De derde persoon door René Appel

1. Zakelijke gegevens:

a. Auteur: René Appel
b. Titel: De derde persoon
Uitgever: Uitgeverij Bert Bakker
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 1990
Druk: 1e
Aantal bladzijden: 231
c. Genre: Psychologische roman

2. Eerste reactie:

a. Keuze: Dit boek stond op de literatuurlijst en het werd aangeraden om iets van deze schrijver te lezen als je van detectives houdt. Het leek me wel een leuk boek met een interessant onderwerp. Toen ik eenmaal begonnen was met lezen, las het eigenlijk heel makkelijk weg. Je wordt steeds weer nieuwsgierig gemaakt, door de schrijver, naar wat er verder gaat gebeuren, dus blijf je doorlezen. Hiervoor had ik al bij twee andere boeken gekeken of ik ze leuk vond, maar na een paar bladzijden vond ik het al niet leuk meer of snapte ik het verhaal niet (te moeilijk), dus was ik daarmee gestopt en heb ik een ander boek gezocht.
b. Inhoud: Ik vond de inhoud van dit boek wel interessant. Ik was steeds benieuwd naar de reacties en gedachten van de hoofdpersonen over de situaties.

3. Verdieping:

a. Samenvatting:
Elke dag als Magda uit het raam kijkt staat hij er weer, Freek Witteveen. Een tijdje hadden ze een relatie, maar nu is het uit. Hij vindt dat ze voor elkaar bestemd zijn, en houdt daarom dag en nacht de wacht voor haar flat. Zij gelooft absoluut niet in hun toekomst en wil niets meer met hem te maken hebben. Als zij op een dag naar een bijeenkomst moet staat hij weer voor de deur, Ze besluit een andere deelnemer te bellen, om te vragen of ze mee mag rijden. Cees Berkelder haalt haar op en brengt haar thuis. Bij thuiskomst is Freek er weer en vertelt hij Cees dat hij en Magda voor elkaar bestemd zijn en dat hij van haar af moet blijven. Cees en Magda krijgen tegen de zin van Magda in een relatie, maar Freek krijgt ze hier niet mee weg. Daarom bedenkt ze een plan. Ze nodigt Cees en Freek bij haar thuis uit. Ze laat de twee mannen alleen, hopend dat Cees Freek kan overtuigen, zodat hij haar niet meer lastigvalt. Wanneer ze terugkomt is Freek weg, voorgoed volgens Cees. De volgende dag vertelt haar buurvrouw dat Freek vermoord is. Cees zegt haar dat ze alles moet ontkennen van wat de politie haar vraagt. Langzaam dringt het tot haar door dat Cees Freek vermoord heeft. Nu is ze wel van Freek af, maar terroriseert en chanteert Cees haar.
Elwine, een vriendin en collega, besluit dat Magda Cees maar eens goed de waarheid moet gaan zeggen en ze gaan samen naar zijn huis. Daar probeert Cees weer aan Magda te komen, maar dan biedt ze wel weerstand en duwt hem hard van haar af. Hij glijdt uit over het kleed en knalt met z’n hoofd tegen de glazen schemerlamp. Ze heeft hem hierdoor vermoord.
Elwine moet ’s avonds nog even weg om wat “te regelen”. Een week later wordt er een junk opgepakt voor beide moorden. Daarna pas beseft Magda dat Elwine een hele goede vriendin voor haar is geweest en dat ze altijd voor haar klaar zal staan.

b. Onderzoek van de verhaaltechniek:
1. De schrijfstijl: Alles wordt verteld in chronologische volgorde, behalve als iemand even terugdenkt aan het verleden. Er zijn hele korte hoofdstukjes, daardoor is er steeds iemand anders aan het woord, het (personale) perspectief ligt steeds bij iemand anders.

