Les justes door Albert Camus

Les Justes

1. zakelijke gegevens
2. auteur: Albert Camus
3. titel: Les Justes
4. jaar van eerste uitgave: 1949
5. genre  (kort verhaal, roman, novelle, enzovoort): toneelstuk

Wie zijn de personages: naam, uiterlijk, karakter(ontwikkeling), relatie tot de hoofdpersoon

• Kaliayev (= Yanek): Yanek is degene die de bom uiteindelijk gooit. Hij wordt ook wel de dichter genoemd. Hij vindt namelijk dat poëzie revolutionair is. Ook heeft hij overduidelijk veel over voor zijn doel, zo heeft hij twee maanden lang de Groothertog geobserveerd door te doen alsof hij een koopman was. Hij komt vooral in de eerste acte erg vrolijk en geamuseerd over. Hij is ook erg spontaan, een beetje te spontaan voor een terrorist vinden de anderen. Hij lijkt ook te denken dat zelfmoord heel makkelijk is. Zo lijkt het hem een goed plan om zelfmoord te plegen, wanneer de aanval niet lukt, ook al houdt hij erg van het leven. Hij ziet de moord op de Groothertog als bevrijding van het volk, dat is waarom hij het gerechtvaardigd vindt. Ook ziet hij zelf ook sterven als een rechtvaardiging. Ook is hij erg zorgzaam, hij zou nooit zijn vrienden verraden of een kind iets aandoen
• Dora: Dora is de enige vrouw in de groep en tevens ook de geliefde van Yanek. Ze is erg zorgzaam en is ook erg bang. Ze is bang dat Yanek er te makkelijk over denkt en bang dat hij op het laatste moment niet meer durft. Dat is namelijk wat zij zou doen. Yanek zegt ook dat Dora altijd verdrietig lijkt te kijken. Doodgaan om een doel te bereiken is Dora’s perfecte idee van doodgaan. Net voordat Yanek de bom echt zal gaan gooien wil Dora zekerheid. Ze wil zeker weten dat Yanek echt van haar houdt en niet alleen omdat ze in dezelfde terreurgroep zit.
• Stepan: Het meest onbuigzame lid van de terreurgroep. Hij is keihard. Zo lacht hij bijvoorbeeld als hij hoort hoe Schweitzer doodgegaan is. Ook vindt hij Yanek maar niets. Poëzie is geen terrorisme een bom wel. Hij zou het liefst heel Moskou opblazen. Stepan heeft heel veel meegemaakt en is daardoor zijn geloof in de mens verloren, zo is hij nachtenlang gemarteld in de gevangenis. Hij zou het liefst zelf de bom gooien. Stepan is wreed en stelt rechtvaardigheid boven het leven. Hij zou het ook niet erg vinden om kinderen te doden. Hij ziet zichzelf en de anderen als moordenaars.
• Annenkov: De leider van de terreurgroep. Hij houdt de groep een beetje in de hand. Zo berispt hij Stepan wanneer hij te hard op Yanek ingaat. Annenkov heeft vertrouwen in zijn groep. Op het moment dat de bom gegooid moet worden is hij erg gestrest en je merkt dat hij echt om de mensen geeft. Ziet zichzelf als iemand die vecht voor gerechtigheid. Offert zich op om de plaats van Voinov in te nemen. Hij ziet zichzelf als een lafaard, omdat hij altijd maar binnen blijft als leider.
• Voinov: Lid van de terreurgroep. Hij trekt zich terug uit het actieve werk uit angst. Ook is hij nog heel erg jong. Hij maakt zich van begin af aan al zorgen. Hij is een eerlijk persoon, omdat hij vroeger nooit kon liegen. Hij schaamt zich, omdat hij zich terugtrekt uit angst.
• la grande-duchesse: de vrouw van de groothertog en ze hebben samen 2 kinderen. Ze is christelijk. Na de aanslag op de groothertog waarbij hij om het leven komt, eindigt Yanek (die de bom heeft gegooid) in de gevangenis. De groothertogin komt hem daar opzoeken. Ze vraagt waarom hij haar man heeft vermoord en vraagt of yanek wel eens zelfmedelijden heeft. Yanek wil eigenlijk alleen maar dat ze weggaat, maar de hertogin zegt dat hij haar ook had moeten doden want nu leidt ze alleen nog maar meer. Ze wil dat hij toegeeft dat hij een moordenaar is en samen met haar bid. Yanek wil niet bidden en de hertogin bid voor hem. Ze heeft toch nog een bepaalde compassie voor hem.
• Skouratov: Hoge politiefunctionaris. Hij is heel hard en probeert de straf voor Yanek te verergeren door hem kennis te laten maken met degene die hem op zal hangen, namelijk Foka. Maar hij biedt hem ook een manier aan om zijn leven te redden, dus is ook behulpzaam. Hoewel hij er wel eisen tegenover stelt.- 
• Foka: Een beul. Hij vertegenwoordigt de ongeletterde massa. Hij heeft iemand vermoord en is daarom opgepakt. Hij had teveel gedronken. Hij is degene die de mensen ophangt voor strafvermindering.
• le gardien: hij zegt alleen maar ‘sssttt ssstt stil zijn’ en heeft niet eens een naam.

