De droom van de leeuw door Arthur Japin

Titel: De droom van de leeuw, Roman
Auteur: Arthur Japin
Uitgave: Uitgeverij De Arbeiderspers · Amsterdam · Antwerpen, eerste druk
Eerste druk: Februari 2002

Auteur:

Arthur Japin werd in 1956 te Haarlem geboren. Hij heeft daar het gymnasium gedaan. In 1975 zat hij op de Webber-Douglas Academy of Dramatic Arts en van 1976 tot 1978 studeerde hij Nederlandse Taal en Letterkunde aan de UvA. Daarna heeft hij nog de Theaterschool van Amsterdam gevolgd waar hij in 1981 zijn diploma behaalde.
De droom van Leeuw is sterk autobiografisch. Het kerngegeven is de romance van Arthur Japin met Rosita Steenbeek waarmee hij in 1986 naar Rome trok. Beide hoopte dat ze daar de aandacht van Federico Fellini zouden trekken.

Titel:

De droom van de leeuw komt terug in een reclamespotje dat Snaporaz regisseert.
De man in de commercial roept een vrouw achterna ‘Signora Vandemberg!’. De vrouw hoort hem eerst niet, maar na een tijdje draait zij zich om en begint Nederlands tegen hem te praten. Hij kan dit niet verstaan en na een tijdje roept hij in wanhoop uit ‘kan iemand dit even voor mij vertalen?’ en dan komt er een leeuw tevoorschijn die zijn kop op de schoot van de man legt en grote zwarte tranen huilt waar het hart van breekt.
Dit duurt nog geen anderhalve minuut, waarna de spot eindigt zoals Snaporaz al zijn reclame spots had willen laten eindigen: de man wordt wakker uit zijn nachtmerrie en valt uit bed. Zijn vrouw bijt hem toe dat hij beter zou hebben geslapen als hij naar haar had geluisterd en zijn geld naar de bank van het Vaticaan had gebracht.
Het reclame spotje wordt pas uitgezonden wanneer Snaporaz ziek is. Er staan grote advertentiecampagnes in alle kranten aan de uitzending van dit spotje vooraf om de mensen op De laatste droom van Snaporaz attent te maken.
Het gaat erom dat in deze droom, de laatste droom van Snaporaz, een leeuw tevoorschijn komt en dat de hoofdrolspelers Snaporaz en Vandemberg, dit is de achternaam van Gala, zijn. Omdat dit boek vanuit het perspectief van Snaporaz is geschreven is het zijn droom.
Ook is het zo dat er in De droom van de Leeuw veel aandacht wordt besteed aan dromen en fantasie. Zo schrijft Snaporaz: Mijn leven bestaat uit het najagen van dromen. Het laatste wat ik wil is ze inhalen.
Vandaar dat de commercial pas uitkomt wanneer Snaporaz ongeneeslijk ziek is, anders zou hij zijn dromen inhalen.

Motto:

Signora Vandemberg! Zij was de allermooiste vrouw van de wereld, een Hollandse...
Uit: Il sogno del leone in cantina, Federico Fellini’s allerlaatste meters film.
De droom van de leeuw gaat over het leven van Federico Fellini alleen heet deze in het boek Snaporaz. Dus het motto laat duidelijk het verband tussen deze twee zien en gaat het over de liefdesaffaire die Snaporaz en Gala Vandemberg hadden.

Structuur:

