Emma door Jane Austen

EMMA

ZAKELIJKE GEGEVENS
> auteur: Jane Austen
> titel: Emma, J.M. DENT & SONS LTD, Londen, 1960, 427 blz. (eerste druk 1816, Groot-Brittannië)
> genre: psychologisch roman

Eerste reactie
> keuze: Nadat ik Pride and Prejudice had gelezen, leek het mij leuk om nog een boek van Jane Austen te lezen. Toe ben ik Emma gaan lezen.

> inhoud: Ik vond het een leuk boek om te lezen. Het duurde echter wel een hele tijd voordat ik in het verhaal zat en het ook leuk ging vinden.

VERDIEPING

samenvatting

Emma Woodhouse is a handsome, clever, rich young woman. She lives with Mr. Woodhouse, her father, and has — as the novel begins — just attended the marriage of Miss Taylor, her old governess. Having introduced Miss Taylor to her future husband Mr. Weston, Emma finds that she rather likes matchmaking. Emma tries to match her new friend, Harriet Smith (a sweet but simple girl of seventeen of unknown parentage) to the local minister, Mr. Elton; this plan backfires when it turns out that Mr. Elton aspires to greatly better himself by marrying Emma— not, as she had mistakenly thought, the poor and socially inferior Harriet. After Emma turns down his proposals, Mr. Elton goes on holiday. Harriet fancies herself heartbroken, though Emma does her best to convince Harriet that Mr. Elton (who will reveal himself to be more and more arrogant and pompous as the story continues) is beneath them both.

An interesting development for Emma is the arrival in the neighbourhood of Frank Churchill, the stepson of her ex-governess, whom she has never met but in whom she has a long-standing interest. Mr Elton returns with a vulgar wife who becomes part of Emma's social circle, even though the two women loathe each other. Another newcomer is Jane Fairfax, the reserved but beautiful niece of Emma's impoverished neighbour, the loquacious Miss Bates (another comical character who serves to lighten the scene). Emma envies Jane for her musical skills. Jane had lived with Miss Bates until she was nine, but Colonel Campbell, a friend indebted to her father for seeing him through a life-threatening illness, then welcomed her into his own home, where she became fast friends with his daughter and received a first-rate education. On the marriage of Miss Campbell, Jane returned to her relations to prepare to earn her living as a governess. In her eagerness to find some sort of fault with Jane — and also to find something to amuse her in her pleasant but dull village — Emma concocts a fantasy that Jane fancied Miss Campbell's husband, Mr. Dixon, and that it is for this reason she has returned home, rather than going to Ireland to visit them. This suspicion is further fuelled by the arrival of a piano for Jane from a mysterious, anonymous benefactor. Emma confides her suspicions to Frank, who encourages them.

The plot becomes quite complex as Emma tries to persuade herself to fall in love with Frank because everyone believes they make a very handsome couple. Emma initially imagines that she is in love with him, but ultimately decides that he would suit Harriet better after an episode where Frank saves her protegée from a band of gypsies. During this time, Mrs. Weston wonders if the Woodhouse's old, close friend, the bachelor Mr. George Knightley, the older brother of Mr. John Knightley who is married to Emma's sister Isabella, might have feelings for Jane. Emma promptly decides that she does not want him to marry anyone, but instead of considering why she reacts so strongly against the notion, she justifies it by saying that she did not want anyone other than her nephew Henry to inherit the family property. Having fallen out with Mr Knightley over an unintended insult to Miss Bates, she recognises serious failings in herself and sets out to heal the rift. Around this time, it becomes known that Jane and Frank have been secretly engaged for almost a year. When Harriet reveals that she thinks Mr. Knightley may be in love with her, jealousy forces Emma to realize that she loves him herself. Shortly thereafter, Mr. Knightley proposes to her, and the novel ends with their marriage.

verhaaltechniek

> schrijfstijl
De stijl is nogal ouderwets. Er zitten veel moeilijke en onbekende woorden in. De dialogen zijn heel levensecht.

