft ook niet dat Roos is overleden aan een zonnesteek, want de zon had die dag amper geschenen. Dat zet Leonie aan het denken. Ze gaat naar Katwijk, waar Roos altijd naar het strand gaat, en gaat daar naar een strandtent om te vragen of ze nog weten wat voor weer het toen was. Via de strandtent komt ze in contact met Pleun Mastenbroek, de man die Roos had gevonden. Pleun blijkt een rare man te zijn en heeft Roos op de dag van overlijden zelfs gefilmd. Pleun heeft veel filmpjes van Roos en Leonie mocht ze even lenen om te bekijken. Ze wil die Pleun nooit meer in haar huis hebben!
Nadat Leonie de sloten van het appartement heeft verwisselt blijft ze voor het eerst slapen in Roos’ appartement. Ze merkt dat ze eigenlijk niet eens weet waar de auto van Roos is, een zwarte Saab. Ze gaat naar Katwijk om te kijken of hij daar staat, maar ze kan hem niet vinden.
Leonie probeert steeds meer op Roos te lijken. Ze lijkt van zichzelf al erg op Roos, want ze heeft hetzelfde postuur, daarom noemde Roos haar altijd al haar ‘kleine zusje’. Ook tegen andere had ze het vaak over haar zusje, daar waren veel misverstanden over. Leonie probeert op dezelfde manier te lopen en te praten. Ze wist ook dat Roos niet van zichzelf zo recht liep, maar een korset gebruikte. Leonie laat haar haar hetzelfde knippen en kleuren en lijkt nu precies op Roos.
Wanneer Freek weer eens langskomt praten ze over de dood van Roos. Freek blijft ervan overtuigd dat Roos vermoord is. Een tijdje voordat ze overleed had ze nog tegen Freek gezegd dat iemand haar dood wilde hebben. Leonie laat Freek de videobanden van Pleun Mastenbroek zien en daarna gaan ze samen een hapje eten. Freek wil de zaak laten onderzoeken en stuurt een privé-detective erop af, maar die vind niets.
Roos was analiste op een Farmacologisch laboratorium. Leonie krijgt een maand na het overlijden een brief dat ze de spullen van Roos daar kan komen ophalen. Leonie komt precies midden in de koffiepauze en drinkt een kopje koffie mee terwijl ze naar het binnenplein kijkt. In het midden van het binnenplein bevindt zich een prachtige zonnewijzer. Op de sokkel daarvan waren in gouden letters de namen gebeiteld van de hoogleraren farmacologie sinds de stichting van het laboratorium.
Op de zonnewijzer kon je, als er geen bevolking was, op het gazon zien hoe laat het was. Helaas was de Datura Fastuosa zo groot geworden dat hij over de zonnewijzer hing en je de tijd niet goed meer kon aflezen.
De spullen van Roos laat Leonie daar nog even liggen. Opeens wordt het haar teveel, ze mist Roos zo erg. In de gang komt ze Bas tegen, hij praat met haar en verbied haar er zo bij te lopen. Hij noemt haar een lijkenpikker en wil haar naar de psychiater hebben. Ook vindt hij het raar dat Roos alles aan Leonie had nagelaten en niets aan hem en zijn vrouw. Leonie zegt dat hij anders wel de Friese koekoeksklok mocht komen halen, want van al die klokken in huis werd ze toch gek.
Roos had bij de bank een kluisje met waarschijnlijk geld. Leonie gaat, vooral op aandringen van Freek, naar de bank om het kluisje leeg te halen. Ze komt gemakkelijk bij het kluisje en deze bevat 50.000 gulden. Wat moet ze met zoveel geld? Hoe kwam Roos aan zoveel geld? Thuis verstopt ze het geld in boeken, waar ze nog meer briefjes tegenkomt. Ze rekent uit hoeveel ze per dag uit mag geven, dat is ongeveer 100 gulden. Nu ze zoveel geld had, kon ze alles wat ze al een lange tijd had gewild doen, namelijk de Franse roman van 8 delen vertalen.
