Een korte samenvatting van het verhaal.
De gelukkige klas gaat niet, zoals de titel mogelijk suggereert, enkel over een klas. Het gaat vooral over de leraar van de vierde klas van een lagere school. Deze leraar is beter bekend als: Meester Staal. Zoals gezegd werkt hij op een lagere school. Dit is echter niet een zeer chique school. Het is een school waar vooral arme kinderen zitten. Hij wil wel nog omhoog klimmen. Om dit te kunnen doet hij een cursus Frans. Nou, het is niet een cursus zoals dat tegenwoordig bestaat, maar daar komt het wel op neer. Hij doet dit dus om een wat beter salaris te krijgen, maar ook om zijn vrouw een beetje tevreden te stellen. Zijn vrouw, Mevrouw Staal genaamd, vind de school waar hij nu op werkt niet echt fantastisch en vind dat hij wat meer met zijn leven moet doen. De sfeer in het huis is niet altijd gezellig. Maar soms, op de avonden dat hij eigenlijk had moeten leren, schrijft hij in zijn dagboek. Een gewoonte die hij na een hele tijd weer oppakt en hij gaat hier uiteindelijk een jaar of twee mee door.
Staal begint met het schrijven van zijn dagboek als leraar van de vierde klas. Het begint al met een paar belangrijke gebeurtenissen, het klassenschrift en het register werden ingevoerd. Het klassenschrift is een schrift, wat een verrassing, waarin alle leerlingen van de klas in moeten werken. Een echt schrift en dus geen lei waar normaal op gewerkt wordt. Er ontstonden wat situaties rondom dit schrift. Hierbij werd het geduld van Meerster Staal behoorlijk getest en soms ook zijn improvisatie vermogen. De leerlingen hebben een duidelijke mening over dit schrift en dat laten ze merken ook. Het gaat van gewoon zeggen dat het een rotschrift is naar het gewoonweg weigeren van het erin werken. En dan is er het register. In het register wordt opgeschreven welke lessen er behandeld worden in de klas. Dit wordt om de zoveel tijd nagekeken door een inspecteur. Dit register word niet altijd eerlijk ingevuld. Meester Staal is zelf niet zo goed in natuurkunde, althans hij vindt het niet fijn om die les te geven. Om niet te laten blijken dat hij minder natuurkunde geeft dan verwacht schrijft hij enkele keren op dat hij natuurkunde heeft gegeven, maar hij heeft die keren eigenlijk de klas laten lezen of aardrijkskunde gegeven. Ook was er een moment waarop het schrift gecontroleerd werd en Meester Staal tot zijn schrik zich herinnerde in de kerstvakantie ook dingen opgeschreven te hebben. Toch kwam hij er op miraculeuze wijze onderuit en was de inspecteur juist zeer content.
Verder stond er in het dagboek, want daar gaat het allemaal over, veel over leerlingen uit zijn klas. Over sommigen word gewoon vluchtig gepraat maar over sommigen praat hij was uitgebreider en vertelt hij over de veranderingen en de groei die hij bij ze ziet. In het algemeen is het een vrolijke en gezellige klas.
En dan komt het vijfde jaar. Hierin worden er wat minder nieuwe dingen geïntroduceerd. De hoogtepunten zijn vooral de verjaardag van Meester Staal in Artis, het moment waarop het bibliotheekbedrog aanbod kwam, de afwezigheid van Louis en plotselinge overlijden van Staal. Het bibliotheekbedrog hield in dat er in de klas onderling boeken geruild werden, iets dat zeker niet toegestaan was. De afwezigheid van Louis was omdat hij was ‘opgegeven’. Hij was verlamd en niet meer in staat de lessen bij te wonen. Maar het mooiste van het vijfde jaar en het moment waarop het werkelijk een gelukkige klas leek was tijdens de verjaardag van Staal in Artis. Het werd een hele leuke dag.
Hij stopte met schrijven en het volgende dat we te weten komen is, is dat hij plotseling is overleden. Dit wordt duidelijk door een brief van Koning, een oud collega van hem.
Dan heeft hij in ieder geval zijn gelukkige klas een keertje meegemaakt.

