De trein der traagheid door Johan Daisne

Schrijver, Titel, Genre

Schrijver: Johan Daisne

Titel: De Trein Der Traagheid

Uitgever: Manteau

Jaar van uitgave: 1963

Plaats van uitgave: Brussel

Genre: psychologische roman

Samenvatting

De hoofdpersoon, van wie de naam niet wordt genoemd, gaat met de trein naar huis, hij besluit onderweg even in slaap te vallen. Wanneer hij weer wakker wordt slaapt iedereen in zijn coupé. Hij denkt dat hij misschien op de verkeerde trein is gestapt en besluit om in de andere coupés naar mensen te zoeken die wakker zijn.

In één van de laatste coupés vindt hij een professor die ook wakker is en even later komt er ook nog een student bij. Het blijkt dat ze alle drie in slaap zijn gevallen, ze dachten alle drie toen ze in slaap vielen na over het leven en alle drie hun horloges waren om half zeven stil gaan staan. Wanneer de trein tot stilstand komt besluiten ze uit te stappen en naar mensen te zoeken.  Ze komen, na een enorm lange reis, bij een herberg aan, waar niemand hun taal blijkt te spreken. Wanneer de student een kaarttruc heeft laten zien, laat de kelner ook een kaarttruc zien. De kelner opent het bal met een vrouw, die alle drie de mannen als de vrouw van de professor zien. Hierdoor stort de professor in en besluit de hoofdpersoon hem te helpen. De student hoort een bel van de buurttram en besluit in te stappen. De hoofdpersoon draait zich om en ziet de vrouw waarmee de student danste, de hoofdpersoon vraagt haar wie ze is. De vrouw is een zuster, de drie mannen hebben een treinongeluk gehad en ze liggen alle drie op de infirmerie in een hotel. De hoofdpersoon kijkt om zich heen, de professor is in shock en de student is dood.

Verhaaltechniek

• Ruimte

Dit verhaal speelt zich af rond 1950, maar het kan zich eigenlijk in alle tijden afspelen. De verteltijd is 94 bladzijden. De vertelde tijd is helemaal niet duidelijk, omdat de tijd stil staat in het boek, maar het is waarschijnlijk enkele uren.

Dit is een showing verhaal; aan alles wordt, tot in detail, aandacht gegeven. Dit verhaal wordt chronologisch verteld; eerst wordt die wakker, dan zoekt hij mensen, dan maken ze een reis, dan vinden ze een herberg, enzovoort.

Er zitten vrijwel geen tijdsprongen in dit verhaal; alle hoofdstukken lopen in elkaar over. Er is echter wel 1 sprong; wanneer de hoofdpersoon in slaap valt. Er zit 1 tijdsverdichting in dit verhaal: wanneer hij weer wakker wordt. Een flashback in dit verhaal is de hoofdpersoon die terugdenkt aan zijn leerlingen die zich verbazen over het woord ogenblik.

Dit verhaal speelt zich voor het eerste deel in een trein af en daarna in een gebied waar de naam niet van wordt genoemd, maar het is waarschijnlijk in België.

• Verhaalfiguren

De hoofdpersoon

- in dit verhaal heeft geen naam, is rond de 50, denkt veel over dingen na, is zeer beleefd en is aan de dikke kant.

De professor

- heet Hernhutter, is oud (rond de 60/70), zeer onzelfzuchtig en beleefd en heeft een vriendelijk gezicht.

De student

- heet Val, is jong (rond de 20), heeft een angstig karakter, maar een volwassen gedachtegang en ziet er jong uit.

• Vertelwijze

Het verhaal wordt uit het perspectief van de hoofdpersoon verteld.

• Motieven

De motieven van dit boek zijn:

- de dood, de reis die de hoofdpersonen maken is een metafoor voor het gevecht om leven en dood

• Thema

Het thema van dit boek is de zin van het bestaan, want tijdens hun reis denken ze na over de zin van het bestaan.

• Titelverklaring

De trein der traagheid vind ik een passende titel voor dit boek. Je moet er wel even over nadenken. Maar naar mijn mening staat ‘de trein der traagheid’ voor het ongeluk wat ze hebben gehad en de reis die ze moeten maken om weer wakker te worden, tijdens dit hele proces staat de tijd stil.