De droom van de Leeuw wordt door Snaporaz verteld. Hij filosofeert aan het eind van zijn leven, zwevend tussen leven en dood, over het bestaan, over beelden en verbeelding en over zijn laatste grote liefde. Het is dus een grote flash-back, die chronolochisch wordt verteld.
Het boek is opgedeeld in vijf delen. Deel een ‘Het bal van de etalagepoppen’ begint met een stuk geschreven vanuit de verteller. Hij maakt duidelijk waar hij is, maar omdat je op dit moment nog niet weet wie de verteller is, is alles wat onduidelijk. Na deze korte inhoud komt het verhaal aan bij Gala als klein meisje in Nederland. Het verhaal over Gala wordt onderbroken met gedachtes van Snaporaz en onderverdeeld in twee hoofdstukken. Bij elk hoofdstuk staat als titel het jaartal wanneer het zich afspeelt. Het begint bij 1966, gevolgd door 1976.
Het tweede deel ‘nieuwe armen’ is verdeeld in 4 genummerde hoofdstukken en ook weer onderbroken door gedachtes van Snaporaz.
Deel drie ‘Nüftes, Tüftes en Grüftes wordt ingeleid door een terugblik van Snaporaz, zijn eerste herinnering. Daarnaast is het opgedeeld uit 3 hoofdstukken die, net als in deel, twee genummerd zijn. Het verhaal wordt soms kort onderbroken door gedachtes van Snaporaz.
Tussen deel drie en vier zit ‘Snaporaz’ theorie van de vooruitgang’, die uit drie delen bestaat:
1) God beperkt de mens
2) De mens beperkt God
3) De mens beperkt zichzelf.
‘Romeins beleg’, deel vier bestaat uit 8 hoofdstukken met de titels: Galjoen, Beschuit, Galeislavin, Lichtgewicht, Lieveheersbeestje, Melkweg en Tunnel.
Het laatste deel, deel 5, heet Director’s cut. De eerste vijf hoofdstukken tellen terug van 5 tot 1 en het laatste hoofdstuk heet Opname!

Thema:

Thema van De droom van de leeuw is de liefde en hoe het mensen kan veranderen en tot daden kan zetten die zij anders nooit zouden doen.

Hoewel Gala van Maxim houdt, wordt ze hopeloos verliefd of de oude regisseur, Snaporaz. Gala brengt de meeste tijd naast de telefoon door: wachten op een teken dat hij van haar houdt. En zo wordt dit eens zo levendige meisje door de liefde klein en breekbaar. Snaporaz, die juist altijd zegt dat liefde als een wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging is – je hebt geen potje met liefde dat je op moet delen, liefde vermenigvuldigt zich – vraagt zich af hoe hun liefde Gala zo verzwakt heeft.

Fabel:

Deel een
In de herfst van 1966 verschijnt er een circus voor Gala’s huis en op haar weg naar huis van school gaat Gala langs. Ze kijkt stiekem naar binnen, maar wordt al snel weg gejaagd. Ze rent naar huis zonder haar fiets mee te nemen. Wanneer ze thuis aankomt is er bezoek, de domine, en meneer Vanbemberg wil pronken met Gala. Gala en haar vader, meneer Vandemberg, hebben een rare verhouding. Hij verwacht altijd veel van Gala en altijd zoekt Gala voor erkenning van haar vader maar nooit zal zij hem krijgen. Zo laat haar vader, wanneer er gasten zijn, op wie indruk gemaakt moet worden, Gala Latijnse teksten opdreunen. Ook dit keer wordt het van haar verwacht, maar wanneer Gala wil beginnen komt ze tot het besef dat zij haar sleutels is vergeten. Als gevolg kan zij niet meer helder nadenken, ze hoort de klanken maar kan er niets mee doen. Dit is de eerste keer dat Gala kennis maakt met haar ziekte.
Vlak daarna gaat Gala met haar vader mee naar een bloemenveiling. Daar gaat het totaal mis en zij krijgt haar eerste epileptische aanval gevolgd door een hersenbloeding met als gevolg dat zij voorgoed een deel van haar gezichtsveld verliest.

Tien jaar later doet Gala in Amsterdam mee aan een toneelvoorstelling. Het is een achterhaalde satire op de minachting van de bourgeoisie voor de massa: op carnavalsavond komen de etalagepoppen van een Parijs’ modehuis tot leven. Gala speelt de hoofdrol samen met Maxim. Er ontstaat een liefdes affaire tussen die twee.

