De komst van de rustverstoorder door Inez van Dullemen

A Zakelijke gegevens Auteur: Inez van Dullemen
Titel: De komst van de rustverstoorder
Ondertitel: - Plaats van uitgave: De Bezige Bij, Amsterdam
Jaar van uitgave: 2004
Druk: 1e, Druk Hooiberg, Epe
Genre: Psychologische roman B Indeling Het boek De komst van de rustverstoorder is ingedeeld in 3 delen en 27 hoofdstukken. De hoofdstukken hebben geen naam, maar ze zijn genummerd. Het boek bevat 240 bladzijden. C Motto / opdracht Het boek heeft geen motto. Het heeft wel een opdracht: Voor Erik B.B. Tralispean.
D Samenvatting Olivier en zijn vrouw Olga vertrekken uit Nederland en gaan hun geluk in Ierland beproeven. Olivier is dichter, maar heeft niet veel succes. Hij en Olga kopen een landhuis (het Gele Huis) aan zee, met een klein strandje, een baai en veel weilanden en groen. Olivier fokt daar paarden. Dan raakt Olga zwanger. Het kindje wordt geboren, en hij wordt Jonas genoemd. Olga merkt al snel dat er iets niet goed is met haar zoontje: Jonas praat niet. Na lang twijfelen, gaat ze naar een specialist in Dublin. Ze krijgt te horen dat Jonas doof(stom) is. Olga en Olivier zijn allebei kapot van dit bericht. Beide verwerken ze deze gevoelens op hun eigen manier. Olga bekijkt de toekomst met andere ogen dan haar man. Hier begint de verwijdering tussen hen. Olga verhuist naar Nederland, en gaat bij haar moeder in Wassenaar wonen. Daar kan Jonas naar het doveninstituut Effatha gaan. Olga krijgt daar te horen dat het goed voor Jonas is als hij leert liplezen en praten. Ze vinden het daar beter om niet met gebarentaal te werken. Olga denkt dat haar zoon op het doveninstituut kan leren hoe hij later in de maatschappij een plek kan vinden. Olivier wil niet mee naar Nederland. Hij vindt het beter dat Jonas opgroeit in de vrije natuur, bij de baai in Ierland. Olivier is geen voorstander van de regels van ‘de wet’. Hij vraagt zich af, of een kind ook gewoon anders kan zijn. Olga reist dus met haar zoon naar Nederland. Ze trekt in bij haar moeder in Wassenaar. Olivier blijft alleen achter in het Gele Huis. Olga en Olivier zien elkaar steeds minder. Aan het begin komen Jonas en Olga in de zomer naar Ierland en in de winter gaat Olivier naar Wassenaar. Steeds minder wordt er heen er weer gereisd. De kloof tussen hen wordt groter. Ook krijgen ze allebei een andere “relatie”. Jonas wordt vaak gepest door kinderen uit de buurt, omdat hij anders is. Hij gedraagt zich op het doveninstituut als een onhandelbaar kind. Hij wil niet leren en luistert niet naar de leraren. Hij loopt vaak weg van huis of van het instituut. Olga probeert hem te begrijpen en in zijn wereld door te dringen. Maar kun je een kind begrijpen dat niet duidelijk kan maken wat hij voelt of bedoelt? Als Jonas weer is weggelopen komt hij een circus tegen: circus Cinsinelli. Hij snuft overal rond en glipt uiteindelijk de circustent in. Daar ziet hij jonge kinderen die bij het circus horen. Ze beginnen tegen hem te praten. Hij legt met gebaren uit dat hij doof is. Maar de kinderen gaan hem niet pesten, ze proberen met hem te communiceren door middel van gebaren, pen en papier. Jonas vindt deze aandacht geweldig. Als Jonas een jaar of dertien is, houdt zijn moeder het even niet meer uit met hem. Ze schrijft, na lange tijd, een brief aan Olivier om te vragen of Jonas een paar maanden in Ierland kan verblijven. Olivier stemt toe. Jonas en Olivier zijn heel erg vervreemd van elkaar door de lange tijd. Maar na een tijdje gaat de communicatie tussen hen beter. Olivier leert zijn zoon paardrijden. Hij ziet hem genieten van elke dag in de vrije natuur en met de dieren, waarmee hij goed kan communiceren. Na een paar maanden gaat Jonas weer terug naar Nederland. Als Jonas na een paar jaar op eigen benen kan staan gaat hij de wijde wereld in. Hij probeert zijn droom waar te maken. Werken in een circus, met clowns, acrobaten en dieren. Een wereld waar woorden niet nodig zijn. Hij houdt zijn ouders heel soms op de hoogte met korte briefjes. Na een paar jaar krijgen Olivier en Olga weer contact met elkaar. Olga besluit om naar Ierland te reizen. Daar gaat het weer bergopwaarts met hun relatie. Ze praten heel veel dingen bij met elkaar. Op een middag neemt Olivier zijn vrouw mee met de zeilboot naar een eilandje om daar te gaan picknicken. Daar vallen ze in slaap. Als ze wakker worden, ziet Olivier aan de lucht dat er noodweer op komst is, ook al is de lucht boven hen nog helemaal blauw. Hij besluit om snel te vertrekken, om voor het noodweer thuis te