> plaats
Het hele verhaal speelt zich af in en rond het kleine plaatsje Highbury in Engeland. Veel van het verhaal speelt zich af op Hartfield, het landgoed van Mr. en Emma Woodhouse.

> tijd
Het verhaal word chronologisch verteld. Het speelt zich af in de 19de eeuw. Het verhaal speelt zich af in ongeveer 1 jaar tijd.

> karakters
-Emma Woodhouse
Emma is de hoofdpersoon in het verhaal. Ze is een mooie, levendige, intelligente en rijke vrouw van 21. Daarnaast is ze echter ook verwent en een beetje verwaand. Ze is zeer klasse bewust, en heeft dan ook geen behoefte in omgang met de ´lagere klassen´. Later veranderd wordt dit echter wel minder. Nadat Miss Tayler vertrekt van Hartfield, neemt Emma Harriet Smith onder haar vleugels om eigenlijk haar tijd te vullen. Emma heeft er plezier in dat ze de nogal onnozele Miss Smith kan vormen, en daarmee weghouden bij de mensen uit ´lagere klassen´. Ondanks dat ze zelf beweert dat ze nooit zal trouwen, vind ze plezier in het koppelen van andere. Pas aan het einde van het boek beseft ze dat ze niet goed bezig was. Ze heeft hierdoor mensen pijn gedaan en ze schaamt zich er dan ook diep voor. Pas als Harriet zegt dat zij gevoelens heeft voor Mr. Knightley, dan beseft ze pas dat ze van Mr. Knightley houdt, en eigenlijk altijd heeft gedaan.

-Mr. George Knightley
Mr. Knightley is een buurman van Emma van de leeftijd van ongeveer 38. Hij is een zeer goede vriend van de familie Woodhouse en de zwager van Emma. Hij is de enige persoon die ook de fouten in Emma ziet en haar hier soms ook op wijst. Knightley is een zeer gerespecteerde man. Hij wordt beschouwd als een echte ´gentleman´. Emma gebruikt Mr. Knightley als de standaard waarmee ze alle mannen in haar leven mee vergelijkt. Mr. Knightley discussieert vaak met Mrs. Weston over het gedrag van Emma, dit komt echter voort uit (blijkt later) zijn lange en diepe genegenheid voor Emma.
Mr. Knightley´s waardigheid zou je kunnen vergelijken met die van Mr. Darcy uit Pride and Prejudice, alleen dan zonder de arrogantie.

-Harriet Smith
Harriet is een jonge vriendin van Emma. Ze is een mooi, bescheiden en niet erg slim meisje dat erg makkelijk beïnvloedbaar is door andere mensen, vooral door Emma, tegen wie ze opkijkt. Ze is de onwettige dochter van onbekende ouders, en is dan ook opgegroeid en onderwezen op een dicht bij gelegen internaat. Emma neemt Harriet onder haar vleugels, en ze word hierdoor dan ook het slachtoffer van de misplaatste pogingen om haar te koppelen aan Mr. Elton. Onder invloed van Emma verbeeld ze zichzelf in dat ze verliefd is op Mr. Elton in plaats van Mr. Martin. Als Harriet ten huwelijk gevraagd word door de boer Robert Martin, dan laat ze zich aanvankelijk door Emma overhalen dat ze dit moet afwijzen omdat hij ´beneden´ haar is. Vreemd, gezien het feit dat Harriet zelf ook van lage afkomst is. Uiteindelijk trouwen Harriet en Mr. Martin toch, ondanks de bemoeienis van Emma. Je ziet echter wel dat Harriet erop vooruit gaat onder invloed van Emma. Haar manieren en principes worden beter.

-Mr. Frank Churchill
Frank is de zoon van Mr. Weston, maar opgevoed door de zeer rijke en arrogante schoonzus van Mr. Weston. Hij is een zeer beminnelijke man die het voor elkaar krijgt dat iedereen hem aardig vindt, behalve Mr. Knightley. Frank houdt van dansen en muziek.
Frank kan gezien worden als een minder slechte versie van Mr. Wickham uit Pride and Prejudice.