Deel twee
Maxim en Gala zitten in Rome. Ze willen het maken in de filmwereld. Dit blijkt eenvoudiger gedacht dan gedaan. Het lukt hen niet tot Cinecittá, de filmstudio aan de rand van de Eeuwige Stad, door te dringen. Ze vervallen tot armoede, en doen van alles om hun droom levend te houden. Maxim volgt Sangallo, een rijke burggraaf, over de straten, musea en pleinen van Rome en ontdekt zo de bijzondere kanten van de stad. Ze wonen in een huis in Parioli, waar ze een kamer huren van de eigenaar Gianni. Uiteindelijk slagen Maxim en Gala erin op Snaporaz te ontmoeten. In Gala is hij onmiddellijk geïnteresseerd, in Maxim niet.

Deel drie
Maanden gaan voorbij zonder nieuws van Snaporaz. Gala en Maxim doen er alles aan om genoeg geld te verdienen om in Rome te blijven tot er nieuws is. Zo vrijt Maxim op een avond met een kennis van Sangallo, de zangeres Silberstrand, voor geld. Hij pakt het alleen niet heel goed aan en besluit dit niet nog maals te doen. Op die zelfde avond legt Sangallo Maxim en Gala uit dat er eigenlijk maar drie mensentypen zijn: de Nüftes, Tüftes en Grüftes. Nüftes zijn mooie mensen die op het hoogtepunt van hun seksuele kracht en schoonheid zitten. Dan zijn er de Tüftes, dit waren eens Nüftes. Zij zijn geheel in stijl oud gewoorden. Als laatst heb je de Grüftes, dit zijn lelijke en onaantrekkelijke mensen, die alles wat mooi en goed is de oorlog hebben verklaard.

Op een mooie middag zitten Snaporaz en zijn vrouw Gelsomina op een terras. Snaporaz zit wat voor zich uit te tekenen, wanneer Gelsomina opmerkt dat zij het figuurtje kent wat hij tekend. Het figuurtje hangt op het prikbord in Cinecittá. Hij laat het meisje op het prikbord langs komen, zo ontmoet hij Gala. Snaporaz is bezig een film te maken voor zijn vrouw en wil Gala daar de hoofdrol in laten spelen. Maar het gaat mis: de sponsers trekken zich terug en de film wordt uitgesteld. Maxim krijgt ook een rol aangeboden: hij mag ski-kampioen spelen in een film, maar toch zitten ze in geldproblemen. Gala weet een oplossing, ze gaat voor Gianni werken als callgirl. De eerste keer is een succes en de dottore, Dr. Pontorax, wil haar nog een weekend zien.

Deel vier
Snaporaz kan niets anders dan aan Gala denken en toch belt hij haar niet. Hij weet niet zo goed wat hij moet doen en belt zijn goede acteurs vriend Marcello om raad. Intussen zit Gala dag en nacht bij de telefoon te wachten op een teken van Snaporaz. Maxim vertrekt naar Cortina om te leren skien voor zijn rol als ski-kampioen, dus zonder Gala, die blijft bij de telefoon voor het geval dat Snaporaz besluit te bellen. Wanneer hij dan eindelijk belt ligt zij te slapen is niet snel genoeg om op tenemen. Maxim komt terug en ze hebben een paar dagen samen, want dan komt Marcello langs om Gala op te halen als een verrassing voor Snaporaz. Die avond vrijen Gala en Snaporaz, dit is de beginning van hun heftige liefdesaffaire. Tussen al deze gebeurtenissen komt Maxim er achter dat Gala ernstige eetproblemen heeft, maar kan haar niet helpen. De laxeerpillen wil ze blijven slikken.
Hollywood heeft bedacht dat ze een laatste eerbetoog willen houden aan Snaporaz en dus reist hij samen met Gelsomina naar Amerika. Eigenlijk wil Snaporaz niet, maar hij wil zijn vrouw een plezier doen, want de film die hij voor haar aan het maken was gaat niet door. De verzekeringsmaatschappijen werken niet mee.
In het weekend dat Snaporaz weg is gaat Gala voor de laatse keer naar Dr. Pontorax, omdat Gianni haar daartoe dwingt. Eerst probeerde ze nog van Gianni te vluchten: ze was al verhuist zonder Maxim zodat hij haar niet kon vinden, maar dit mislukte. Wanneer Gala bij Dr. Pontorax aankomt neemt hij haar op in zijn klinique voor hij eetproblemen.
De skifilm van Maxim wordt afgelast en hij zwerft samen met Sangello dagen rond in Rome.
In Hollywood krijgt Snaporaz zijn Oscar en verrassing komt Marcello ook naar de uitreiking. Die avond valt Snaporaz in coma.