zijn. Maar de storm komt eerder dan hij had gedacht. De storm is te sterk voor zijn zeilboot. Deze zinkt. Hij kan Olga niet meer vinden onder water. Hij is haar kwijtgeraakt. Zijn zoon is zijn wijde geluidloze wereld in getrokken, zijn vrouw heeft hij verloren en Olivier blijft alleen achter. E Thema Het thema van het boek is doofheid: In het hele boek draait het eigenlijk om 1 ding: de doofheid Jonas. Voor zijn geboorte leidden Olga en Olivier een rustig leventje in het Gele huis bij hun baai in Ierland. Als Jonas wordt geboren, verandert alles. Olga en Olivier hebben allebei een andere manier hoe ze Jonas willen opvoeden. Olivier wil het leven houden hoe het is en wil Jonas naar een school sturen waar hij gebarentaal leert. Olga wil Olivier juist meenemen naar een doveninstituut in Wassenaar, Effatha, waar hij kan leren liplezen en spreken. Doordat Jonas doof is, gaan Olga en Olivier sterk van meningen verschillen. Olga gaat terug naar Nederland, Olivier blijft in Ierland. Hierdoor groeien ze uit elkaar. F Motieven Rust
Rust is een punt dat Olivier en Olga duidelijk heel belangrijk vinden. Ze verhuizen naar een heel rustige streek, omdat zij dat belangrijk vinden voor zichzelf en voor hun kind. Maar door de komst van het kind verdwijnt deze rust. Het Gele Huis
Het Gele Huis is het landhuis dat Olga en Olivier kopen aan de baai in Ierland. Vooral Olivier voelt zich op zijn gemak in dit huis en wil het niet verlaten. Olga vind haar kind belangrijker dan haar droomhuis en verhuist naar Nederland. Jonas voelt zich ook heerlijk in dit huis. Paarden
Olivier fokt deze dieren in de weilanden rondom zijn huis. Hij houdt erg veel van deze dieren. Als Jonas nog klein is, wil Olivier hem leren paardrijden, maar Olga is hier sterk op tegen. Als Jonas op dertienjarige leeftijd terug komt in Ierland, voelt hij zich sterk aangetrokken tot deze dieren. Hij leert toch paardrijden. Deze kunst kan hij natuurlijk goed gebruiken bij het circus waar hij naar toe vlucht. Wind

Olivier zegt aan het begin van het boek: “Als ons kindje geboren wordt, wil ik dat hij als eerst de wind hoort, die om ons huis woelt.” Het was ook de wind (de storm) die Olga doodde. Eenzaam
Als Olga en Jonas Olivier verlaten, blijft hij eenzaam achter. Het gebied waar hij woont is namelijk erg dunbevolkt. Na een lange onderbreking van hun huwelijk komt Olga terug. Maar al gauw slaat de eenzaamheid weer toe, als Olga sterft bij een storm. G Analyse Titelverklaring Met de komst van de rustverstoorder wordt de komst van Jonas bedoeld. Je moet deze titel absoluut niet letterlijk opvatten, want hoe kan een doof iemand die nooit praat een rustverstoorder zijn? Je moet de titel figuurlijk opvatten. Voordat Jonas was geboren, was het leven van Olga en Olivier heel rustig, alles ging zijn gangetje op de Ierse baai. Maar toen Jonas werd geboren, kwam er een enorme draai in hun leven. Ze groeide heel erg uit elkaar. Hun rust werd verstoord. Personages Olivier
Olivier is een rustige man die best goed tegen eenzaamheid kan. Hij is getrouwd met Olga, met wie hij een huis koopt in Ierland. Als hij een zoon krijgt waarvan blijkt dat hij doof is, weet hij niet goed hoe hij ermee om moet gaan. Hij wil, in tegenstelling tot Olga, dat alles bij het oude blijft. Olga
Olga is een zorgzame vrouw. Als blijkt dat haar zoon niet praat, gaat ze gelijk naar een specialist in Dublin. Als ze weet dat hij doof is, wil ze het beste voor hem. Ze verlaat haar droomhuis en trekt met Jonas in bij haar moeder in Wassenaar. Ze wil hem helpen zich voor te bereiden op een goede plek in de maatschappij. Daarom kiest ze voor de methode om hem liplezen en spreken te laten leren. Ze komt na een heel lange onderbreking van haar huwelijk met Olivier toch weer terug bij hem, maar het noodlot slaat toe en ze verdrinkt. Jonas
Jonas is een dove jongen die daardoor heel erg in zichzelf gekeerd is. Hij is moeilijk hanteerbaar op school, maar ook thuis als hij het niet naar zijn zin heeft. Hij wil niet leren om goed te communiceren via liplezen, maar is op zoek naar een wereld waarin communiceren niet via horen en praten gaat. Hij voelt zich niet fijn op het doveninstituut, maar wel in de vrije natuur. Als hij een keer weer is weggelopen, komt hij een circus tegen. Hij voelt zich daar ook helemaal op zijn gemak. Hij kan goed communiceren met de dieren en mensen die in het circus werken. Op een dag, als hij oud genoeg is om op eigen benen te staan, gaat hij weer op zoek naar het circus, om vervolgens niet meer terug te keren naar zijn ouders.
