De nakomer door Maarten 't Hart

Tekstbeoordeling

Realistische argumenten
Ik vond het boek vrij realistisch geschreven. De manier waarop de pers iemands leven kan beïnvloeden, zeker als het gaat om de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog, komt vrij realistisch op me over.
Er zitten ook wel een aantal punten in het verhaal die wat minder realistisch op me over komen, een voorbeeld daarvan is het feit dat de vader van de hoofdpersoon, Jacob, niet in God gelooft terwijl hij wel de pastorie overneemt, dit komt wat vreemd op me over, maar misschien is dit niet eens echt vreemd.

Structurele argumenten
Ik vond het boek erg duidelijk geschreven. Het las vrij eenvoudig en snel en ik had het boek dan ook in een paar dagen uit. Het boek is logisch opgebouwd, het verhaal wordt chronologisch verteld en is absoluut niet in een moeilijke taal geschreven.
Een punt wat ik wel lastiger vind aan boeken van Maarten 't Hart, maar dat viel bij dit boek op zich wel mee, is dat er erg veel aandacht wordt besteed aan godsdienstige strophes en muziekstukken. Daar heb ik verder geen verstand van en daarom is het vrij moeilijk die in te passen in het verhaal.

Emotivistische argumenten
Het boek heeft op mij geen duidelijke indruk achter gelaten. Ik voelde in het laatste deel van het boek toch wel een soort medelijden met Simon, omdat alle vrouwen uit zijn leven (ook diegene die hij maar één keertje in de pauze van een concert had gezien) er bij worden gehaald in televisieprogramma's om zijn gedrag als verrader te verklaren. Ik denk dat die mensen Simon überhaupt niet kennen en daarom absoluut geen betrouwbaar oordeel kunnen geven. Zie voor een verdere uitwerking de verwerkingsopdracht.

Vernieuwingsargumenten
Ik vind de "reeks" boeken van Maarten 't Hart vrij origineel. Met de "reeks" boeken bedoel ik achtereenvolgens "De Nakomer", "Het woeden der gehele wereld" en "Onder de Korenmaat". Ik heb al deze boeken gelezen en vind het heel grappig dat in "Het woeden der gehele wereld" en "Onder de Korenmaat" dezelfde persoon centraal staat. In "De Nakomer" gaat het tenslotte weer over Minderhout, die ook wel een belangrijke rol speelt in "Het woeden der gehele wereld". Deze "reeks" (als ik het zo mag noemen) vind ik best origineel bedacht.
Als afzonderlijk boek vind ik "De Nakomer" niet bijster origineel. Het is dan gewoon een boek die de gebeurtenissen en gevolgen van de Tweede Wereldoorlog voor een bepaalde persoon beschrijft.

Morele argumenten
Ik vind het boek redelijk moreel aanvaardbaar. Op zich gebeuren er dingen in die absoluut niet moreel aanvaardbaar zijn, als voorbeeld daarvan noem ik de invloed van de pers (waar mijn verwerkingsopdracht ook over gaat).
Ik denk echter wel dat dit soort gebeurtenissen horen bij een slecht iets als de Tweede Wereldoorlog. De hele oorlog is natuurlijk niet moreel aanvaardbaar, maar "het hoort er bij".

Intentionele argumenten
Ik denk dat een belangrijke bedoeling van Maarten 't Hart voor het schrijven van dit boek is geweest om te laten zien welke impact een bepaalde gebeurtenis uit de oorlog kan hebben op iemand, en zeker wanneer deze door anderen aangehaald en flink overdreven wordt.
Ik vind dat hij met deze opzet goed is geslaagd, het boek zet je aan het denken over hoe een onschuldig persoon door anderen in een heel ander daglicht gezet kan worden.

