De trimbaan door Imme Dros

Zakelijke gegevens Titel: De trimbaan
Auteur: Imme Dros
Illustrator: Harrie Geelen
Uitgever: Querido, Amsterdam
Jaar van verschijnen: 1987
Prijzen: Zilveren Griffel in 1988
Serie: Jeugdsalamanders Waarom ik dit boek gekozen heb Het boek is van mijzelf, en het stond al een aantal jaren op de boekenplank. Een aantal jaar geleden (rond 2001) probeerde ik het te lezen. Omdat het boek voor 12 jaar en ouder is, net als al die boeken van Carry Slee (Afblijven, Kappen enz.), dacht ik dat het geen moeilijk boek zou zijn, maar dat viel tegen. Ik snapte er niets van. Nu dacht ik dat ik het wel zou kunnen lezen, en dat klopte ook. Achteraf gezien was het toch slimmer geweest om een boek voor volwassenen te kiezen, omdat daarover meer secundaire literatuur te vinden is. Maar ja, achteraf gezien is alles makkelijk… Samenvatting Dit boek gaat over Filip. Filip is een gesloten jongen die heel gelukkig lijkt, maar die een beetje met zichzelf in de knoop zit. Enkele problemen waar hij voor komt te staan zijn: of hij zijn emoties mag en kan tonen en hoe hij om kan gaan met zijn leven als homo. Hij lost die problemen op door buiten zijn emoties te staan en zich af te sluiten voor andere mensen. Dat hij homo is was alleen in het begin een probleem en later kan hij er wel mee omgaan. Het verhaal vertelt zijn jeugd vanaf zijn 4e jaar tot ongeveer zijn 16e jaar. De dag dat hij 4 jaar wordt is heel uitgebreid beschreven omdat die dag een goed beeld geeft van hoe hij toen was en er voor hem heel veel gebeurde. Het verhaal is in de tegenwoordige tijd geschreven. Sommige stukken worden uitgebreid beschreven omdat er dan belangrijke dingen voor hem gebeuren. Er gebeurt relatief weinig in het boek, het gaat meer over gedachten en gevoelens. Het verhaal begint met een beschrijving van een man die best belangrijk voor hem was, de hardloopman. Deze man loopt altijd langs de achtertuin naar de hardloopbaan en Filip bewonderd hem om de prestaties die hij levert bij het hardlopen. Hij heeft veel respect voor de man en krijgt veel interesse in de trimbaan. Op zijn 4e verjaardag wil hij naar de hardloopman toe en een verjaardagscadeau van hem, maar hij loopt door zonder hem te zien. Filip loopt hem achterna en past op zijn spullen. De man wist niet dat hij jarig was en geeft hem dus een rolletje snoep en een zweetband die Filip later verscheurt omdat hij boos is dat de man zijn verjaardag niet wist. Op school heeft hij veel aanzien en is hij erg populair. Hij heeft veel vriendinnetjes en veel meisjes vinden hem leuk. De jongens op school benijden hem om zijn populariteit en willen graag zijn vriend zijn. Hoewel hij vaak vriendinnetjes heeft, zoals het 'hoort', is hij nooit echt verliefd. Als hij op school Diana leert kennen, hij vindt haar erg leuk. Ze worden goede vrienden en zo leert hij Rogier kennen, de neef van Diana. Filip en Rogier voelen zich erg tot elkaar aangetrokken. Ze worden alledrie goede vrienden en trekken in het weekend veel met elkaar op. Diana werkt vaak in de tuin en Filip en Rogier werken samen aan de trimbaan. Ze groeien erg naar elkaar toe, tot op die ene dag op de trimbaan. Ze waren aan het praten over een meisje, een vriendin van Filip. Rogier geeft toe dat hij