Perspectief Het verhaal is geschreven in de hijvorm. Er is sprake van een personaal perspectief. Je beleeft het verhaal door de drie personen die in het boek voorkomen: Olivier, Olga en Jonas. Een hoofdstuk is in de ikvorm geschreven: hoofdstuk 26. De ikpersoon in dit hoofdstuk is Olivier. Ruimte Het verhaal speelt zich af op twee plaatsen: in en rond het Gele Huis in Ierland en in Wassenaar. In Ierland wordt vooral de rust en het prachtige landschap beschreven. Daar leiden Olivier en Olga een rustig leven, waar ze kunnen genieten van de natuur. In Wassenaar worden eigenlijk alleen maar problemen beschreven. Olga ziet haar moeder achteruit gaan, vooral qua geheugen. Het gaat niet goed met Jonas op het doveninstituut Effatha. Hij doet niet wat de leraren van hem vragen, hij loopt vaak weg. Jonas heeft het eigenlijk helemaal niet naar zijn zin in Wassenaar. Als hij een paar maanden naar zijn vader in Ierland gaat, voelt hij zich wel heel erg op zijn gemak. Hij kan goed communiceren met de paarden en voelt zich fijn in de vrije natuur. Ook Olga voelt zich in Nederland nog altijd aangetrokken tot het Ierse landschap. Ze schrijft een brief naar Olivier om te vragen of ze langs mag komen. Daar vindt ze haar rust weer terug. Tijd De historische tijd is enkele decennia terug, toen in het dovenonderwijs de voorstanders van liplezen nog de toon aangaven. Het verhaal is chronologisch verteld. In het boek komen bijna geen flashbacks voor. H Beoordeling Praktische argumenten Ik vind het boek De komst van de rustverstoorder een goed boek. Het is goed leesbaar en heel interessant om te lezen. Het boek is absoluut niet langdradig, waardoor het leuk is om te lezen. Ik vind de schrijfstijl in dit boek erg goed.
Emotionele argumenten Ik had voor het lezen van dit boek nooit echt stilgestaan bij het idee hoe erg het kan zijn om een doof kind te krijgen. Er valt mee te leven, je hebt middelen als gebarentaal en liplezen, maar het kan ook helemaal fout gaan. Het kind kan niet goed communiceren met zijn ouders of anderen en raak helemaal in zichzelf. In het ergste geval, zoals bij dit verhaal, valt het gezin uit elkaar. Ik ging na het lezen van dit boek erg nadenken over doof zijn. Geen muziek, geen goede communicatie. Het lijkt mij echt heel erg. Het verhaal deed me dus best veel. Morele argumenten Het gedrag van Jonas vind ik wel begrijpelijk. Hij kan (en wil) niet goed communiceren met anderen. Hij wordt vaak gepest, omdat hij anders is. Daardoor loopt hij vaak weg van huis, om misschien plaatsen te vinden waar hij wel zichzelf kan zijn. Hij vindt het circus Cinsinelli, waar hij zich heel erg thuis voelt. Dat begrijp ik ook wel, het circus is een wereld waar woorden overbodig zijn. Het gedrag van Olivier begrijp ik gedeeltelijk. Als Olga naar Nederland wil om het beste te doen voor zijn zoon, kiest hij ervoor om in het Gele Huis te blijven. Argumenten met betrekking tot de werkelijkheid Het verhaal kan echt gebeurd zijn. Er worden heel vaak dove kinderen geboren in de wereld. Argumenten met betrekking tot de vorm Ik vind de opbouw wel goed, het leest lekker van het begin tot het eind. Het verhaal wordt chronologisch verteld, wat ik zelf wel prettig vind. Ik vind het boek ook interessant omdat je het verhaal vanuit drie personen meemaakt. De ene keer lees je de gedachten van de eenzame vader. Daarna volgen de verwarrende gedachten van de moeder, die wanhopig is omdat haar kind zo moeilijk te bereiken is. De andere keer lees zie je de wereld weer vanuit het dove kind, die de zin van het leven niet ziet zitten. Door deze vorm wordt het verhaal niet saai, maar blijft het interessant. Argumenten met betrekking tot de leerzaamheid In dit boek gebeurt er iets ergs: er wordt een doof kind geboren. Beide ouders gaan hier anders mee om, waardoor ze elkaar niet kunnen steunen. Ze gaan allebei apart om met de gebeurtenissen, in plaats van samen. Hierdoor heeft het kind eigenlijk ook geen steun aan zijn ouders. Je kunt van dit boek leren dat je samen sterk staat en dat je daar gebruik van moet maken.
