A) ADMINISTRATIEF

1) Deze boekbespreking is gemaakt door Roxanne Heemskerk uit H5A.
2) De titel van het boek is; ‘Wir kinder vom Bahnhof Zoo’.
3) De schrijfster van het boek heet; Christiane F.
4) De schrijfster is geboren in Duitsland (plaats??).
5) Dit boek is voor het eerst gedrukt in 1995.
6) Uitgeverij AG & CO in Hamburg heeft het boek gepubliceerd.
7) Het boek heeft 324 bladzijdes.

B) SAMENVATTING

Op haar zesde verhuist Christiane van een klein Duits dorpje naar Berlijn. Haar ouders willen daar een huwelijksbureau beginnen.

Het huwelijksbureau van haar ouders loopt echter op niets uit en ze verhuizen daarom naar Gropiusstadt, een flattenwijk in Berlijn. In Gropiusstadt is er niet veel te beleven voor jonge kinderen. Ze mogen nergens spelen of zich uitleven. De kinderen uit de buurt leren dus al snel alles te doen wat verboden is; op haar achtste zoekt Christiane al sigaretten uit prullenbakken en asbakken om op te roken en op haar tiende begint Christiane te stelen.

Thuis gaat het steeds slechter met haar vader (Richard), hij raakt aan de drank en zit werkloos thuis, terwijl Christiane’s moeder werkt. Hij slaat Christiane en haar zusje regelmatig om het minste of geringste. Christiane’s moeder durft het niet voor Christiane en haar zusje op te nemen uit angst voor haar man. Hij geeft bijna al hun geld uit aan drank en zijn auto.

Op een dag gaat de vader van Christiane zo door het lint dat hij ook Christiane's moeder slaat en haar zelfs met haar hoofd in de badkuip onder water houd. Dit gaat Christiane’s moeder te ver en ze besluit om te gaan scheiden. Ze krijgt dan al snel een nieuwe vriend, de veel jongere Klaus, die bij hen intrekt als ze in Rudow gaan wonen.

Vanwege de vele ruzies met Klaus heeft Christiane veel vrijheid. Iedere avond loopt ze tot tien uur buiten. Haar jongere zusje gaat terug naar haar vader, ze kan het niet goed vinden met Klaus. Christiane kan het ook niet goed vinden met Klaus, maar blijft bij haar moeder wonen.

In de zomervakantie gaat Christine samen met haar vader op vakantie. Hierdoor mist Christiane de eerste twee weken van haar nieuwe school. Dat maakt haar erg alleen.

Christiane wil niets liever dan bevriend worden met de populairste persoon uit haar klas, Kessi. Ze past zich totaal aan aan Kessi’s leefwijze ( kleding, taal) en wordt uiteindelijk bevriend met haar. Ze gaat spijbelen, roken en drinken. In het jeugdcentrum het ‘Haus der Mitte’, een disco voor veertienjarige, leert ze vrienden van Kessi kennen. Christiane is pas twaalf als ze met hen voor de eerste keer hasj rookt.
Omdat ze zo weinig thuis is doet Klaus Christiane’s hond weg. Christiane is hier kapot van, want ze is een echte dierenvriend. Ze krijgt ruzie met Klaus en de situatie thuis verslechtert alleen maar. Christiane's moeder heeft er geen idee van wat Christiane allemaal doet.

Christiane komt alleen thuis om te eten en te slapen en is altijd bij de groep in de club waar ze hasj rookt en bier en wijn drinkt. Christiane's wordt heel mager. Op een avond slikt ze haar eerste (halve) LSD-pil.

Nu komt er een stukje dat Christiane's moeder vertelt
In dit stukje vertelt de moeder de hele geschiedenis in het kort vanaf het begin tot aan waar zij begon te vertellen vanuit haar gezichtspunt (dat komt ongeveer op hetzelfde neer als wat Christiane vertelde, dus daar ga ik verder niet echt op in) Christiane's moeder vertelt dus over het huwelijksbureau, haar eigen huwelijk, over de scheiding, het nieuwe huis en haar nieuwe vriend.

Ze begrijpt niet waarom ze niet eerder zag dat het met Christiane de verkeerde kant opging. Ze maakt zichzelf ook verwijten dat ze teveel met zich zelf bezig was en niet op de kinderen lette. Ook had ze zich verkeken op Kessi, ze dacht dat Kessi een goede nette vriendin was en dat zij en Christiane in het Haus der Mitte in goede handen waren, dat stond immers onder toezicht van de kerk.