niet om meisjes valt en homo is. Filip wordt erg boos en wil niets meer met hem te maken hebben. Rogier probeert met Filip in contact te komen door hem brieven te schrijven. Hij schrijft brieven met stomme vragen. Filip beantwoordt de briefjes van Rogier niet als hij ze heeft gelezen. Hij legt de briefjes weer terug op de plaats waar hij ze heeft gevonden. Daardoor zien Rogier en Filip elkaar een hele tijd niet, en in die tijd realiseert Filip dat hij verliefd is op Rogier, dus dat hij ook homo is. Eerst heeft Filip er moeite mee om dit te accepteren, maar hij komt er al snel achter dat hij dit wel moet accepteren, en hij maakt zich dus geen zorgen meer over wat andere mensen hier van vinden. Hij was toch nog dezelfde Filip? Als zijn ouders op vakantie gaan blijft hij thuis om de problemen met Rogier op te lossen. Hij wil graag bij Rogier in de buurt blijven en nodigt hem uit om te komen logeren. Hij komt en na veel praten leggen ze de ruzie bij en krijgen ze verkering. Ze maken zich geen zorgen meer over de vrienden van school, dat is toch pas na de vakantie. Filips ouders komen eerder terug van de vakantie omdat oma Baarn is overleden. Tijdens het schrijven van de adressen op de rouwkaarten vertelt hij dat hij homo is. Zijn moeder reageert eerst een beetje verschrikt omdat zij het nooit gemerkt had. Zijn broer reageert een beetje kinderachtig en wil het niet geloven. Zijn vader denkt dat hij een grapje maakt en zegt dat Filip niet van die smakeloze grappen moet maken. Maar als vader er eindelijk achter komt dat hij het wel degelijk meent, accepteert hij het uiteindelijk wel. Uiteindelijk accepteert iedereen het. Het verhaal eindigt op de trimbaan in de vakantie. Daar wordt duidelijk dat “hun” trimbaan gesloopt zal worden.
Verhaalaspecten Fictie en werkelijkheid ‘De trimbaan’ is fictie, aangezien de personen niet echt bestaan. Het is wel een realistisch verhaal. Filip vindt het moeilijk om zijn gevoelens te uiten en hij houdt ze daarom maar voor zich. Ook in het echte leven zijn behoorlijk wat kinderen die het moeilijk vinden om hun emoties te tonen. Verder ontdekt Filip pas rond zijn puberteit dat hij homoseksueel is. Hiervoor gaat hij juist veel met meisjes om. Filip is ook bang om voor zijn homoseksualiteit uit te komen. Ook nu ontdekken sommige kinderen hun geaardheid pas op latere leeftijd en veel kinderen zijn bang om voor hun homoseksualiteit uit te komen, omdat ze dan waarschijnlijk gepest zullen worden. Als Imme Dros met de veerpond van Den Helder naar Texel (waar ze woonde) reisde, praatte ze soms met een homo, die er ook pas later achter kwam dat hij homo was. De ervaringen van deze man spelen ook een belangrijke rol in het boek. Spanning en open plekken Imme Dros probeert bewust zo te schrijven dat er veel ruimte voor de fantasie van de lezer overblijft. Ze probeert ruimte scheppen, waarbinnen elke lezer zijn/haar realiteit kan invoegen. In het boek worden maar weinig dingen beschreven. Hoe dingen eruit zien moet je met je eigen fantasie bedenken. Pas rond de helft van het boek komt er enige lijn in het verhaal en weet je welke kant het verhaal opgaat. In het boek komen veel gesprekken voor. Dat is een bewuste keuze van Imme Dros: “Ik denk dat ik vooral gericht