Vooral in de Engelse literatuur is de Eerste Wereldoorlog nog steeds zeer prominent aanwezig, met als uitschieter de trilogie van Pat Barker (bestaande uit Regeneration, The Eye in the Door en The Ghost Road), waarvan het derde deel in 1995 is bekroond met de Booker Prize. In hetzelfde jaar als The Eye in the Door (1993) verscheen nog een hele bijzondere roman over \'the Great War\', Birdsong van Sebastian Faulks, in 1997 als Het lied van de loopgraven bij De Arbeiderspers in vertaling verschenen.
Door zijn werkgever voor een stage in de textielindustrie naar Noord-Frankrijk gezonden, arriveert een jonge Engelsman, Stephen Wraysford, in deze roman in 1910 in Amiens. Hij huurt een kamer in het huis van een fabriekseigenaar en diens jonge, tweede vrouw. Tot Isabelle, zoals zij heet, voelt hij zich erg aangetrokken. Als dat wederzijds blijkt, storten ze zich in een hartstochtelijke relatie, die echter tot mislukken gedoemd is. In de eerste honderd van de in totaal bijna vijfhonderd bladzijden van de roman wordt het verhaal van hun liefde verteld. Dat Stephen zich met hart en ziel aan haar geeft, heeft te maken met het feit dat hij als wees tot dan nauwelijks liefde heeft gekend. Wanneer hun verhouding wordt ontdekt, ontvluchten ze samen Amiens. Als zij zwanger wordt, vertelt zij hem dat niet en vlucht zonder enige verklaring weer in haar vroegere leven. Hij keert niet terug naar Engeland, waar hij voor zijn gevoel helemaal niets meer te zoeken heeft, maar neemt het besluit in Frankrijk te blijven.
Het tweede deel van de roman (er zijn in totaal zeven delen) speelt in 1916, volop in de Eerste Wereldoorlog. Stephen is als Engels officier gelegerd aan de Somme, bij een compagnie tunnelgravers. Een van zijn mannen is Jack Firebrace, die in Londen heeft meegewerkt aan de bouw van de ondergrondse. Aan het front moet hij tot veertien meter diep tunnels graven om explosieven aan te brengen onder de vijandelijke linies. Het is gruwelijk werk en het is Faulks\' bijzondere verdienste dat hij de lezer dat als het ware lijfelijk doet ervaren, net als die vele andere onvoorstelbare verschrikkingen die eigen zijn aan een oorlog in de loopgraven.
In dat inferno probeert Stephen overeind te blijven, hoe zwaar hij lichamelijk en geestelijk ook op de proef wordt gesteld. Anderen kunnen het alleen volhouden door vergetelheid te zoeken in de drank of door zich, zoals Jack Firebrace, vast te klampen aan de herinneringen aan vrouw en zoontje. Maar de jongen overlijdt aan difterie. Het noodlot spaart niemand, ook Jack zelf niet, en dat op het moment dat de oorlog eigenlijk al voorbij is. Voor Stephen, die eerder door Jack voor de dood werd behoed, is er wel redding, nota bene uit handen van de vijand. In het derde, vijfde en zevende deel van de roman, die spelen in het Engeland van 1978 en 1979, neemt Faulks de draad weer op van het liefdesverhaal uit het eerste deel. Hij doet dat via de kleindochter van Stephen. Nadat ze op de zolder van haar ouderlijk huis zijn dagboeken heeft gevonden, gaat zij op zoek naar sporen van hem.
\'Sebastian Faulks writes from the heart and the bells of Hell have not ting-a- linged so powerfully since the great memoirs of Robert Graves, Edmund Blunden and Siegfried Sassoon.\' Dat schreef Kate Saunders, die zelf met Night Shall Overtake Us een roman over de Eerste Wereldoorlog publiceerde, over Het lied van de loopgraven. Ook andere critici waren zeer onder de indruk van deze beklemmende roman, die bovendien echt weet te ontroeren.
In 1998 verscheen een tweede roman van Faulks in Nederlandse vertaling, Charlotte Gray. De in de Hooglanden van Schotland geboren hoofdpersoon, naar wie de roman is genoemd, verlaat begin 1942 haar woonplaats Edinburgh. Zij vertrekt naar Londen om er haar steentje bij te dragen aan de oorlogsinspanningen. Daar wordt dit \'kind van de oorlogsjaren\', zoals zij door haar vader werd genoemd (ze is geboren in de Eerste Wereldoorlog waarin hij zelf aan het westelijk front meevocht), verliefd op Peter Gregory. Als piloot van de RAF voert hij sinds kort vluchten uit boven Frankrijk. Als hij op een keer niet terugkeert van zo\'n missie, betekent dat voor Charlotte het begin van een lange zoektocht die ook haar naar Frankrijk voert, het Frankrijk van het Vichy- bewind. Vanwege het feit dat zij het land goed kent en het Frans uitstekend beheerst, wordt zij immers door de Britse geheime dienst gevraagd om er als koerierster een opdracht uit te voeren. Na veel omzwervingen komt zij terecht in Lavaurette, een stadje tussen Bordeaux en Clermont-Ferrand. Na het volbrengen van haar opdracht blijft ze in Frankrijk. Ze wil zich inzetten voor het land, waarvan ze al sinds haar jeugd houdt en raakt innig betrokken bij het leven van enkele geassimileerde Franse joden. Maatregelen tegen de joden zijn er al in Vichy-Frankrijk maar pas nadat het door de Duitsers is bezet, komt het er tot een daadwerkelijke vervolging. Al is Charlotte niet in staat haar vrienden daarvoor te behoeden, toch is haar inzet van grote betekenis, ook voor haar eigen leven. Charlotte Gray is een roman met grote epische kracht, met passie verteld, die bovendien een indringend beeld geeft van het dagelijks leven in de oorlog.
Sebastian Faulks is in 1953 in Newbury in Engeland geboren. Na zijn studie aan de universiteit van Cambridge werd hij leraar aan een school in Londen. In 1978 verliet hij het onderwijs en werd verslaggever bij de Daily Telegraph. Nog voor hij met zijn studie was begonnen, had hij drie maanden in Parijs verbleven. Hij was geheel in de ban gekomen van Frankrijk en zou er daarna iedere vakantie terugkeren. Na tien jaar had hij het land van zuid tot noord en van oost tot west verkend. Van zijn liefde voor en kennis van het land getuigt zijn roman The Girl at the Lion d\'Or (1989), over een meisje uit Parijs dat als serveerster gaat werken in een hotel. Verhalen over de Eerste Wereldoorlog spelen ook in deze roman, zijn tweede, al een rol. In 1984 had hij gedebuteerd met A Trick of Light. Zijn derde roman, A Fool\'s Alphabet, is verschenen in 1992. Het lied van de loopgraven en Charlotte Gray zijn z\'n vierde en vijfde roman.
REACTIES
1 seconde geleden
H.
H.
Ik vind dit echt top. Je had misschien wel ff dar stukkie van die kleindochter langer kunnen maken maar verder top
7 jaar geleden
Antwoorden