Titel De vierde man

Over het boek Druk: 1e druk Uitgever: Wolters-Noordhoff, Groningen, 1996 Eerste druk: 1981 Pagina\'s: 102 Indeling: De vierde man is onderverdeeld in elf hoofdstukken.

Samenvatting Gerard vertelt aan zijn vriend Ronald dat hij jaren geleden een verhouding had met een jonge weduwe van het vrouwelijke geslacht . Dan volgt in de hoofdstukken twee tot en met tien het verhaal van die verhouding en de verwikkelingen eromheen. Schrijver is uitgenodigd om in de Zuidnederlandse havenstad V. een lezing te houden voor de plaatselijke notabelen. Hij gaat erheen met de trein en valt door het regelmatige ritme van de wielen in slaap. Hij droomt akelig van een lange gang waarin een kloppend geluid naderbij komt zoals in een film de nadering van gevaar wordt aangekondigd. De lezing verloopt goed, schrijver meent zelfs dat hij zeer geestig is geweest die avond. Na afloop heeft hij weinig zin om in een plaatselijk hotel te overnachten. Dat komt hem goed uit, want de penningmeester van de vereniging die hem voor de lezing had gevraagd, nodigt hem uit bij haar te logeren. Christine is de naam van de pen ningmeester. Ze is een mooie, jonge en aantrekkelijke weduwe. Gerard raakt er opgewonden van, hoewel hij gewoonlijk de herenliefde bedrijft. Christine blijkt in een groot huis naast haar kapperszaak te wonen. Het idee dat ze wellicht ook nog rijk is, windt Gerard nog meer op. Ze gaan met elkaar naar bed en ondanks Gerards betrekkelijke onervarenheid op het gebied van de hetero-seksuele liefde, zijn Gerard en Christine zeer voldaan. s Nachts heeft hij weer een nare droom over een magere zwarte man (de Dood) met een sleutel die zingt Tierelierelier ... wie is nummer vier ... ? De volgende ochtend ziet hij op het bureau van Christine een brief en een foto van een knappe jongen. Direct wordt hij op deze jongen verliefd. Deze Herman uit Dssel dorf moeten zal hij bezitten. Christine zal hem daarbij moeten helpen. Als Christine hem vraagt of hij het volgende weekend, tegen betaling, op haar huis wil passen, zegt hij dat meteen toe, want hij meent op die manier met die mooie Herman in contact te kunnen komen. Het volgen de weekend zal Christine naar Herman toe gaan, maar als Gerard bij haar is, aarzelt ze met vertrekken. Ze is niet zo zeker van Herman. Hij is weliswaar al lang verliefd op haar maar hij drinkt veel (net als Gerard) en is in bed nogal snel en woest. Gerard wendt occulte (verborgen) gaven voor om allerlei dingen van Herman te weten te komen (het verhoor -motief) en stelt voor dat ze Herman meeneemt naar huis onder het voorwendsel dat hij met zijn helderziende gaven wellicht van dienst kan zijn bij het bepalen van hun onderlinge verhouding. In werkelijk heid barst Gerard van verlangen om Herman inlevende lijve te aanschouwen. Als Christine zaterdagochtend is vertrokken, probeert Gerard te gaan schrijven, maar het grote, lege huis benauwt hem. Hij gaat een wandeling maken in de hoop de jongen te ontmoeten die hij de vorige dag in de Kamperfoeliestraat heeft gezien. Deze jongen komt hij niet tegen, maar voor de plaatselijke bioscoop pikt hij Laurens op, een lieve blonde knaap die hij meeneemt naar het huis van Christine. In een klein logeerkamertje vrijen ze met elkaar waarna Laurens weer weg gaat. In het kamertje achter een stapel kappersvakbladen vindt Gerard een rechthoekig kistje. Met een sleutel zoals hij die in zijn droom in handen van de Dood had gezien, maakt hij het kistje open. Hij vindt papieren, brieven en foto s van drie overleden minnaars van Christine. Alle drie vertonen grote gelijkenis met Gerard en alle drie waren ineens dood ! Gerard vlucht in paniek terug naar zijn eigen huis in A., zich realiserend dat zijn dromen hem al gewaar schuwd hebben. Christine belt hem later op en vertelt dat ze Herman inderdaad heeft meegeno men. Ook vertelt ze dat Herman in V. een zwaar auto-ongeluk heeft gehad. Hij is tegen een schip gereden met de auto van Christine, hij is zwaar verminkt en mist ‚‚n oog. Gerard herri nert zich, dat hij van dit ongeluk een visioen heeft gehad, toen hij voor Christine de helderzien de vriend speelde. Hij is dus de dans bijtijds ontsprongen. Weer later verneemt hij dat Christine met een Canadees is getrouwd, van wie ze ook alweer weduwe is. Dan is het verhaal uit en in hoofdstuk elf (het laatste) vraagt hijaan Ronald wat die er van vindt. Alleen het versje dat de Doos zong is hem ontschoten !Het oordeel van Ronald komen we overigens niet te weten.

Thema Het boek heeft twee thema s, homofilie en angst voor de dood. In het begin van het boek lijkt het erop dat hij een liefdesrelatie gaat beschrijven tussen hem en een vrouw Christine. Halver wege het boek blijkt de liefde voor de man belangrijker als hij verliefd wordt op een man die hij alleen van een foto kent. Het andere thema is de angst voor de dood. De minnaars van Christi ne sterven snel achter elkaar. Misschien is Christine wel een femme fatale die haar minnaars op geheimzinnige manier de dood injaagt.

Titelverklaring De weduwe Christine waar de schrijver een kortstondige liefdesrelatie mee heeft, blijkt al drie andere minnaars te hebben gehad, die alle drie vroegtijdig zijn gestorven. De schrijver vreest dat hem hetzelfde zal gebeuren en verlaat hals-over-kop het huis. Herman, een vriend van Christine waar de schrijver ook verliefd op was, blijkt de vierde man te zijn.

Personages Gerard Reve is in dit boek zelf de hoofdfiguur. Gerard is een schrijver die zich aangetrokken voelt tot Christine. Het blijkt al snel dat hij zich meer tot het mannelijk geslacht aangetrokken voelt. Hij is een round-character, omdat je in het boek steeds meer kanten van hem te weten komen door nachtmerries, dromen en veelal wrede fantasiën.Christine is een jonge weduwe. Je komt van haar niet veel te weten, alleen uiterlijke kenmerken zoals haar onberispelijke kleding. Haar karakter blijft al helemaal onbekend. In het tweede deel van het verhaal speelt ze nauwe lijks een rol. Omdat we maar een aantal kenmerken te weten komen is ze een flat-character en geen type. Van de andere personages komen we nog minder te weten en zijn veelal typen; Laurens is een jongen die Gerard oppikt bij de bioscoop en een kortstondig avontuurtje mee heeft. Herman is een man die Gerard alleen maar kent van een foto. De enige kenmerken zijn, dat hij veel drinkt en nogal woest kan worden. Ronald is de gene die het verhaal van Gerard aanhoort. Zijn beoordeling over het verhaal komen we niet te weten.