Christiane beschouwt de groep als haar familie.
Na een paar maanden waarin ze tevreden is met zichzelf (ze is inmiddels dertien jaar), begint de groep gewend te raken aan de hasj en het LSD. Ze gaan allerlei dingen uitproberen zoals efedrine en sterke slaapmiddelen.

Christiane is bijna helemaal gestopt met school. Ze komt er nog heel af en toe maar maakt geen huiswerk meer.

Dan komt de groep in aanraking met discotheek de SOUND. In die disco is werkelijk alles te krijgen op het gebied van drugs. Samen met Kessi verzint Christiane een plannetje om binnen te komen zonder dat hun ouders dat weten.

Ze gaan nu elke zaterdag naar de Sound. Op een keer worden ze ontdekt door Kessi's moeder. Vanaf die dag mag Kessi niet meer met Christiane om gaan en komt Kessi ‘s avonds ook niet meer buiten. Christiane blijft gewoon naar de Sound gaan en verlaat de groep voor een nieuwe groep. Ze wordt verliefd op Atze een jongen uit de nieuwe groep. Als ze op een dag hoort dat Atze een vriendin heeft (Moni) wordt ze heel erg depressief, Detlef (16) komt haar troosten.

De groep begint overvalletjes te plegen om aan geld voor drugs te komen, Christiane wordt verliefd op Detlef.

Een aantal mensen uit de (nieuwe) groep beginnen heroïne te gebruiken. Christiane schrikt daar van, want aan heroïne raak je verslaafd en ga je uiteindelijk dood. De groep valt min of meer uit elkaar. Christiane kan dat niet zoveel meer schelen omdat ze Detlef nog heeft. Als ze op een keer in de Sound komt, ziet ze dat Detlef heroïne koopt. Dan krijgt ze van drugs voor het eerst horrorbeelden.

Christiane verhuist met haar ouders naar Kreuzberg, een wijk van Berlijn vlak bij de muur. Ze is erg fan van David Bowie en krijgt van haar moeder twee kaarten voor het concert dat hij in Berlijn gaat geven. Ze neemt Frank, een verslaafde, uit de oude groep mee. Frank begint onderweg helemaal te trillen want hij heeft drugs nodig, Christiane versierd heroïne voor hem. Na het concert snuift Christiane voor het eerst heroïne.
In het Haus der Mitte wordt nu ook al heel veel heroïne gebruikt, Het Haus Der Mitte zal kort daarna gesloten worden omdat ze het drugsprobleem niet aankunnen.

Christiane trekt weer met Detlef op en samen zoeken ze geld voor heroïne.

Op een avond ontmoet Christiane in de Sound Babsi en Stella die later haar beste vriendinnen zouden worden.

In de grote vakantie beginnen Christiane en Detlef dingen te stelen variërend van cola tot radio's. Als Christiane op een avond een radio verkocht heeft spuit ze voor de eerste keer heroïne. Ze is in een klap totaal verdoofd en doet de hele avond niets meer. De laatste paar weken gaat Christiane naar haar oma in Hessen. Daar speelt ze weer met de andere kinderen en denkt ze niet aan drugs en Detlef. Eigenlijk is ze veel liever bij haar oma dan in Berlijn. Tot een week na de terugreis blijft Christiane helemaal clean en hoort ze dat Detlef niet meer in de Sound komt.

Als Christiane dan met de school op reis gaat wordt ze ziek. Ze moet naar het ziekenhuis en blijft daar drie weken clean.
Nadat Christiane twee en een halve maand clean is gebleven snuift ze weer heroïne. Ze zijn inmiddels op Bahnhof Zoo beland omdat Detlef moet tippelen om aan geld te komen en is ze opgenomen in de Zoo-groep die bestaat uit: zijzelf, Detlef, Axel en Bernd.

Als Detlef en Christiane op een avond geen drugs meer hebben en voelen dat ze Turkey gaan worden. Christiane gaat dan voor het eerst tippelen om aan geld te komen, maar ze heeft een afspraak met Detlef dat ze niet met vreemden naar bed gaan.

