De binocle door Louis Couperus

1. ZAKELIJKE GEGEVENS

Auteur: Louis Couperius
Titel: De binocle
Genre: kort verhaal

2. EERSTE REACTIE

Ik vond het een raar verhaal. Vooral die stukken over de kale man waren vreemd. Ik kon mij niet echt identi-ficeren met de hoofdpersoon.

3. VERDIEPING

Samenvatting:
Een jonge journalist gaat op vakantie naar Dresden, Duitsland. Daar wil hij naar de Walkure, een opera, gaan. Op weg naar het operahuis merkt hij dat hij geen binocle heeft, dus gaat hij naar een opticien. Op het eerste gezicht vindt hij, dat de opticien een eng vogelachtig gezicht heeft en wil hij zo snel mogelijk de winkel uit. Dit vindt hij echter geen logische gedachte, omdat het idee maar een hele korte tijd tot zijn bewustzijn was gekomen; te kort om naar te luisteren.
Na wat kijken besluit hij een wat dure en zware binocle te kopen.
Bij het operahuis aangekomen wordt hij een beetje nerveus en ook al is hij niet laat, gaat hij snel de trappen op om zijn plaats te nemen op de eerste rij, vierde rang.
Door zijn kijker beschouwt de journalist de opera. Opeens ziet hij een programmaboekje naar beneden fladderen en een in grijs geklede vrouw, die naast een kale man zit, die het opvangt. De opera trekt weer zijn aandacht. Hij legt zijn kijker op de richel voor zich. De jonge journalist wordt nieuwsgierig naar op welk hoofd zijn kijker zal vallen, mocht het vallen. Hij ziet de vrouw, die het programmaboekje had gepakt, weer en de man met het kale hoofd die naast haar zit. Het hoofd van de kale man glimt als een biljartbal en de journalist raakt er helemaal in de ban van. Hij krijgt neigingen zijn binocle naar beneden te gooien. Hij verlaat de operazaal echter, omdat hij bang wordt dat hij het echt gaat doen. Hij laat de binocle achter.
Vijf jaar later komt de journalist weer terug naar Dresden. Hij heeft een geslaagde carriere en is getrouwd.
Op affiches wordt de Walkure aangekondigd. Herinnerd aan de mooie voorstelling van vijf jaar geleden besluit hij er naartoe te gaan. Hij herinnert zich echter niet wat er toen met de binocle was gebeurd. Hij ging naar het locket om een kaartje te kopen maar helaas is de voorstelling al uitverkocht. Net als de journalist weg wil gaan, komt er een man zijn plaats op de eerste rij van de vierde rang beschikbaar stellen. Gretig neemt de Journalist de plaats over en vraagt zich eigenlijk af of hij dat enge vogelgezicht eerder had gezien.
Hij komt een beetje laat de zaal binnen en krijgt een kijker toegereikt van een ouvreuse. Het was de kijker die hij vijf jaar geleden had achtergelaten.
Opeens gebeurde het: de journalist pakt de kijker op en gooit het naar beneden de diepte in, richting de kale man en een in grijs geklede vrouw, waar naast een persoon zit waar niet op was gemikt. Zijn hersenen spatten uit elkaar.

Onderzoek in de verhaaltechniek:
In dit verhaal is er duidelijk sprake van race, moment, milieu, dat kenmerkend is voor naturalistische verhalen uit de negentiende eeuw. Het idee is dat mensen bepaald zijn door erfelijke eigenschappen (race), de omstandighe-den (moment) en de omgeving (milieu). Mensen zijn in dit soort verhalen voorbestemd om iets te doen (predestinatie).
In dit verhaal was de erfelijke eigenschap van de hoofdpersoon zijn nerveuze aard (regel 5), de omgeving waarin het voorbestemde gebeurde was de opera met de muziek van Wagner en de omstandigheden waren dat hij impulsief die zware kijker kocht bij een man die hij toch wel eng vond, de man met het kale hoofd en de vrouw in het grijs. Al deze elementen kom je in het eerste deel van het verhaal tegen. Deze keren in het tweede het tweede deel weer terug als het lot toeslaat. De journalist ziet de vogelachtige opticien weer, de vrouw in het grijs en de kale man. Hij gaat naar de Walkure in hetzelfde operahuis, gaat op dezelfde plaats zitten en krijgt zijn oude kijker weer terug. Alles is voor hem klaargelegd. Het enige wat hij hoeft te is afmaken wat hij de vorige keer niet heeft gedaan. Hij moet de kijker op het hoofd van de kale man smijten.
Er gebeurt echter iets anders; de kijker land op het hoofd van een toeschouwer naast de kale man. Dit heeft iet heel ironisch. Alles was gegaan zoals het hoorde te gaan, maar toch landde de binocle op het hoofd van een ander, een persoon waar niet op gemikt werd, een onschuldige. Dit soort eindes is kenmerkend voor korte verhalen.

4. BEOORDELING

Ik vond het een raar verhaal. Ik vond er niets aangrijpends aan of diepzinnig. Waarschijnlijk heb ik alle diepzinnigheid gemist. Het is gewoon moeilijk iets diepzinnigs te vinden in een verhaal waar je je op geen enkele manier met de hoofdpersoon kunt identificeren.
Het was echter wel een leuk verhaal om te analyseren, voor zover het kon, omdat het anders was en raarder dan boeken die ik voorheen had gelezen. Door wat ik in Eldorado over die periode geleerd had, kon ik gelukkig nog wel iets zeggen.
Mijn eindoordeel is dat je dit verhaal moet lezen als je snel iets moet lezen of als je zin hebt in iets raars. Het is een verhaal die bijzonder wordt door zijn extreme realisme en daardoor eigenlijk wel leuk