-Mr. Elton
Mr. Elton is een knappe en ambitieuze jonge predikant. Op relatief jonge leeftijd is hij al relatief rijk en in staat om een vrouw te kunnen onderhouden. Emma wilt dat hij trouwt met Harriet. Mr. Elton ziet het echter niet zo zitten om met iemand te trouwen die ´beneden´ zijn stand is, ook nog zonder fortuin, en wilt trouwen met Emma. Als Emma hem afwijst trouwt hij heel snel met een andere vrouw van fortuin.

-Jane Fairfax
Jane is een wees die alleen nog een tante, Miss Bates, en een grootmoeder, Mrs. Bates, heeft. Ze is echter opgegroeid in hoge kringen en heeft dan ook zeer goede manieren. Ze is een zeer elegante vrouw, goed opgevoed en getalenteerd in zingen en het bespelen van de piano. Ze komt echter heel koud en gesloten over, totdat haar verloving met Mr. Frank Churchill bekend word en ze geen rol meer hoeft te spelen. Vanaf het begin is er een soort spanning tussen Jane en Emma (door Frank) Emma is zelfs een beetje jaloers op Jane´s zang en speel talenten. Aan het einde zijn ze echter beide bedroefd dat ze elkaar niet beter hebben leren kennen.

-Mrs. Elton
Mrs. Elton acht zichzelf van zeer goed afkomst en zeer getalenteerd. Haar manieren zijn echter absoluut niet verfijnd en ze houdt er erg van om in de aandacht te staan en om over haarzelf te praten en haar meningen op te dringen bij anderen. Ze is niet erg populair bij Emma en haar cirkel van vrienden en kennissen. Ze acht het haar plicht om Jane Fairfax onder haar hoede te nemen, maar laat Jane hierin helemaal geen vrijheid meer in. Een soort klein dictatuurtje die geen nee wilt aannemen als zij ja wilt horen.

-Mrs. Weston (eerst Miss Taylor)
Mrs. Weston was Emma´s gouvernante totdat ze aan het begin van het boek trouwt met Mr. Weston. Mrs. Weston is een intelligente vrouw en de enige persoon waarmee Emma op gelijk (intellectueel) niveau kan praten. Ondanks dat ze weggaat uit Hartfield, blijft ze Emma´s beste vriendin en vertrouwelinge.
De loyaliteit en de goede natuur van de Westons kan je vergelijken met de van Jane Bennet uit Pride and Prejudice. Alleen hebben de Westons wat meer karakter.

-Mr. Woodhouse
Mr. Woodhouse is de vader van Emma. Hij is een lieve en zachtaardige man en vader, maar wel een overbezorgde en een met rare trekjes. Hij kan maar niet begrijpen dat mensen van ongezond (bv taart) houden en hij praat voordurend over die arme Miss Taylor die zo zielig is omdat ze getrouwd is en weg is gegaan bij hen. (terwijl die juist graag wilde trouwen) Ook houdt hij niet van veranderingen. Als Emma vertelt dat ze met Mr. Knightley gaat trouwen vind hij dit eerst maar niks. Waarom zou Emma dat doen?

-Mr. Weston
Mr. Weston trouwt met Miss Taylor en is de vader van Mr. Frank Churchill. Hij woont in Randalls. Hij is een vriendelijke man, met goede manieren.

> vertelwijze
Het boek is geschreven vanuit een auctoriaal perspectief. Je kijkt vanuit het standpunt van een alomtegenwoordige, alwetende schrijver.

thematiek

> titelverklaring
De titel ´Emma´ komt van de hoofdpersoon, die Emma heet.