Midden in de nacht wordt Leonie wakker van gerommel aan de deur. Het is een meisje, hetzelfde meisje dat ze op de crematie al opmerkte. Ze zoekt haar adres op in het condoleanceregister, want ze verdenkt haar van het vermoorden van Roos. Het meisje heet Fiona Stekenburg en Leonie gaat naar haar huis, de woonboot Poseidon. De boot ligt midden in de polder en is alleen per boot bereikbaar. Na een lange zoektocht met de taxi en later lopend komt ze bij een stel boerenzoons. Één van hen brengt haar naar Poseidon, maar de luiken zijn dicht. Hij denkt dat ze er dingen maken, hij zegt dat ze er vrachten brengen en weer ophalen en dat er ook vaak een meisje bij was met zulke nagels als Leonie. Daarmee bedoelde hij natuurlijk Roos, met nagels als 10 kleine lampionnetjes, zoals de boerenzoon het zei.
Leonie dacht gelijk aan een klein XTC-fabriekje, daar zou Roos ook al dat geld van kunnen hebben verdient.
Op een dag komt Leonie Riet Goudsbloem tegen in de supermarkt. Zij is een collega van Roos en vraagt aan Leonie of de Frans-Canadese farmacoloog die een maand bij hun komt werken misschien bij haar zou kunnen logeren. Met nog meer aandringen van Bas stemt ze uiteindelijk met tegenzin toe. Wanneer ze de logeerkamer gaat opruimen komt ze lieslaarzen met hoge hakken, een zwart veterkorset van glimmend latex, handboeien en meer van deze spullen tegen. Ook vindt ze foto’s van Roos met deze kleding aan met een gemaskerde man. Nu bedenkt ze zich pas hoe veelzijdig Roos was. Ze trekt de gevonden spullen aan om te zien of het haar ook staat. Dan gaat de bel, het is Freek. Als Leonie aan hem vraagt of ze aan SM deden geeft Freek toe en dat hij haar daarvoor betaalde. De gemaskerde man op de foto kende hij niet.
De Frans-Canadese farmacoloog blijft drie weken bij Leonie logeren. Op de laatste avond verteld ze dat ze met andere bedoelingen naar het instituut is gekomen. Er bestaat namelijk een steeds groter vermoeden dat er op het laboratorium met de onderzoeksresultaten werd gefraudeerd. Ze vertelt dat zij dat kwam uitzoeken. Alle credits stonden op de naam van Roos, misschien was dat een motief dat ze vermoord is?
De volgende dag gaat Leonie samen met haar gast naar het laboratorium. De man van de gast komt haar daar ophalen en vertelt over de plant boven de zonnewijzer, de Datura Fastuosa. Hij vertelt dat de plant heel giftig is en dat je er reuk- en smaakloos poeder van kunt maken. Als iemand na het binnenkrijgen van de stof in de zon gaat liggen, kan zij in coma komen en kan de afloop fataal zijn. Dit waren precies de symptomen waar Roos aan is doodgegaan. Iedereen is stil, en de man weet niet wat hij verkeerd heeft gedaan.
Leonie had Freek beloofd een keer met hem mee te gaan naar het SM clubje. Leonie had er niet veel zin in, maar deed het weer voor Roos. Eerst aten ze wat met elkaar, Freek en zijn drie andere vrienden en een blondine die Sheila heet. Na het eten gingen ze in een bootje naar de plek waar het zich allemaal ging afspelen, het blijkt de Poseidon te zijn. Omdat de mannen half dronken zijn, valt de helft van het gezelschap in het water, waarbij één van de mannen zich erg hard stoot en zelfs naar het ziekenhuis moet. Het feestje ging dus niet door, tot opluchting van Leonie.