c.Waar speelt het verhaal zich af?

→ Rusland; Moskou

d.Wanneer speelt het verhaal zich af? 

→ 1905. Want gebaseerd op de moord op tsaar Sergei Aleksandrovich. 

e.motieven = terugkerende elementen in het verhaal 

→ morele problemen (rondom terrorisme/moord), angst, idealen, rechtvaardigheid, socialisme, revolutie

f.thema = hoofdgedachte = grondmotief. Verwoord dit in één zin. 

→ Verhaal over morele dilemma’s rondom terrorisme.

g.motto: korte tekst (soms maar 1 zin) voorin boek. Wat bedoelt de schrijver ermee? 

→ “O love! O life! Not life but love in death” - Romeo et Juliette

Het verhaal gaat over leven en dood, maar ook over de liefde. Dora houdt van Yanek. Yanek houdt van het leven, maar schuwt ook niet voor de dood. Dora’s geliefde, Yanek, is dood op het einde.

h.Verklaar de titel. 

→ De titel, De rechtvaardigen, slaat op de hoofdpersonen, de revolutionairen. Ze zeggen ook een paar keer dat zij de rechtvaardigen zijn. Zij zijn de rechtvaardigen omdat zij actie ondernemen, en daar veel voor opofferen, om van Rusland een beter land te maken. Zij moorden wel, maar wel voor een hoger doel.

→ blz 119: “Nous ne sommes pas de ce monde, nous sommes des justes. Il y a une chaleur (=warmte) qui n’est pas pour nous. Ah! pitié pour les justes!” 

1. verhaalstructuur

3.1 begin en eind 

1. Bestudeer de eerste zin. Begint het boek ab ovo of in medias res? 

→ in media res: De terroristen zitten midden in het plannen/uitvoeren van hun aanslag. 

1. Bestudeer de laatste zin. Is er een open of gesloten eind?

→ Dora besluit dat ze ook een bom wil gooien en dan opgehangen worden aan hetzelfde touw als Yanek. → open einde, omdat er niet wordt vermeld of ze dit ook echt gaat doen.

1. Waarom is het een sterke beginzin? Waarom is het een sterke slotzin?

Sterke beginzin, “het is hem”, je  aandacht wordt getrokken, je weet nog niet over wie het gaat. Het blijkt te gaan over Stepan die terugkomt na een gevangenisstraf van 3 jaar.

De slotzin is sterk, omdat de wanhoop van Dora sterk naar voren komt. 

1. Hoe sluiten de eerste en de laatste zin op elkaar aan? 

Dora is dan net zo radicaal als Stepan, na 3 jaar gevangenis, door haar trauma over de dood van Kaliayev.

