1. Bibliografische gegevens
- Naam: Jan Wolkers
- Titel: De kus
- Jaar eerste druk: 1977
- Gelezen druk: 1980
- Plaats van de uitgever: Meulenhoff Amsterdam
- Aantal bladzijden: 396 bladzijden


2. Titelverklaring

Waarom is deze titel gekozen?
Deze titel is gekozen omdat de ik-persoon hele tijd in het boek flashbacks heeft van dit moment. In het boek legt hij steeds het verband naar die ene kus met Bob. Ook tijdens zijn reis denkt hij hier aan. Hij vraagt zich hierdoor ook af of hij homo is.

Keuze van de titel
Ik vind de dat de titel goed is gekozen, omdat erg veel dingen in het boek terug slaan op de kus tussen Bob en de ik-persoon. De inhoud van het boek wordt dus erg goed gedekt. Een andere titel is niet nodig voor dit boek, omdat het hele boek hier over gaat.


3. Inhoud
Bob en de ik-persoon gaan samen naar Indonesië. Hier zijn ze al eerder samen geweest. Ze hebben er veel herinneringen aan.

Als ze samen in het vliegtuig zitten denkt de ik-persoon aan de kus tussen hem en Bob. Die gaf hij aan Bob toen Bob vertrok naar Indonesië. Hier moest hij gaan vechten als militair. Voor de ik-persoon was het niet een normale kus. Hij heeft er nog vaak aan gedacht, maar nooit meer met Bob over gepraat. Lia, de zus van de ik-persoon had ook een relatie met Bob. Hier had de ik-persoon veel moeite mee. Toen Bob als militair naar Indonesië was, vertelde Lia aan hem dat ze zwanger was van Bob. Hij werd erg boos op Bob. Nadat Lia dit had verteld, belandde hij in bed met haar eigen bed, maar er gebeurde niets. Een aantal jaren later trouwt Lia met een Canadees. De eerste dagen in Indonesië gaan de ik-persoon en Bob veel achter de vrouwen aan en maken er een soort wedstrijd van. Tussen Bob en de ik-persoon wordt er weer veel teruggedacht aan de kus. Bob stort ineens helemaal in als ze een paar dagen aangekomen zijn op Java. De twee groeien steeds meer uit elkaar. Eerst worden ze in aparte gastgezinnen geplaatst, waar Bob weer met de vrouw van de man flirt. De dokter zegt dat ze naar huis moeten gaan, omdat het steeds slechter gaat met Bob.

Als ze in het vliegtuig terug zitten, droomt de ik-persoon dat ze samen voor altijd in de lucht zullen zweven.


4. Thema
Relatie is al een belangrijk thema in het boek. Vooral de relatie tussen Bob en de ik-persoon komt erg vaak terug in het boek. Ook de relatie tussen Lia en Bob en Lia en de ik-persoon. Bob weet niet dat hij Lia zwanger heeft gemaakt. Ook de relatie tussen Lia en de ik-persoon is wat apart, omdat Lia de zus is, maar op een gegeven moment belanden ze toch met elkaar in bed. De relatie tussen Bob en de ik-persoon en tussen vrouwen is ook een beetje apart, want ze zoeken samen altijd de vrouwen op en houden wedstrijdjes wie de meeste vrouwen kan krijgen.


5. Motieven
Het eerste motief is vriendschap. De vriendschap tussen Bob en de ik-persoon is toch een beetje apart. Ze zijn van de ene kant erg goede vrienden, maar van de andere kant hangt er ook een bepaalde spanning. Dit komt door de kus die de ik-persoon aan Bob gaf toen Bob naar Indonesië vertrok. Hierdoor komt het volgende motief ook meteen naar voren. Het volgende motief is seksuele geaardheid. De ik-persoon weet niet zeker of hij hetero of homo is. Dit geldt ook voor Bob. Deze twijfeling komt ook door die ene kus. Ook is seks in het boek een motief. Het komt er vaak in terug. Eerst tussen Lia en Bob. Later in het boek hebben Lia en de ik-persoon ook bijna seks, maar er gebeurd net niks tussen ze. Ook hebben Bob en de ik-persoon seks met Indonesische meisjes. Hier maken ze samen een competitie van. Ook heeft de ik-persoon seks met een travestiet. Door de competitie tussen Bob en de ik-persoon is er soms ook sprake van jaloezie (ook een motief). Ook is de kus een motief in het boek. het komt overal terug en de kus beïnvloedt ook de relatie tussen Bob en de ik-persoon.


