De reis naar het kind door Vonne van der Meer

Korte motivatie van boekkeuze:

Ik had al eerder een boek van Vonne van der Meer gelezen; Eilandgasten. Dit waren allemaal korte verhalen, die ik erg goed vond geschreven. Toen een vriendin me ‘de reis naar het kind’ aanraadde, was de keuze makkelijk gemaakt.
Na het lezen van een korte beschrijving van het boek was ik wel nieuwsgierig en ben ik begonnen met lezen.

Eerste persoonlijke reactie:

Ik vond het een makkelijk, goed doorleesbaar boek. Het eerste gedeelte vond ik nogal wazig, omdat er pas na enkele bladzijdes een beetje duidelijk wordt wie de personages zijn.
Ik vond het realistisch geschreven, vond het jammer dat het geadopteerde kind dan ineens een oude man blijkt te zijn; hierdoor werd het minder geloofwaardig. Daarna blijkt Julia ook nog zwanger te zijn, wat ineens veel onwerkelijkheden na elkaar zijn.
Toch vond ik het een leuk boek om te lezen, ook door de schrijfstijl.

Samenvatting:

Julia en haar man Max zijn met vakantie op een eiland. Als Julia langs het strand loopt en een garnalenvisser ziet, denkt ze Alain te herkennen. Julia is drie zomers hevig verliefd geweest op Alain. Als ze dichterbij komt, ziet ze dat de garnalenvisser een vrouw is. Na zeven jaar huwelijk wil Max graag een kind. Julia denkt erover na en besluit het te gaan proberen. Hoewel ze allebei vruchtbaar zijn, lukt het niet.
Na drie jaar besluiten ze een kind uit de derde wereld te adopteren. De leeftijd van Max vormt hierbij het grootste probleem. Over een jaar wordt hij veertig, waarna het adopteren van een kind wettelijk verboden is. Op een bijeenkomst met aanstaande adoptieouders ontmoet Julia Roland Mafait. Hij biedt aan om op illegale wijze voor een kind te zorgen. In eerste instantie verzet Max zich tegen het aanbod, omdat hij achtduizend gulden wel erg veel geld vindt. Julia zet door, ze gaat op Spaanse cursus en tenslotte lukt het haar om Max mee naar Peru te krijgen. Aangekomen in Lima zit alles tegen. Mafait is niet op het vliegveld, om hen af te halen. In het hotel ontmoeten ze zijn plaatsvervanger, de advocaat Manuel. Van hem horen ze dat het kind nog geboren moet worden. De geboorte laat nog twee weken op zich wachten. Tijdens een rondreis houdt Julia een dagboek voor haar toekomstige kind bij. Terug in Lima krijgen ze slecht nieuws: hun baby is te zwak. Een andere vrouw verwacht echter een tweeling, waarvan de ouders maar een kindje willen houden.
Max gaat voor zijn werk terug naar Nederland. Julia blijft in haar eentje wachten tot de tweeling geboren wordt. Weer een teleurstelling: er is geen tweeling. De vrouw krijgt slechts één kind. Manuel zorgt dan weer voor een nieuwe schakel. Met een taxi rijden ze erheen. Bij het venster ziet Julia haar kindje in een rieten stoel. Het blijkt een man van tachtig jaar te zijn. Voor ze het bedrog doorheeft, verdwijnt de tussenpersoon al. Ze neemt haar kind, de oude man in de stoel, mee naar het hotel. Uiteindelijk neemt ze hem zelfs mee naar Nederland. In Nederland komt Max haar van het vliegveld ophalen. Verbijsterd door de hoge leeftijd van de baby verlaat hij haar nog dezelfde dag.
In het laatste hoofdstuk is Julia weer terug op het eiland. Ze is er gekomen om na te denken. Het is inmiddels januari en de oude man, Pablo, is op 27 december overleden. Twee weken na haar thuiskomst komt Max weer terug, toevallig tegelijk met zijn vader. Max komt wat papieren regelen, maar de laagdunkende en koude opmerkingen van zijn vader over de beslissing van Julia doen hem besluiten om te blijven. Hij is lief en zorgzaam voor de oude man geweest en Julia begeert hem meer dan ooit. Julia's gedachten dwalen over twee onderwerpen: de tekst op Pablo's grafsteen en de toekomst van het kind dat ze verwacht.