2. De ruimte (plaats en tijd): Het verhaal speelt zich af in de woonplaats van Magda (wordt verder niet genoemd) en voor een klein deel ook in Meppel, waar haar ouders wonen. Het zou zich in deze tijd kunnen afspelen.

3. De verhaalfiguren: Magda (achternaam onbekend) werkt in een apotheek, Cees Berkelder werkt in een bibliotheek, Freek Witteveen deed administratief werk, maar is ‘weggepest’ door zijn collega’s. Het viel mij op dat tussen de twee mannen Freek en Cees een aantal gelijkenissen bestonden: ze hadden beiden een administratieve job, problemen met hun werkomgeving, waren beide alleenstaand en hadden dezelfde list om bij Magda de flat binnen te komen (ze stalkten haar allebei).

4. De situaties: Alles wordt verteld in chronologische volgorde en vanuit verschillende perspectieven. Het verhaal begint midden in de handeling en heeft een open einde.

5. De vertelwijze: Personaal perspectief dat steeds wisselt. Het ligt bij Magda (het meest), Cees, of Freek. Zo kun je de meeste situaties bekijken vanuit alle personen.

c. Op zoek naar de thematiek:
1. Hoofdgedachte (het thema): Het thema van dit boek is waarschijnlijk dat je niet moet proberen om alles zelf op te lossen. Toch naar de politie gaan, als je iedere dag achtervolgd wordt (stalking), ook al kunnen ze er nog niets tegen doen. Als ze het weten, kunnen ze er in ieder geval rekening mee houden en misschien diegene een straatverbod opleggen. Het kan ook zijn dat je je niet moet laten chanteren. Als je niets hebt gedaan, kunnen ze je daar ook niet voor oppakken. Of het belang van vriendschap in moeilijke tijden. Als je geterroriseerd wordt, gechanteerd wordt of te maken hebt gehad met moord, is een goede vriend(in) heel belangrijk om steun bij te kunnen zoeken.

2. Typerende tekstgedeelten en motieven: Een typerend motief bij het thema stalking, is natuurlijk dat de stalker (Freek) steeds weer terug komt. Hij staat dag en nacht voor de flat van Magda, en Magda wordt hierdoor steeds banger.

3. Verband tussen titel en thema: Geen, want de titel (de derde persoon) slaat op de derde persoon die Miltenburg zoekt, om de moord te kunnen oplossen.

4. Beoordeling:

1. Verhaalelementen die een positieve werking hebben: Het eind, wanneer Elwine Marga begrijpt en wil helpen en Marga beseft dat goede vriendschap heel belangrijk is, zeker op moeilijke momenten heb je iemand nodig die je begrijpt en helpt.

2. Welke passage mij het meest aanspreekt: Wanneer Marga langzamerhand in de gaten krijgt dat Cees Freek heeft vermoord, dus dat het geen ‘ongelukje’ was, vind ik wel een spannend moment, omdat ze zich dan beseft dat ze van de eerste stalker af is, maar dat ze nu alweer een tweede heeft. De lezer heeft dit al eerder in de gaten.

3. Verhaalelementen die een negatieve werking hebben:

4. Vergelijking met een ander boek: Ik had natuurlijk wel eens van een stalker gehoord, maar ik heb nog nooit een ander boek gelezen of een film gezien over dit onderwerp.

5. Oordeel over het thema: Ik vond het thema van dit boek wel interessant. Ik had nog nooit een boek met dit thema gelezen, dus ik wist van te voren niet helemaal wat ik kon verwachten. Toen ik eenmaal begon te lezen, vond ik het onderwerp en thema wel leuk en spannend. Het boek las heel makkelijk.