Tekstbestudering

Korte inhoud
Het verhaal gaat over Roemer Simon Minderhout. In het eerste hoofdstuk kom je te weten dat Simon echt als een nakomertje wordt geboren. Neletta blijkt op haar 46e voor de 4e keer zwanger te zijn. Eigenlijk wil ze  helemaal geen kinderen meer en ze staat een paar keer op het punt van de trap te springen in de hoop dat de vrucht loslaat. Dit doet ze echter niet. Bij een concert voelt ze heel hard getrap in haar buik, het blijkt later dat ze zwanger was van de tweeling en dat het andere kindje is doodgeschopt door Simon. Zelf vindt Neletta Simon een mooie naam, Jacob, haar man, vindt Roemer een mooie naam. Na de geboorte geeft Jacob hem aan bij de burgerlijke stand als Roemer Simon Minderhout. In zijn jeugd wordt Simon door zijn moeder Simon genoemd en door zijn vader Roemer. Voor het gemak noem ik hem verder Simon, omdat deze naam ook in Het woeden der gehele wereld wordt gebruikt.
Vanaf zijn geboorte heeft Simon een hond, Prins, die zijn hele jeugd zijn allerbeste maat is. De hond slaapt ook bij hem in de wieg. Zodra Simon op school zit, gaat hij om met Coenraad Galema die bij een ongeluk om het leven komt. Simon heeft op het erf van Coenraad een mooi hoefijzer gevonden en Coenraad vindt dat het van hem moet zijn. Op zolder biedt hij aan om het hoefijzer te ruilen tegen een flesje bier. Simon wil dit echter niet en Coenraad drinkt het flesje zelf leeg. Er blijkt echter geen bier, maar landbouwgif, in te zitten en Coenraad overlijdt vrijwel direct.
In 1923 wordt Jacob, de vader van Simon, dominee in Anloo. Jacob en Simon geloven allebei dat God niet bestaat en Jacob drukt hem op het hart daar nooit over te praten, en zeker niet op school. Simon doet dit echter wel en de volgende avond komt de directeur langs om eens een hartig woordje met de ouders van Simon te spreken.
Op een dag komt hij een meisje uit zijn klas tegen, Sieberig, zij wil graag dat Simon haar helpt met wiskunde. Simon vindt het prima en ze spreken af om het door te spreken op de fiets richting school. Sieberig vraagt er daarna eigenlijk niet meer naar en ze gaat verhuizen, dat komt ze hem eens vertellen. Als ze weggaat geeft ze hem een zoen en ze worden allebei helemaal rood.
Simon gaat op kosten van zijn oom farmacie studeren in Leiden, zodat hij de apotheek kan overnemen. Bij een practicum zuigt hij per ongeluk natronloog op en zijn tong verdwijnt ineens zomaar. Het schijnt weer snel te genezen, maar praten kan hij een poosje niet. Een vriend van hem koppelt hem meteen aan een meisje van de bakkerij en zij wil meteen trouwen met hem, maar Simon wil dat niet en weet haar te overtuigen dat hij pas wil trouwen na de oorlog, hij is namelijk overtuigd van het feit dat er oorlog gaat komen.
Inmiddels is Simon al ingetrokken in zijn nieuwe apotheek in Maassluis en via de kerk helpt hij mee met het organiseren van een plan om vluchtelingen naar Engeland te brengen met een logger van weduwe Vroombout ("Het woeden der gehele wereld"). Dit mislukt echter, de Duitsers nemen alle opvarenden gevangen en laten de logger zinken. Hierna komen er geuzenacties tegen de Duitsers, maar daar mag Simon niet aan meedoen, hij hoort niet thuis in het dorp en men houdt hem verantwoordelijk voor het mislukken van de vluchtelingenactie.
Op een dag ontmoet Simon tijdens het schaatsen een meisje dat hem is komen opzoeken voor een speciaal soort medicijn. Het medicijn is vrij duur en het kost veel tijd om het te maken. In ruil voor het medicijn gaat Hillegonda (zo heet het meisje) sokken stoppen voor Simon. Hij raakt helemaal verliefd en bezeten van het meisje. Een tijdje later ontmoet hij haar weer als ze met een jongeman naar de apotheek komt voor een hoeveelheid chloroform.
Een paar jaar later (na een aantal bomaanslagen, etc.) komt Hillegonda weer bij hem langs, en vraagt om een onderduikadres. Hij kent geen onderduikadressen en biedt haar aan in elk geval die nacht bij hem te blijven. Er gebeurt meer dan "alleen maar slapen". Als ze de volgende dag weer naar huis gaat, volgt Simon haar. Ze blijkt in Schiedam te wonen.

Het verhaal gaat nu 50 jaar verder, Simon is dan 80 jaar. Op een avond tijdens zijn dagelijkse wandeling wordt hij bedreigd, hij moet tienduizend gulden betalen, want anders wordt alles in de krant gepubliceerd. Hij vraagt zich af wat dat alles is en betaalt niet. Hij noteert het nummerbord van de motor van de chanteur.
Een paar dagen later begint de hel. In de krant staat dat hij verantwoordelijk is voor het mislukken van de tocht voor de vluchtelingen, hij wordt uitgemaakt als verrader. Nu gaat het snel, op televisie komen er steeds meer reportages die aan hem gewijd zijn en zijn hele leven wordt doorgespit. De gebeurtenis met Coenraad, de vrouwen in zijn leven, etc. Simon duikt onder bij Aäron Oberstein (ook bekend uit het woeden der gehele wereld). Alles wat over hem verteld wordt, wordt heel erg verdraait om hem zwart te maken. Na een tijdje wordt ook zijn scriptie gevonden die hij heeft geschreven toen hij afstudeerde voor filosofie, de scriptie ging over jodenhaat. Dit zou het bewijs zijn dat hij de boel inderdaad heeft verraden.
Dan gaat hij Hillegonda ontmoeten. Het kwam allemaal door haar, het was een misverstand wat haar kleinzoon verkeerd had begrepen en aan zijn vrienden had verteld.

