Dirty beasts door Roald Dahl

ROTBEESTEN & GRUWELIJKE RIJMEN:

LEKKER GRIEZELIG VAN OP AFSTAND!
(Amsterdam, Rubinstein b.v., 1 cd)

Stel je voor. Je gaat bij een vriend of vriendin op bezoek. Nog maar net heb je een voet over de drempel gezet, of daar stormt al een grote hond je met blikkerende tanden tegemoet. 'Weg,' fluister je met een van angst verstikte stem. 'Af!' schreeuwt de heer des huizes. 'Zit! Verdorie, laat het bezoek met rust!' brult de gastvrouw, maar tevergeefs. Je duikt bang in een stoel. 'Hij doet echt niks,' sust de gastvrouw de gemoederen, maar met niets valt het beest rustig of murw te krijgen: van spelletjes raakt hij niet uitgeput, orders maken hem steeds wilder en twintig koekjes doen hem alleen maar snakken naar méér, zodat niet alleen het huismeubilair ten prooi valt aan vernieling, maar ook je hand na een poosje als voedsel wordt aanzien. In vergelijking met de dieren waarover Roald Dahl in zijn bundel 'Rotbeesten & Gruwelijke rijmen' dicht, is die hond nog een allerliefst huisdiertje.

Zo'n rotbeesten wil je in het echte leven nooit tegenkomen, maar op afstand vormen ze beslist een bron van (leed)vermaak. Wat is er leuker dan veilig in een knusse stoel bij nacht aan het vuur te horen hoe een hongerige leeuw een om zijn leven smekende man besluipt, hoe een stekelvarken een arm kind toetakelt of hoe een miereneter zich op een verwende jongen wreekt? Roald Dahl's beesten stralen niets dan valsheid en gemeenheid uit, maar de luisteraar voelt geen greintje medelijden met hun slachtoffers, omdat ze hun wrede straf doorgaans dubbel en dik verdienen.

Niet alleen voor de jonge, sadistische lezer die graag griezelt, maar ook voor de puber die liever uitgaat dan op zijn broertje of zusje babysit, biedt dit boek de ideale oplossing. Wat is er fijner dan je vervelende broertje of zusje eens bang te maken met een huiveringwekkend griezelverhaal? Laat hem het verhaal van de schorpioen horen vlak voor het slapengaan, en hij doet beslist geen oog meer dicht!

Aan het einde van de bundel vertelt Jan Meng nog zes door Dahl herwerkte sprookjes, variërend van 'Roodkapje' tot 'De drie biggetjes'. Roald Dahl maakt de sprookjes tot iets unieks. Terwijl je als jonge lezer denkt de afloop van het verhaal reeds te kennen, kom je met die verwachting steeds bedrogen uit. Het leven biedt niets dan verrassing en daar komt de jonge luisteraar tijdens deze fantasierijke sprookjes snel achter! In tegenstelling tot de eerste gedichten brengen deze verhalen kinderen niet tot sadistische neigingen: vele sprookjes eindigen met een zedenles.

De bundel zet iedereen aan tot lezen. Meng's verteltechniek doet kinderen zo warm lopen voor Dahl's verbeeldingrijke verhalen, dat ze ondanks leesmoeilijkheden of een gloeiende hekel aan lezen toch snakken naar meer van deze auteur. Ze willen absoluut al zijn boeken ter hand nemen. Verhalen als 'De dominee van dreutelen' kwamen echter niet als luisterboek uit waardoor ze wel in gedrukte vorm gelezen MOETEN worden: geen kind kan zulke verbeeldingskrachtige en spannende verhalen naast zich neerleggen. Tevens kan de jonge luisteraar lezen en luisteren tegelijk om zijn leesvaardigheid op te krikken.

'Rotbeesten' verscheen voor het eerst in 1983 onder de titel 'Dirty beasts'. Huberte Vriesendorp – bekend om haar ingenieuze vertaling van de meeste Roald Dahl-boeken – vertaalde ook deze dichtbundel naar het Nederlands in 1985. Haar levendige, ritmische rijmen getuigen van veel vertaaltalent. Uitgeverij Rubinstein bracht in 1990 het boek op cassette uit met Jan Meng als verteller: een zeer verstandige keuze, want al snel leerden jonge kinderen de gedichten uit het hoofd en probeerden ze Meng's expressiviteit te evenaren, wat hun voordrachtkunst enkel ten goede kwam. 'Rotbeesten & Gruwelijke rijmen' was voor Meng één van zijn eerste luisterboeken, maar reeds toen stond de luisteraar verstomd van zoveel verteltalent waardoor Meng langzaam maar zeker een begrip in de luisterwereld werd en steeds meer boeken mocht inspreken, waaronder de Harry Potter-boeken. Waarom het laatste Roald Dahl-luisterboek, 'Op weg naar de hemel', echter door een andere voorlezer, namelijk Jan Donkers, werd ingelezen, blijft ons een raadsel, want Meng's luisterboeken scoren hoog bij een breed publiek. Aangezien ook 'Rotbeesten & Gruwelijke rijmen' jarenlang hoge verkoopcijfers bleef halen, werd het luisterboek in 2006 op cd heruitgegeven en ook nu blijft het een klassieker voor jong en oud.

Roald Dahl is niet meer; in 1990 overleed hij op 74-jarige leeftijd, maar zijn boeken voor kinderen en volwassenen vallen niet meer uit onze literatuurgeschiedenis weg te denken en inspireren nog steeds auteurs als J.K. Rowling. Wie na het lezen of beluisteren van Harry Potter opnieuw de kindertijd wil induiken door fantasierijke jeugdboeken te lezen, zal deze gruwelrijmen – evenals andere verhalen van Roald dahl – zeker op prijs stellen.