3.2 opbouw

1. Zijn er hoofdstukken? Hebben de hoofdstukken namen of nummers? Is het boek wellicht in delen verdeeld? Waarom dan?

→ Geen hoofdstukken, maar opgedeeld in bedrijven, want het is een toneelstuk. 

1. Geef van ieder hoofdstuk heel kort aan waar het over gaat.

bedrijf I (25 blz):

In het appartement van de terroristen/revolutionaire

De groep van revolutionairen plannen een aanslag op de grootHertog. En de eerste poging tot de aanslag begint.

Bedrijf II (18 blz): in hetzelfde appartement

Er is onduidelijkheid over de uitkomst van de aanslag. Kaliayev komt terug en zegt dat hij de bom niet kon gooien, omdat het neefje en nichtje van de grootHertog in de koets zaten. Stepan vindt dit slap en wijst op alle Russische kinderen die zijn gestorven door de onderdrukking van de Tsaar. De anderen staan achter Kaliayev, omdat ze het doden van kinderen niet moreel juist vinden.

Bedrijf III (20 blz): ook appartement 

Kaliayev bereidt een tweede poging voor, twee dagen na de eerste. Hierbij wordt de hertog gedood. Voinov verlaat de groep uit angst.

Bedrijf IV (26 blz): in de gevangenis

Kaliayev is in de gevangenis. Hij heeft een discussie met Foka. Skouratov komt ook langs en praat met hem over zijn actie. Dan komt de hertogin langs. Ze vertelt hem over de menselijkheid van de hertog en vraagt hem te accepteren dat hij een moordenaar is ipv een revolutionair. Hij geeft niet toe. Skouratov doet hem een voorstel om zijn medeplichtigen te verraden, anders zal hij een artikel publiceren waarin hij schrijft dat hij ze bedrogen heeft.

Bedrijf V (18 blz): appartement

De nacht van Kaliayev’s executie. Annenkov, Dora en Stepan wachten op nieuws. Voinov komt ook langs. Ze speculeren of Kaliayev ze heeft verraden. Dora weet dat dit niet zo is. Dan komt het nieuws dat hij dood is en weten ze dat hij hun niet heeft verraden. Dan wordt Dora heel radicaal (beetje als Stepan); ze zal zichzelf opofferen voor terrorisme om of de tirannie omver te stoten en zo Kaliayev te wreken of gepakt te worden en in de dood hem weer te zien. 

1. hoeveel tijd verstrijkt er per hoofdstuk? (vertelde tijd)

Het totale boek omvat ongeveer vijf dagen (?). De bedrijven omschrijven steeds ong een aantal uur, een bepaald dialoog.

1. Is het verhaal chronologisch (lineaire vertelling) of zijn er flashbacks?

chronologisch, logisch want toneelstuk.

Zie je nu een episode waaraan de schrijver veel meer tekst besteedt? Welke episode is dat? Waarom doet hij dat?

Allemaal ong even lang, over dezelfde periode van tijd. Het vierde bedrijf telt wel een relatief hoog aantal bladzijden voor een korte periode. Namelijk de gesprekken die Kaliayev voert in de gevangenis. Dit waarschijnlijk, omdat deze belangrijk zijn, hij komt namelijk in aanraking met de menselijke kant van zijn vijand.

3.4 stijl 

1. In wat voor stijl wordt het verteld? (beknopt, omslachtig, eenvoudig, ingewikkeld, concreet, abstract, arrogant, bescheiden, plat, verheven, objectief, subjectief, formeel, informeel, spreektaal, schrijftaal)

Spreektaal, aangezien alles dialoog is.

extra opdracht 3

Neem een passage over die je aanspreekt. Leg uit waarom die passage je aanspreekt. 