Verdiepingsopdracht

Het thema van dit boek is moederschap, en niet adoptie, wat misschien meer voor de hand ligt. Er is namelijk een duidelijk verschil tussen Max en Julia. Julia wil koste wat het kost een kind, Max denk daar anders over: ‘Ik wil graag een kind. Maar niet tegen iedere prijs, niet op deze manier.’ Als Max toch is overgehaald door Julia om via Mafait een kind te adopteren, wordt er gezegd ‘Hij ging voor haar, niet voor het kind’.
Julia heeft bepaalde gedachtes over het moeder zijn, deze bepalen ook haar verlangen naar een kind. Zo ziet ze zichzelf over de dijk rijden, voor op haar fiets zit een kind en af en toe raakt haar kin zijn kruin.
Er zijn volgens mij verder niet echt motieven. Eerst dacht ik dat elk verhaal wel meerdere motieven had, maar hier zijn echt alle beschreven gebeurtenissen betrokken op de wens van Julia om een kind te krijgen.
Het boek heeft geen motto, maar er is wel een verband tussen titel en thema. De letterlijke betekenis is natuurlijk het naar Peru reizen van Max en Julia om een kind te adopteren. De figuurlijke is anders; Julia wil aan het begin van het verhaal een kind, en aan het eind van het verhaal is ze in verwachting. De weg tussen deze twee toestanden is ook een reis naar het kind.
Peru, waar Max en Julia het kind gaan halen, speelt een belangrijke rol in het verhaal, dit is een vorm van ruimte en bouw. Julia probeert de sfeer op te schrijven in een schrift voor haar kind, zodat die later ook een indruk kan hebben van zijn/haar geboorteland. Max let vooral op de vrouwen die er rondlopen; elke zwangere vrouw kan de moeder van zijn kind zijn…
Het thema is moederschap, en voor Julia is de enige manier om moeder te worden via adoptie. Hiervoor moet ze naar Peru, een land waar je ook kunt adopteren zonder dat het via de bureaucratische manier gaat. Je kunt zelfs stellen dat de ruimte gethematiseerd is, omdat Peru zo belangrijk is voor Julia om een kind te krijgen.

Evaluatie

Ik was ook wel nieuwsgierig gemaakt door wat er op de achterkant van het boek stond; ‘De reis naar het kind is een boek over verlangen, zoeken en vinden wat je niet zocht.’ Dit vond ik wel mysterieus en bijzonder klinken.
Het lezen ging me makkelijk af, het scheelt sowieso al dat ik zelf veel lees voor de lol, dus dat maakt het ‘verplicht lezen voor je lijst’ een stuk aangenamer.
Het begin van het boek vond ik nogal vaag, dat kwam vooral door de eerste paar bladzijdes. Maar daarna vond ik het leuk om door te lezen; ik wilde weten hoe het afliep. Ik vond het realistisch overkomen, ik hou sowieso van realistische boeken, omdat ik me daar beter in kan verplaatsen. Daarom vond ik het ook wel jammer toen bleek dat het Peruaanse kind een oude man was. Zeker toen Julia besloot hem mee terug te nemen naar Nederland was ik een beetje teleurgesteld, omdat dit het realistische van het verhaal afneemt. Totdat ik een soort recensie over het boek las: ‘De verhaallijn doet onwerkelijk aan: men kan zich moeilijk voorstellen, dat zoiets echt zou kunnen gebeuren. Maar dit hoeft geen bezwaar te zijn. Integendeel. Met moet De reis naar het kind niet opvatten als een realistisch verhaal, als de spiegel van een mogelijke werkelijkheid. Dat is niet de bedoeling van de vertelling. De bedoeling ervan is te laten zien hoe de weg naar het kind, figuurlijk verloopt – namelijk via de zichzelf wegcijferende liefde. Het verhaal is geen verslag van een werkelijk gebeuren, het is de weergave van een gedachte. Misschien heeft Vonne van der Meer haar korte roman ook om die reden een ‘vertelling’ genoemd: het gaat haar niet in de eerste plaats om de realiteit, maar om wat ze te vertellen heeft.’
Hier kon ik mij ook in vinden, en daardoor ben ik positiever gaan denken over het boek.
De verdiepingsopdracht vond ik niet zo moeilijk, het was goed te doen. Alleen over de motieven heb ik een tijdje getwijfeld, omdat ik dacht dat er in elk boek wel motieven moeten te vinden zijn. Wel vond ik het verband tussen plaats en thema even moeilijk om uit te leggen, maar naar mijn idee ben ik er toch wel in geslaagd.