Contes choisis door Guy de Maupassant

Verslag “Contes choisis” van Guy de Maupassant
Externe gegevens
1.       Contes choisis
2.       Guy de Maupassant
3.       Hij is geboren op 5 augustus 1850 in het Château de Miromesnil in Tourville-sur-Arques, een gemeente in Normandië in het Noord-Westen van Frankrijk.
4.       Guy de Maupassant groeide op in een bourgeouis gezin. Hij raakt onder andere bevriend met Gustave Flaubert in die tijd. In 1869 besluit hij rechten te studeren in Parijs, maar een jaar later breekt de Frans-Pruisische oorlog uit. Hij besluit vrijwillig om soldaat te worden en mee te vechten. De gruwelen uit deze oorlog hebben hem erg getekend en komen vaak terug in zijn werk. Na de oorlog werkt Maupassant overdag bij de overheid en ’s nachts houdt hij zich bezig met schrijven. Flaubert is zijn mentor die hem bijvoorbeeld kennis laat maken met auteurs als Emile Zola, die De Maupassant erg inspireren. Hij schreef in die tijd meerdere novelles die eerst door kranten verspreid werden voordat ze als boek werden uitgegeven. Dit levert hem veel roem op. Later in zijn leven krijgt de Maupassant last van psychische problemen en in 1892 doet hij een zelfmoordpoging. Hij wordt vervolgens opgenomen in een kliniek waar hij in 1893 overlijdt.
5.       Het eerste werk van de Maupassant,de novelle La Main d’écorché, verscheen in 1875 onder het pseudoniem Joseph Prunier. In 1880 debuteert hij als dichter met de bundel Des Vers. Het markeert de start van een zeer productieve tijd waarin hij 300 korte verhalen schreef, verzameld in bundels als Contes de la bécasse (1883). Ook schreef hij meerdere romans, zoals het bekende Une Vie. Dit verhaal gaat over een Normandische vrouw en haar uitzichtloze bestaan.
6.       Thema’s die geregeld voorkomen in het werk van Guy de Maupassant zijn Normandië, de regio waar hij opgroeide en die terug komt in zijn verhalen als decor. Daarnaast gaan veel van zijn korte verhalen over zaken die zich afspeelden tijdens de Frans-Duitse oorlog in 1870. Verder speelt het pessimisme een grote rol. Het loopt vaak slecht af met de personages van de Maupassant, die van mening was dat mensen ook nauwelijk beter en beschaafder zijn dan wilde beesten.
7.       Contes choisis is een duidelijk voorbeeld van een werk uit het naturalisme. Deze stroming was erg populair in de tweede helft van de negentiende eeuw, de tijd waarin de Maupassant leven. In de korte verhalen staan alledaagse situaties met normale mensen centraal en de Maupassant komt vanuit die situaties met kritiek op de maatschappij en een pessimistische, zelfs fatalistische, blik op het menselijk leven. De verhalen zijn geconstrueerd volgens de elementen “race, mileu et moment.” Andere naturalisten waren Émile Zola en in iets mindere mate Gustave Flaubert, beide waren vrienden en inspiratiebronnen van de Maupassant.
8.       Het boek dat ik heb gelezen is een bundeling van enkele korte verhalen die de Maupassant heeft geschreven in de jaren ’80 van de negentiende eeuw. Oorspronkelijk zijn deze verhalen dus los, of in andere verzamelingen verschenen.
9.       Deze verzameling is samengesteld door E.-E.-B. Lacomblé en is verschenen bij uitgeverij P. Noordhoff te Groningen. Het gaat hier om de twaalfde druk uit 1963.