Leonie verdenkt iemand uit het lab voor het vermoorden van Roos. Het had bijvoorbeeld de vrouw van Bas kunnen zijn, Marjolein. Zij was altijd zo jaloers op Roos. Maar die was pas om vijf over half één van het lab weggegaan. Leonie bleef er maar over denken, misschien stond de zonnewijzerklok wel achter. Leonie ging het meteen even nakijken. Daar botste ze tegen Riet op, die haar verhaal niet geloofd. In haar kamertje vertelt ze dat de farmacoloog uit Canada naar hun lab toe was gekomen om te kijken wat hun allemaal uitspookte en dat ze eigenlijk al jarenlang jaloers waren op het Nederlandse laboratorium. Ook vertelt Riet dat het verhaal van de man van de farmacoloog niet helemaal klopt. Ze had alle boeken die ze kon vinden gelezen en het verhaal over de Datura fastuosa klopte volgens haar niet en was alleen maar om het laboratorium onderuit te halen. Leonie gaat meteen daarna zelf naar de bibliotheek om te kijken of het waar is.
Wanneer Leonie naar huis fietst, rijdt de zwarte Saab van Roos voorbij. Leonie volgt hem en uiteindelijk stapt Fiona Stekenburg uit de auto. Zij vertelt dat Roos haar de auto had beloofd wanneer zo zou overlijden, omdat ze Fiona als haar nichtje beschouwde. Fiona had als woonadres de Poseidon opgegeven omdat de daar vaak met Roos heen was gegaan. Fiona was op weg naar haar vader, die haar niet wilde erkennen als zijn dochter. Ze ging hem bespioneren, daar kreeg Fiona namelijk een warm gevoel van. Leonie gaat met haar mee en ziet dan de collega van Roos, Eduard. Na een tijdje nemen ze afscheid van elkaar want als ze te lang bleven staan zag Eduard hun misschien zien wanneer hij zijn hond ging uitlaten. Fiona had een vermoeden wie de moordenaar was, maar wilde niets zeggen om Leonie te beschermen. Wanneer Leonie op haar fiets stapt, komt Eduard naar buiten met zijn hond. Leonie gaat in een portiekje staan en stapt eruit wanneer Eduard voorbij loopt, hij schrikt zich rot en valt flauw. Wanneer zijn vrouw en Leonie hem naar binnen hebben gedragen en de vrouw Eduard zijn overhemd losknoopt, herkent Leonie hem van de SM foto.
Dan wordt Leonie wakker in het ziekenhuis. De notaris en Freek zitten op het bed met elkaar te praten. Leonie was vergiftigd op dezelfde manier en door dezelfde persoon die Roos had vermoord. Stennis, de privé-detective had gezien hoe een vrouw met een grote bril het bakje champignons in Leonie’s karretje verwisselde. Toen Freek dit hoorde had hij gelijk aan Riet gedacht en had dat aangegeven bij de politie. Maar het was Riet niet. Toen Riet was vrijgelaten, kwam ze meteen bij Leonie waken, zodat de werkelijke moordenaar Leonie niet echt kon komen vermoorden. Ze vertelt wat Leonie zich al had bedacht, het was de vrouw van Eduard geweest. Riet had dit niet tegen de politie gezegd, omdat ze het allemaal zo sluw en perfect in elkaar vond zitten en dat als er een rechtszaak zou komen, ze niet zou worden bestraft wegens gebrek aan bewijsmateriaal.
Leonie had de vrouw ook al in de supermarkt herkent aan haar schuifelpasje. De vrouw van Eduard had een zenuwaandoening en waarschijnlijk zou ze niet lang meer leven. Ze had Roos gehaat, omdat ze met haar man was vreemdgegaan en had haar daarom waarschijnlijk vermoord. Leonie had ze willen doden omdat ze bang was dat zij teveel wist. Riet had een voorstel voor Leonie, zij zouden de vrouw van Eduard niet aangeven en Riet zou haar zeggen dat ze wist dat zij de dader was en dreigen dat ze zoiets niet nog eens moest proberen. Ook zou ze vertellen dat Leonie er niets van wist. Leonie weet dat Riet dit alleen maar doet om het lab te beschermen, maar toch stemt Leonie toe. Het kan haar allemaal niet zoveel meer schelen, Roos komt er niet van terug en de moordenares had toch niet lang meer te leven.

