Maigret et le clochard door Georges Simenon

Deel 1: verhaalanalyse:

Algemene informatie over het boek en de schrijver:

Titel: Maigret et le clochard.
Schrijver: Georges Simenon.
Eerste druk: 1970.
Gelezen druk: 1977.
Uitgever: Wolters/Noordhoff in Groningen.
Bijzonderheden: Het was een easy-readers uitgave.

Georges Simenon is in 1903 geboren en in 1989 overleden. Hij kwam uit België, Luik. Van oorsprong komt zijn familie uit Bretagne, maar er zit een Nederlandse lijn in zijn familie. Toen Georges Simenon 20 jaar oud was ging hij naar Parijs en begon hij met schrijven. In 1930 werd hij zichzelf en toen kwam ook de eerste Maigret uit. In de korte romans maakt hij studie van mensen, situaties en karakters door middel van de hoofdpersoon; Commisaris Maigret. Deze studies zorgen samen voor leuke boekjes.

Titel, ondertitel en motto:

De titel van het boek is Maigret et le clochard. Commisaris Maigret, de hoofdpersoon, onderzoekt een aanslag op het leven van een clochard. Er is geen ondertitel en ook geen motto.

Samenvatting:

Commisaris Maigret onderzoekt de zaak van de clochard Toubib. Toubib was in het water gegooid en ligt daarom zwaargewond in het ziekenhuis. Commisaris Maigret ontdekt tal van zaken bijvoorbeeld,  dat Toubib eigenlijk meneer Keller heet, dat hij ooit dokter is geweest en dat diens vrouw vlakbij de plek woont waar Toubib in het water is geduwd. Uiteindelijk ontdekt Maigret hoe en waarom deze misdaad is gepleegd. Jef van Houtte, een Vlaamse schipper, was een aantal jaren tevoren verliefd geworden op een schippersdochter; Anneke. Hij wilde met haar trouwen, maar van haar vader, die altijd dronken was, mocht dit niet. De vader valt een keer van de kade af of Jef duwt hem in het water, dan laat Jef hem er net zolang in liggen totdat hij dood is. Toubib heeft dit voorval toevallig gezien. Op een dag herkent hij de boot van Jef van Houtte en gaat naar Jef toe en spreekt hem aan. Jef duwt hem in het water en wil Toubib  laten verdrinken, maar een andere schipper had de plons gehoord en samen met een schijnheilige Jef haalde hij Toubib uit het water. Op het eind van het verhaal weet Maigret dat het zo gegaan is als ik net beschreven heb. Hij verhoord Jef, maar die bekent niet. Maigret laat Jef gaan. Officieel, omdat er te weinig bewijs was, maar eigenlijk, omdat hij en Toubib Jef op een bepaalde manier wel mochten.

Genre:

Het is een politie roman.

Thema:

Het thema: in ieder mens ligt wat goeds, zelfs in een misdadiger.

Motieven:
De misdaad op Toubib, het milieu van de clochards, het milieu van Mevrouw Keller, het milieu van Jef van Houtte, het milieu van de cafébaas en het milieu van de rechters. Al deze mensen hebben namelijk een aparte manier van denken en Maigret heeft een aparte manier voor elk van hen, om met ze om te gaan.

Personages:

Commisaris Maigret is een man die sympatiseert met het slachtoffer; Toubib. Met chique mensen, zoals mevrouw Keller kan hij het niet goed vinden. Met arme, meestal simpele, maar vriendeljke mensen kan hij daarentegen zeer goed omgaan. Maigret beziet de wereld met een rustige onderzoekende blik.
Toubib was vroeger een dokter en heette meneer Keller. Hij heeft als arts zoveel mogelijk proberen te helpen. Zo heeft hij in ontwikkelingslanden gewerkt en gratis mensen geholpen. Zijn huwelijk met de kille mevrouw Keller liep niet goed en hij ging vrijwillig in Parijs als clochard wonen. Toen hij zag dat Jef de vader van Anneke liet verdrinken, is hij niet naar de politie gegaan. Hij had besloten zelf met Jef te gaan praten. Toen hij dit deed, liep dat bijna verkeerd af. Wanneer Maigret hem in het ziekenhuis probeert te ondervragen zegt hij niks. Ook wanneer Maigret Jef een keer meeneemt naar het ziekenhuis, doet hij net alsof hij Jef niet herkent.
Jef van Houtte is een Vlaamse schipper. Zijn boot heet de Zwarte Zwaan. Hij heeft zijn vader vermoord en een aanslag op Toubib gepleegd. Maigret begrijpt hem, hij ziet toch een soort goedheid in Jef en laat hem daarom gaan.

Perspectief:

Het boek is in de hij-vorm geschreven, dus in het personaal perspectief. De lezer volgt uitsluitend Maigret, van hem lees je soms ook de gedachten.