Analyse
Spanning
Het boek bevat niet superveel kritische spanning. Vooral in de eerste twee delen van het boek (waarin de voorgeschiedenis van het verhaal verteld wordt) gebeurt niet zo heel erg veel. Pas in deel drie wordt het boek echt interessant, omdat dan het verraad begint en je heel erg gaat meeleven met de hoofdpersoon.

Tijd, plaats en ruimte
Het verhaal speelt vooral in Maassluis. Het begin van het boek speelt zich af in het Drentse dorpje Anloo en ook in Groningen (daar wordt Simon geboren). Dan speelt een deel van het boek zich af in Leiden, de plaats waar Simon zijn studie volgt aan de universiteit. Het grootste deel van het boek, dat deel waarin Simon apotheker is, speelt in Maassluis.
Het verhaal speelt in de periode van eind jaren '10 tot half jaren '90 (20e eeuw uiteraard)

Perspectief
Het verhaal is geschreven in de vorm van een auctoriale verteller. Dat blijkt uit de manier waarop sommige zinnen zijn geconstrueerd, je merkt dan dat de verteller al weet hoe het gaat aflopen. Kleinere delen van het boek zijn ook in een ik-perspectief geschreven.

Hoofdpersoon
De hoofdpersoon van het verhaal is Roemer Simon Minderhout. Hij is duidelijk een round character, omdat door het hele boek heen zijn hele leven beschreven wordt en hij op sommige aspecten duidelijk verandert. Na zijn studie is hij bijvoorbeeld een stuk verstandiger en volgens mij ook wel rustiger geworden. Op het moment dat hij voor het eerst Hillegonda heeft ontmoet, wordt hij veel dromiger.

Motieven en thema's
Ik denk dat het belangrijkste motief voor het boek is het laten zien wat een invloed één bepaalde gebeurtenis in een leven van iemand anders kan hebben en zeker wanneer dat door anderen steeds maar weer wordt aangehaald.
Een thema dat centraal staat in het boek is onder meer de Tweede Wereldoorlog. Een ander heel belangrijk thema is het "niet weten", het leven bestaat uit heel erg veel onzekerheden, dingen die men niet weet.

Verklaring van de titel
De titel is heel makkelijk te verklaren door in te zien dat Simon duidelijk als een nakomertje wordt gezien door zijn moeder.

Achtergrondinformatie
Biografie van de auteurdeze biografie is letterlijk hetzelfde als de biografie bij "het woeden der gehele wereld" en "de kroongetuige"

Maarten 't Hart wordt op 25 november 1944 in Maassluis geboren. Maarten groeit op in Maassluis en gaat in 1951 naar de Dr. Abraham Kuyperschool in Maassluis. In '62 haalt hij zijn diploma en gaat biologie studeren. Hij was liever Nederlands gaan studeren, maar werd niet toegelaten tot die opleiding. In 1968 haalt hij tenslotte zijn bul en gaat vervolgens tot eind '69 het leger in.
In 1971 schrijft hij zijn eerste boek, "Stenen voor een ransuil". In 1978 promoveert hij tot doctor in de natuurwetenschappen en wiskunde.
Maarten 't Hart heeft een aparte manier van schrijven, in bijna al zijn boeken komen bepaalde onderwerpen terug. Een aantal van die onderwerpen zijn het 'kleinburgerlijk gereformeerde milieu' en eenzaamheid. De vertelmanier is monotoon, hij schrijft bijna altijd op dezelfde manier. Hij vindt het leuk om te schrijven over de natuur (flora & fauna). Een aantal van de boeken die hij geschreven heeft zijn:

Stenen voor een ransuil(1971)
Ik had een wapenbroeder(1973)
Een uur tussen hond en wolf(1987)

Verwerkingsopdracht

In de tekstbeoordeling heb ik al een paar keer de pers aangehaald. Ik wil nu eens op een rijtje zetten wat de pers allemaal voor gevolgen kan hebben voor iemand die onschuldig is.
Ik denk persoonlijk dat een belangrijk motief voor het schrijven van dit boek is geweest, te kunnen laten zien wat voor invloeden de pers kan hebben op het leven van een onschuldig iemand.