Interne gegevens
1.       Ik geef een korte weergave van drie korte verhalen uit deze bundel die ik verder zal uitlichten in dit verslag.
La Mère Sauvage
In een huis in het bos bij het kasteel van Virelonge woont la mère Sauvage, de bijnaam van Victiore Rivot. Een oude, rijke, dame waarvan de man gedood is door een gendarme en de zoon dient in het leger om te vechten tegen de Pruisen in de Frans-Duitse oorlog. Ze leeft een teruggetrokken bestaan. Op een gegeven moment komen de Pruisen aan in Virelonge en moet zij verplicht enkele Pruisen verzorgen. De jonge soldaten helpen de oude vrouw met koken en de verhoudingen zijn redelijk, totdat la mère een brief krijgt met het bericht dat haar zoon gedood is in de oorlog. Ze stort emotioneel in en verzint een list. Ze laat de Pruisen hooi op de zolder waarop ze slapen leggen, zogenaamd tegen de kou. ’s Avonds steekt ze haar huis in brand en snel haalt ze de ladder van de hooizolder weg zodat de Pruisen niet kunnen vluchten. Er komen mensen af op het vuur, maar het is te laat. De officier gelooft eerst niet dat zij het vuur heeft aangestoken, maar ze blijft bekennen en wordt vervolgens geëxecuteerd door een vuurpeloton. Ze heeft de dood van haar zoon gewroken.
Mon oncle Jules
De hoofdpersoon Joseph Davranche groeide op in een arm Normandisch gezin, dat graag de schijn ophield welvarend te zijn. Zijn oom Jules emigreert naar Amerika en belooft zijn familie een klein fortuin, maar laat verder nooit meer van zich horen. De ouders van Joseph rekenen zich rijk en wachten op de dag dat Jules terugkomt als een rijk man. De familie gaat later op vakantie naar het kanaaleiland Jersey met de boot. Dat is namelijk voor armen de goedkoopste manier om vakantie te vieren in het buitenland. Op die boot komen ze echter een schelpenverkoper tegen die erg op oom Jules lijkt. Navraag bij de kapitein leert hen dat het inderdaad oom Jules is en dat hij het jaar daarvoor is opgepikt in Amerika. Hij wil niet terug naar zijn familie, omdat hij ze een groot bedrag nog schuldig is, vertelt de kapitein. De zorgeloze toekomst waar de ouders van Joseph op hoopten is in een klap weg. Joseph besluit schelpen te kopen van 90 sous en geeft hem 10 sous extra. Wanneer zijn moeder erachter komt, wordt ze woedend. Aangekomen op Jersey zijn ze Jules kwijt en Joseph ziet zijn oom nooit meer. Om deze reden blijft hij de rest van zijn leven zwervers 100 sous geven, voor het geval de zwerver zijn oom mocht zijn.
La Parure
Mathilde Loisel is getrouwd met een ambtenaar en groeide op een gezin van simpele komaf. Toch droomt ze ervan om een leven vol luxe en rijkdom te leiden. Op een dag komt Monsieur Loisel met een uitnodiging om een feest bij de minister te bezoeken. Hij denkt dat zijn vrouw er blij mee zal zijn, maar madame Loisel wil niet naar het feest. Ze schaamt zich ervoor dat ze geen mooie jurk heeft zoals de rijke vrouwen op het feest. Haar man geeft haar uiteindelijk wat van zijn spaargeld om een mooie jurk te kopen, maar ook dat is niet genoeg. Ze wil ook een mooi sieraad. Dan komt monsieur Loisel op het idee om een juweel te lenen bij de vriendin van zijn vrouw, madame Forrestier. Van haar lenen ze een prachtig collier met diamanten. Madame Loisel heeft de avond van haar leven op het feest en krijgt vele complimenten voor haar verschijning. Op de terugweg naar huis verliest ze echter het collier. De Loisels doen alles om het te vinden, maar dat is tevergeefs. Uiteindelijk geven ze al hun spaargeld uit en lenen ze een kapitaal om in het geheim een nieuw collier te laten maken en dat terug te geven. Ze moeten daarna jaren in armoede leven. Jaren later, als alles is afbetaald, komt madame Loisel haar vriendin tegen. Zij is oud geworden, haar vriendin straalt nog altijd en heeft zelfs kinderen. Ze besluit haar het geheim van het collier te vertellen, waarna Forrestier in lachen uitbarst en antwoordt dat het allemaal nooit nodig was geweest. Het collier was nep.