6. Taalgebruik: Allerdaags

7. Eindoordeel: Ik vond het wel een fijn boek om te lezen. Ik leefde erg mee met de hoofdpersoon en de schrijver maakte goed duidelijk hoe Magda zich voelde. Het idee dat ze helemaal machteloos staat, en dat de politie niks meer kan doen lijkt mij echt vreselijk. Het boek gaat voornamelijk over het kwaad. Freek die Magda terroriseerde, Cees die eerst Freek vermoorde en daarna Magda terroriseerde. Magda die zichzelf strafte door biefstuk te eten (ze was vegetariër) en zichzelf tot rust te laten komen door valium pillen te slikken. Echt goede standpunten worden niet door een persoon ingenomen in het boek. Want ook inspecteur Miltenburg was fout, hij veroordeelde uiteindelijk de verkeerde jongen (de junk) voor de twee moorden.
De gebeurtenissen in het boek kwamen op mij heel realistisch over. In het dagelijks leven worden er soms ook mensen achtervolgd door een stalker. En ik kan me voorstellen dat de spanningen dan heel hoog oplopen. Ook zullen er in het echt wel eens mensen opgepakt worden die met een bepaalde zaak helemaal niks te maken hebben, maar toch worden gestraft.
Ik vond de opbouw van het boek heel logisch en makkelijk om te lezen. Het waren vrij korte hoofdstukken, dus je moest wel steeds bedenken vanuit welke persoon het verteld werd (het personale perspectief lag steeds bij iemand anders). Dat las wel fijn, je weet hierdoor steeds wat iedereen ervan vindt, omdat je van verschillende personen de gedachten leest.
De spanning (‘Wie zou de politie uiteindelijk gaan oppakken?’) werd goed tot het einde bewaard. Als lezer weet je op een gegeven moment wel wie de dader is, maar de politie weet het dan nog niet.

8. Iemand aanraden dit boek te lezen? Ja, ik zou dit boek wel aanraden, als je tenminste van detectives houdt. Het is een spannend boek en er gebeurt heel veel. De schrijver maakt je steeds weer nieuwsgierig, hij houdt je aandacht vast, zodat je wilt weten hoe het verder gaat. Omdat op sommige punten de lezer meer weet dan de hoofdpersoon, krijg je rare situaties en kun je soms een klein beetje voorspellen hoe het verder gaat, daarom wil je doorlezen. Ik vond het wel interessant om te lezen hoe mensen op bepaalde situaties reageren, want in dit boek komen hele vreemde situaties voor.

"De derde persoon" (1990) werd bekroond met de Gouden Strop voor het beste misdaadverhaal.

Ander werk van deze auteur:
+ Handicap : debuut 1987
+ Spijt : 1989
+ Oppassen : 1991
+ Persoonlijke omstandigheden : 1992
+ Vlekkeloos : 1993
+ Geronnen bloed : 1994
+ Tegenligger : 1995
+ Van kwaad tot erger : 1996

5. Verwerkingsopdracht: (nr. 8.) Maak van de kern van de roman een krantenbericht.

DELFT – Gisteren is eindelijk de man opgepakt, die waarschijnlijk schuldig is aan de aanslag op de heer Van de Veer (apotheker), de twee moorden op Freek Witteveen en Cees Berkelder en een aantal maal diefstal. De man gebruikte drugs en brak regelmatig in, om geld te stelen, om die drugs mee te kunnen kopen. Hij had de gewoonte om elke keer het woord ‘Bedankt’ ergens achter te laten. Hierdoor was het voor de politie gemakkelijk om te achterhalen met welke diefstal hij wel en niet te maken had. De dader heeft dit inmiddels bekend. Ook gaf hij toe dat hij de apotheker Van de Veer had neergeslagen, omdat hij wilde inbreken in de apotheek om rohypnol, methadon en een paar spuiten te stelen. Het motief van de twee moorden en is nog onbekend. Hierover heeft de man nog niets losgelaten. Hij beweert er niets mee te maken te hebben en er ook niets vanaf te weten. Daarom is het nog niet zeker door wie deze moorden gepleegd zijn en kan de politie hier nog niets over zeggen, totdat zeker is dat de juiste persoon is opgepakt.