Bibliografische gegevens

Auteur: Boudewijn Büch
Titel: De kleine blonde dood
Plaats van uitgave: Amsterdam
Uitgeverij: De Arbeiderspers
Jaar van uitgave: 1985
Eerste druk: 1985
Veertiende druk: 1993
ISBN: 90-295-0436-6
Aantal bladzijden: 213
Verfilmd in 1993

Bespreking voor - en achterplat

Voorplat: De titel van het boek, de auteur, de uitgever, een vrouw met een hoed en een envelop
Achterplat: Korte samenvatting en enkele recensies

Het verhaal

In het boek zijn er twee verhaallijnen. De eerste gaat over de vader van Boudewijn en zijn jeugd in Wassenaar. De tweede gaat over zijn zoontje, Micky. Deze twee verhalen lopen door elkaar. In de eerste verhaallijn heeft de vader van Boudewijn, hij is een Joodse held uit de tweede wereldoorlog, een trauma overgehouden aan de oorlog en is enorm anti-Duits. Hij voelt zich schuldig omdat hij, als enige van een aantal kinderen, de oorlog heeft overleefd. Hij heeft zeer wisselende buien. Hij vernielt soms dingen in huis en slaat en schopt zijn kinderen dan. Na zo\'n woede uitbarsting probeert Boudewijns moeder hem steeds weer te kalmeren. Op een gegeven moment wordt Boudewijn er gek van en hij wordt heel stil en op zichzelf. Hij wordt gek verklaard en moet naar een inrichting in Brabant. Hij beleeft daar een vreselijke tijd en mag daar praktisch niets. Het ergste vindt hij nog dat hij daar niet mag lezen. Na bijna een jaar mag hij weer naar huis. Als hij weer thuis gekomen is, wordt hij heel erg ziek. Hij heeft buikvliesontsteking en raakt in coma. Wanneer hij bijkomt, krijgt hij van zijn vader veel mooie cadeaus. In dit deel blijkt dat ondanks zijn uitbarstingen Boudewijn erg naar zijn vader opkijkt en dat zijn vader veel van Boudewijn houdt. Een tijdje later scheiden zijn ouders. Vele jaren later bezoekt Boudewijn zijn vader die dan getrouwd is met een achtienjarige Deense vrouw, Astrid. Hij vertelt aan zijn vader dat een vrouw van hem in verwachting is, maar dat hij eigenlijk homo is. Ook vertelt hij dat hij hasj rookt en betrapt is door de politie. Hij wil hiermee wraak nemen op zijn slechte jeugd. Astrid wordt woedend en slaat hem. Een tijdje later krijgt hij bericht dat zijn vader zelfmoord heeft gepleegd. Twee weken later krijgt hij diens afscheidsbrief. Boudewijn typt de brief gedeeltelijk over en verscheurt en verbrandt de rest. Hij denkt: “nu kan ik gelukkig worden.” De tweede verhaallijn gaat over Boudewijns zoon Micky. Micky’s moeder (Mieke), die ooit een lerares was van Boudewijn, is meestal dronken. Daarom zorgt Boudewijn voor Micky. Boudewijn en Micky kunnen goed met elkaar opschieten. Ze beleven vele avonturen: in Artis, naar de oma van Boudewijn, op vakantie naar Italië. Op een keer gaat Boudewijn met wat vrienden naar Parijs. Hij laat Micky logeren bij Gerda, Miekes beste vriendin. Ondanks dat Boudewijn tegen Gerda heeft gezegd dat ze Micky absoluut niet aan Mieke mee mag geven, doet ze dat toch. Als Micky bij Mieke is, valt hij van de trap, waardoor een tumor in zijn hersenen knapt. Hij ligt in coma. Als Boudewijn uit Parijs terug komt gaat hij naar Mieke en scheldt haar de huid vol. Daarna gaat hij naar het ziekenhuis. Daar hoort hij dat het gezwel in zijn hoofd is geknapt en Micky klinisch dood is. Boudewijn staat voor een moeilijke beslissing, hij geeft uiteindelijk de dokter toestemming de behandeling te staken. Hij laat Micky cremeren om zichzelf te straffen, er mag geen spoor van Micky op aarde blijven bestaan. Hij is de enige op de crematie, dat wil hij zelf. Ze draaien het nummer van de Rolling Stones, “Out of Time”, dat was Micky\'s favoriete nummer. Zes maanden na zijn vader, was ook zijn zoon gestorven.

Motieven

De steeds terugkerende ruzies tussen Boudewijn en Mieke over Micky en Boudewijns relatie en Miekes drankprobleem.