2.       Een overkoepelend thema van de korte verhalen in deze bundel is de wreedheid van het lot. In La parure komt dat terug in “nées comme par une erreur du destin, dans une famille de employées’’ en de pech van Mathilde dat ze het collier verliest, jarenlang werkt om het terug te betalen terwijl het voor niks is. Die wreedheid komt ook terug bij La mère Sauvage die net het verlies van haar man verwerkt lijkt te hebben en vervolgens haar zoon, het laatste wat ze had, kwijtraakt door de oorlog. Bij Mon oncle Jules speelt het lot in iets mindere mate een rol, maar is het nog altijd slecht. Het lukt Jules niet zijn beloften te waar te maken en hij haalt de woede van zijn verwachtingsvolle familie op de hals en probeert dat te ontlopen door rond te zwerven.
3.       De bundel heeft contes choisis, omdat het een verzameling is van enkele korte verhalen van Maupassant. Het zijn dus letterlijk uitgekozen vertellingen. De korte verhalen hebben vaak een titel die rechtstreeks slaat op de hoofdpersoon, of een voorwerp/persoon dat centraal staat. Bij Mon oncle Jules  en  La mère Sauvage zijn dit de personen waarover verteld wordt, bij La Parure is het in de titel genoemde sieraad de oorzaak van alle ellende.
4.       Mathilde Loisel uit Le parure
Mathilde is van simpele komaf, maar droomt ervan om net zo elegant en mooi te zijn als de vrouwen uit de gegoede families. In de tijd waarin ze leeft moet ze voor zo’n leven, trouwen met een rijke man. Ze is echter getrouwd met een normale ambtenaar die hard werkt, maar niet rijk is. Ze smacht ernaar haar leven te veranderen, maar in het dagelijks leven schaamt ze zich in het bijzijn van rijkere vrouwen omdat ze denkt dat ze te arm is. Die zucht om te ontsnappen naar een ander leven is iets wat ze gemeen heeft met madame Bovary uit de gelijknamige roman geschreven door de goede vriend van de Maupassant, Gustave Flaubert.
Victoire Rivot uit La mère Sauvage
Victoire is een oude vrouw die in haar eentje leeft na de dood van haar man en het vertrek van haar zoon naar het leger. De dorpelingen komt ze niet vaak tegen en ze heeft genoeg geld voor een leven alleen. Zelf lijdt ze niet onder dit leven, omdat ze een geharde persoonlijkheid heeft. Ze werkt hard en is niet bang. Zo verjaagt ze bijvoorbeeld wolven door zelf op ze te schieten met het oude geweer van haar zoon. Ze houdt erg van haar zoon en als de Pruisen komen vraagt ze dan ook of ze iets gehoord hebben over het regiment waar haar zoon dient. Later hoort ze dat haar zoon is overleden en lijkt er iets in haar te breken. Ze besluit wraak te nemen op de Pruisen in haar huis, die ze eerst goed had verzorgd. Wel vraagt ze van te voren nog de namen van de soldaten en hun adressen. De ontwetende soldaten werken mee. Als de list gelukt is geeft Victoire de lijst met namen aan de Duitse officier, zodat de moeders van de soldaten bericht kunnen krijgen van de dood van hun zoon. Haar wraak voor de pijn die ze zelf voelt.
5.       Aangezien het hier gaat om verschillende korte verhalen, verschillen de relaties vaak. Wat ik wel zie is dat de hoofdpersonen vaak echtgenoten zijn, zoals in La Parure en in La Parapluie. Of het zijn familieleden. De verhalen gaan vaak over alledaagse situaties, die over het algemeen in familiekring gebeuren. Het is dan ook logisch dat de hoofdpersonen vaak een familieband hebben of met elkaar bevriend zijn.
6.       De Maupassant wisselt tussen een alwetende verteller en een ik-persoon in het verhaal die vervolgens zelf als alwetende verteller een verhaal vertelt. Voorbeelden van dat laatste zijn La mère Sauvage en Mon oncle Jules, waarin de ik-persoon op een bepaalde plaats komt die hem, of een vriend herinnert aan een bepaalde anekdote die vervolgens wordt verteld.