Vertelwijze
Dit verhaal heeft vrij duidelijk een ik-vertelsituatie. Het verhaal wordt vanuit het oogpunt van een ‘ik’ verteld. Deze ‘ik’ is in dit geval Meester Staal. Het is een dagboek dus je krijgt van dag tot dag te weten wat er is gebeurd, maar dan enkel wat Meester Staal mee heeft gemaakt.

Perspectief
Alles dat je ziet, zie je door de ogen van Meester Staal. Zoals al gezegd bij de vertelwijze is het een dagboek. Dit zorgt ervoor dat je alles met een paar dagen te gelijk ziet. En omdat het door één persoon geschreven wordt zie je alleen zijn deel van het verhaal. Maar hetgeen dat er verteld word is wel erg uitgebreid en gedetailleerd. Hij vertelt veel over hoe hij zich voelde op bepaalde moment. Daarentegen krijg je weinig te horen over leerlingen. Dat is natuurlijk enkel zoals hij ze ziet. Maar niet alles word vanuit zijn perspectief bekeken. Aan het eind van het boek zijn er de twee brieven waarbij gekeken wordt vanuit het perspectief van Koning en van Kraak.

Motieven
Het Klassenschrift: Ook wel ‘wandelcahier’ en ‘polonaiseschrift’ genoemd. Dit is een vrij duidelijke, aangezien het veel, en vooral in het eerste deel van het boek, hierover gaat. Een tijdje draaien de beschreven dagen ook enkel om dit schrift. Het klassenschrift is, zoals ik al zei in de samenvatting, is een schrift waarin leerlingen lesjes moeten maken. Dit kunnen lesjes rekenen zijn, maar ook bijvoorbeeld een lesje schoonschrijven. Maar niet iedereen is gelukkig met dit schrift, zelfs Meester Staal niet. De leerlingen vonden het niet eerlijk dat er ook in het schrift gewerkt moest worden. Dit omdat het veel meer tijd kost en ze het makkelijker vinden om te werken op een lei in plaats van met een pen en inkt.

Het Klassenregister: Wat minder nadrukkelijk aanwezig, maar toch van belang. In het klassenregister wordt bijgehouden welke lessen er gegeven zijn en wat er tijdens die lessen behandeld is. Dit wordt echter niet serieus gedaan, of door sommigen helemaal niet. Het noteren van de lessen ziet er veelal hetzelfde uit. De eerste les is wordt er opgeschreven: Introductie Onderwerp. En dan bij de volgende les: Uitleg Onderwerp. De les daarna komt er te staan: Voortzetting Onderwerp. Dit gaat zo een tijdje door totdat het toch wel erg lang heeft geduurd om bij het volgende onderwerp te komen en dan begint alles weer opnieuw met een nieuw onderwerp. Zoals ik ook al had verteld in de samenvatting, is Meester Staal niet altijd eerlijk bezig geweest met het invullen. Onder andere door dingen in te vullen die helemaal niet behandeld zijn, of gewoon van te voren de dagen invullen.

Beslissingen: Beslissingen en eigenlijk ook keuzes maken. Meester Staal heeft meerdere moeilijke keuzes die hij moet maken. De momenten waarop hij keuzes moet maken dienen zich soms plotseling aan, maar worden soms ook al lang van te voren voorspeld. Voorbeelden van die plotselinge momenten zijn als hij moet beslissen hoe hij moet reageren op zijn klas. Om ze bijvoorbeeld stil te krijgen. Dan vraagt hij zich af hoe het dan de volgende keer moet en wat hij dán moet doen om ze stil te krijgen. Of wanneer een leerling vraagt of hij na schooltijd door mag werken, want als hij dat mag dan mag de rest van de klas het ook. Een keuze die Meester Staal al langer aan had kunnen zien komen was de keuze of hij, nadat hij zijn ‘akte Frans’ had gehaald, nog steeds les zou blijven geven op de lagere school, of naar een beter betaalde baan zou gaan.