Als Christiane een keer op een klant staat te wachten ontmoet ze Babsi en Stella weer, zij zijn allebei volledig aan de heroïne. Zij worden ook opgenomen in de Zoo-groep.

Dan komt Christiane’s moeder erachter dat Christiane drugs gebruikt. Haar moeder is wanhopig, maar helpt Christiane en Detlef om af te kicken. Als ze bij Christiane thuis een week niets meer hebben genomen, gaan ze naar buiten. Daar komen ze Axel en Bernd tegen, waarvan ze heroïne krijgen. Ze houden zichzelf voor de gek dat ze ervan af zijn.

Nu krijg je weer een samenvatting van al het gebeurde van Christiane's moeder.

Christiane wil niet weer lichamelijk van de heroïne afhankelijk worden, maar als zij clean is en Detlef niet voelen ze elkaar niet aan. En omdat ze niet zonder Detlef kan heeft ze geen andere keus.

Samen met een hele hoop andere verslaafden komt ze terecht bij Jürgen, een rijke man die graag naar anderen kijkt als zij seks hebben. Daarvoor geeft hij hun uiteraard geld.

In de krant leest ze op een avond dat Atze het Gouden Shot heeft genomen. Hij had bewust een overdosis genomen om iedereen te waarschuwen voor de gevaren en gevolgen van heroïne. Christiane is kapot van dit bericht, vooral omdat ze zeker niet van Atze had verwacht dat hij zelfmoord zou plegen. Een paar dagen later wordt Christiane opgepakt door de politie. Ze staat dan geregistreerd als junkie. Ook haar moeder wordt gewaarschuwd. Haar moeder stuurt haar naar haar oma en neven en nichten in Hessen. Daar kickt ze voor de tweede keer af, maar als ze 4 weken later terug is in Berlijn en hoort dat Axel dood is gegaan, neemt ze gelijk weer een shot om er niet aan te denken. Detlef woont ondertussen bij een klant.. Christiane gaat daar ook automatisch wonen, maar haat die klant ontzettend omdat ze bang is dat ze Detlef niet meer voor zichzelf alleen heeft.
Als Detlef en zij een razzia zien gaan ze er van door, omdat ze net goede dope hebben. De politie ziet dit en pakt ze op. Voor Christiane is dit de derde keer. Toch doet de politie niets meer dan de dope afpakken. Ze kunnen ook niets anders doen.

Dan komen er stukjes dat er twee mensen van de politie iets vertellen onder andere ook de vrouw die Christiane ondervraagd heeft.

Als Christiane flauwvalt door onzuivere dope brengt haar wanhopige moeder opnieuw de moed op om haar te ‘verzorgen’. Christiane beseft dat ze geen andere keus heeft dan afkicken en zij en Stella gaan met moeder naar frau Schipke. Ze kan nergens terecht voor hulp omdat ze te jong is, maar misschien kan ze bij een soort sekte, Narkonon, de Scientology Church. Dat kan inderdaad. Ze wordt daar helemaal gehersenspoeld door steeds van muur naar muur te moeten lopen, maar als Christiane een tijdje geen sessie heeft gehad vraagt ze zich af of ze nu eigenlijk wel gelukkig is. Ze wordt op haar verjaardag door haar moeder opgebeld dat haar kat gestorven is. Dat is een hele klap omdat die juist haar steun nog was in de tijd dat ze nog thuis was. Christiane besluit samen met twee andere te vluchten. Het lukt en ze gaat meteen weer tippelen. Van het geld koopt ze heroïne en een hond, die ze Janie noemt. Christiane gaat weer terug naar Narkonon en neemt haar hond mee. Ze ontsnapt nog twee keer en spuit rustig door, ook hoort ze dat Detlef met Bernd naar Parijs gegaan is.
Nu vat Christiane’s moeder het gebeurde weer samen. Ze vertelt hoe moeilijk het wel niet is vanuit haar situatie. Ook komt ze erachter dat Christiane tippelt.