blz. 94/95: discussie of ze wel of niet die kinderen hadden moeten doden.Hier zegt Stepan (één van de revolutionairen) dat de aanslag door had moeten gaan ook al zaten er twee onschuldige kinderen bij de groothertog in het voertuig. Hij zegt dat er immers een hele hoop kinderen sterven van de honger door de ideologie van deze groothertog dus wat zijn de levens van twee kinderen ten opzichte van de levens al die andere kinderen die gered worden door de aanslag. Dit is existentialistisch omdat hij eigenlijk zegt dat de levens van deze kinderen niets waard zijn als ze blijven leven, terwijl door hun dood er goede dingen tot stand zullen komen en dat ze door hun dood dus wel wat waard zijn geweest. Hij zegt dus dat een leven niets waard is totdat het iets presteert, in plaats van dat onschuldige kinderen altijd moeten blijven leven.

blz. 147: De hertogin vertelt dat de kinderen ook niet juist waren en dat hij hun net zo goed had kunnen doden. Het nichtje is slechter dan haar oom, omdat ze niets gunt aan de armen en hun vies vindt. De hertog dronk tenminste nog met de boeren. 

De hertogin praat hier over het goede en het slechte. Doden is sowieso slecht en er was geen betere reden de hertog te doden dan de kinderen. Ik vind dit een mooie confrontatie.

1. literatuurgeschiedenis
2. Wanneer is het werk voor het eerst gepubliceerd? 1949
3. Tot welke literaire stroming behoort het? Wat zijn de kenmerken van die stroming? Hoe zie je die terug in dit boek? existentialisme. In het existentialisme draait het ook om wat je zelf van je leven maakt. l’existence précède l'essence. Dit betekent dat iemand eerst op deze wereld verschijnt (existeert) en daarna zichzelf definieert door middel van zijn eigen daden. Je bent dus wat je doet. Daar past het idee in dat als je niks zinnigs met je leven doet je beter zelfmoord kan plegen. Als je bent wat je doet maar niks nuttigs doet, ben je dus nutteloos en is er geen reden meer om te blijven leven. 
4. Spelen belangrijke historische gebeurtenissen in deze periode een rol in het werk? Leg uit.

Ja, het boek is gebaseerd op het ware verhaal van een groep Russische socialisten/revolutionairen die een aanslag hebben gepleegd op groothertog Sergei in 1905. 

1. Wat weet je van de schrijver? 

Albert Camus vond dat het leven niets waard was behalve als je er zelf iets van kon maken. Hij vond dat de enige ware filosofische vraag die van zelfmoord was. Namelijk: zouden wij ons intensief met het leven bezig moeten houden of zouden we onszelf moeten doden. Dat blijkt ook in het boek, één van de revolutionairen heeft het ook over zelfmoord als de aanslag zou mislukken en de veroordeelde revolutionair vindt zijn doel ook belangrijker dan zijn leven waardoor hij niets over zijn handlangers zegt. 

Tenslotte geef je je waardeoordeel. Belangrijk is dat je je oordeel onderbouwt met argumenten. 

Les Justes vond ik een mooi boek. Allereerst omdat het erg goed te begrijpen was voor mij en niet al te moeilijk was om te lezen. De vragen, over het Goede, grenzen van idealisme, leven en dood, die behandeld werden in het boek vond ik heel interessant. Hoewel het werk over moordenaars gaat riep het geen walging tegen hen in me op, juist omdat Camus hun menselijke kant en hun motieven zo goed beschrijft. Stepan is de enige persoon waar ik geen empathie voor kon voelen, hij is totaal verhard en extremistisch. Ook vond ik het heel mooi hoe de hertogin nog in gesprek ging met Kaliayev, het heeft iets gruwelijks, maar is daardoor ook heel bijzonder. Zij wil hem laten zien hoe erg het is dat hij een man heeft gedood en vindt hem een moordenaar. Hij legitimeert de moord achter de revolutie en vindt zichzelf dus geen moordenaar maar een revolutionair. Inhoud erg geloofwaardig, ook omdat ik wist dat het waargebeurd was. Maar dan nog knap die dialogen enzo geschreven. Fijne duidelijke opbouw, in de vorm van een script. Dit maakte het voor mij makkelijk te lezen in het Frans. Camus wil je laten nadenken over existentialisme.