ben op het schrijven van dialogen. Een dialoog heeft het voordeel dat je snel tot de zaak komt. Ik was zelf als kind een ongeduldige lezer, lange beschrijvingen sloeg ik over.” Er is weinig tot geen uitstel van het geven van informatie. In het boek komen geen terugblikken en vooruitwijzingen voor, en omdat er veel gesprekken plaatsvinden, wordt er ook weinig vertraagd. Omdat het verhaal zich maar op 1 plek afspeelt, wordt er ook niet overgeschakeld op een andere verhaallijn. Personages De hoofdpersoon in het boek is Filip. Hij wil graag met Rogier samen zijn, maar alleen bij de trimbaan, want anders is hij bang om betrapt te worden terwijl ze samen zijn. Langzaam maar zeker ontdekt hij dat hij homoseksueel is. Een echt doel heeft Filip niet, het boek gaat meer over de ontdekking van zijn homoseksualiteit. Hij is populair op school, en hij heeft geen vijanden. Behalve Rogier en Diana heeft hij echter ook weinig vrienden. Hij weet niet hoe hij zijn emoties moet tonen, en toont ze daarom maar helemaal niet. Rogier is een bijfiguur. Hij weet al langer dat hij homo is en accepteert dat. Bij Rogier thuis hebben ze het niet al te breed. Toch leidt hij een heel gelukkig leven. Toen Filip nog redelijk jong was, kwam hij Diana tegen. Ze vond het leuk om in de tuin te werken en sindsdien doet ze dit iedere zaterdag bij hem. In het begin is Filip verliefd op haar, maar dit gevoel voor haar wordt steeds minder. Filips ouders hebben vrijwel geen invloed op zijn leven. Filip weet meer van de dingen die ze doen (roddelen e.d.) dan ze zelf denken. Zijn moeder begreep niet waarom hij homo was en zijn vader accepteerde het eerst niet en later wel. Oma Baarn is iemand met veel mensenkennis, ze had bijvoorbeeld eerder daar dat Filip homo was dan hijzelf. Ook heeft ze snel een oordeel geveld over zaken. Voor haar zijn de dingen zwart of wit. In de zomervakantie komt ze te overlijden. Over haar wordt vrijwel niets verteld in het boek, maar achteraf gezien heeft ze toch nog een redelijk belangrijke rol. Opbouw Het boek bestaat uit 21 korte hoofdstukken. In de eerste zes hoofdstukken verloopt 12 jaar, in hoofdstuk 7 t/m 21 enkele maanden. Vooral in het begin is soms moeilijk vast te stellen hoe oud Filip nu is, aangezien vaak grote stukken tijd worden overgeslagen. In hoofdstuk 7 t/m 21 is dit niet meer het geval. Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld. De belangrijkste climaxmomenten zijn de momenten waarop Filip ruzie krijgt met Rogier en wanneer hij zijn ouders vertelt dat hij homo is. Als Filip ontdekt dat hij homo is krijgt het verhaal ineens een heel andere wending. Deze ontdekking gebeurt wel geleidelijk. Dit is dus niet echt een climaxmoment te noemen.
Tijd Het verhaal speelt zich af in deze tijd. In de eerste zes hoofdstukken verloopt 12 jaar, in hoofdstuk 7 t/m 21 enkele maanden. De eerste hoofdstukken zijn belangrijk omdat je hier ontdekt wat voor soort persoon Filip is. Er gebeurt echter weinig. De belangrijke gebeurtenissen vinden allemaal plaats in hoofdstuk 7 t/m 21. Er zitten geen terugblikken en flashbacks in. Ook vooruit- en terug wijzingen komen niet voor. In de eerste zes hoofdstukken zitten heel veel (vaak grote) tijdsprongen. Daarna alleen nog maar heel kleine