Deel vijf
Na wat rondvragen komt Maxim erachter dat Gala in de klinique van Dr. Pontorax zit. Hij haalt haar op om te vertellen dat Snaporaz erg ziek is en ze vertrekken samen naar Rome.
Elke dag staat Gala voor het ziekenhuis, hopend dat zij Snaporaz mag zien. Intussen komt er een reclame spotje uit wat Snaporaz net voordat hij naar Hollywood op papier had gezet. Hierin maakt hij zijn liefde voor Gala duidelijk.
Maxim besluit om naar Nederland terug te keren zonder Gala. Zij blijft. Snaporaz overlijdt en heel Italië rouwt.
In dit laatste deel wordt het duidelijk dat de regisseur, Snaporaz, het verhaal herinnert als hij in coma ligt, en op het randje vna de door zweeft. “Zo lig ik hier. Al vanaf de eerste bladzijde. Dit zijn de feiten. Verder sta ik nergens voor in, watn waar ik ben is allen even waar als onwaar. Dit scenario heb ik van a tot z verzonnen en toch is er geen woord van gelogen. De personages hebben echt bestaan. Ik ben een van hen geweest. Het geheel vormt een waarheidsgetrouwe autobiografie. De vraag is alleen van wie?”

Over Federico Fellini:

Fellini is in 1920 in geboren in Rimini, Italië. Federico Fellini kreeg zijn opvoeding op een katholiek internaat, waar een strenge discipline heerste. Het verhaal doet de ronde dat Fellini het internaat ontvluchtte door met een rondreizend circus mee te gaan. Vermoedelijk is dit een typisch felliniaanse legende, toe te schrijven aan Fellini`s voorliefde om ook zijn eigen levensgeschiedenis te vermengen met gefantaseerde gebeurtenissen. Deze eigenschap verklaart ook zijn liefde voor de circuswereld, die uit bijna al zijn films blijkt.
Fellini regisseerde in de jaren vijftig zijn eerste films. Aanvankelijk stond hij sterk onder invloed van het neorealisme. In zijn latere films verschoof het accent van de sociale werkelijkheid naar de psychologie van de hoofdpersonen, hun fantasieën en obsessies. Zijn voorkeur voor illussies gaat gepaard met een neiging om tegelijk de schijnwereld, o.a. van de Italiaanse aristocratie, de rooms-katholieke Kerk en het platteland, te ontluisteren. In 1937 vertrok Fellini naar Rome, waar hij als journalist, als tekenaar van karikaturen voor een satirisch weekblad en als schrijver van variététeksten zijn brood verdiende. Daarnaast werkte hij mee aan filmscenario`s.
Hij trouwt in 1943 met Giulietta Masina (1921-1994), een comédienne, die een rol vertolkte in een door Fellini geschreven hoorspel en later in zes van zijn films een hoofdrol speelde. Met de vader van het neorealisme, Roberto Rossellini, werkte hij aan de scenario`s voor o.a. diens films `Roma, città aperta` (1945), en `Paisà` (1946); hij trad daarbij tevens als assistent-regisseur op.
`Le notti` vormt de overgang van in opzet vrij kleine films naar de spektakelstukken uit Fellini`s latere periode. Als eerste hiervan regisseerde hij in 1959 `La dolce vita` over de journalist Marcello (Marcello Mastroianni). Deze is gespecialiseerd in schandaaltjes over de aristocratie. In de leegte van het societyleven in Rome verliest hij zijn identiteit.
In 1992 kreeg hij een ere-Oscar, The lifetime Achievement Award, voor zijn gehele oeuvre toegekend. Hij is in 1993 gestorven.