7.       In La Parure is de vertelde tijd tien jaar, waarbij de focus ligt op 1 avond en er daarna flink versnelt wordt naar tien jaar later. In La mère Sauvage en Mon oncle Jules is het verhaal dat er een verhaal wordt verteld. De vertelde tijd is dus in de eerste tijdslaag een paar minuten, de tijd om het verhaal te vertellen. Maar het tijdsverloop in de vertellingen die in het verhaal zelf zitten zijn weer langer. La mère Sauvage waarschijnlijk enkele weken en Mon oncle Jules een aantal dagen, waarbij er aan het begin wel stil wordt gestaan bij het vertrek van oom Jules dat zich daarvoor heeft afgespeeld.
8.       Het zijn korte verhalen waarbij de tijdsopbouw chronologisch is. Bij de verhalen waarbij de hoofdpersoon naar aanleiding van een bepaalde situatie een anekdote vertelt is er eigenlijk sprake van een flashback, maar de flashback zelf is wel chronologisch.
9.       De stijl van de Maupassant is erg realistisch. Hij schrijft erg beeldend en het is alsof je met een camera naar een bepaalde situatie kijkt, waarbij je ook nog eens de gedachten van de personages kan lezen. Die realistische benadering past ook wel bij het naturalisme. Je kunt wel zien dat de Maupassant zich uitleeft met de beschrijvingen van personen en hun milieu en daarmee zijn oordeel in het verhaal verwerkt.
10.   La Parure speelt zich af in Parijs in het huis van de Loisels, het huis van de madame Forrestier, het ministerie en in het echt bestaande plekken zoals de juweliers bij het Palais Royal en de Champs Elysée. La mère Sauvage speelt zich volledig af in het bos van Virelonge bij het huis van de moeder. Ma oncle Jules speelt in het huis van de familie Davranche in Le Havre en op de boot naar het eiland Jersey.
11.   Alle verhalen in de bundel hebben een gesloten einde. Vaak geven de eindes ook een bepaalde mee aan het verhaal.
12.   Het einde van La Parure en van La mère Sauvage vond ik erg verassend. Bij het eerste verhaal haalt de laatste zin je hele gedachtenrichting uit het verhaal onderuit met de mededeling dat het collier nep is. Bij het tweede verhaal is het bijzonder verassend dat een oude dame de dood van haar zoon gaat wreken door op eigen houtje vier soldaten te doden. Bij Ma oncle Jules vond ik het einde wel te verwachten. Het was al heel toevallig dat ze hem tegenkwamen en het is ook veel tragischer dat Joseph hem daarna nooit meer terugziet. Al viel dat allemaal wel te verwachten.

1. titel en eventuele ondertitel van het boek 2. naam van de auteur 3. geboortedatum en geboorteplaats 4. korte beschrijving levensloop/carrière 5. een paar belangrijke andere boekentitels 6. terugkomende thema’s in het werk van de auteur 7. plaats van dit boek in de tijd (eeuw,stroming,tijdgenoten) 8. oorspronkelijke datum van verschijning van dit gelezen boek 9. uitgever en datum van jouw editie B. INTERNE GEGEVENS. 1. korte weergave van de inhoud in maximaal 300 eigen woorden 2. belangrijkste thema: licht je keuze toe met een voorbeeld/fragment 3. titelverklaring, eventuele ondertitelverklaring: leg uit waarom het boek deze titel heeft 4. beschrijving van de karakters van de hoofdpersonen 5. relaties tussen de belangrijkste hoofdpersonen 6. vertelvorm: wie vertelt het verhaal? 7. vertelde tijd: hoeveel tijd verloopt er in het boek? 8. tijdsopbouw; chronologisch of anders? 9. stijl: b.v. poëtisch, zakelijk, realistisch etc. 10. plaats(en) van handeling 11. gesloten of open einde 12. eind: licht toe of je dit eind had verwacht