6. Commentaar op thema
Het thema is: ‘relaties maken veel kapot’. Ik ben het deels een s en deels oneens met dit thema. Ik ben het ermee eens, omdat relaties vriendschappen helemaal kapot kunnen maken. Als de relatie vriendschap verandert in een echte relatie en als dit uit gaat, is het moeilijk om hierna nog vrienden te blijven. Van de andere kant ben ik het hier niet mee eens, omdat er ook veel mensen zijn die na een relatie nog gewoon vrienden kunnen blijven. Het ligt er vaak ook aan wat voor relatie de mensen met elkaar hebben.


7. Structuurelementen

- Perspectief
Er is sprake van een ik-vertelsituatie. Je ziet het door de ogen van de ik-persoon. Hierdoor wordt je meegesleept in het verhaal. Het boek is zo geschreven dat je goed mee kunt leven met de hoofdpersoon en dat je je goed in zijn gedachten kunt verplaatsen. Je weet precies hoe hij zich voelt en hoe hij over de andere personages in het boek denkt. De personages in het boek zijn ook erg leuk. Je kunt je door de schrijfstijl van Jan Wolkers goed in de personages verplaatsen en je begrijpt ook waarom ze bepaalde dingen doen. Ze zijn wel totaal niet mijn type en ik zou bepaalde dingen ook anders oplossen, maar dit maakt het voor mij juist weer interessant.
De ik-persoon is de verteller in het boek. Je kunt moeilijk drie voorbeelden uit het boek bedenken, omdat het hele boek in de ik-vertelsituatie is geschreven. Ik denk dat dit vertelperspectief erg spannend is. Je kunt je namelijk goed inleven in het personage. Ik voel me dus wel erg betrokken bij het verhaal. De ik-vertelsituatie heeft geen invloed op het thema.

- Spanning
De spanning in het boek is erg hoog. Je krijgt namelijk veel details over alles te weten in het boek. Ook blijft het tot einde spannend hoe de relatie tussen Bob en de ik-persoon gaat worden. Het blijft er in heel het boek over gaan hoe het tussen hun zit. Op het einde weet je eigenlijk ook nog niet veel, alleen dat de ik-persoon de droom heeft dat ze voor altijd bij elkaar zullen zijn. Ik ga het boek er niet anders door lezen, want je leeft gewoon met de ik-persoon mee. Je blijft als lezer wel benieuwd hoe het verhaal afloopt.

- Chronologie
Het boek wordt grotendeels in chronologische volgorde verteld. Er zit wel een flashback in als de ik-persoon terugblikt op de kus. Voor de rest lees je eigenlijk met de ik-persoon mee. Je maakt mee wat de ik-persoon ook mee maakt. Het heeft op mij niet veel effect als lezer. Je leest het boek wel gemakkelijker, omdat het chronologisch is verteld. Aan het begin van het boek weet je alleen even niet waar je bent, maar dit is alleen maar spannend. Je weet niet wat er aan de hand is. Dit ga je als lezer dus zelf uitzoeken in de loop van de eerste 30 bladzijden.


8. Informatie over de auteur
Jan Wolkers is geboren in Oegstgeest op 26 oktober 1925, en overleed in Westermient op 19 oktober 2007. Hij was een Nederlandse schrijver, beeldhouwer en schilder. Ook was hij dierenverzorger in een laboratorium van de Universiteit Leiden en hij schilderde landschappen. Hij nam les aan de schilderacademie in Leiden. Deze dingen hebben weinig met het boek te maken, en komen ook niet terug in het boek.

Jan Wolkers’ eerste boek verhalenbundel kwam uit in 1961 (Serpentina’s petticoat). In 1962 kwam zijn eerste roman ‘Kort Amerikaans’ uit. Na dat boek kwamen er regelmatig andere boeken uit. In 1969 kwam Turks fruit uit. Dit was een groot succes (het boek werd ook verfilmd). Kenmerken van zijn romans zijn dat je ziet dat hij van gereformeerde afkomst is. Ook is er in zijn boeken een grote openheid over seksualiteit. Jan Wolkers moest vaak zijn boeken aanpassen, omdat er vaak te veel vieze woorden in zijn boeken stonden. Boeken van Jan Wolkers hebben sterk autobiografische elementen. Vaak komt er in zijn boeken een afgunst tegenover (schoon)ouders in voor.