Lesgeven: Dit komt natuurlijk continu terug. Meester Staal is een leraar en houdt van zijn beroep. Hij maakt de lessen leuk, maar ze blijven toch serieus. De lessen die hij geeft activeren de leerlingen en zorgen ervoor dat ze ook actief meedoen. Hij vindt het fijn als er eens een grapje wordt gemaakt maar hij gebruikt het wel om serieus met zijn les verder te kunnen gaan. Verder krijgt hij zelf ook ‘les’, omdat hij voor zijn Frans leert en hij wordt soms ook wel eens de les gelezen door de inspecteur, maar dat doet er niet toe.

(Op)Groeien: Het groeien en opgroeien is ook een behoorlijk belangrijk punt uit het verhaal. De leerlingen groeien natuurlijk in de twee jaren die beschreven worden. Van deze leerlingen word van twee echt duidelijk vertelt dat, en hoe, ze gegroeid zijn. Hij ziet duidelijk dat ze meer volwassen worden en zelf groeit hij ook in zijn vak en wordt hij een steeds betere leraar.

Thema
Het thema is school. En de situatie rondom de klas die Meester Staal lesgeeft. Dit thema komt elke dag terug aangezien Meester Staal het dagboek schrijft, en hij overdag op school lesgeeft.

De idee
De idee van dit boek is dat als leraar en leerling goed met elkaar omgaan, ze best wel een goede relatie kunnen hebben en dat een klas zeker ook gelukkig kan zijn.

Tijd en Ruimte
Het boek begint in september en eindigt in februari. Maar dat is niet meteen het jaar erna. Er is ongeveer anderhalf jaar gepasseerd in de tussentijd. Het verhaal wordt verteld in chronologische volgorde. De ruimte waar het verhaal zich afspeelt is voor het grootste gedeelte de school en dan vooral het klaslokaal. Dit is belangrijk voor het verhaal aangezien het over een gelukkige klas gaat. Ook komt het voor dat het zich in het huis van Meester Staal afspeelt, als hij zijn dagboek schrijft.

Personages
Meester Staal: De hoofdpersoon van dit verhaal, dus natuurlijk een round character en degene door wiens ogen we dit verhaal ‘zien’. Hij is leraar van een vierde, en later vijfde klas op de lagere school. Hij is een leraar die leeft voor zijn werkt en leeft om leerlingen dingen te leren en ze zelfs een beetje op te voeden. Hij blijft lesgeven op die school, zelfs nadat hij zijn akte Frans had gehaald en zijn vrouw hem aandrong om naar een andere school te gaan. Aan elk leven komt een eind en dus ook aan dit leven, aan het einde van het boek wordt duidelijk,door middel van een brief, dat Meester Staal is overleden aan, waarschijnlijk, een longontsteking.

Fok Goosens: Fok is een leerling van Meester Staal en een flat character aangezien je niet heel veel over zijn gevoelens en dergelijke te weten komt. Wel is hij een, bijna, perfecte leerling in de ogen van Meester Staal. Hij helpt Meester Staal en is goed in bijna alle vakken. Bijna, want in hardop lezen is hij niet goed. Hij begrijpt de tekst zeker wel, maar het hardop lezen in de klas lukt hem gewoon niet. Meester Staal en hij hebben een goede relatie en ze begrijpen elkaar goed.

Meester Kraak: Een collega van Meester Staal. Ook hij is een flat character. Hij geeft de vijfde en later de zesde klas les. Hij is honderd procent tegen klassenschrift en het klassenregister en weigert dus gewoon het invullen ervan. Verder is hij redelijk vriendelijk tegen Meester Staal, maar hebben ze wel wat mening verschillen.

Louis van Rijn: Nog een leerling van Meester Staal en ook een flat character. Een klein ventje met een bochel, waarmee Meester Staal soms toch wel medelijden heeft. Hij is echter niet dom en hij begrijpt soms dingen waar de rest van de klas moeite mee heeft. Toch is zijn leven niet allemaal pais en vree. Hij is lange tijd afwezig en dat is niet zomaar. Hij is verlamd en hij heeft niet lang meer te leven. Dit kreeg Meester Staal toen hij bij hem op bezoek ging.