Tijd:
Het zou in principe nu kunnen spelen.

Ruimte:

Het speelt in Parijs. Voorin het boek staat zelfs een plattegrond met de belangrijke straatnamen erbij. Aan het eind van het verhaal gaat Maigret Jef van Houtte, die verder was gevaren, ergens bij Poisy in de buurt ophalen, om hem te gaan verhoren.

Bronvermelding:

Maigret et le clochard, door G. Simenon, uitgegeven door Wolters/Noordhoff in Groningen.
Op Niveau Literair 4vwo, uitgeverij Thieme, blz 116 en 117.
Itinéraire Literaire XXes, uitgeverij Hatier, Parijs, uitgegeven in 1991. Blz. 224 en 224.

Deel 2: Persoonlijke textbeleving:

Het boek was niet moeilijk om te lezen. Ookal was het het eerste Franse boek, dat ik ooit heb gelezen. In het boek waren geen ingewikkelde passages, waardoor je de lijn van het verhaal kon kwijtraken. Door veel dialogen werd ingewikkelde zinsbouw vermeden.
Maigret kan goed met eenvoudige mensen omgaan. Hij vindt de clochard Toubib aardig. Kijk maar naar het volgende fragment waarin Maigret en zijn vrouw met elkaar praten:
Tout en parlant, il avait la bille de sa poche et il la faisait rouler sur la nappe.
- Qu'est-ce que c'est?
- Une bille. Le Toubib en possédait trois.
Elle regardait son mari avec attention.
- Tu l'aimes bien, non?
- Je crois que je commence à le comprendre.
- Tu comprends qu'un hommme comme lui devienne clochard?
- Peut-être. Il a vécu en Afrique, seul blanc, éloigné des villes et des grand-routes. Là aussi il a été déçu.
- Pourquoi?
N'était-il difficile d'expliquer ça à Mme Maigret qui avait passé sa vie dans l'ordre et la propreté?
- Ce que je cherche à deviner, continuait-il sur un ton léger, c'est en quoi il pouvait être coupable.
Elle avait l'air de ne pas comprendre.
- Coupable? Que veux-tu dire? C'est lui qu'on a attaqué et jeté dans la Seine, non?
- Il est la victime, c'est vrai. Mais souvent, dans un crime, la victime partage dans un large mesure la responsabilité de l'assassin. (blz 52/53, uit Maigret et le clochard.)
Uit dit stukje blijkt heel duidelijk de denkwijze van Maigret. Hij vindt het slachtoffer aardig, maar vraagt zich tegerlijkertijd af wat Toubib gedaan heeft om slachtoffer te worden. Deze vraag is ook de hoofdvraag in het boek. Maigret beschouwt heel duidelijk de personen met wie hij te maken kijken. Hij ziet mevrouw Maigret, hij denkt over haar, hij denkt ook over Toubib. Hoewel hij mensen aandachtig opneemt, geeft hij nooit openlijk zijn mening over hen. Hij denkt: "Was dat niet moeilijk op uit te leggen aan mevrouw Mai-gret, die heel haar leven in orde en netheid had doorgebracht." Hij vindt het alleen moeilijk om uit te leggen, maar of hij de situatie positief of negatief vindt, daar laat hij zich niet over uit.
Simenon toont in Maigret et le clochard, hoe mensen met elkaar omgaan. Hoe vriendelijk dat kan zijn, maar ook hoe kil. Als Maigret mevrouw Keller ontmoet, vindt hij dat geen prettige ontmoeting. Wanneer zij hem dan ook wat te drinken aanbied, weigert hij beleefd. Eenmaal buiten gaat hij met zijn hulpje snel wat drinken, want hij heeft zo'n dorst. Het gesprek met de clochard, la grosse Lea, is daarentegen hartelijk. Maigret voelt zich op zijn gemak bij haar, hij voelt zich bij eenvoudige vriendelijke mensen steeds op zijn gemak.
Het fijne bij het Maigret-boekje, dat ik gelezen heb, was na-tuurlijk de verklarende woordenlijst, maar ook de plattegrond van Parijs, die voorin het boekje zat. Door die plattegrond krijg je een goed idee van wat waar gebeurd.
Doordat Maigret zo'n vriendelijke, rustige, begrijpende man is en heel het boekje door zijn bril wordt gezien, is het boekje ook niet spannend of sensationeel, maar dat hoeft ook niet. Het is juist leuk om te zien hoe de commisaris op zijn eigen manier een aanslag op een clochard bekijkt. Hoe hij ermee omgaat, hoe hij met allerlei verschillende soorten mensen omgaat. Daar gaat het in dit verhaal om. Het gaat er hier dus niet op de eerste plaats om of de zaak wordt opgelost.