A) Schrijverspaspoort :

Aldous Huxley : Heerlijke nieuwe wereld

Echte naam : Aldous Huxley
Geboortedatum : 26 juli 1894
Sterftedatum: 22 november 1963
Schreef vooral over: Onmenselijke aspecten dat aan de wetenschappelijke vooruitgang verbonden zou zijn.
Weetje: Een deel van Huxleys fantasie in zijn boek Brave New World werd gedurende de Tweede Wereldoorlog waarheid.

Biografie:

Aldous Huxley werd geborden te Godalming, Surrey op 26 juli 1894. Zijn eerste boek schreef hij op zeventienjarige leeftijd, nadat hij op zestienjarige leeftijd bijna blind was geworden ten gevolge van een oogziekte. Door zijn oogziekte moest hij geen legerdienst vervullen. Huxley had een grote belangstelling voor de effecten van geestverruimende middelen zoals LSD en mescaline. Ook hechte hij belang aan godsdienstige mystiek, vooral die van het hindoeïsme en boeddhisme. In 1960 werd keelkanker vastgesteld bij Huxley, waardoor hij enige tijd later zijn spraakvermogen verloor. Op vrijdag 22 november 1963, stierf Aldous Huxley, de dag waarop de Amerikaanse president John F. Kennedy werd vermoord.
Schrijfstijl:
Het voornaamste onderwerp in zijn werk was het onmenselijke aspeect data an de wetenschappelijke vooruitgang verbonden zou zijn. Omdat Huxley zelf een belanstelling had voor geestverruimende middelen vormen zij vaak de rode draad door een verhaal. Enkele voorbeelden hiervan zijn het boek Heerlijke Nieuwe Wereld, waarin de drug ‘soma’ frequent voorkomt, en ook beschreef hij zijn eigen ervaringen met drugs in The Doors of Perception en Heaven and Hell.

“Ze praten over haar alsof ze een stuk vlees is. Het zus met haar doen, het zo met haar doen. Als een stuk schapenvlees. Ze reduceren haar tot een lekkere hap.”

Bibliografie:

• Romans:
o Antic Hay (1923)
o Crome Yellow (1921)
o Those Barren Leaves (1925)
o Point Counter Point (1928)
o Brave New World (1932, in de Nederlandse vertaling: Heerlijke nieuwe wereld)
o Eyeless in Gaza (1936)
o After Many a Summer (1939)
o Time Must Have a Stop (1944)
o Ape and Essence (1948)
o The Devils of Loudun (1952)
o The Genius and the Goddess (1955)
o Island (1962)
Bibliografische steekkaart:
Auteur: Aldous Huxley
Uit het Engels vertaald door: Pauline Moody
Titel: Heerlijke Nieuwe Wereld
Uitgever: Rainbow Essentials
Plaats: Naarden
Omslagontwerp: Brordus Bunder
Jaar van uitgave: 1999
Druk: 1ste druk

Een ervaringsverslag:

Onderwerp:
Het verhaal in Heerlijke Nieuwe Wereld gaat over 2 totaal verschillende werelden. Aan de ene kant heb je het utopische dat wordt beheerst door technologie en rationalisme waar mensen gezond en gelukkig zijn en waar men geen oorlog en armoede kent, en aan de andere kant heb je de ouderwetse wereld. De mensen in de nieuwe wereld worden gelukkig gehouden door de drug soma. Iedereen vindt het normaal dat men regelmatig onder invloed is om alle frustraties weg te werken. De jaartelling die in het boek gehanteerd wordt geeft aan op welke inzichten de nieuwe wereld is gebaseerd. Het verhaal begint in het jaar 632 na Ford, en met deze Ford wordt Henry Ford bedoeld, de man die de lopende band introduceerde voor de massaproductie van zijn auto's. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van een totalitaire Wereldstaat, met als motto “Gemeenschappelijkheid, Gelijkvormigheid, Gelijkmatigheid”. Deze eenheidsstaat wordt beheerst door tien wereldbeheerders (World Controllers), die hun hoofdkwartier hebben in verschillende grote steden. Slechts enkele afgelegen gebieden zijn behouden in de 'oude' staat en dienen als reservaat. De reden hiervan is dat deze gebieden weinig natuurlijke hulpbronnen hebben en een minder aangenaam klimaat, waardoor het brengen van 'beschaving' in die streken niet economisch zou zijn. Ook zijn er enkele afgelegen eilanden, zoals IJsland, die bestemd zijn voor de mensen uit de nieuwe wereld waar er tijdens het productieproces iets misliep. De mensen worden niet meer geboren uit een moeder, want dit idee is volgens de waarden van de nieuwe wereld walgelijk, maar ze worden uitgebroed in laboratoria. Embryo’s worden daar genetisch gemanipuleerd zodoende dat ze elk thuishoren in een bepaalde stand. Er zijn vijf standen, alfa, beta, gamma, delta en epsilon. De alfa’s en de beta’s behoren tot de hogere klassen en de overige klassen behoren tot het arbeidersvolk. Toch leeft iedereen vreedzaam met elkaar omdat de tevredenheid over hun stand wordt geprogrammeerd bij hun verwerkingsproces. Het verschil tussen de klassen wordt duidelijk gemaakt in de kleur van de kleding die men draagt. Alfa’s dragen grijs, beta’s paars, gamma’s groen, delta’s kaki en epsilons zwart. Al vanaf het moment dat ze ‘geboren’ worden, worden de kinderen onderworpen aan slaaponderwijs. Dit gebeurt door middel van een microfoon onder hun kussen die constant dezelfde zin herhaald. Ze doen dit om sociaal bewustzijn en fierheid van hun klasse bij te brengen. Wat ook ‘raar’ is in de nieuwe wereld is het vrije seksuele moraal. Mensen worden aangemoedigd wisselende contacten te hebben. Ook aan jonge kinderen worden seksspelletjes aangeleerd. Een gezinsleven bestaat niet en woorden zoals vader en moeder worden opgevat als een scheldwoord. De bevolking heeft dagelijkse gewoontes zoals het nemen van soma, het spelen van elektronische sporten (golf) en het bekijken van feelies (erotisch getinte films waarbij de zintuigen worden geprikkeld).
In deze bijna ‘perfecte’ wereld zijn er 2 personen die niet aan de normen voldoen, namelijk Bernard Marx, een alfa waarover wordt geroddeld dat er tijdens de foetale fase teveel alcohol in zijn bloedsurrogaat werd gedaan, en John, die geboren is in een Indianenreservaat uit een vrouw en waarvan de DKC de vader is. Hij is opgegroeid met werken van Shakespeare, wat hem een traditionele kijk op de wereld geeft.