Door een misverstand (en dat was het ook in dit verhaal) kan de pers er voor zorgen dat iedereen meteen gelooft dat alles waar is. Zeker als er dan nog "aanwijzingen" gevonden worden die op de redactie verdraaid kunnen worden en dan weer de verkeerde kant op wijzen. Ik heb expres het woord "aanwijzingen" tussen aanhalingstekens gezet, omdat het uiteraard geen echte aanwijzingen zijn. Het zijn details die door manipulatie aanwijzingen worden en de persoon waarover het gaat zwart maken. De reden waarom die gegevens gemanipuleerd worden, is gemakkelijk te vinden. Redacteuren vinden het natuurlijk nooit leuk als hun gepubliceerde artikelen onzin blijken te zijn. Een rectificatie plaatsen wordt vaak door de betrokkenen geëist, maar ik kan me gewoonweg niet voorstellen dat er ook maar één krant bestaat die uit zichzelf een artikel rectificeert.
Als een schrijver van zo een artikel dus de kans krijgt te bewijzen dat zijn artikel klopt, dan zal hij die kans volgens mij zeker aangrijpen. Vindt hij een bewijsstuk dat het door hem of haar beschrevene niet juist is en dat bewijsstuk is met een paar simpele woorden te manipuleren zodat er iets anders staat, dan zal de journalist dit volgens mij graag doen, al is het alleen maar om zijn eigen artikel veilig te stellen.
Het moge duidelijk zijn dat de lezers van de bron van deze manipulaties niets afweten, en dat zij zeer waarschijnlijk woord voor woord geloven wat er in deze artikelen staat. Dit zal zeker niet bij alle kranten zijn (zo kan ik me bijvoorbeeld voorstellen dat niet iedereen meer alles gelooft wat in "De Telegraaf" staat, omdat deze krant toch wel enigszins bekend staat af en toe goed te overdrijven) maar in de meeste gevallen zullen de kranten toch wel geloofd worden. Nadat iedereen over het verschijnsel heeft gelezen breken landelijk de discussies los. Veel mensen hebben hun eigen mening over de zaak en men praat erover. Op het werk, op een verjaardag of als er weer iets in de krant heeft gestaan. Deze discussies worden ook opgevangen door televisie en radio die deze discussies ook gaan voeren met de zogenaamde  "deskundigen". Deze deskundigen zullen, denk ik, best op de hoogte zijn van de manipulaties die op de redactie uitgevoerd zijn, maar zullen hier niet veel over praten. Hooguit een slimme verslaggever kan zo een deskundige voor het blok zetten en er een klein beetje uitkrijgen over deze manipulatie, maar het grootste deel zal toch verborgen blijven.
Omdat er weer meer aandacht aan wordt besteed, komen steeds meer mensen met de zaak in aanraking en steeds meer mensen zullen een mening vormen.
Nu komen ook de actiegroepen in actie die degene waar alles overgaat gaan bestoken met leuzen en andere irritante dingen, men gaat stalken. Zo raakt de onschuldige persoon in het nauw en wordt hij min of meer gedwongen tot onderduiken. Tot hij ook weer op zijn onderduikadres gevonden wordt

Dit lijkt misschien een spannend verhaal, maar zo is het eigenlijk in "De Nakomer" wel. Simon is een onschuldig iemand die er van verdacht wordt het vluchtelingen "transport" te hebben verraden aan de Duitsers. Iemand denkt een heel interessant verhaal opgevangen te hebben wat niet waar is en gaat hiermee naar de krant waar alles netjes "uitgezocht" wordt. De geringste aanwijzingen worden gepubliceerd, waarna alleen maar bewijzen worden aangevoerd, inmiddels ook door andere kranten en media.

Uit mijn verhaal blijkt duidelijk dat de pers een grote invloed kan hebben op het leven van mensen. Heeft iemand bij een grote krant het slecht met je voor, dan is het eigenlijk gewoon oppassen, want ze kunnen zo het hele land allerlei dingen over je laten geloven. Het lijkt allemaal wat overtrokken, dat is eigenlijk ook wel zo. Als er echt niets gebeurd is, kan men ook niet zomaar allerlei dingen gaan verzinnen, maar is er maar iets kleins slechts te vinden, dan is het volgens mij wel zo dat dat allemaal heel erg overtrokken kan worden.

Maarten 't Hart is naar mijn mening goed geslaagd in de opzet van het boek, zeker het laatste deel. Hierin blijkt heel duidelijk dat de pers een hele grote rol kan spelen in een mensenleven en het zet je goed aan het denken of de pers inderdaad wel zo neutraal is als het zou moeten zijn en als wordt beweerd dat het is.