Bruidsvlucht door Marieke van der Pol

Bruidsvlucht
Marieke van der Pol

Auteur
Marieke van der Pol werd in 1953 geboren te Amsterdam. In 1979 studeerde zij af aan de Amsterdamse Toneelschool. In 1992 begon zij na een korte opleiding dramaschrijven aan de Media Academie met het schrijven van scenario’s. In 1999 stopte zij met acteren. Ze schreef voor verschillende televisieseries, en maakte voor IdtV Film een filmbewerking van De Tweeling van Tessa de Loo. Haar scenario kreeg een Gouden-Kalfnominatie in 2003. De film, geregisseerd door Ben Sombogaart, won het Gouden Kalf Beste Film. Ook kreeg De Tweeling in 2004 een Oscarnominatie voor Best Foreign Language Film. Voor IdtV Film schreef zij het scenario Bride Flight dat verfilmd wordt, opnieuw in de regie van Ben Sombogaart.

Het boek
De titel van het boek is Bruidsvlucht. De titel verwijst naar de luchtrace in 1953, waaraan 26 jonge Nederlandse bruiden aan deelnamen. De vlucht werd de bruidsvlucht genoemd, vanwege de jonge bruiden. De term “vlucht” is natuurlijk voor alle drie de bruiden van toepassing. Bruidsvlucht is een psychologische roman over illusies die mensen maken wanneer ze naar het buitenland emigreren: een vlucht naar de toekomst is meteen ook een vlucht uit het verleden. Het boek is niet voorzien van een motto, maar wel van een opdracht: Voor Dries. Dit is Andries van Dantzig. Hij is psychiater en heeft Van der Pol geholpen met het uitdiepen van de personages. Hieruit vloeide een relatie die één jaar heeft geduurt. Toen Van der Pol halverwege was met het boek is Dries in 2005 overleden.
De eerste druk verscheen in mei 2007 bij uitgeverij De Arbeiderspers te Amsterdam.

Tijd
Het verhaal is gebaseerd op een historisch feit, namelijk de vliegwedstrijd van Londen naar Christchurch, Nieuw-Zeeland. Klm organiseerde deze wedstrijd in 1953 en een aantal jonge emigrerende Nederlanders mochten gratis meevliegen. Na de Tweede Wereldoorlog zagen veel jonge mensen het niet meer zitten in Europa, waar veel vernield was, ook in geestelijk opzicht. Voor de jonge emigranten was de luchtwedstrijd in 1953 een uitkomst. Veel jongeren kozen voor een nieuwe start in Canada, Australië en Nieuw Zeeland.
Het Nu speelt zich in 2003 af, 50 jaar na het organiseren van de bruidsvlucht in 1953. De periode van 1953 wordt uitvoerig beschreven. Daarna is er in 1961 weer een tussenlanding en na 1963 wordt er tot aan 2003 niks vertelt. Er wordt dus veertig jaar overgeslagen. Er spelen zich twee verhaal lijnen af, namelijk wanneer de personages jong zijn, in 1953 en 1961, en wanneer de personages ouder zijn in het jaar 2003. Er wordt veel gebruik gemaakt van flashbacks. Je wordt in de flashbacks meegenomen naar de jeugd van ieder personage. De flashbacks zorgen ervoor dat je je meer met de personages identificeert.

Ruimte
Het grootste deel van het verhaal speelt zich af in Nieuw-Zeeland. Een klein deel van het boek speelt zich af in Nederland. De ruimte die in de roman beschreven wordt, ligt voornamelijk in het weidse landschap van Nieuw Zeeland. Door de grote landschappen ontstaat er een eenzaamheidsgevoel. Ook ontstaat er door de grote ruimtes en leegte van de landschappen, een gevoel van heimwee bij de personages terug naar Nederland en hun familie. Sommige passages spelen zich af bij personages thuis. Zoals bij Ada thuis is het allemaal heel sober en koud. Die sfeer versterkt het feit dat Ada niet gelukkig is bij haar gezin. Bij Frank thuis is het daarentegen heel gezellig en sfeervol en zo zijn de gebeurtenissen bij hem thuis ook.