Gebeurtenissen:
Bernard Marx gaat met Lenina Crowne op vakantie naar een indianenreservaat en ontmoet daar John, een ‘wilde’. Bernard geeft John en zijn moeder Linda de kans om mee te komen naar de nieuwe wereld. John gaat graag op de uitnodiging in, enerzijds omdat hij benieuwd is naar die mooie nieuwe wereld, anderzijds omdat hij verliefd is op Lenina. Eens aangekomen in de nieuwe wereld krijgt Bernard problemen omdat hij 2 ‘wilden’ meegebracht heeft. Zijn gedrag wordt misdadig opgevat. Bernard stelt de DKC John en Linda voor, die hem begroeten als vader en man, wat de DKC in grote verlegenheid brengt. Hij moet zijn job opgeven en zich terugtrekken. Linda is zeer blij om terug in de nieuwe wereld te zijn en gebruikt zeer veel soma. John echter, verafschuwt de wereld waarin hij terecht is gekomen en waarin hij geen waarden en normen herkent die in de boeken van Shakespeare werden beschreven. Hij is dan ook geschokt als Lenina zichzelf ombeschaamd voor hem uitkleedt.
Linda sterft in het ziekenhuis aan een overdosis soma. John is zo verontwaardigd over de ongevoelige behandeling van het ziekenhuispersoneel, dat geen enkel respect schijnt te hebben voor de dood. John trekt zich terug op het platteland maar wordt aanzien als een toeristische attractie, waardoor vele mensen langskomen op dagtocht om te zien wat ‘de wilde’ uitspookt. John is echter nog steeds verliefd op Lenina, maar probeerd dit idee uit zijn hoofd te zetten door zichzelf te geselen. Als Lenina hem eens komt bezoeken wordt hij zo overmand door zijn passie voor haar dat hij haar geselt tot bloedenstoe. Als hij beseft wat hij gedaan heeft hangt hij zichzelf op.
Personages:
De hoofdpersonages in dit boek zijn Bernard Marx, Lenina Crowne, John en Linda. Bernard is een intelligente man, een Alpha plus. Hij is een psycholoog in het kweek- en conditioneringscentrum. Hij past niet helemaal in zijn stand, is te onzeker, klein en lelijk. Hij vertoont trekken van de pre-Fordiaanse mens en is op een 'ouderwetse' manier verliefd op Lenina Crowne. Hij kan het dan ook niet hebben dat Lenina affaires heeft met verschillende andere mannen. Bernard wordt dan ook beschouwd als een buitenbeentje en niet erg serieus genomen. Lenina is een jonge meid uit de gammastand die zeer ijdel en dol op seks is. Ze begrijpt de redeneringen van Bernard niet en denkt zich te begeven in een perfecte wereld. Het begrip verliefdscheid staat niet in haar woordenboek en daarom deelt ze dus regelmatig het bed met andere mannen. John is opgegroeid in het reservaat in Malpais met zijn moeder. Zijn vader is de directeur van de nieuwe wereld, Tomakin a.k.a. Thomas. Het is heel apart dat hij ouders heeft, want iedereen wordt kunstmatig gemaakt in flessen. Toen hij opgroeide heeft hij van zijn moeder veel verhalen gehoord over de nieuwe wereld. Hij droomde vaak van deze perfecte wereld en daarom besluit hij mee te gaan met Bernard en Lenina. Hij is teleurgesteld en geschokt door de gang van zaken daar, en wil de wereld veranderen. John is erg intelligent en wereldwijs. Hij kent alle boeken van Shakespeare uit z’n hoofd. Ook heeft hij de kennis van andere culturen en religien en wil deze soort vrijheid ook aan de mensen van de nieuwe wereld geven. Hij vindt dat ze slaven zijn geworden en dat hun soort geluk niet echt is en niet goed kan zijn. Ze zouden vrij moeten zijn om zelf te beslissen of ze gelukkig willen zijn of niet. Hij raakt verliefd op Lenina, maar wijst haar af vanwege hun verschillende achtergronden. Hij wil niet meer in de beschaafde wereld zijn, maar alleen en gaat in z’n eentje in een vuurtoren wonen. Na een tijdje draait hij door en geselt Lenina voor de ogen van heel veel mensen. Gefrustreerd, verafschuwt en boos op zichzelf om wat er is gebeurd hangt hij zichzelf op. Linda is de moeder van John. Zij is opgegroeid in de nieuwe wereld maar tijdens een vakantie naar een van de indianenreservaten is zij zwanger geworden van de DKC, die haar in het reservaat heeft achtergelaten. Linda is zeer blij terug te zijn in de nieuwe wereld, ze geeft zich dan ook volledig over aan de soma, waardoor ze enige tijd later sterft aan een overdosis. Dit zijn de 4 personage’s waar er het meest over gesproken wordt. In het eerste deel van het boek heeft Bernard de hoofdrol en in het tweede deel heeft John de hoofdrol.
John en Mustapha Mond zijn mijn favoriete personages. John omdat ik me herken in hem. Hij is de enige die niet in de World State is opgegroeit, en denkt er daarom niet zo over als ik zou doen. Ik kan me met hem identificeren en daarom bevalt hij mij. Ook heeft zijn personage naar mijn mening meer diepte en persoonlijkheid dan de andere personages, wat zijn personage een stuk interessanter maakt. Mustapha lijkt in sommige opzichten best op John. Hij heeft de keuze gemaakt in de World State te leven, ookal was hij ooit een wetenschapper op zoek naar ware kennis. Het personage bevalt mij omdat het zo merkwaardig is. Hij is een intellectueel die meer wat dan bijna alle mensen in de World State, hij weet over het leven vroeger en het leven buiten de World State. Hij heeft de samenlevingen geanalyseerd en onderzocht en is zich bewust van de negatieve kanten van de World State. Toch is hij bereid om te werken voor de gemeenschap. Hij begrijpt John, en zijn moeite met de samenleving, maar blijft het toch verdedigen.

