Bleekers zomer door Mensje van Keulen

TITELBESCHRIJVING:

Titel: Bleekers zomer
Auteur: Mensje van Keulen
Uitgever: Wolters-Noordhoff BV - Groningen (1992) Originele uitgave: Uitgeverij De Arbeiderspers - Amsterdam (1972)

SAMENVATTING: Het verhaal gaat over Willem Bleeker, een kleine man, die is getrouwd met Adrie en 2 kinderen heeft genaamd Peter en Marion. Hij vindt dat hij een rot leven heeft, een saaie kantoorbaan en een verschrikkelijke sleur, hij verlangt terug naar zijn kindertijd. Hij heeft ook nog last van dwang van het onderbewuste (hij wil niet tegen een emmer trappen maar doet het toch). Omdat hij ook nog op zijn werk alles fout doet die dag, besluit hij om te vluchten naar Amsterdam, waar hij is geboren en getogen, om zijn leven te veranderen. Hij pakt de eerste de beste trein naar Amsterdam en gaat naar zijn tante Daatje, waar hij de nacht doorbrengt. \'s Ochtends gaat hij op zoek naar zijn oude jeugd vriend, Gerrie Fontijn. Hij belt aan bij het huis waar Gerrie vroeger woonde, de moeder van Gerrie verteld hem, dat hij nu een eigen winkel heeft. Na even zoeken vindt hij de winkel en wordt hij door een vrouw in het bed van Gerrie, ingelicht dat Gerrie weg is en hij zegt dat hij wel even wacht. Na een vrolijk weerzien biedt Gerrie hem werk en onderdak aan. Ze gaan bij Daatje op bezoek, maar omdat Gerrie zich verveelt zijn ze zo weer weg en gaan ze op Gerrie\'s \"territorium\", de minder beschaafde delen van Amsterdam, waar ze zich in een van de vele kroegen gaan bezatten. Hij verwondert zich erover dat hij nog zoveel kan drinken, en op het moment dat hij dat denk, moet hij kotsen. Gerries vrienden lachen hem uit. Ze gaan weer het café binnen en Bleeker gaat zitten naast een dikke, oncharmante vrouw die hem uitnodigt mee naar haar huis te gaan. Daar valt hij meteen in slaap, maar Annie (zo heet ze) wil daar niets van weten, ze wil met hem naar bed. Hij wordt kwaad en slaat haar en ging heel vroeg naar \"huis\". Als hij op een avond alleen in Gerries huis is en Gerrie heel lang weg blijft, komt hij er door vele telefoontjes en bezoeken van Gerries vrienden erachter dat hij in het crimineel circuit zit. Daarna belt hij zijn vrouw die oppakt met de woorden: Willem ben jij dat? Het spookt de hele nacht door zijn hoofd. Hij gaat de dag daarna een kaart posten aan zijn zoontje, zodat ze zien dat hij nog leeft. Daarna besluit hij de dochter van zijn tante Daatje opzoeken, zij werkt op een rondvaartboot. Ze spreken af om samen te gaan eten als zij is afgewerkt, maar omdat Gerrie hem komt ophalen komt daar niets van terecht. Ze gaan na een achtervolging van de politie, wegens het rijgedrag van Gerrie naar de flat van een van zijn vrienden. Bleeker raakt weer dronken en gaat met een andere vriend van Gerrie naar zijn huis, hij heeft een autogarage en licht daarbij mensen op zonder enig berouw. Dat was de druppel……. Bleeker ziet in dat dat ook niet het leven is dat hij wil. Hij gaat terug naar huis. In Den Haag aan gekomen is het net of niemand hem heeft gemist. Hij heeft zelf echter het idee dat hij maanden is weg geweest. Als hij thuis komt reageert zijn vrouw en zoontje heel emotioneel, maar daarna is het of er niets gebeurt is. Als hij zijn excuses aanbied mag hij weer beginnen met werken. Tevreden gaat hij slapen, maar hoort een geluid dat klinkt of de deur gesloten wordt, hij heeft weer die dwang van zijn onderbewuste; hij wil niet opstaan om te gaan kijken of hij echt op slot is maar aan de andere kant wel; Bleeker denkt:\"Laat het stoppen, laat het stoppen, laat het…………..\"