Vader – zoon relatie
In het boek worden er twee vader – zoon relaties beschreven die tussen Boudewijn en zijn vader en die tussen Boudewijn en zijn zoon.

Dood
Het overlijden van vader Büch en zoontje Micky spelen een grote rol in het leven van Boudewijn.

Oorlogservaringen en trauma’s
Boudewijn heeft een trauma overgehouden aan de oorlog. Hij vernielt soms dingen in huis en slaat en schopt zijn kinderen dan.

Tijd

Heden en verleden lopen door elkaar heen. Het verhaal speelt zich af tussen de jaren `50 en `70. Tussen het begin en eind verloopt ongeveer 20 jaar. Het verhaal is absoluut niet chronologisch. Het hele verhaal bestaat uit flashbacks, die er zijn om te laten zien wat het verschil tussen de relatie van Micky met zijn vader en de relatie van Boudewijn met zijn vader is. Er zijn veel sprongen in de tijd, soms ga je 30 jaar terug, dan weer 5.

Structuur

Het boek bestaat uit negentien hoofdstukken. Deze hoofdstukken behandelen afwisselend het kind Boudewijn en de volwassen Boudewijn. De meeste gebeurtenissen staan op zichzelf: per hoofdstuk wordt er iets anders beschreven. De meeste gebeurtenissen hebben te maken met de vader van Boudewijn of Micky, de zoon van Boudewijn. Het verhaal heeft niet echt een inleiding, je zit meteen midden in het verhaal. De hoofdstukken staan los van elkaar, er is dus niet echt een strakke verhaallijn. In het begin van het boek staat een bladzijde met citaten van verschillende schrijvers, zangers.

Personages

Vader van Boudewijn (Rainer): Hij is ongeveer 45 jaar (in het begin) en heeft een oorlogstrauma: hij is uit Duitsland gevlucht naar Nederland en heeft tegen zijn vaderland gevochten. Daardoor heeft hij een onvoorspelbaar karakter. Soms kan hij opeens heel erg kwaad worden. Hij voelt zich schuldig, omdat zijn broers en zussen niet meer leven. Hij tiranniseert zijn gezin en mensen uit zijn directe omgeving. Zijn militaristische gedrag leidt tot een scheiding van zijn vrouw. Hij hertrouwt enkele malen, maar uiteindelijk pleegt hij toch zelfmoord. Rainer is Joods van Duitse afkomst, hij heeft donker haar en zwarte ogen. Hij gedraagt zich soms heel vreemd en kan opeens heel onverwachts uit de hoek komen. In de loop van het verhaal wordt het trauma niet minder.

Micky: Is 5 jaar als hij dood gaat door een gezwel in zijn hoofd dat geknapt is. Hij heeft een aardig karakter, en stelt vaak slimme vragen, die Boudewijn soms niet kan beantwoorden. Hij heeft blond haar en een normaal postuur. Hij woont bij Boudewijn en heeft een moeder die altijd dronken is. Zijn karakter verandert niet in het verhaal. Micky mag veel van zijn vader en wordt niet streng opgevoed. Hij heeft een grote invloed op zijn vader. Eerst wilde Boudewijn geen kind, toen Micky geboren was, hield hij veel van hem

Boudewijn: Aan het eind is Boudewijn ongeveer 27 jaar. Hij hield/houdt van zijn vader, al sloeg zijn vader hem vaak. Toen hij jong was gedroeg hij zich beleefd en rustig. Dat moest wel omdat zijn vader zo agressief was. Toen hij ouder werd, werd hij brutaler en tegen \"vreemden\" een beetje onverschillig. Dat kwam ook door zijn opvoeding. Hij heeft steeds meerdere \"relaties\" tegelijk met mannen en vrouwen. In de loop van het verhaal wordt zijn leven wel wat rustiger, omdat hij veel met Micky doet. Hij heeft wel veel invloed op zijn vriendin. Doordat Boudewijn steeds zegt dat hij homoseksueel is, gaat Mieke aan de drank en wil ze Micky haast nooit meer zien. Hij vindt zelf dat je meerdere relaties tegelijk kunt hebben.

Mieke: Ze is de vriendin – vroegere lerares Engels – van Boudewijn en de moeder van Micky. Ze is 14 jaar ouder dan Boudewijn. Ze vindt dat zij en Boudewijn moeten trouwen, ondanks zijn homoseksualiteit. Ze drinkt enorm veel en is in het boek ook altijd dronken
Ze kan er niet tegen dat hij buiten haar nog een vrouw en man heeft. Ze krijgt daar veel problemen mee, en maakt steeds meer ruzie met Boudewijn.

