Basisbeschrijving van het leesproces
Primaire gegevens:

Schrijver: John Fowles
Titel: The collector
Uitgever: Blackbirds, Wolters-Noordhoff BV, Groningen
Druk: Uitgave van 1992, oorspronkelijk komt het boek uit 1963
ISBN-nummer: 0926-2350; 199204
Aantal Bladzijdes: 260

Keuzeverantwoording: Er was onduidelijkheid over of je nu een nieuw boek en een oud boek moest lezen, of dat je ook 2 nieuwen mocht lezen (van na 1930). Aangezien ik al een nieuw boek had gelezen was ik alvast aan een oud boek begonnen. Toen kreeg ik te horen dat ik wel 2 nieuwe boeken mocht lezen. Dit had wel eerder duidelijk gemaakt kunnen worden. Oudere boeken zijn moeilijker te lezen dan nieuwere, dus besloot ik opnieuw een boek uit te zoeken. Dit boek leek me wel wat, ik heb het snel uitgezocht, eigenlijk was dit het eerste het beste nieuwe boek dat ik tegenkwam. Literaire verdieping Tijd en ruimte: Het verhaal wordt chronologisch verteld. Er komen wel flashbacks in voor waarin o.a. wat over de achtergrond van Frederick verteld wordt. De vertelde tijd is ongeveer 3 maanden, waarvan 1 maand Frederick zijn plan aan het voorbereiden is en 2 maanden waarin Miranda daadwerkelijk door hem gevangen gehouden wordt. De verteltijd van dit boek is ongeveer 8 uur, zolang kostte het mij tenminste om het boek uit te lezen. Het verhaal speelt zich voornamelijk af in het huis waar Frederick Miranda gevangen houdt, het huis staat in een dorpje vlak bij Londen, genaamd Sussex. In Londen gaat Miranda naar de kunstacademie en in Londen ontvoert Frederick haar ook. De klimatologische omstandigheden hebben ook te maken met het verloop van het verhaal, want doordat het regent besluit Miranda na school niet meteen naar huis te gaan maar eerst naar de cinema te gaan, als ze uit de cinema komt is het al donker en des te gemakkelijke voor Frederick om haar te ontvoeren. Vertelwijze: Het boek is opgedeeld in 4 delen. Delen 1, 3 en 4 worden uit het perspectief van Frederick verteld. Deel 2 is het dagboek van Miranda, waarin het verhaal uit haar perspectief wordt verteld. Deze wijze van vertellen maakt het boek bijzonder om te lezen. Spanningsopbouw: Het boek laat je constant in spanning, van het begin af aan tot het eind. Het boek begint met het plannen maken van Frederick om Miranda te ontvoeren. Nadat Frederick Miranda ontvoerd heeft, wordt de spanning steeds wat opgevoerd doordat ze probeert te ontsnappen. Als lezer kun je de zieke geest van Frederick in het eerste, het derde en het vierde deel volgen, hij is een bizarre jongeman, haast onmenselijk door zijn motieven om Miranda te ontvoeren en zijn gedrag en denken. Je zou verwachten dat je in het tweede deel in gaat dutten omdat hetzelfde verhaal verteld wordt als in het eerste deel, maar dan uit het perspectief van Miranda. Maar het tegenovergestelde is waar, Miranda en Frederick beleven de gebeurtenissen zo anders dat het verhaal spannend blijft. In het derde deel loopt de spanning hoog op, Miranda is stervende en je vraagt je als lezer af of dat Frederick nu een doctor gaat halen of niet, of hij haar nu werkelijk vrij laat of niet. Je wilt echt weten hoe het afloopt en dat maakt je dat je het boek het liefst in één keer uit wilt lezen. Het verhaal is tot op de laatste bladzijde spannend vanwege het open einde. Thematiek en motieven: Het boek heeft meerdere thema’s, namelijk ontvoering, vrijheid en gevangenschap, communicatie en het verzamelen. Miranda wordt ontvoerd door Frederick, zij ervaart hoe het is om gevangen te zitten. Ze probeert alles om te ontsnappen, ze smacht naar vrijheid. Tegelijkertijd probeert ze Frederick te begrijpen en met hem te communiceren, wat niet meevalt omdat ze beiden in geheel andere werelden lijken te leven. Frederick is niet geïnteresseerd in haar innerlijk, alleen in haar uiterlijk. Frederick ziet het gevangenhouden van Miranda niet als ontvoering maar als het toevoegen van een object aan zijn verzameling. Motieven in het verhaal zijn: • Het herhaaldelijk rood worden van Frederick als Miranda hem betrapt op liegen of door heeft wat hij denkt of wat hij van plan is. • Het maken van foto’s van Miranda door Frederik. Het is als het ware een nieuwe categorie van zijn hobby: naast het verzamelen van vlinders en Miranda verzamelt hij nu ook foto’s van haar, de laatste foto’s die hij maakt van Miranda zijn zelfs pornografisch. • De pogingen van Miranda om te ontsnappen, ze probeert in totaal 7 keer te ontsnappen, de zevende poging is de meest indirecte: ze probeert hem te verleiden. • Het schrijven over G.P. van Miranda in haar dagboek. Ze moest erg vaak aan hem denken. • Het smeken van Miranda om haar vrij te laten, je weet van tevoren dat Frederick haar niet laat gaan. • Het vastbinden van Miranda’s handen en een prop in haar mond als ze buiten de kelder mag komen van Frederick. Personages: Hoofdpersonen: Frederick Clegg: Een eenzame jonge man (22 jaar) die weinig liefde kent en wiens enige passie het verzamelen van vlinders is. Hij lijkt ongevaarlijk maar het tegengestelde is waar: als hij verliefd wordt op Miranda en door haar geobsedeerd wordt, voegt hij haar toe aan zijn collectie. Hij behandelt Miranda als een object, maar wel met respect. Hij is een geesteszieke man, haast onmenselijk. Daarom noemt Miranda hem Caliban: een halfmenselijke slaaf uit het toneelstuk: “the tempest” van Shakespeare. Hij is teleurgesteld als de echte Miranda niet is zoals zijn droom-Miranda, maar is zoals iedere vulgaire vrouw in zijn ogen, als hij hier achterkomt verandert zijn houding ten opzichte van Miranda en hij behandelt haar niet meer met het respect dat hij eerst voor haar had. Vanaf dan bepaald hij wat er gebeurt en wordt hij echt onmenselijk.

