Empire of the sun door J.G. Ballard

Boekverslag

• Schrijver: J.G. Ballard

Titel: Empire Of The Sun 

[Naar de ‘zon’ (gigantisch fel licht) die Jim ziet in het Olympische stadion van Shanghai, wat later de atoombom op Nagasaki blijkt te zijn. De bom zorgt datgene waar het boek naar toe schrijft, het einde van de oorlog, en de titel is daarom typerend voor het boek. Je zou er ook een verwijzing naar Japan, het land dat Jim bewondert, als land van rijzende zon in kunnen zien.]

• Jaar eerste publicatie: 1984
• Aantal punten: 3

• 4 Belangrijkste karakters en hun onderlinge relaties:

1. Jim is de hoofdpersoon van het boek, en het enige personage dat je uitgebreid leert kennen. Jim is een elfjarige jongen uit Engeland die met zijn ouders woont in Amherst Avenue in Shanghai.  Hij brengt een groot deel van de oorlog door in het concentratiekamp Lunghua en is, ondanks zijn gebrekkige kennis erover, gefascineerd door de oorlog en in het bijzonder de Japanse piloten. Het boek draait om zijn overleven en zijn zoektocht naar z’n ouders.

2. Basie is een Amerikaanse matroos die meerdere malen in het boek komt en weer verdwijnt. Hij probeert gebruik te maken van de oorlog, en lijkt dus ook niet echt oprecht geïnteresseerd in Jim. Desalniettemin lijkt hij sympathie op te bouwen voor Jim en redt hij tegen het eind van het boek Jim zelfs van de dood, terwijl hij hem in het begin van het boek nog probeerde te verkopen aan Chinezen.

3. Dr Ransome is een dokter die Jim leert kennen als ze naar het concentratiekamp van Lunghua worden gereden. Hij is erg aardig voor Jim, geeft hem lessen Latijn en wiskunde en zorgt dat hij genoeg te eten krijgt – vaak ten koste van hemzelf. Hij is de persoon die Jim uiteindelijk weet te herenigen met zijn ouders.

Alle andere karakters hebben nog kleinere rollen dan Basie/Dr. Ransome en er springt er geen persoon uit als vierde belangrijk karakter. Mrs Vincent, Mr Maxted, Lieutenant Prince, Frank, ‘the young Japanese pilot’ en Jims ouders spelen verder nog kleine rollen in het boek.

• Perspectief: Het verhaal wordt door een ‘verteller’ verteld. Dus een auctoriaal perspectief.

• Thema: De Tweede Wereldoorlog en hoe een jongetje van 11 daarmee omgaat.

• Geef in het kort aan wat het verband is tussen het begin en het einde van het boek (min. 40 woorden):  In het begin is Jim gewoon bij zijn ouders thuis, maar al snel raakt hij hen kwijt. Dat komt doordat Jim in het ziekenhuis terechtkomt omdat hij matrozen van aangevallen schepen in de haven van Shanghai probeerde te helpen en daarbij gewond raakte. Het hele boek draait om het terugvinden van Jims ouders, en in het laatste hoofdstuk doet hij dat dan ook eindelijk.

Samenvatting (min. 600 woorden):

Het boek beschrijft het leven van Jim, een Brits jongetje dat bij zijn ouders woont in een rijke Europese buurt in Shanghai, China. In de vooravond van de oorlog is hij elf jaar. In zijn vrije tijd fietst hij graag  door de stad, iets dat zijn ouders hem verboden hebben omdat het te gevaarlijk zou zijn. Als gevolg van zijn fietstochten leert hij de stad echter goed kennen. Op een dag is het zover: de verwachte oorlog breekt uit door twee schepen die aangevallen worden door de Japanners in de haven van Shanghai, op hetzelfde moment dat ook de aanvallen in Pearl Harbor plaatsvinden. In de daarop volgende chaos raakt Jim gescheiden van zijn ouders. Hij belandt in het ziekenhuis en wanneer hij daar weggaat en zijn huis weer opzoekt, ziet hij dat de hele buurt verlaten is: iedereen is opgepakt door de Japanners. Hij besluit te wachten in zijn huis tot zijn ouders terugkomen, en overleeft door op zijn fietsje eten te halen uit de nu leegstaande huizen in Amherst Avenue. Na drie maanden raakt zijn voedselbron echter op. De Japanners hebben China en Shanghai inmiddels compleet overgenomen en Jim denkt eraan om zich aan te geven bij ze, onder het motto dat hij dan waarschijnlijk zijn ouders weer ziet in het concentratiekamp waar hij dan heen zou worden gebracht. Hij doet het uiteindelijk niet, en ontmoet twee Amerikaanse zeelui: Frank en Basie. Al snel worden ze, nota bene bij zijn eigen huis, gevangen genomen door de Japanners. Jim en Basie worden naar hetzelfde detentiecenter gestuurd. Hij leert daar om te overleven met het weinige voedsel dat tot zijn beschikking staat. Doordat hij op die manier vrij gezond blijft, mag hij door naar een concentratiekamp – waar alleen de sterkeren heen worden vervoerd. Op de weg daar naartoe ontmoet hij een Brits gezin en een dokter: dr Ransome. Hij komt met hen, en Basie, in het concentratiekamp van Lunghua net buiten Shanghai terecht. Hij hoopt hier ook zijn ouders weer te zien, maar dat mag helaas niet baten. In de drie jaar die Jim doorbrengt in Lunghua leert hij Latijn en wiskunde van dokter Ransome, doet hij klusjes voor Basie en bouwt hij grote sympathie op voor de Japanners. Ondanks dat het officieel zijn vijanden zouden moeten zijn, droomt hij er ook van om ooit een piloot te zijn en kilometers te vliegen. Daarnaast ziet hij in wat vele anderen pas na de oorlog inzagen: in het kamp waren ze veilig, de Japanners zorgen voor eten en redelijk levensonderhoud. In de grote stad liep je het gevaar zomaar vermoord te worden door alle gewelddadige bendes die er rondliepen. Jim is daarom van plan om, wanneer hij eenmaal zijn ouders heeft teruggevonden, weer terug te gaan naar Lunghua.

Na verloop van tijd keert de oorlog zich echter in het voordeel van de geallieerden: Amerikaanse bombardementen zijn een dagelijks feit geworden en de voedselaanloop door de Japanners wordt steeds minder. Jim is bang voor wat er na de oorlog zal gebeuren. Veel mensen lijden nu al honger en ook Jim voelt zich steeds slechter. De dood maakt hierdoor steeds minder indruk op hem. Hij begint er van overtuigd te raken dat zijn ziel al dood is, maar dat zijn lichaam het heeft overleefd. Hij twijfelt of hij zijn lichaam wel moet láten overleven, terwijl als hij dood is hij misschien zijn ouders weer ziet. Jim besluit te overleven.