Belangrijke gebeurtenissen:
De eerste belangrijke gebeurtenis is al meteen in het begin, de crematie van Roos. Op het nippertje komt er dan nog een meisje Leonie condoleren. Dit meisje blijft in het achterhoofd van Leonie spoken.

De metamorfose van Leonie, die zich laat veranderen in Roos, is ook een belangrijk onderdeel van het boek. Sommige mensen vinden haar een lijkenpikker, maar Leonie heeft er ook veel profijt van.

De ontmoeting met Freek speelt ook een belangrijke rol. Door Freek zijn ideeën over de dood van Roos zet hij Leonie aan het denken en gaat ze het verder onderzoeken.

De ontdekking van de werking van de plant naast de zonnewijzer geeft het boek een hele andere draai. Opeens weet men precies waaraan Roos is overleden, alleen weet met nog niet wie het haar heeft toegediend.

Als Leonie wordt nagetoeterd door een zwarte Saab, met precies hetzelfde kenteken als die van Roos gaat ze die achterna. Hier komt ze erachter wie het rode albasten meisje was wie ze op de crematie had gezien. Nu is de verdenking van haar meteen weg. Door haar komt Leonie weer aan andere belangrijke informatie.

De laatste belangrijke gebeurtenis is het verblijf in het ziekenhuis. Riet en Leonie weten beide wie de moordenares is, maar besluiten haar niet aan te geven. Leonie vind het allemaal best.

Op zoek naar de thematiek:
Het thema van het boek is niet erg moeilijk te achterhalen, heel het boek draait om de dood. Roos is overleden en daar draait ook heel het boek om. Je ziet hoe Leonie dat verwerkt. Leonie onderzoekt de moord van haar vriendin door in haar huid te kruipen. De dood verwerken gaat bij iedereen anders, dat zie je ook goed in het boek.
Ook wil Maarten ’t Hart duidelijk laten blijken dat je niemand echt goed kent. Leonie kwam pas na de dood van Roos erachter wat voor leven Roos leidde. Ze kende Roos toch niet zo goed als ze dacht. Ze kende niet al haar vrienden en wist bijvoorbeeld ook niets van haar SM feestjes.

Motieven:
Moord:
Het hele verhaal draait om de Moord op Roos. Leonie is er alsmaar mee bezig en wil uitzoeken hoe Roos is vermoord en door wie.

Imitatie:
Leonie probeert zich net zo kleden als Roos, om haar toch een beetje terug te krijgen. In het verhaal is ze veel bezig met Roos en dus ook met haar uiterlijk. Veel mensen vinden het maar raar wat Leonie doet, daardoor raakt ze ook steeds weer in conflict met mensen die haar zo niet kunnen zien.

Jaloezie:
Vooral het motief jaloezie is de reden op de moord van Roos. De vrouw van Eduard was jaloers op Roos omdat zij met haar man naar bed ging. Was zij niet jaloers geweest dan was Roos nog in leven geweest en was zij alleen boos op haar man. Ook Bas is jaloers over het feit dat Leonie alles van Roos heeft geërfd en hij niets heeft gekregen. Leonie is zelf ook jaloers, op iedereen die kinderen heeft. Zij heet namelijk nooit kinderen kunnen krijgen, maar wel zielsgraag kinderen gewild.

Rouw:
Ook rouw is een belangrijk motief voor het verhaal. Leonie lijkt in een soort rouwproces te zitten door haar net zo te kleden en te gedragen als Roos, dan is de verdriet wat minder omdat Roos toch nog een beetje bij haar is. Aan het einde van het boek vind Leonie het allemaal wel genoeg en gedraagt ze zich steeds minder naar Roos en trekt ze steeds minder kleding van haar aan.