Miranda Grey: Een 20 jarige studente aan de kunstacademie. Ze is een populaire, knappe, intelligente en een beetje een arrogante jonge vrouw. Ze is sociaal ingesteld en probeert Frederick te begrijpen. Ze probeert hem over te halen om haar vrij te laten, wat niet lukt. Ze kan erg goed uit haar woorden komen, iets wat bij Frederick ver te zoeken is. Frederick is zo anders als zij, dat communiceren haast onmogelijk is. Miranda is in het verhaal de held terwijl Frederick de antiheld is. Miranda heeft veel last van stemmingswisselingen. Ze haat hem aan de ene kant en noemt hem Caliban, maar aan de ander kant heeft ze medelijden met hem. Aan het eind van haar leven vergeeft ze Frederick zelfs dat hij haar gevangen houdt. Andere personages: G.P.: Een oudere man van ongeveer 40 jaar. Hij is Miranda’s inspiratiebron en hij weet veel van kunst. Miranda adoreert hem en schrijft veel over hem in haar dagboek. Als ze gevangen zit beseft ze dat ze verliefd op hem is, ze maakt zelfs plannen om met hem te trouwen. Door aan hem te denken houdt ze het een beetje uit in haar gevangenis.

Tante Annie, oom Dick en Mabel: Het gezin waarin Frederick als peuter terecht komt als zijn vader overlijdt. Frederick kon het redelijk vinden met oom Dick die de vlinderverzameling van Frederick prees. Als ook oom Dick overlijdt, woont hij alleen nog met zijn tante en nichtje in huis, dit zijn onsympathieke mensen die hem weinig liefde geven. Als ze besluiten naar Australië te emigreren gaat Frederick niet mee. Titel: The collector slaat natuurlijk op Frederick, hij verzamelt vlinders en later voegt hij Miranda toe aan zijn collectie. Als Miranda overlijdt, gaat hij door met het verzamelen van jonge vrouwen. Het motto van het boek is de Franse zin: “que fors aus ne le sot riens nee”. Dit komt denk ik uit een gedicht maar ik heb geen idee wat het betekent, iets als: “dat uitgezonderd een dwaas…” Verder weet ik het niet. Maar dit slaat denk ik ook op Frederick. Relaties: James Fowles is geboren op 31 maart 1926 in Leigh-on-Sea in Essex, een kleingeestig dorpje. Ongeveer zo’n dorpje als in het boek, het dorpje Sussex, waar het huis dat Frederick gekocht heeft, staat. Fowles maakte de Tweede Wereld Oorlog mee, de oorlog heeft zijn al zijn werken en zijn leven beïnvloed. Hij heeft tijdens de oorlog ‘geleerd hoe de natuur is’, wat denk ik slaat op de psyche van de mens. Dit boeit hem. “The collector” is zijn eerste roman. In al zijn romans komt de relatie tussen kunst en leven voor. Het is geen toeval dat Miranda een studente is van de kunstacademie. Fowles interesse in filosofie en de sociale gedachten van mensen fascineerde hem, vandaar dat er een dialoog tussen Miranda en Frederick over de klassenverschillen in de samenleving voorkomt in het boek. Korte samenvatting:

Deel 1: De 22-jarige Frederick Clegg woont bij zijn oom Dick en tante Annie en zijn nichtje Mabel, omdat zijn vader dood is en zijn moeder niets om hem geeft. Frederick verzameld vlinders die hij zelf vangt, de enige die Frederick prijst om zijn verzameling is oom Dick, als deze overlijdt zit Frederick alleen met zijn onsympathieke tante en nichtje in huis. Op een gegeven moment wint Frederick de pools (een soort potspel) en ontvangt 73000 pond. Als zijn tante en nichtje naar Australië emigreren, besluit hij te blijven. Hij is namelijk geobsedeerd door Miranda, een 20-jarige studente aan de kunstacademie. Hij maakt plannen om haar te ontvoeren. Hij koopt een huis in een kleingeestig dorpje genaamd Sussex. Hij richt de kelder in zodat hij haar daar gevangen kan houden. Hij koopt kleding en boeken voor Miranda. Op een dag lukt het Frederick daadwerkelijk haar te ontvoeren, hij dacht eerst dat hij het eigenlijk niet zou doen. Als Miranda eenmaal gevangen zit in ‘haar’ kelderkamer, smeekt ze hem haar vrij te laten. Frederick zegt dat ze 4 weken moet blijven. De communicatie loopt stroef, ze zijn totaal andere persoonlijkheden. Miranda probeert hem te begrijpen. Hij laat weten dat hij haar niet wil vermoorden of verkrachten. Miranda beseft dat ze gevangen is door een zieke geest. Iemand die vlinders verzameld en haar aan zijn verzameling toegevoegd heeft. Frederick maakt foto’s van haar en koopt alles voor haar wat ze wil, maar laat haar niet gaan. Tijdens haar gevangenschap probeert ze 7 keer te ontsnappen wat niet lukt. Ze probeert hem om ver te duwen en weg te rennen, maar de buitendeur zit op slot. Ze probeert te vluchten als ze in bad gaat, ze probeert een tunnel te graven, ze doet alsof ze ziek is, ze probeert hem te vermoorden met een kleine bijl die ze gevonden heeft, en uiteindelijk probeert ze hem te verleiden, wat bij hem niet in goede aard valt. Hij behandelt haar niet meer met het zelfde respect als eerst. Hij bindt haar vast en maakt pornografische foto’s van haar. De 4 weken zijn inmiddels al 2 maanden geworden. Hij laat haar nooit gaan.

Deel 2: Hier lees je het dagboek van Miranda, hoe zij dezelfde gebeurtenissen en dialogen beleeft. Ze walgt van Frederick en noemt hem in haar dagboek Caliban, een halfmenselijke slaaf uit het toneelstuk “The Tempest” van Shakespeare. Aan de andere kant heeft ze medelijden met Frederick en wil ze hem helpen. In haar dagboek schrijft ze hoe graag ze wil ontsnappen. Ook schrijft ze over G.P. en komt ze er achter dat ze verliefd is op deze man. Je merkt aan het lezen van haar dagboek op dat ze hem adoreert, aan het eind van het dagboek maakt ze zelfs plannen om met hem te trouwen als ze vrij is. Op een gegeven moment wordt ze ziek ze heeft volgens haar pneumonie. De stukjes die ze op het laatst in haar dagboek schrijft worden steeds korter, tot ze zo ziek is dat ze niet meer kan schrijven, dat is echt hartverscheurend. Ze beseft dat Frederick haar zal laten sterven en ze had net besloten om niet voor hem te sterven.

Deel 3: Miranda sterft uiteindelijk. Frederick had beloofd een doctor te halen, maar dat heeft hij niet gedaan. Hij heeft haar wel naar boven gedragen toen ze dat vroeg want ze wilde nog daglicht zien voordat ze sterft. Voor ze sterft zegt ze nog dat ze het hem vergeeft. Als ze werkelijk dood is weet, hij niet wat hij moet doen, uiteindelijk besluit hij zelfmoord te plegen, want zonder haar is hij niets.