• Schrijfstijl

Er is in dit verhaal maar één zaak waarom het draait, want ze willen erachter komen wat er met hen is gebeurd. De opbouw van dit verhaal is verwarrend, maar langzamerhand begin je het te begrijpen. Het einde van het verhaal is dat het blijkt dat de mannen in een ongeluk zijn gekomen en dat hun reis bepaalde of ze door zouden leven of sterven.

Ik zie niet veel autobiografische elementen in dit boek, Daisnes dochtertje is in 1946 overleden, maar ik zie dat niet duidelijk in dit boek terugkomen.

Plaats in de literatuurgeschiedenis

Johan Daisne, pseudoniem voor Herman Thiery, werd op twee september 1912 geboren in een volksbuurt in Gent. Van vaderszijde stamde hij uit een oud adellijk Frans geslacht. Daisne werd opgevoed volgens Tolstoiaanse principes: na zijn lager onderwijs volgde hij technisch onderricht. Tijdens zijn studies aan de Moderne afdeling van het Koninklijk Atheneum te Gent raakte hij overwerkt en ging hij werken als kantoorbediende in een textielfabriek. Ondertussen had hij reeds zijn eerste werken gepubliceerd in het schoolblad. Van 1930 tot 1935 studeerde hij economische wetenschappen en Slavische talen te Gent. Tijdens zijn legerdienst werkte hij aan z'n doctoraal proefschrift. Daisne werd surveillant aan het Koninklijk Atheneum te Gent.

Na enkele weken werd hij Vlaams adjunct-generaal bij de Belgische Landbouw der Bouwbedrijven en Openbare Werken te Brussel. In 1942 schreef hij z'n romandebuut De trap van steen en wolken. Op 18 november 1944 huwde hij met Poli van Dyck en vestigde zich in Schaarbeek. Hij kreeg een dochtertje dat al snel overleed en een zoontje. Z'n huwelijk liep spaak en in 1957 huwde hij met Marthe Kinaupenne, hij vestigde zich in Berken. Johan Daisne schreef een twintigtal boeken waarvan enkele verfilmd zijn geweest. O.a. De man die zijn haar kort liet knippen en, de trein der traagheid. De trein der traagheid werd geschreven in 1948 en gepubliceerd in Nieuw Vlaams Tijdschrift in oktober 1948. Het verscheen verder in Johan Daisne's verhalenbundel Met dertien aan tafel (1950). Veel van zijn werken werden bekroond o.a. Het zwaard van Tristan, Het kruid-aan-de-balk, Lago Maggiore, De neusvleugel der muze, Hoe schoon was mijn school, Het geluk,... Johan Daisne stierf op 9 augustus 1978 te Berken.

Beoordeling

Ten eerste vond ik dit een héél moeilijk boek, voornamelijk omdat het uit 1950 komt en het taalgebruik heel anders is dan normaal. Ik heb wel de betekenis van sommige worden geleerd en ik zag worden terugkomen die ik moest leren voor Nederlands waarvan ik dacht dat niemand die in het dagelijks leven gebruikte, bijvoorbeeld: ofschoon. Ik vond dat het boek een filosofisch element had, want het boek zette je echt aan het denken, over bijvoorbeeld het leven en de tijd. Persoonlijk houd ik meer van boeken met veel actie, maar omdat dit boek eigenlijk een soort detective was vond ik dit een leuk boek. Het boek is heel meeslepend, ik vond het moeilijk om te stoppen met lezen. Je zou denken dat 94 bladzijden eigenlijk te weinig is voor een goed boek, maar dit is een van de beste boeken die ik tot nu toe heb gelezen. Ik had dit boek voornamelijk uitgekozen omdat het zo dun was en ik dacht dat ze dus niet al te diep op alles in zouden gaan, maar tot mijn verbazing werd er juist extra diep op alles ingegaan. Normaal zou ik dit niet leuk vinden, maar in dit boek vond ik het op de een of andere manier juist interessant. Ik zou dit boek zeker aanraden.