I Informatie over de auteur Inez van Dullemen werd op 13 november 1925 geboren en groeide op in Amsterdam. Haar vader was procureur-generaal. Haar moeder, Jo de Wit, was bekend als schrijfster en verkeerde in de kringen van Bloem en Nijhoff. Kort na de oorlog ging Van Dullemen als au pair naar Engeland. In Essex kwam ze terecht bij een voormalig minnares van de beroemde D.H. Lawrence. Hier werd zij zich bewust van haar schrijverschap. Ze zegt: 'Daar kwam de ontmoeting met mezelf en van daaruit mijn eerste boek Ontmoeting met de andere, dat was een verrukkelijk gevoel.' Zij debuteerde in 1949 met Ontmoeting met de andere. De ontmoeting met de andere mens staat in al haar werk centraal, zoals later ook de confrontatie met andere landen en culturen. Dankzij een reisbeurs voor de novelle Het wiel (1950) verbleef Van Dullemen vervolgens een jaar in Spanje en Parijs. In de Franse hoofdstad leerde ze de theatermaker Erik Vos kennen, met wie ze in 1954 trouwde. In 1965 ging Van Dullemen met haar gezin voor twee jaar naar de Verenigde Staten. Voor de Volkskrant schreef ze reisbrieven over de Amerikaanse samenleving. Ze had de uitdrukkelijke opdracht geen gestileerde literaire verhalen te schrijven en die ervaring leidde ook in haar literaire werk tot meer soberheid. Tegelijkertijd begon ze zich voor haar romans nauwkeurig te documenteren. Een voorbeeld daarvan is de roman Luizenjournaal (1969), over de vlucht van de in de negentiende eeuw vervolgde Mormonen naar Saltlake City. In 1976 verscheen Vroeger is dood. Hierin herinnert ze zich de laatste jaren van haar ouders die bepaald werden door lichamelijke en verstandelijke aftakeling. Het boek gaat dus over de neergang en dood van haar ouders. Met dit boek brak Van Dullemen door naar een groter publiek. Zij ontving de Jan Campertprijs en enkele jaren later werd het boek door Ine Schenkkan verfilmd en bekroond met een Gouden Kalf. Vroeger is dood is, mede door de verfilming, het meest bekende boek van Inez van Dullemen. Over het boek zegt ze: 'Het is maar een fragment van hun werkelijke leven, veel heb ik niet beschreven. Het schrijven is een selectie- en componeerproces.' In de jaren tachtig maakte de schrijfster reizen door Kenya, Alaska, Mexico, India, Nepal en Japan. Over die reizen schreef ze brede reportages, die gebundeld werden in o.a.: Een zwarte hand op mijn borst (Kenya), Eeuwig dag eeuwig nacht (Alaska). In 1986 verscheen Het gevorkte beest. Haar toneelstuk over incest, Schrijf me in het zand, werd in meer dan veertien landen gespeeld en in Duitsland verfilmd. In 1989 ontving Van Dullemen voor haar hele oeuvre de Anna Bijnsprijs. In 2004 verscheen de roman De komst van de rustverstoorder. Inez van Dullemen: 'Schrijven is denk ik altijd een onderzoek, in mijn geval zowel op het horizontale vlak -het reizen- als in het verticale vlak: in je eigen psyche of die van iemand anders duiken.'