Vriendschap:
Leonie’s vriendschap voor Roos was zeer groot. Roos noemde haar zelfs haar ‘kleine zusje’. Daarom wil Leonie perse uitzoeken wat er met Roos is gebeurt. Ook past ze op de katten waar Leonie eigenlijk allemaal geen zin in heeft, maar ze deed het voor Roos, maar het was vooral ook een verplichting.

Plaats in de literatuurgeschiedenis:
Maarten ’t Hart is op 25 november 1944 geboren in Maassluis in Zeeuws Vlaanderen. Hij is de oudste zoon van Paulus ’t Hart en Magdalena van der Giessen. Er was zoals bij vele gezinnen in die tijd lichte armoede. Hij leerde gemakkelijk en kwam moeiteloos door de lagere school. In 1962 ging hij biologie studeren aan de Rijksuniversiteit in Leiden, zijn tweede keuze, want voor de studie Nederlands werd hij niet toegelaten omdat hij geen gymnasiumdiploma had. Op 10 maart 1966 leerde hij zijn vrouw Hanneke van den Muyzenberg kennen. Zij trouwden op 14 juli 1967. Na het doctoraal examen in 1968 vervulde hij zijn militaire dienstplicht als wetenschappelijk onderzoeker tot eind 1969. Maarten ’t Hart had altijd graag een vrouw willen zijn, hij verkleedde zich vroeger soms als vrouw en gaf zich uit onder de namen van Maartje en Martine ’t Hart, maar nu doet hij dit niet meer. Het schrijven begon al op jonge leeftijd, op zijn twaalfde schreef hij een jongensroman ‘Drie Vrienden’, in zijn puberteit wilde hij graag poëzie schrijven, maar zijn stijl kwam niet overeen met de in deze periode geliefde poëzie van de vijftigers. Hij stopte hier toen maar mee. Begin 1971 schreef hij zijn eerste roman ‘Stenen voor een ransuil’, in 1973 schreef hij ‘Ik had een wapenbroeder’, bedien met het thema homoseksualiteit. Dit kwam doordat hij in zijn legerdienst bepaalde gevoelens had voor een medesoldaat. In de lente en de zomer van 1971 schreef hij zijn bekendste en best verkochte werk ‘Een vlucht regenwulpen’. Dit is pas in 1978 uitgebracht omdat hij het te persoonlijk vond. Omdat zijn werk niet goed verkocht begon hij verhalen te schrijven zoals ‘Het vrome volk’ in 1974 die gelijk bekroond werd met de Multatuliprijs. Het is pas de verhalenbundel ‘Mammoet op zondag’ uit 1977 waarmee hij echt doorbrak.
· Stenen voor een ransuil (1971)
· Ik had een wapenbroeder (1973)
· Het vrome volk (verhalen) (1975)
· Avondwandeling (1976)
· Mammoet op zondag (verhalen) (1977)
· Laatste zomernacht (1977)
· Een vlucht regenwulpen (1978)
· De dorstige minnaar (1978)
· Ongewenste zeereis (essays en verhalen) (1979)
· De aansprekers (1979)
· Floroskoop - November (1979)
· De droomkoningin (1980)
· De zaterdagvliegers (verhalen) (1981)
· De dorstige minnaar (bloemlezing/verhalen) (1981)
· Alle verhalen (1982)
· De versnijdenis; De neef van Mata Hari (1982)
· De kroongetuige (1983)
· De ortolaan (boekenweekgeschenk 1984)
· Het roer kan nog zesmaal om (autobiografie) (1984)
· De huismeester (verhalen) (1985)
· De jacobsladder (1986)
· De nagapers (speciale uitgave 'Nederlandse lezerskring Boek en plaat b.v.') (1986)
· De draagmoeder (1987)
· Het uur tussen hond en wolf (1987)
· Feest (1988)
· De steile helling (1988)
· De unster (verhalen) (1989)
· Onder de korenmaat (1991)
· Verzamelde verhalen
· Het woeden der gehele wereld (1993)
· De nakomer (1996)
· De vlieger (1998)
· De gevaren van het joggen (columns) (1999)
· De schrijver. Een literaire estafette (met Harry Mulisch, Gerrit Komrij, Adriaan van Dis, Remco Campert, Marga Minco, Hugo Claus, Joost Zwagerman) (2000)
· De zonnewijzer (2002)
· De Dood van een kroonprins (met anderen) (2002)
· Lotte Weeda (2004)