Structuur:
Het verhaal wordt verteld door een derde person. Het is chronologisch verteld, en de schrijver maakt gebruik van flashbacks. Ook wordt er soms geswitcht van de ene scene naar de andere, wat het soms wat ingewikkeld maakt. De sfeer van het boek is een beetje raar. De mensen uit de nieuwe wereld zijn gelukkig, maar ze hebben geen besef van wat er echt gebeurd. Ook geeft het een beangstigende sfeer, het lijkt zo makkelijk voor de elite om grip te hebben op de massa en ze van alles op te dragen. De sfeer is ook futuristisch, dit omdat techniek en wetenschap als klonen en dergelijke centraal staat. Het gaat over een toekomstige ‘ideale’ wereld. De sfeer is over het algemeen niet erg positief, het boek heeft dan ook geen happy-ending.

Tijd en ruimte:
Het verhaal spelt zich af in de toekomst, in het jaar 632 na Ford, en met deze Ford wordt Henry Ford bedoeld, de man die de lopende band introduceerde voor de massaproductie van zijn auto's. De jaartelling begint in het jaar 1908, waarin Ford zijn eerste T-Ford introduceerde. Het verhaal situeerd zich dus in het jaar 2540 volgens de huidige jaartelling. Het verhaalt speelt zich hoofdzakelijk af in Londen, in Groot-Brittannië maar ook in New Mexico.
Taalgebruik:
Als je het verhaal leest kun je je moeilijk alle technische snufjes in je hoofd voorstellen, dat maakte het soms wat moeilijk het verhaal te begrijpen, maar al bij al viel het wel mee. Er werd veel gebruik gemaakt van engels woorden, dit komt waarschijnelijk wel doordat het een vertaling is uit het Engels. Zoals ik al eerder vermelde waren het vooral de moeilijk voorstelbare voorstellingen die frequent voorkwamen die me af en toe wat stoorden. Ik vond het een interesant boek vooral omdat het zo vroeg deze eeuw is geschreven. De techonologische vooruitgang was dan nog maar net op gang en Huxley schreef al een boek over onderwerpen die pas later in de praktijk warden omgezet. Het is een aanrader voor mensen die van futuristische onderwerpen houden.