Als ze net besloten heeft dat ze nu niet meer weg zal lopen omdat ze beseft dat ze echt wat aan die therapie heeft, komt haar vader met een verklaring waarin staat dat hij haar daar weg mag halen. Hij wil Christiane opnemen en hij denkt dat ze zo van de drugs afkomt. Christiane’s vader stelt een strak schema op van wat Christiane allemaal moet doen om te zorgen dat ze ook nog iets nuttigs doet in die tijd dat ze afkickt. Voor die klusjes moet ze ook naar buiten. In dat stadje ontdekt ze al gauw de drugsscene. Het is voor haar dus niet moeilijk om weer aan drugs te komen.. Op een dag komt Detlef weer afgekickt uit Parijs terug, maar hij is al weer meteen aan de heroïne.
Alles wordt alleen nog maar erger, Stella en Detlef worden opgepakt, komen in de gevangenis en Babsi gaat dood. Omdat het Christiane niets meer kan schelen gaat ze ook met klanten naar bed.

Haar vader ontdekt dat Christiane weer verslaafd is. Hij is wanhopig. Samen met Stella kan Christiane wel afkicken, overtuigt ze haar vader. Haar vader haalt Stella uit de gevangenis, maar ze gaan samen op de Kurfürstenstraat tippelen voor heroïne.

Dan wil Christiane een echte poging doen om af te kicken. Ze gaat naar Bonnies Ranch, ook een afkickkliniek, maar houdt het niet lang vol.

Christiane krijgt geelzucht en moet naar het ziekenhuis om weer af te kicken, maar ontsnapt weer. Ze bedenkt dan dat er twee mogelijkheden voor haar zijn, 1) Voorgoed ophouden met de drugs. Dat zou waarschijnlijk wel niet meer gebeuren na alle afkickpogingen die ze gedaan had of 2) Het Gouden Shot, de overdosis. Ze besluit tot het laatste. Ze koopt een halve gram en gaat naar een openbaar toilet. Na een afkickperiode was een kwart gram altijd genoeg om haar knock-out te laten gaan en ze denkt dat het met een halve gram wel zal lukken. Christiane raakt buiten westen maar overleeft het. Christiane trekt een tijdje in bij een vroegere klant die inmiddels zelf ook aan de heroïne is, en waar ze vroeger ook met Detlef woonde. Na een tijdje komt Detlef er ook wonen en Christiane en Detlef gaan dealen. Echt goed gaat het niet. Tijdens het dealen ontstaat een vechtpartij en belt Christiane in paniek de politie. Die willen dat ze meekomt want ze is als vermist opgegeven. Dat heeft haar moeder gedaan. Christiane’s Moeder zet Christiane op het vliegtuig naar Hamburg. Daar wordt ze opgevangen door haar oma, oom, tante en haar neef.

Alles gaat goed, alleen word Christiane van school gestuurd omdat haar drugsverleden aan het licht komt.. Nu heeft Christiane wel de kracht om door te zetten met afkicken. Ze heeft wel eens gedacht, daar en daar kan ik heroïne kopen maar dan deed ze het niet. Op het eind van het boek is ze geslaagd voor haar examen, maar ze kan nergens werken vanwege haar verleden. Ze heeft angst voor jongens gekregen en ze is bang voor alles wat met drugs te maken heeft. Ze houdt nog steeds van Detlef en schrijft hem hoewel ze de brieven niet op stuurt. Ze ontdekt dat er ook andere uitgaansmogelijkheden zijn dan alleen de drugsscene, ze komt weer in een groepje, drinkt en rookt. Christiane is sinds lange tijd weer gelukkig.

C) ANALYSE

1) De titel van het boek, ‘Wir kinder vom Bahnhof Zoo’, betekent letterlijk: Wij kinderen van het station Zoo. Bahnhof Zoo is een station in Berlijn waar de junkies samenkomen. Ze leven daar (bijna) dag en nacht. Het is een soort familie die elkaar door en door kent.

De ondertitel van het boek, ‘verslag van een junkie’ is heel simpel te verklaren; Christiane doet verslag van haar leven als junkie.
2) Het genre van het boek is roman en proza, want het is in een proza stijl geschreven, (allerdaags verhaal in duidelijke bewoording opgeschreven.) verdicht verhaal van betrekkelijk grote omvang. De hoofdpersoon maakt ook karakterontwikkelingen mee. Je zou het een dagboek kunnen noemen van Christiane’s leven.
3) De hoofdpersoon uit dit boek is de schrijfster zelf, Christiane F. doordat het een autobiografie is, gaat het hele boek over haar en krijgt zij de meeste aandacht. Christiane is een karakter, omdat je het meest te weten komt over haar gevoelens en haar relaties met de anderen figuren. Haar persoonlijkheid verandert ook in de loop van het verhaal.