tijdsprongen. In het begin komt wat tijdverdichting voor, maar zeer weinig. Daarna helemaal niet meer. Het verhaal wordt dus op het begin niet-continu verteld, maar later juist wel. Verwerkingsopdracht NB: Ik heb gekozen voor opdracht 13. Ik heb het boek echter niet met een ander boek vergeleken, maar met een stuk uit het Eindhovens Dagblad. Zie bijlage. In het artikel staat dat men op scholen de homoseksualiteit van mensen begon te accepteren, maar dat de sfeer een aantal jaar geleden ineens omsloeg. Het boek komt uit 1987. Dit is nog voor de periode dat homo’s geaccepteerd werden. Die situatie is dus goed vergelijkbaar met de situatie nu. Groot verschil is dat homoseksualiteit inmiddels wel wordt geaccepteerd in de maatschappij. Dit was vroeger niet het geval, dus de reactie van de vader van Filip, als Filip bekend maakt dat hij homo is, is wel begrijpelijk. In het boek kan ook worden opgemaakt dat homoseksualiteit op de school van Filip niet echt een onderwerp is waar men over spreekt. Zeg maar gerust dat het een taboe is. Op veel scholen is dit nu nog (weer) het geval. “Homo” en “Flikker” zijn tegenwoordig scheldwoorden. In het boek merk je dat het woord niet of nauwelijks wordt gebruikt. De broer van Filip noemt het zelfs een “Rotwoord”. Vroeger was je als homo een watje, tegenwoordig ben je als watje een homo. In het artikel wordt gezegd dat er te weinig wordt gesproken over homoseksualiteit op scholen. In 1987 werd hier (bijna) helemaal niet over gesproken. Dus: homoseksualiteit wordt maatschappelijk geaccepteerd, maar op scholen zijn we weer net zo ver als eerst en is “homo” inmiddels een veelgebruikt scheldwoord. Mening Ik vond ‘De trimbaan’ een redelijk leuk boek. Ondanks dat er veel gesprekken in plaats vinden leest het makkelijk. Het is redelijk gewaagd van Imme Dros om over homoseksualiteit te schrijven, aangezien dit onderwerp in die tijd nog taboe was. Ik denk dat ze probeert om homofilie uit de taboesfeer te halen. Ze beschrijft het onderwerp heel voorzichtig, ze laat je er langzaam mee kennismaken. Het is een erg geloofwaardig boek. Je bent al homoseksueel vanaf je geboorte, maar het duurt vaak even voor je het ontdekt. “Je leest om jezelf en de wereld te ontdekken” is een bekende uitspraak. Ik denk dat deze uitspraak zeker geldt voor dit boek. Het kan voor sommigen een verhaal zijn waardoor ze meer van homoseksualiteit begrijpen. Het kan zulk soort mensen (en mij ook) aan het denken zetten. Voor homo’s is het misschien juist weer een soort van steun. Je ziet dan hoe iemand anders met zo’n situatie omgaat. Filip kan een voorbeeld voor zo iemand zijn. Hij geeft aan hoe je zou kunnen handelen. Pas op de helft van het boek wordt het onderwerp duidelijk. Toch wordt de lange ‘voorbeschouwing’ zo geschreven, dat het toch interessant blijft om dit te lezen. Dat hij op een gegeven moment toegeeft homo te zijn is redelijk verrassend. Je krijgt in de loop van het boek al zo’n idee, maar toch komt die uitspraak van hem als een verrassing. Het boek is niet spannend, dit was ook niet de bedoeling van de schrijfster. Je moet van zo’n soort boeken houden, anders is het een verschrikkelijk saai boek. Maar ik houd hier wel van, en het boek is zeker de moeite waard om te lezen!