De moeder van Boudewijn: Ze is zelf eigenlijk ook een beetje bang voor haar man die een oorlogstrauma heeft. Ze probeert steeds de zaak te sussen. Ze moet de kinderen veel verbieden omdat vader anders kwaad wordt. Ze heeft niet echt een leuk leven. De kinderen houden wel veel van hun moeder.

Fleurette: Zij is de minnares van Boudewijn. Heeft zelf één dochter. Fleurette en Boudewijn gaan nog een tijdje samenwonen maar op een avond zal Fleurette Bouwdewijn verlaten, omdat ze haar niet kan aanpassen aan de manier van leven bij Bouwdewijn.

Vertelperspectief

Het verhaal wordt geschreven alsof Boudewijn het je vertelt. Toch wordt er niet zoveel ingegaan op de gevoelens van Boudewijn. Het verhaal is geschreven in de ik-persoon. Het is een handelende ik-verteller.

Plaats en ruimte

Het verhaal speelt zich af in Nederland. In het huis waar Boudewijn met zijn broers en ouders woonde in Wassenaar aan zee en daarna in de stad Amsterdam waar hij met Micky woont. Belangrijk is het ouderlijke huis van Boudewijn en het huis waar hij met Micky woont, omdat daar veel gebeurd is. Het verhaal speelt zich ook een gegeven moment af in de inrichting in Brabant waar Boudewijn een tijdje moet verblijven. Ook is een belangrijke plaats het ziekenhuis want daar wordt een moeilijke en moedige keuze gemaakt, namelijk het stopzetten van de machines die Micky in leven houden.

Stijl

Er worden veel dialogen gebruikt, met name tussen Boudewijn en zijn vader en tussen Boudewijn en Micky. De gebeurtenissen worden gedetailleerd beschreven, waardoor de lezer zich een goed beeld kan vormen. Er is geen moeilijke woordkeuze, het verhaal is vlot verteld niet te stijf en niet te zakelijk. De kenmerken van zijn boeken zijn: een makkelijk leesbare stijl, een overzichtelijk bouw en er is een sterke samenhang tussen zijn verschillende boeken.

Genre

Psychologische roman Eigen mening

Ik vond het een erg mooi boek, dat goed verteld werd. Het verhaal is heel aangrijpend, maar wordt toch niet droevig verteld. Situaties worden duidelijk beschreven, waardoor ik me goed kon inbeelden hoe de schrijver het in gedachten had. Op het einde van het boek begon je eindelijk te begrijpen waarom Boudewijns vader het allemaal had gedaan. Het boek was gemakkelijk te begrijpen en las zeer vlot.

Varia

Boudewijn Maria Ignatius Büch
Boudewijn Maria Ignatius Büch wordt op 14 december 1948 geboren in geboren in Den Haag en groeit met zijn ouders en vijf broers op in Wassenaar. Op elfjarige leeftijd wordt de onhandelbare Boudewijn naar een psychiatrische inrichting in Brabant gestuurd. Hij ondervindt veel problemen van het slechte huwelijk van zijn ouders. Zijn vader heeft grote trauma’s overgehouden aan de oorlog. Als hij in 1960 weer thuiskomt, zijn zij gescheiden. Vader Büch pleegt na enkele mislukte pogingen uiteindelijk zelfmoord. Na een onafgeronde gymnasiumopleiding studeert Boudewijn Duitse en Nederlandse Letteren in Leiden. Hij schrijft poëzie, romans, reisverslagen en essays. In 1976 debuteert hij met de gedichtenbundel Nogal droevige liedjes voor de kleine Gijs. Zijn prozadebuut maakt hij in 1981 met De blauwe salon. Hij krijgt landelijke bekendheid met zijn reisverslagen. Daarnaast is hij een bekend criticus, schrijft hij columns en presenteert hij zijn eigen televisieprogramma. Bekende motieven in zijn werk zijn de vroege dood van zijn zoontje, homoseksualiteit en psychiatrie. Ook is hij een grote fan van Mick Jagger. Zijn werk De kleine blonde dood (1985) wordt in 1993 succesvol verfilmd, met Antonie Kamerling in de hoofdrol. Ander werk van Büch is onder andere Dood kind (1982), Literaire omreizen: een idioticon (1983), Weerzien, een verhaal (1984), Blauw: een reisverhaal (1987), Brieven aan Mick Jagger (1988, in 1998 uitgegeven onder de titel Voorgoed verliefd) en De hel (1994).