Het taalgebruik en de stijl:
Het boek was heel makkelijk te lezen. Wel waren er Duitse stukken tekst tussen, dat was bijvoorbeeld van teksten van muziek of uit een boek. Ik kan wel Duits, maar wist toch niet van alles wat het betekende. Maarten ’t Hart gebruikt een soort spreektaal, een taal die leeft. Als je een dialoog leest lijkt het net of je naast die mensen zit en ze het ook echt bespreken.

Tijdsduur en Ruimte:
Het verhaal begint op de dag van de crematie van Roos. Dit is ergens in augustus, want Roos is in augustus vermoord en Leonie laat een week later, op 22 augustus nieuwe sloten op de deuren in Roos haar appartement zetten. Het verhaal eindigt in december wanneer de kerst net voorbij is. Leonie wordt dan in het ziekenhuis wakker. Men heeft het er dan over dat die Van Stenis met zijn vrouw en kinderen weg was voor de kerst naar Center Parcs.
Het verhaal moet zich ergens voor de invoering van de euro hebben afgespeeld. Freek zegt namelijk tegen Leonie dat ze haar geld maar snel op moet maken want met de invoering van de euro de waarde zo naar beneden kon gaan.
Het verhaal is wel chronologisch vertelt, maar ze denkt wel vaak na over wat er zich afgespeeld kan hebben en wat Roos allemaal wel eens had gedaan. Ook vertelt ze niet elke dag iets, maar gaat het meer over de vijf maanden waarin ze probeert de moord van haar vriendin Roos op te lossen.
Het verhaal speelt zich vooral af in het appartement van Roos, het laboratorium en het plaatsje waar Roos en Leonie wonen, dat moet ergens in de Randstad zijn omdat Leonie wel eens naar Den Haag of Katwijk fietste.

Vertelwijze:
Je las het verhaal uit de ogen van Leonie. Je weet alleen wat Leonie voelt, wat ze denkt. Je komt toch niet veel te weten over Leonie, je weet niet waarom ze geen kinderen kon krijgen, hoe ze was, wat ze vroeger deed. Je weet alleen maar dat ze nu wil zijn als Roos, een ijzersterke vrouw.

4. Beoordeling

Ik vind het boek leuk, maar toch ook raar. Ik vond het toch maar raar hoe Leonie de dood van haar vriendin verwerkte. Ik denk dat ik een beetje zoals Bas zou hebben gereageerd. Maar lijkenpikker zou ik haar niet noemen.

Ik vond het boek goed in elkaar zitten. Er is niet een bepaald stukje wat ik er echt uit vond springen. Wel vond ik het leuk toen alle dingen over de zonnewijzer samenkwamen en dat de zonnewijzer er toch wel veel me te maken had.

Ik vond het SM stuk iets minder. Iemand kan veelzijdig zijn, maar dit sloeg eigenlijk niet op zoveel, ze had net zo goed in een ander clubje kunnen zitten. Maar dit zou het verhaal misschien wel anders doen lopen.

Ik vind misdaad altijd wel leuk. Op televisie kijk ik ook altijd Baantjer en CSI. Toch kan je je in een boek meer inleven, omdat je echt met haar meeleeft. Je ziet hoe ze wil veranderen in degene die haar grote voorbeeld was.

Al met al was het boek best geslaagd. Ik zou het toch niet iedereen aanraden, want het was toch ook weer een langdradig maar zeker wel veelzijdig omdat er alsmaar weer nieuwe dingen bij kwamen.