Christiane is een meisje dat graag speelt maar in de flat waar ze woont krijgt ze daar geen kans toe, alles is verboden. Ze is een echte vriendin omdat ze veel vriendjes en vriendinnetjes had in de buurt waar ze woonde. Als ze naar de middelbare school gaat veranderd er heel veel, ze wordt een rustig meisje omdat zijn geen vrienden heeft en de hele klas als een bedreiging ziet. Dan krijgt ze een vriendin en gaat het beter met Christiane. Dan raakt ze aan de drugs en slaat haar karakter helemaal om. Ze liegt veel en haat bijna iedereen, kortom ze is een heel ander meisje geworden. Ze is gemeen tegen haar moeder en Klaus. Christiane is ook lief voor Detlef, dat komt omdat Detlef ook lief tegen Christiane doet. Christiane voelt zich heel wat als ze denkt dat ze haar hasjverslaving onder controle heeft en ze kijkt neer op de echte verslaafde junks en op de heroïne gebruikers kijkt ze op, ze vindt dat ze heel relaxed en cool zijn, ze wil ook zo zijn maar dan niet zo erg verslaafd dat ze moet gaan tippelen, dat gebeurt dan wel. Als ze eenmaal verslaafd is kijkt ze neer op de hasjgebruikers ze vindt dat het maar "neppers" zijn. Ze is ook wel bezorgd, in het begin wil ze Stella en Babsi geen heroïne geven omdat ze vindt dat de twee nog te jong zijn om er zo aan toe te zijn als zijzelf. Ze kijkt nu ook op zichzelf neer. Ze liegt tegen zichzelf door te zeggen ik ben niet verslaafd ik kan best een week zonder, maar ze komt op een gegeven moment zichzelf tegen.

De bijpersonen uit dit boek zijn: Detlef, Babsi en Stella. Zij zijn types, want zij hebben maar 1 typerende karaktertrek
Detlef:
Detlef is een lieve jongen hij ontfermd zich meteen over Christiane en zorgt ook voor haar. Voordat Christiane in "de scène" terechtkomt zit Detlef er al in hij is al verslaafd aan de hasj als Christiane voor het eerst in het Haus der Mitte komt. Hij is ook een goede vriend als Christiane geen heroïne heeft mag ze dat van Detlef hebben en Detlef tippelt ook voor Christiane. Detlef heeft dezelfde soort problemen meegemaakt als Christiane en is daardoor aan de drugs geraakt. Detlef is ook bezorgd want als Christiane voor het eerst aan de heroïne wil geeft Detlef haar niks omdat hij Christiane nog te jong vond voor heroïne.
4) Het verhaal begint als Christiane 6 jaar is in 1968. Het verhaal eindigt in 1977, als Christiane 15 jaar is. De tijd die tussen het begin en het einde verloopt is dus ongeveer 9 jaar. Het verhaal is in chronologische volgorde verteld, omdat alle gebeurtenissen elkaar opvolgen. Er komen in het verhaal geen flashbacks voor.
5) Je beleeft het verhaal door de ogen van Christiane, de hoofdpersoon uit dit verhaal. In dit boek is de ik-vertelsituatie gebruikt, want in het verhaal kom je alleen maar te weten wat Christiane denkt, voelt en meemaakt.
6) Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Duitsland, Berlijn.
7) Het is een opening in de handeling, op de eerste paar bladzijden zit je meteen in de verhuizing van Christiane en haar ouders en zusje.
Het is een gesloten einde, Christiane is van de drugs af en gaat gewoon weer naar school, ze voelt zich sinds lange tijd weer gelukkig.
8) Het thema van het boek is drugs, de verslaving, het afkicken en gevoelens van een meisje dat van haar twaalfde tot haar vijftiende verslaafd is.
9) Ik vond het persoonlijk een makkelijk boek omdat er geen moeilijke woorden of superlange zinnen in stonden. Ik kon alle woorden goed begrijpen. Dat is begrijpelijk want het is geschreven door een "kind" van mijn leeftijd, en die gebruiken niet van de moeilijk taal of lange zinnen. De stukken van andere mensen tussendoor waren wel een stuk moeilijker, maar behalve de stukken van de moeder waren die niet zoveel van belang voor het boek.

