De nietsnut door Frans Kellendonk

Samenvatting

Frits Goudvis is een man in de 30 en woont op een woonboot, die aan de kade ligt aan de rand van de stad, in het oostelijk havengebied. De vader van Frits, Richard is waarschijnlijk vermoord door Dirkzwager, een gestoorde man die samen met Richard heeft weten te ontsnappen uit een inrichting genaamd ‘Zand en Schut’.
Het verhaal gaat over een kruisweg. Frits probeert namelijk in de laatste voetstappen van zijn naar zijn zeggen ‘ verloren’ vader te treden. Door dit te doen probeert hij te achterhalen hoe deze aan zijn eind is gekomen. Frits verlaat op een morgen zijn woonboot en vertrekt met zijn auto naar een franse plaats genaamd Mohrbach-St. Hubert waar zijn vader in hun tweede huis om het leven is gekomen.
Tijdens de heenreis betrapt hij zichzelf op bepaalde eigenschappen die zijn vader ook had. Hij vindt dit merkwaardig en wordt er zelf een beetje bang van. Hij vraagt zich af of de ziel van zijn vader in hem gekropen heeft, zo verklaart hij die eigenaardige karaktertrekjes. Tijdens de reis denkt Frits na over gebeurtenissen die te maken hadden met zijn vader. Zo vertelt hij onder andere dat zijn vader na de scheiding met zijn vrouw aan de drank raakte. Hij dronk iedere dag gemiddeld twee flessen champagne, die hij ooit een keer van een mededirecteur van het bedrijf ‘het Tielsche’ gekregen heeft, toen hij zijn 25 jarig jubileum vierde in de zaak. Mede door het drankgebruik verwaarloosde hij zijn huis, omdat hij het niet meer kon opbrengen om alles voor elkaar te krijgen. Hij vertelde ook dat zijn vader de laatste maanden voor zijn dood op zijn werk altijd te laat kwam of helemaal niet kwam opdagen. En hoe hij, als hij wel naar kantoor ging, de dag doorbracht door met zo weinig mogelijke inspanning zijn werk te doen. Hij vertelde ook hoe erg hij zich geschaamd had tegenover zijn vrienden, doordat zijn vader, door zichzelf uit te nodigen, ook op een verjaardagsfeest was van Frits en allerlei rare grapjes vertelde over Frits aan zijn vrienden.
Onderweg stopt hij langs de kant van de weg om een lifter op the pikken. De lifter is Ben en is een jaar of 5 jonger dan Frits zelf. Ben moet toevallig dezelfde kan op als Firts. Frits laat ben achter het stuur zitten, hijzelf ligt op de achterbank, zodat hij kan nadenken over zijn vader. Frits deelt zijn belevenissen en zijn herinneringen met Ben zonder dat hij er om gevraagd heeft en is genoodzaakt om de verhalen van Frits aan te horen. Ben knikt af en toe maar gaat verder niet op de verhalen in.
Op een dag belandt de vader van Frits in de inrichting ‘Zand en Schut’. Al gauw raakt hij bevriend met Dirkzwager, een gestoorde die bij het minste of het geringste uit zijn vel schiet en dan vaak niet in de hand kan houden. Na een aantal weken in die inrichting gezeten te hebben vindt een psychiater, waarmee Richard het goed kan vinden, dat Richard zijn tijd verdoet in deze inrichting, omdat hij niet echt een probleem heeft waarmee ze hem hier kunnen helpen. Die psychiater wil hem helpen te ontsnappen en vertelt hem hoe en wanneer hij het beste de benen kan nemen. Als ze met de hele groep van die afdeling een wandeling gaan maken langs het strand volgt Richard het advies op van de psychiater. Hij gaat achteraan de groep lopen om vervolgens zijn veters te strikken. Als de groep ver genoeg van hem vandaan is rent hij de andere kant op. Als hij denkt dat hij veilig is stopt hij met rennen en houdt een pauze. Na een paar minuten verschijnt Dirkzwager, terwijl Richard dat niet verwacht had. Samen vertrekken ze naar Richards tweede huis in Mohrbach St. Hubert.
Vlak voor de aankomst in de Mohrbach stapt Ben uit en vervolgt zijn reis. Ook al is het al meer dan 10 jaar geleden dat Frits voor het laatst in Mohrbach geweest is, kan hij de plaats nog goed herinneren en constateert dat er niet veel veranderd is in de afgelopen 10 jaar.
Firts bezoekt Ettiene Vanderheijden, die eigenaar is van een hotel, die dicht bij het tweede huis ligt. Etteine is tevens de sleutelbewaarder van hun huis, want deze zorgt ervoor dat hun huis netjes onderhouden wordt in de tijden dat zij afwezig zijn en in hun andere huis wonen.
Ze moeten een steile heuvel op om het huis te bereiken. Als ze er zijn overhandigt Ettiene de sleutel aan Frits en blijft buiten staan terwijl Frits de sleutel in het slot van de voordeur steekt.
Als Frits de deur opendoet komt hem een muffe oude lucht tegemoet. Vanaf dit moment wordt precies duidelijk wat er zich op de avond van de moord op de vader van Frits afgespeeld heeft. Frits beleeft het als het ware opnieuw. Frits inspecteert het huis waarbij de gebeurtenissen op die avond duidelijk worden. Dit leidt hij af aan de spullen die hij ziet. Ook gaat hij nog even op de met krijt gemarkeerde plek liggen met de vorm van zijn vaders lichaam en probeert zich van daaruit een beeld te vormen van de gebeurtenissen.
Als hij het huis achter zich. Doordat hij zijn voetstappen in zijn vaders spoor heeft gezet zegt hij dat hij zijn vader uit zijn eigen silhouet gedrukt heeft en degene die uit het aldus ontstane gat was opgestaan hijzelf, Frits Goudvis is.