THEMA: Centraal staan het verlangen naar vrijheid en avontuur in een verburgerlijkt bestaan en de vergeefse poging aan de eigen situatie te ontsnappen. Idee: Als je eenmaal veranderd bent is het heel moeilijk om weer zo te worden als vroeger. TITELVERKLARING: Het verhaal heet Bleekers zomer, omdat het verhaal zich in de zomer afspeelt, en omdat dit een aantal dagen zijn die Willem Bleekers leven totaal veranderd zullen hebben. (TIJDS)OPBOUW: Het verhaal is geschreven in de vroege jaren \'70 dus het heeft wel wat invloed op de manier van schrijven. Het verhaal is chronologisch in elkaar gezet.

PERSPECTIEF: Er is sprake van een personale vertelsituatie. Het gehele boek door is Bleeker degene vanuit wie we het gebeuren volgen. Alleen zijn gedachten krijgen we te lezen. De lezer kruipt als het ware in de huid van Bleeker. Deze roman lijkt dus erg veel op een ikroman. RUIMTE: Bleeker woont in Den Haag. Hij vlucht naar Amsterdam om zichzelf te leren kennen, maar keert al na enkele dagen weer terug naar Den Haag. De gebeurtenissen in Amsterdam vinden plaats in Gerrie\'s winkel, het huis van tante Daatje, kroegen op de Zeedijk en de woonruimte van KC. In Den Haag vinden de gebeurtenissen in het huis van de familie Bleeker, op het kantoor waar Bleeker werkt en in het Zuiderpark plaats.

SYMBOLIEK: Vlucht uit het alledaagse leven: Bleeker voelt zich niet gelukkig in Den Haag. Hij besluit aan zijn dagelijkse sleur te ontsnappen, door naar Amsterdam te gaan. In Amsterdam beseft hij dat vluchten niet mogelijk is. Hij keert dan ook weer terug naar Den Haag. Originaliteit: Wat betreft het originaliteit twijfel ik niet. Mensje van Keulen behaalde door dit boek haar uitbraak en werd een gewaardeerde schrijfster. Het is origineel omdat Mensje van Keulen op een aparte wijze het leven van een man belicht die van huis weg loopt en daar dan allerlei, niet echt spannende, maar toch wel aparte dingen meemaakt en dan bedenkt hoe burgerlijk hij eigenlijk is en niet in díe samenleving hoort maar in die van Den Haag en gaat ten einde raad terug naar huis. Omdat dit thema al uit de jaren veertig stamt kun je zeggen dat het niet echt origineel is maar dat is volgens mijn mening een klein punt.

RELEVANTIE: Het heeft op zich wel enige relevantie omdat de lezer aan het denken wordt gezet bijvoorbeeld hoe het met de eigen burgerlijkheid is gesteld. Zou ik dat verdragen? Hoelang zou ik het uithouden in het geval van Bleeker? Allemaal vragen waar men goed over moet nadenken indien met antwoord wil geven.

STIJL: Het is een psychologische novelle (kort verhaal). De schrijfster ging toch wel heel erg goed in haar verhaal op, ze schreef alsof ze het zelf had meegemaakt. Hierdoor neemt ze je als lezer ook zo mee in het verhaal. Op het moment dat Mensje van Keulen het schreef was zij 26 en dus kon zij zich toen goed inleven in die situatie. Literaire kwaliteit: Dit boek behoort tot de neorealistische stroming. Een stroming die in de jaren veertig opkwam. Die stroming beschrijft de normale mensen in ons dagelijks leven. Geen fantasie dus. De hoofdpersonen in Bleekers Zomer voldoen hieraan: Willem Bleeker zou gewoon je buurman kunnen zijn. Omdat hij al uit de jaren veertig stamt kun je zeggen dat het niet echt origineel is.