Deel 4: Het is de volgende dag, het is een mooie stralende dag. Hij besluit geen zelfmoord te plegen. In een dorpje ziet hij op een dag een meisje dat veel van Miranda wegheeft. Hij begraaft Miranda en maakt de kamer in orde voor zijn volgende slachtoffer. Een meisje genaamd Marian.

Persoonlijke beoordeling: Het onderwerp: Ik vond het onderwerp wel interessant, een boek over ontvoering brengt spanning met zich mee. Ik heb zelf geen ervaringen met ontvoering (thank God), maar je hoort wel eens dat er mensen verdwijnen en nooit meer tevoorschijn komen. Daar krijg je toch wel kippenvel van. Het boek heeft me wel aan het denken gezet. Stel je voor dat jij door zo iemand ontvoerd werd. Ik zou echt knettergek worden als ik 2 maanden niet eens daglicht zou zien. Ik vond het boek voldoende diepgang hebben, het is niet voor niets een psychologische triller. Er hoeft niets veranderd of toegevoegd te worden aan het boek. Er zijn best veel boeken en films die over ontvoering gaan, maar dit is wel een boek dat met kop en schouders boven de andere boeken die ik over dit onderwerp heb gelezen. De gebeurtenissen: Het accent in het boek lag zowel op de gebeurtenissen als op de gedachten. En eigenlijk ook wel op de gevoelens. De gebeurtenissen worden twee keer verteld en zo benadrukt. Maar tussen de eerste vertelling van de gebeurtenissen en de tweede zit een groot verschil omdat het door een ander persoon uit een ander perspectief wordt verteld. Miranda en Frederick zijn 2 totaal andere persoonlijkheden, Miranda is meer een held en Frederick een antiheld. Ze hebben beiden totaal andere gedachten en gevoelens. Het aantal gebeurtenissen dat in het boek voorkwam is voldoende, eigenlijk precies goed. De gebeurtenissen bouwden de spanning op. Het boek is heel realistisch geschreven en de gebeurtenissen zijn erg geloofwaardig. Er zaten wel schokkende gebeurtenissen in het verhaal, bijvoorbeeld dat Miranda Frederick probeert te vermoorden met een bijl, en dat Frederick Miranda laat sterven. De dood van Miranda ontroerde me het meest, echt hartverscheurend. Ik hoopte echt dat Frederick zelfmoord ging plegen, ik voelde echt walging voor hem. Maar ik vind een open einde mooier dan dat hij daadwerkelijk zelfmoord zou plegen. De personages: Beide personages kwamen levensecht over. Ik kon me vooral goed inleven in Miranda, haar vond ik sympathiek in tegenstelling tot Frederick. Frederick vond ik een bizar persoon. Hoe kun je zo onmenselijk zijn? Ik ben personages zoals hem niet tegengekomen, wel freaks natuurlijk maar niet zo’n erge freaks. Ik ben vast wel mensen zoals Miranda tegengekomen. Het dagboek van Miranda is wel aangrijpend, maar ik ben er niet door beïnvloed. Ik bewonder wel haar sterke geest. Ik walg van Frederick’s onmenselijke kant. Maar al met al maken de eigenschappen die de hoofdpersonages hebben het boek wel bijzonder. Ik zou de hoofdpersonen niet ander hebben laten handelen als ik de auteur was. De opbouw: Het verhaal was echt vlot te lezen. Het boek was echt geen moment saai. Je vraagt je als lezer telkens af of dat Miranda zal ontsnappen of niet. En telkens als ze probeert te ontsnappen vraag je je af hoe Frederick zal reageren. De afloop van het verhaal vond ik wel verrassend, maar ook typisch Brits vanwege het open eind. Ik had Frederick op het einde liever dood dan levend gezien.

Het taalgebruik: De woordkeuze en zinsbouw zijn gemakkelijk. Ik kon van de gebeurtenissen in het boek een goede voorstelling maken. Vooral in het begin waren er veel dialogen, ze kwamen mij vrij realistisch voor. Kernzinnen uit het boek waren zinnen als: “It’s me he wants, my look, my outside; not my emotions or my min dor my soul or even my body. Not anything human. He’s a collector.” “I know it’s pathetic, I know he’s a victim of a miserable social class” “I told him he was looking for the mother he’d never had, but of course he wouldn’t listen.”