Het boek bevatte veel monologen, wat ik wel prettig vond omdat het om de hoofdpersoon ging en wat die dacht, en niet wat de rest zei en dacht. Dat wordt toch wel in de monologen verteld.

D) INFORMATIE OVER DE SCHRIJFSTER

Toen Christiane 6 jaar was ging ze verhuizen naar een klein dorp in Berlijn, in Berlijn willen haar ouders een huwelijksbureau oprichten, dit gaat niet zoals het moest gaan. De vader van Christiane gaat eraan onderdoor en maakt heel veel ruzie met haar moeder. Christiane's moeder is het zat en scheidt van haar vader. Christiane verhuist met haar moeder en zusje naar een andere woning in Berlijn, ze komt op een middelbare school terecht waar ze zich in het begin niet thuis voelt. Al gauw raakt ze bevriend met Kessi een meisje uit haar klas, door Kessi komt Christiane in een nieuwe vriendengroep, daardoor gaat ze hasj roken en dan begint het balletje te rollen binnen een mum van tijd is ze aan de heroïne.

Ze kickt meerdere malen af, op een gegeven moment gaat Babsi dood en worden Stella en Detlef opgepakt. Christiane ziet het niet meer zitten en neemt een "golden shot" waar ze bijna aan dood gaat. Christiane's moeder zet Christiane op het vliegtuig naar haar neef, oma en tante in Hamburg

ze kickt weer af maar nu blijft ze clean en vindt ze andere uitgaansmogelijkheden dan de drugsscene, ze voelt zich nu weer gelukkig.

Het boek’ Wir Kinder vom Bahnhof Zoo’ is een autobiografie van Christiane’s leven. Christiane F. heeft geen andere boeken geschreven en geen prijzen gewonnen.

E) EIGEN MENING

Ik vond dit een waanzinnig mooi boek. Het geeft goed de realiteit van de drugs-scene in Berlijn weer, waarbij ook de gevoelens van een (ex) junk goed naar voren komen. Je kunt je goed in de gevoelens van de hoofdpersoon inleven, vooral omdat ze zo goed beschreven worden. Daarbij ligt het perspectief over het algemeen bij de ik-persoon, waardoor je deze persoon beter leert te begrijpen. De foto’s in het midden waren fantastisch. Normaal gesproken heb ik een hekel aan illustraties, maar hierdoor merkte ik dat ik nog meer ontroerd werd doordat ik nu hun gezichten voor me had. Het is wel schokkend, je beseft door de foto’s des te meer dat het echt waar is. De tekening die Babsi maakte voordat ze stierf maakte heel veel indruk op me. Ze tekende haar leven van een gelukkig meisje tot haar doodskop. Het was een echte kindertekening, maar o zo mooi, zoveel zeggend.
Het boek bevatte vrijwel geen spanning. Toch sleept het boek je mee, je wilt weten wat er verder met Christiane gebeurt, en hoe het haar is gelukt om af te kicken, terwijl ze op het randje van de dood balanceerde.

Wat me een beetje tegenviel was het einde. Ik weet dat het een goed einde is, omdat Christiane is afgekickt, maar toch laat het einde je onbevredigd achter. Persoonlijk had ik een mooier einde gemaakt, niet dat Christiane achterblijft in een droom dat ze in een kalkgroeve zit, wat een paradijs is waar je niet meer weg wilt. Het idee van het einde is natuurlijk prachtig, maar dat het een droom is, is niet mooi. Ze heeft heel haar verslavingsperiode al gedroomd over het normale leven en nu ze daarin ‘leeft’ droomt ze over een nog mooier leven. Het lijkt zo dat ze nu nog niet gelukkig is. Ik vind het een vreemd einde, ook al was dit de bedoeling van de schrijver.

Dit boek is vergelijkbaar met andere boeken waarvan het thema drugs is, bijv. Het onkruid en de bloem. Het wereldje van drugs is toch overal hetzelfde. Iedereen probeert maar voor één keertje heroïne en als ze dan verslaafd zijn willen ze afkicken, terwijl ze iedere keer weer verzeild raken in de ellende van de drugs.

De auteur van dit boek wilde denk ik een boek creëren, waarin de realiteit van drugs duidelijk werd. Het is voorlichting en een waarschuwing en ik denk een bevrijding voor Christiane. Ze heeft realistisch onder ogen gezien dat je ook wel kunt leven zonder drugs.