> thema
-opgroeien door je fouten heen
Omdat Emma zelf genoeg geld heeft, heeft ze geen behoefte om te trouwen. Je ziet echter wel dat ze de hele tijd bezig is met het koppelen van andere mensen. Maar hierdoor word ze blind voor de mannen om haar heen en echte liefde. Ze heeft niet door dat Mr. Elton niet in Harriet maar in haar is geïnteresseerd. Ze ziet niet in de Mr. Martin en Harriet eigenlijk van elkaar houden. Ze denkt dat Frank Churchill op haar verliefd is, terwijl hij in het geheim verloofd is met Jane. Op een gegeven moment beseft Emma hoe verkeerd ze bezig was door mensen aan elkaar te koppelen, en besluit ze om dit nooit meer te doen. Aan het eind beseft ze dat ze niet in staat was om haar eigen gedachten te lezen, en dat ze houdt van haar goede vriend Mr. Knightley. Pas als Emma zich richt op zichzelf, in plaats van op anderen, dan is ze in staat om de echte liefde te vinden

> subthema´s
-trouwen
In het hele boek zie je dat er sprake is van koppelen of trouwerijen. In het begin van het verhaal trouwen Mr. Weston en Miss Taylor. Emma geloofd dat zij hiervoor gezorgd heeft, en gaat verder in het koppelen van mensen, zonder enig resultaat. Ze probeert Mr. Elton en Harriet bij elkaar te brengen, totdat ze in de realiteit gebracht wordt als Mr. Elton haar ten huwelijk vraagt. Mr. Elton zegt dat hij nooit geïnteresseerd was in Harriet en trouwt met een andere vrouw. Dan denkt Emma dat Frank Churchill de juiste man is voor Harriet, maar dan is Harriet al verliefd op Mr. Knightley. En blijkt later dat Frank met Jane Fairfax in het geheim verloofd was. Uiteindelijk trouwt Harriet met Mr. Martin, Mr. Frank Churchill met Jane Fairfax en Emma met Mr. Knightley.

-klassen verschillen
In het boek zie je duidelijk de klassenverschillen in de 19de eeuw. In het hele boek kom je mensen tegen die zich superior voelen aan andere mensen. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld dat Emma niet wilt dat Harriet met Mr. Martin trouwt, en de Mr. Elton niet met Harriet wilt trouwen. Bij Emma is het feit van het klassenverschil er helemaal geïndoctrineerd. Dit bepaald dan ook met wie ze wel en niet kan omgaan. Dit zie je bijvoorbeeld in haar kijk op Mr. Martin en zijn familie.

plaats in de literatuurgeschiedenis

De Britse schrijfster Jane Austen (1775-1817) werd geboren in Steventon. Zij groeide op in een kinderrijk gezin van een predikant op het platteland. Austen wordt beschouwd als een van de belangrijkste Engelse romanschrijfsters.

Het grootste deel van haar leven bracht Jane Austen door in een kring, die bestond uit haar omvangrijke familie en enkele vrienden. Deze omgeving gebruikte ze voor het schrijven van haar romans, waarin ze vooral schreef over relaties tussen mensen.

Hoewel ze er van overtuigd was, dat je de lezer moet amuseren – ze gebruikte veel humor – was ze toch een moraliste, die goed gedrag en respect voor de medemens uitdroeg.

Hoewel het thema "huwelijk" een centrale rol inneemt in haar werk, is ze zelf nooit getrouwd. Er zijn verschillende verhalen in omloop met betrekking tot haar amoureuze betrekkingen, maar deze kunnen niet gecontroleerd worden aan de hand van haar brieven. Het grootste deel van haar archief werd na haar dood door haar familie vernietigd.