Spanning
Ik vond het boek zelf niet spannend, maar ik herkende toch wat moment die wat spanning zouden moeten veroorzaken. Zoals de afwezigheid van Louis en het niet weten wat er met hem aan de hand is. En ook op het moment dat de inspecteur langs kwam en Meester Staal zich herinnerde dat hij vooruit had gewerkt in zijn klassenregister. Zo zijn er nog kleine dingen die voor spanning moeten zorgen, maar dat heeft bij mij niet echt gewerkt.

Eigen Mening
En dat brengt mij bij mijn eigen mening, iets dat al een beetje doorschemerde bij het gedeelte spanning, maar er nu toch echt uit kan komen.
Ik zal gewoon het lijstje afwerken en daarom begin ik dus met mijn emotieve argumenten. Om het heel plat te zeggen, ik voelde niet echt emoties bij dit verhaal. Het maakte me niet boos, verdrietig, vrolijk of iets dergelijks. Het maakte me hoogstens verveeld. Dit omdat het verhaal me gewoon niet echt aansprak en ik de draad wel eens kwijt raakte. Verder heb ik ook niet echt meeslepende emoties kunnen vinden in het boek. Het gebeurde wel eens dat Meester Staal boos was of een beetje besluiteloos. Hoewel het duidelijk beschreven werd hoe hij zich voelde, nogal logisch het is zijn dagboek, kreeg voelde ik geen sympathie.
Dan komen de esthetische argumenten. Ondanks alles moet ik toch wel zeggen dat het een behoorlijk origineel boek is. Ik heb echter nog nooit eerder een boek zoals dit, een volwassenen roman, gelezen dus het kan ook gewoon daaraan liggen. Het is soms wel een beetje onduidelijk door het wat verouderde taalgebruik in het boek, wat ervoor zorgde dat ik een paar keer terug moest bladeren, maar in het algemeen was het wel te volgen.
De morele argumenten begrijp ik niet echt. Ik had opgeschreven dat dit het standpunt van de schrijver inhoudt. Ik denk zelf dat de schrijver een beetje duidelijk wil maken dat het leven van een leraar niet altijd over rozen gaat, maar dat er, met een beetje inspanning en inzet, toch een goede relatie kan ontstaan tussen de leraar en leerling en er een gelukkige klas kan ontstaan.
Het volgende punt in het lijstje: De realistische argumenten. Dit verhaal is natuurlijk erg realistisch en kan rechtstreeks uit een leven geplukt zijn. Alleen wel een jaar of 60 terug. Het zou echt een dagboek kunnen zijn van een leraar met de dilemma’s die hij tegenkomt tijdens het lesgeven. De gebeurtenissen die langskomen zijn soms misschien wat vergezocht, maar het is toch mogelijk dat het gebeurt. Het is alleen niet echt iets dat nu nog werkelijk gebeurt, het zou kunnen, maar de tijden zijn intussen wel veranderd. We schrijven natuurlijk niet meer op een lei. Ik zou we op zich wel kunnen verplaatsen in de leraar of in een van de leerlingen, omdat je wel een beetje te weten krijgt hoe het er in die tijd aan toe ging en omdat ik zelf ook wel weet hoe het toen ongeveer was.
Structurele argumenten, een makkelijke. Niet alleen omdat er al verteld is wat voor structuur het verhaal heeft, maar ook omdat het gewoon overduidelijk is. Dit boek heeft een dagboekstructuur en het verhaal word per dag verteld. Deze dagen zijn niet altijd na elkaar, er zitten wel eens wat dagen tussen. Het boek is goed opgebouwd en er zit een duidelijke verhaallijn in. Ook is het chronologisch ingedeeld wat het nog extra duidelijk maakt.
En dan tenslotte de intentionele argumenten. Deze is ook een beetje ingewikkeld, omdat het zo overeenkomt met de morele argumenten. Ik denk dat de auteur ons wil laten zien dat een klas wel gelukkig kan zijn en dat er niet altijd strijd tussen leraar en leerling hoeft te zijn.