Andere thema’s die veel voorkomen in zijn werk, is de dood (dit zie je ook terug in zijn schilderijen). Dit komt omdat hij al vroeg in aanraking kwam met de dood (tijdens de Tweede Wereldoorlog). Dit zie je niet terug in zijn boek. Er is namelijk niet iemand in zijn omgeving die dood gaat in het boek ‘De kus’. Ook de afgunst tegenover (schoon)ouders komt in het boek niet terug.

In 2007 was Jan Wolkers de auteur van de tekst voor het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Twee maanden voordat het werd uitgezonden, overleed hij. Anders had hij de tekst mogen voordragen.

De boeken van Jan Wolkers werden en worden nog steeds erg veel gelezen. Vroeger werden ze veel gelezen omdat hij erg open was over vele dingen, zoals de dood en seks. Nu worden ze ook nog veel gelezen, omdat het erg mooie boeken zijn. Wolkers won ook een aantal prijzen, die hij, vaak uit protest, weigerde. Hij won in 1963 de literatuurprijs van de gemeente Amsterdam (die weigerde hij). Hij weigerde ook de Constantrijn Huygensprijs in 1982. In 1989 weigerde hij de P.C. Hooft-prijs. Er werd verwacht dat hij de Koninklijke onderscheiding ook zou weigeren, dus hebben ze deze niet gegeven. De enige prijs die hij aannam, was in 1991 de Busken Huetprijs.


9. Identificatie
Je ziet het door de ogen van de ik-persoon. Hierdoor wordt je meegesleept in het verhaal. Het boek is zo geschreven dat je goed mee kunt leven met de hoofdpersoon en dat je je goed in zijn gedachten kunt verplaatsen. Je weet precies hoe hij zich voelt en hoe hij over de andere personages in het boek denkt. De personages zijn ook erg leuk en ze zijn ook erg herkenbaar. Je kunt je door de schrijfstijl van Jan Wolkers goed in de personages verplaatsen en je begrijpt ook waarom ze bepaalde dingen doen. Ze zijn wel totaal niet mijn type en ik zou bepaalde dingen ook anders oplossen, maar dit maakt het voor mij juist weer interessant. Ik denk dat ik ook nog een beetje jong ben om me te kunnen identificeren met de personen. Ze zijn al een stuk volwassener en kijken dus anders tegen bepaalde dingen aan. Voor de rest zijn er niet echt dingen die mij en de hoofdpersoon allebei zijn overkomen. De gebeurtenissen in het verhaal hebben een wazige structuur. Het verhaal is op een aparte manier geordend. Zeker als je op het begin begint met lezen weet je niet precies waar je je in het verhaal bent. Als je ongeveer 50 bladzijden verder in het boek komt, weet je waar je staat en wat je nog kunt verwachten. De gebeurtenissen in het verhaal zijn boeiend, herkenbaar en geloofwaardig. Het eind is een beetje apart. Het is toch niet echt het einde van iets. De ik-persoon droomt namelijk dat ze voor altijd samen zijn, maar of dit zo blijft weet je natuurlijk niet. Het taalgebruik in het verhaal is erg simpel en goed te snappen. De stijl is ook erg simpel en daardoor lees je ook vrij gemakkelijk door het boek heen. Ik denk dat ik van de andere kant nog een beetje jong ben om me te kunnen identificeren met de personen.


10. Commentaar
Ik vind de ‘De Kus’ een redelijk leuk boek. Aan de ene kant is het erg voorspelbaar, maar soms kun je ook worden verrast door bepaalde dingen in het verhaal.

Ik vind het wel een origineel boek. Er wordt op een aparte manier verteld over twijfels in relaties. Van de andere kant is het erg langdradig. Alles wordt erg uitvoerig verteld tot in de details toe. Het is wel makkelijk te lezen, omdat het taalgebruik ook makkelijk is.

Ik zou het boek niet aanraden, omdat het erg langdradig is. Je wordt dus ook snel afgeleid als je het boek leest, omdat het te langdradig is.