Personages
De hoofdrolspelers zijn:

Frank
Wanneer het verhaal zich in 2003 afspeelt, is Frank op 76 jarige leeftijd overleden. De jonge Frank, in 1953, wordt beschreven als een lange, jonge man met een heersers profiel en een haviksneus. Hij is in Jakarta geboren en is toen, na de inval van de Jappen, naar Nederland verhuisd. Hij heeft zijn hele familie verloren aan de tweedwereldoorlog. Frank wil graag zijn eigen boerderij en ziet op dat gebied geen toekomst in Nederland. Hij is de enige persoon van de vliegreis die singel is en voor wie geen bruid op hem wacht in Nieuw-Zeeland. Frank heeft een heel actief leven gehad. Het is hem gelukt een boerderij te starten, namelijk een wijngaard. Frank is een echte charmeur en heeft daarmee veel harten van vrouwen gebroken. Hij is echter altijd verliefd geliefd geweest op Ada, die hij had ontmoet tijdens de vliegreis. Helaas hebben zij nooit kunnen zijn.

Ada
Ada in 1953 is in het verhaal ongewenst zwanger geworden. Door haar streng gereformeerde opvoeding besluit ze om te trouwen en samen emigreren zij naar Nieuw-Zeeland. In het boek wordt Ada omschreven als een mooie jonge vrouw met ronde vormen. Ze heeft een zacht en lief gezicht met lang golvend, goudkleurig haar. Veel mannen aanbidden haar vanwege haar schoonheid. De Ada in 2003 is nog steeds een mooie vrouw.
Ook Ada raakt verliefd op Frank tijdens de reis. Ada kiest er toch voor om haar leven verder te delen met haar man Derk. In totaal krijgen zij drie kinderen. Ada en Frank zien elkaar na 8 jaar weer terug en hebben samen de week van hun leven. Ada maakt in het boek een grote verandering door. Frank verandert Ada op veel gebieden. Dankzij hem verandert ze van het gelovige naïeve meisje naar een volwassen vrouw.

Esther
Esther is in het boek een echte diva. Ze ziet er heel extravagant en chique uit. Ze is modeontwerpster en wil haar eigen modezaak in Nieuw-Zeeland beginnen. Aan het eind van het boek heeft zij meerdere winkels. Esther is joods en heeft haar hele familie in de tweedewereldoorlog verloren. Ze is een erg onafhankelijke vrouw en wil zich absoluut niet binden. Esther houdt er meerdere relaties op na, maar met Frank heeft zij een speciale band vanwege hun gemeenschappelijke verleden. De eerste nacht in Nieuw-Zeeland raakt zij zwanger van Frank. Esther besluit het kind weg te geven aan Marjorie en haar man Hans, omdat zij geen joods kind op de wereld wil zetten. Frank heeft nooit geweten dat hij een kind had. De Esther in 2003 is, afgezien van het feit dat ze ouder is geworden, niets veranderd.

Marjorie
Marjorie’s echt naam in het boek is Margot, maar aangezien ze naar een Engelstalig land emigreert noemt zij zichzelf Marjorie. Het karakter van Marjorie is heel bazig, perfectionistisch en neurotisch. In het boek wordt Marjorie omschreven als een lange, slanke vrouw met een atletisch lichaam. Ze is erg onafhankelijke en heeft een doel voor ogen, namelijk: veel kinderen op de wereld zetten. Haar droom is compleet verwoest, wanneer zij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap krijgt. De dokters zeggen dat het praktisch nihil is om weer zwanger te worden. Marjorie vindt het slecht van zichzelf dat zij een kind heeft verloren en kan dit dan ook niet accepteren.

Perspectief
We hebben te maken met een personale verteller. Er wordt ingegaan op de personages, Ada, Marjorie en Esthers. Je krijgt het verhaal te zien vanuit hun ogen, vertelt in de hij/zij vorm, en je weet daarom niet wat de andere personages in het boek denken.