Informatie over de auteur Haar leven
Imme Dros werd in 1936 op het eiland Texel geboren. Daar ging ze naar de lagere school en de mulo. In die tijd bestond er op het eiland nog geen verder voortgezet onderwijs. Daarvoor moest ze elke dag met de veerpont naar Den Helder. Ze bezocht er het gymnasium en de kweekschool. Later ging ze Nederlands studeren in Amsterdam. Ze ontmoette in die tijd haar tegenwoordige echtgenoot Harrie Geelen, die bekend is van tv.-programma’s voor de jeugd, onder andere ‘Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?’ Wat voor soort boeken schrijft ze vooral? Toen Imme Dros 17 was, vroeg men haar al verhalen te schrijven. Tijdens haar studie schreef ze veel toneelstukken en hoorspelen, onder andere om haar opleiding te bekostigen. Daarna vroeg een uitgever haar een kinderboek te schrijven. Ze had allerlei losse verhalen die ze tot 1 geheel verbond: zo ontstond ‘Het paard Rudolf’, haar eerste boek, in 1971. Jaren later, in 1980, begon ze voor wat oudere kinderen te schijven: ‘De zomer van dat jaar’. Ze schreef, zoals ze zelf zegt, zo’n beetje met de leeftijd van haar zoons mee. Doordat zij tieners werden, kwamen haar herinneringen aan haar tienertijd terug, die ze in haar boeken verwerkte. Sinds haar eerste boek heeft ze met enige regelmaat jeugdboeken geschreven, zowel voor jonge kinderen als voor tieners. In de jaren negentig heeft Imme zich onder andere toegelegd op de bewerkingen van Homeros en van de Griekse mythen. ‘Ilios & Odysseus’ (2000) is daar het resultaat van, net als de door Harrie Geelen geïllustreerde reeks mythen (o.a. ‘De macht van de liefde’, en ‘Held van het labyrint’).Daarnaast bewerkte ze televisieteksten en werkte ze mee aan een project van het WNF. Waar gaan ze vaak over? Veel van haar boeken gaan over haar jeugdherinneringen op Texel. Vooral de veerpont waarmee ze dagelijks op en neer reisde, speelt in haar verhalen een belangrijke rol. Haar Griekse boeken zijn vaak recht uit de originele boeken vertaald. Wat vinden de boekbesprekers over het algemeen van haar? Over het algemeen zijn boekbesprekers redelijk positief over haar. Verder heb ik niet veel recensies over haar boeken kunnen vinden. Welke andere boeken heeft ze geschreven? 1971 Het paard Rudolf (Van Hoeve / 2e druk 1980) 1974 Duif maar dapper: het ware en onverkorte verslag van de onvergetelijke belevenissen van Havikduif (Van Holkema & Warendorf) 1975 Pinkeltje's picknick (Unieboek) 1975 Een mislukte foto: naar de gelijknamige KRO-televisieserie (Gooise Uitgeverij) 1975 Kunt U mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?; 1 (Gooise Uitgeverij) 1976 Kunt U mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?; 2 (Gooise Uitgeverij) 1976 Kunst- en vliegwerk (Gooise Uitgeverij) 1976 Spicht en de burgemeester (Van Holkema & Warendorf) 1977 Altijdgrijs (Van Holkema & Warendorf) 1978 Pinkeltje (Van Holkema & Warendorf / 6e druk 1988) 1980 De zomer van dat jaar (Van Holkema & Warendorf; Standaard / 4e druk 1991) 1982 Lange maanden (Van Holkema & Warendorf / 2e druk 1992) 1983 En een tijd van vrede (Van Holkema & Warendorf / 2e druk 1984) 1985 De witte boot (Van Holkema & Warendorf) 1987 Annetje Lie in het holst van de nacht (Van Holkema & Warendorf / 6e druk 2000) 1987 De trimbaan (Van Goor / 4e druk 1994) 1988 De reizen van de slimme man (Van Goor / 4e druk 2000) 1989 Roosje kreeg een ballon (Van Holkema & Warendorf / 2e druk 2003) 1990 De o van opa (Van Holkema & Warendorf) 1990 Roosje kan veters (Van Holkema & Warendorf) 1991 De wolf die tegen water praatte (Moon Press) 1991 Een beetje Kerstmis (Stichting Landelijk Platform Kinder- en Jeugdliteratuur) 1991 De Maan en de Muizenkoning (Moon Press) 1991 Ik wil die! (Van Holkema & Warendorf) 1992 Roosje wil dokter worden (Van Holkema & Warendorf) 1992 Roosje moet mee (Van Holkema & Warendorf) 1992 Een heel lief konijn (Querido) 1992 Van een vrouw die een huisje bouwde in haar buik (Querido / 3e druk 2002) 1993 De blauwe stoel, de ruziestoel (Querido / 3e druk 1998) 1993 De nieuwe kleren van de keizer (Moon Press) 1993 Wat vader doet, is altijd goed (Moon Press) 1993 De tondeldoos (Moon Press) 1993 Repelsteeltje (Moon Press) 1993 De jongen met de kip (Querido) 1993 De sprookjeskast : acht sprookjes van Grimm en Andersen (Stichting Nederlandse Onderwijs Televisie) 1993 Roekel (Querido) 1993 De nachtegaal (Moon Press) 1994 Odysseus : een man van verhalen (Querido / 4e druk 1996) 1995 Morgen ga ik naar China (Querido / 2e druk 1996) 1995 Ongelukkig verliefd (Querido) 1996 Repelsteel en andere stukken (Querido / 2e druk 2002) 1996 Koning Midas heeft ezelsoren (Querido) 1996 Dag soldaat, dag mooie soldaat (Querido) 1996 Lievepop en Lappenpop (Querido) 1996 De huiveringwekkende mythe van Perseus (Stichting CPNB) 1997 De macht van de liefde : de mythen van Pygmalion, Narkissos, Tereus, Orfeus en Helena (Querido) 1997 Dit is het huis bij de kromme boom (Querido) 1998 Het grote avonturenboek van Roosje (Van Holkema & Warendorf) 1999 Zuurstok is de mooiste kleur (Querido) 1999 Ilios : het verhaal van de Trojaanse oorlog (Querido) 1999 Reis naar de liefde : de mythe van het Gulden Vlies (Querido) 2000 Koning Odysseus : toneel(Querido) 2000 Held van de twaalf taken : de mythe van Herakles (Querido) 2001 Ilios & Odysseus (Querido) 2001 Zomaar was je geboren : een wiegelied (Querido / 2e druk 2002) 2002 Zomaar was je geboren : wiegelied voor een jongen (Querido) 2002 Held van het labyrint : de mythen van Theseus en Ariadne, Daidalos en Ikaros, en Faidra (Querido) 2003 Roosje wordt beroemd (Van Holkema & Warendorf) 2003 Het mooiste boek van de wereld (Querido) 2003 Roosje leert zwemmen (Van Holkema & Warendorf) 2004 Ik wil dát! (Zwijsen) 2004 Roosje moet op reis (Van Holkema & Warendorf) 2004 Griekse mythen (Querido) Welke prijzen heeft ze gewonnen? 1981 Zilveren Griffel voor De zomer van dat jaar
1983 Nienke van Hichtumprijs voor En een tijd van vrede
1988 Zilveren Griffel voor De trimbaan
1988 Zilveren Griffel voor Annetje Lie in het holst van de nacht
1988 Woutertje Pieterse prijs voor Annetje Lie in het holst van de nacht
1989 Zilveren Griffel voor De reizen van de slimme man
1990 Zilveren Griffel voor Roosje kreeg een ballon
1991 Zilveren Griffel voor De o van opa
1992 Zilveren Griffel voor Ik wil die! 1993 Vlag en Wimpel (tekst) voor Een heel lief konijn
1994 Zilveren Griffel voor De blauwe stoel, de ruziestoel

1995 Zilveren Griffel voor Odysseus : een man van verhalen
1996 Zilveren Griffel voor Morgen ga ik naar China
1996 Vlag en Wimpel (tekst) voor Ongelukkig verliefd
1998 Zilveren Griffel voor Dit is het huis bij de kromme boom
2000 Zilveren Zoen voor Ilios : het verhaal van de Trojaanse oorlog
2003 Theo Thijssenprijs voor het hele oeuvre
2004 Zilveren Griffel voor Het mooiste boek van de wereld
Secundaire literatuur
1. – 2. – 3. Scholieren.com
4. Over lezen gesproken 1 (uittrekselboek), scholieren.com, Op niveau plus 3
5. Eindhovens Dagblad van 23 april, Over lezen gesproken 1
6. Over lezen gesproken 1
7. Querido.nl, Over lezen gesproken 1
8. – 9. Bijlage: Eindhovens Dagblad van zaterdag 23 april