VERWACHTINGEN: Ik heb dit boek gekozen omdat ik de schrijver kende. Maar dan ook alleen maar van naam. Ik heb nog nooit een boek gelezen van deze schrijfster. Bij de titel had je nog totaal geen idee waar het over zou gaan. Pas toen ik de achterkant las wist ik het een beetje en dacht ik dat dat wel iets is.

GEBEURTENISSEN: De gebeurtenissen spreken volgens mij iedereen wel aan. Ik ken niemand die zoiets heeft gedaan maar toch kan het iedereen gebeuren. Je weet het alleen niet van te voren omdat het niet in je referentiekader past. Dit is het eerste keer dat ik kennismaak met iemand die denkt dat hij niet burgerlijk is en zo van huis kan weggaan maar dat later toch blijkt dat hij zo burgerlijk is als wat.

PERSONEN: De personen in dit boek zijn echt. Daar twijfel ik niet aan. Ze leven allemaal en je kent meteen hun karakter zonder dat je uitgebreid kennis met hen hebt gemaakt. Dat lijkt me een behoorlijk pluspunt van dit boek. Hier komt een uitgebreide persoonsbeschrijving:

Willem Bleeker
Willem Bleeker is 32 jaar, getrouwd, heeft 2 kinderen en is kantoorbediende. Hij is vaak depressief, ongelooflijk precies en kampt al tijden met constipatie. (Dat zit hem behoorlijk

Adrie Bleeker
Adrie, de vrouw van Willem, is een burgerlijke vrouw. Een vrouw met een vast patroon. Als Willem na zijn \"avontuur\" thuiskomt wil ze het hele voorval zo snel mogelijk vergeten; verder met het vertrouwde leven.

Gerrie fontijn
Gerrie is een handelaar in antiek en klokken. Hij heeft een eigen winkel. Willem verblijft hier even, in de hoop dat hij samen met Gerrie zijn leven lang klokken kan schilderen. Gerrie gaat met louche figuren om.

Tante Daatje
De tante van Willem woont in Amsterdam, en zij verleent Bleeker tijdelijk onderdak. Tante Daatje is dom, een tikkeltje knots, maar wel heel erg hartelijk.

De volgende verhaalfiguren zijn typen, omdat ze een bepaald karakter in de maatschappij vertegenwoordigen: Piet Kabeljauw (het louche type), KC (de eeuwige student), Barendje, pornojantje, Annie (de hoer), Coba (dronken slet).

OPBOUW: Eigenlijk kun je dit boek geen novelle noemen. Een novelle is een kort verhaal maar dit is meer een korte roman. Het boek is opgebouwd uit 28 delen die van elkaar gescheiden zijn door witregels. Het hele verhaal wordt chronologisch verteld. Sommige stukken waren wel saai maar je moet wel echt alles lezen om alles goed te kunnen snappen. Het boek had ook geen open eind maar een heel logisch einde: Willem komt terug en het leven begint van voren af aan.

TAALGEBRUIK: Het is een makkelijk boek om te lezen omdat de schrijfster vooral korte zakelijke zinnen gebruikt. Ook gebruikt ze weinig moeilijke en lange woorden. De tekst bevat bijna geen beeldspraak en symbolische verwijzingen, waardoor het ook weer makkelijker te lezen en te begrijpen wordt. Het verhaal wordt verteld in een taal die heel dicht de gewone spreektaal nadert. Vooral de dialogen zijn zeer raak geschreven. Sommige verhaalfiguren uit Amsterdam gebruiken Bargoense woorden. Verder is het taalgebruik is kort en zakelijk. De gebeurtenissen worden gedetailleerd beschreven.