Structuur
Het boek bestaat uit 27 hoofdstukken die genummerd zijn. Het verhaal wordt afgewisseld met het Nu, 2003, en het verleden. Bij het verleden hoort het jaar 1953 en 1961 t/m 1963. De twee verhaallijnen lopen door elkaar heen en is dus niet chronologisch verteld. Het heden van het verhaal duurt ongeveer één week. Het begint namelijk dat de vrouwen bericht krijgen van Frank’s overlijden en het eindigt met de begrafenis.
Het eerste hoofdstuk van het verhaal begint met het Nu, wanneer de drie vrouwen een rouwkaart krijgen van het overlijden van Frank. Het is gelijk spannend wie Frank is en wat voor verband drie verschillende vrouwen met hem hebben. De hele vliegreis wordt verteld vanuit Ada’s perspectief. Hoofdstuk 2 t/m 7 gaan hier over. Hoofdstuk 8 is weer in het Nu. Dan gaan hoofdstuk 9 en 10 over Esther. Hoofdstuk 11 gaat weer over het Nu. Dan gaan we weer terug in de tijd met Marjorie. Hoofdstuk 16 is weer in het heden. Hoofdstuk 17 en 26 gaan over de periode 1961 t/m 1963 en dan komen alle drie de vrouwen weer aan de beurt. Het laatste hoofdstuk is weer in het heden wanneer de begrafenis van Frank zich afspeelt. Er wordt in het boek dus veel meer aandacht besteed aan het verleden dan aan het Nu.
Het boek heeft een gesloten einde. Alle drie de vrouwen de vrouwen komen goed terecht. Ze kijken allemaal tevreden terug op hun levens en accepteren de besluiten die zij vroeger genomen hadden en hebben daar geen spijt meer van.

Motieven & thema
In de roman zitten een aantal motieven:
Een belangrijk motief is dat de personages oorlogsslachtoffers zijn. Esther heeft haar hele familie in een concentratiekamp verloren en Frank heeft zijn familie weer in Jappenkampen verloren. Zij zijn hierdoor natuurlijk getraumatiseerd. Niet alleen Esther en Frank zijn oorlogsslachtoffers, ook Marjorie heeft er schade aan overgehouden. Haar familie ging failliet en ze heeft erg geleden van de oorlogswinter.
Emigratie als vorm van escapisme is een motief. De personages emigreren omdat ze op de vlucht zijn voor een beter leven, vol hoop en verwachting, maar het is tegelijkertijd een vlucht ergens vandaan. Het is dan de vraag of dat dan ook lukt.
Een ander motief is het geloof. Ada is streng gereformeerd en dat bepaald haar hele leven.
Dingen geheim houden is een belangrijk motief. Dat Esther haar kind afstaat blijft geheim, Esther houdt voor Frank geheim dat hij de vader is, de ongewenste zwangerschap van Ada moet geheim blijven, de onvruchtbaarheid van Marjorie is geheim, en het feit dat sommige persoanges heimwee hebben blijft ook geheim.
De thematiek is het leven van vier personen die met illusies naar Nieuw Zeeland zijn verhuisd om daar met verschillende redenen een nieuw bestaan op te bouwen. Hun levens raken toevallig met elkaar verwikkeld. Bij toeval ontmoeten ze elkaar in het vliegtuig en delen dan meteen een gemeenschappelijke ervaring.

Persoonlijk oordeel
Ik vond Bruidsvlucht een ontzettend mooi boek. Ik kon mij heel goed inleven in de personages en hun relaties. Ik vind de diepgang van de relatie tussen Frank en Ada heel mooi. Het is erg bijzonder hoe je je hele leven met een persoon bezig kunt zijn, zonder daadwekelijk met diegene samen te zijn.
Sommige passages in het boek vond ik wat saai en lang geschreven. Ik vind het jammer dat bijvoorbeeld flashbacks van de hoofdpersonen niet met elkaar afgewisseld werden. Zo ging hoofdstuk 2 tot en met hoofdstuk 7 alleen maar over Ada haar gevoelens en gedachten. Hierdoor werd het boek wat langdradig, maar niet minder mooi.
Ik vind het erg leuk dat het boek gebaseerd is op een historisch feit. Het verhaal zou daarom nog best echt gebeurt kunnen zijn. De vliegreis vond ik echt een hoogtepunt uit het boek. Daar ontwikkelt het verhaal zich eigenlijk al en het is ontzettend spannend. Het einde van het boek vond ik ook erg mooi. Je krijgt dan een goed beeld van hoe alle personages zich hebben ontwikkeld en wat ze hun hele leven hebben gedaan.