BEOORDELING

Negatief aan dit boek vind ik dat het een kwart/ de helft van het boek duurde voordat ik echt in het verhaal zat en het leuk begon te vinden. Dit kwam denk ik doordat het karakter van de hoofdpersoon, Emma, mij tegensprak. Ook gebeurd er (vooral) in het begin van het boek heel erg weinig. Alles speelt zich af in een kleine gemeenschap, zonder extravagante gebeurtenissen. Alles draait om hele kleine alledaagse gebeurtenissen waar ik het belang niet van inzie. Een voorbeeld is Mr. Woodhouse, die altijd maar blijft door zeuren over die ´arme Mrs. Weston´ en zo overbezorgd is over iedereens gezondheid. En Miss Bates die iedereen zo dankbaar is voor dit en dat en alles geweldig vind. Op een gegeven moment kon ik hier echter de grap van inzien. En door de komst van Frank Churchill, Jane Fairfax en Mrs. Elton later in het boek gaat er wel meer gebeuren. Waardoor ik het echt leuk begon te vinden.

Deze laatst genoemde reden is dan ook de reden waarom in Pride and Prejudice leuker vond dan Emma. In PP was ik gelijk geboeid door het verhaal, de hoofdpersoon sprak mij aan. Voor de rest lijken de boeken best veel op elkaar. In beide is er sprake van een liefdes verhaal, waar eerst wat worstelingen moeten worden overwonnen totdat de desbetreffende met elkaar trouwen. Met het verschil dat het in Emma verrassender is. Verder heb je in beide boeken stereotypetjes.

Het leukste om te lezen vond ik de relatie tussen Emma en Mr. Knightley. Ik wist al dat zij uiteindelijk zouden trouwen doordat ik heel lang geleden een keer de film van boek had gelezen. Eerst lijkt het net alsof ze broer en zus zijn. Maar langzaam aan zie je door kleine opmerkingen of dingetjes dat dat, vooral van Mr. Knightley´s kant, niet het geval is. Ook Emma beweerd dat Mr. Knightley met niemand mag trouwen. Pas later beseft ze waarom ze dit dacht. En het is echt leuk om te zien hoe Mr. Knightley, vanaf het moment dat ze elkaar vertellen wat voor elkaar voelen, lief is tegen Emma.

De passage die mij het meeste aansprak was het moment dat Emma inziet hoe fout ze bezig was door mensen aan elkaar proberen te koppelen. Ze beseft dat ze niet in de harten van andere mensen kan kijken en dat ze sommige mensen hier pijn mee heeft gedaan. Ook beseft ze dat ze van Mr. Knightley houdt, en eigenlijk nooit gevoelens voor Frank had gehad. Mr. Knightley´s mening had altijd het zwaarst meegeteld. Ik vond dit een mooi moment omdat je hier ziet dat er meer in Emma zit dan het verwende nest dat altijd denkt dat zij gelijk heeft. Ze begint in te zien en geeft ook toe dat ze fout zat. Dit vindt ik een heel mooi stukje ontwikkeling. Het thema ´opgroeien door je fouten heen´ sprak mij dan ook wel aan. Ik vind het altijd heel mooi om bij mensen te zien hoe ze ontwikkelen en volwassen worden. Met het thema ´trouwen´ en ´klasenverschillen´ heb ik persoonlijk niets. Maar om hierover te lezen in een ander tijdsbesef vond ik het wel heel grappig. Eigenlijk heeft het wel wat van een soapserie, alleen gaat alles veel subtieler en langzamer. Het is eigenlijk best wel veel drama, drama, drama. Maar wel op een hele lichte manier, waardoor het ontspannen is om te lezen.

Bij het begin van het boek moest ik wel weer even wennen aan het oude taalgebruik. Maar ik was hier wel al redelijk mee bekend omdat ik Pride and Prejudice had gelezen. Het ging mij prima af. Ik liep wel eens tegen woorden aan waar in nog nooit van gehoord had, maar ik vind dit oude engels wel heel mooi klinken.

Mijn eindoordeel is: Het duurt even om er in te komen, maar aan het einde is het zeker wel de moeite waard. Het leest makkelijk weg, is romantisch en je ziet echt ontwikkeling in de hoofdpersoon. Ik zou het dan ook aanraden aan anderen om te lezen.