Peter Camenzind door Hermann Hesse

Samenvattingen
1.
In Peter Camenzind beschreibt Hesse aus der Ich-Perspektive das Leben eines Mannes, der in einem kleinen Dorf in den Bergen geboren wird. Dieser Peter Camenzind zeichnet sich durch seine überschwängliche Liebe zur Natur aus. Deshalb verbringt er viel Zeit beim Bergsteigen und Beobachten der Natur. Damit hat er viel mit Hesse gemein, der ein Verehrer der Natur war.
Der Kern der Geschichte handelt von dem innerlichen Wandel des Peter C., der neben seiner vom Vater vorgegebenen Berufs- und Lebenswahl seine Liebe zu geistiger Tätigkeit und Bildung entdeckt. Fortan setzt er sich einen urbanen Lebenswandel zum Ziel, der ihn in Städte und deren aristokratische Kreise führt. Wenige Zeit später ist er als freier Schriftsteller tätig, der größtenteils über geschichtliche Ereignisse resümiert.
Doch am Ende muss er erkennen, dass er immer der „Bauernjunge“ aus Nimikon geblieben ist, trotz seines weltmännischen Auftretens und seiner Bildung. Er bemerkt, dass er in der Stadt auf seine „Erbsünden“ trifft, die er in seinem Heimatdorf zu verleugnen suchte und vor denen er flüchtete (zum Beispiel das Trinken). Als er wieder in sein Dorf zurückgekehrt ist, um seinen Vater zu pflegen, versteht er, dass er seinem Jugendtraum - ein Dichter zu werden - gefolgt war. Er weiß aber nicht, ob er ein Dichter ist oder je einer werden wird. Umso mehr erinnert er sich der vielen Menschen, die er auf seinen Reisen kennen und lieben lernte, und er weiß, dass alle Dichtung diese Erfahrungen und Erinnerungen nicht aufwiegen könnte.
Er fordert damit jene, die sich selbst verwirklichen wollen, auf, nie zu vergessen, wo die Heimat ist, im Herzen und im Geiste.

2.
Peter Camenzind woont in het dorp Nimikon, in Zwitserland. In het dorp wonen bijna alleen maar Camenzinds, men is, op een of andere manier, familie van elkaar. Peters'oom Konrad zorgt voor afwisseling in het rustige leventje in het dorp. Eerst bouwt hij een zeilboot, later een bakoven. Hij ontvangt hierover plezierige en spottende opmerkingen.
Peter is een grote liefhebber van de natuur. Het dorp staat hier dan ook middenin, er zijn veel bergen en meertjes in de omgeving. Hij is veel en graag in de natuur, dit zorgt ervoor dat Peter geen vrienden heeft, ondanks dat hij graag vrienden wil. Op zijn tiende beklimt hij zijn eerste berg.
 De ouders van Peter hebben weinig tijd om zich met hem bezig te houden. Peter is een redelijk sterke jongen, maar hij heeft er een hekel aan om te moeten werken. Een pater wil Peter gaan onderwijzen. Aan het studieren beleeft hij veel plezier. Peter begint voor de eerste keer over de liefde te vertellen, hij is verliefd geworden op een zeventienjarig meisje. Hij wil hier later op terug komen.
 Hij gaat zich in de literatuur verdiepen, en begint zelf gedichten te schrijven. Als hij later andere werken leest, meent hij dat zijn werk geen kunst is en verbrandt hij alles.
 Peter begint weer over zijn liefde voor het zeventienjarige meisje te vertellen. Deze Rösi Girtanner, is een dochter van een advocaat. Hij blijkt een stille aanbidder te zijn. Als hij een berg beklimt, doet hij dit voor haar, als hij studeert doet hij dit voor haar, enzovoorts. Slechts één keer trekt hij de stoute schoenen aan, en legt hij alpenrozen op de trap in haar huis. Hij wordt echter niet omgemerkt en er wordt ook niet op gereageerd, waarop Peter haar uit zijn hoofd zet.
 Voordat hij gaat studeren, is Peter eerst nog thuis. Zijn moeder is namelijk ernstig ziek. Om in de badkamer te komen, moet hij door de kamer van zijn ouders. Als hij 's nachts water wil gaan drinken, ziet hij dat zijn moeder het niet veel langer zal maken, hij gaat aan haar bed zitten en houdt haar hand vast, hij maakt zijn vader niet wakker. En pas als zij twee uur later sterft, wordt zijn vader wakker, en verwijt hij Peter dat hij hem niet heeft wakker gemaakt.
Na dit sterfgeval besluit Peter te gaan studeren en te gaan schrijven. Zijn vader vindt dat hij het geld voor zijn studie zelf moet verdienen.
 Op een avond gaat hij met zijn vader mee naar het stamcafé van de mensen uit het dorp. Hier drinkt hij iets te veel wijn, en sindsdien is hij verslaafd aan wijn.
Peter studeert en schrijft in Zürich op een zolderkamertje. Onder hem woont een jongen, Richard, die hij vaak piano hoort spelen, hij raakt bevriend met hem. Via Richard komt Peter in contact met veel andere mensen. Peter leest veel en hij besluit geschiedenis te gaan studeren.
 Richard brengt Peter in contact met de Italiaanse schilderes Erminia Aglietti. Zij wil Peter erg graag tekenen. Hij gaat vaak bij haar om bezoek, ze praten dan Italiaans, en zij tekent hem dan.
 Een krant is bereid om Peters' geschreven teksten te plaatsen. Zo verwerft hij enige bekendheid, en in eetcafés betaalt hij met geschreven teksten in plaats van met geld.
 Peter wordt verliefd op Erminia. Hij wil haar dit vertellen als ze samen in een bootje op een meer varen. Maar zij vertelt over een andere man, van wie ze houdt. Peter roeit meteen terug en neemt snel afscheid.
Hij kan zijn liefde voor Erminia niet vergeten, en Peter wordt een drinker. Door wijn voelt hij zich gelukkiger. Peter wordt medewerker van een grote krant en hij schrijft ook voor tijdschriften. Hij en Richard besluiten op reis te gaan naar Italië, hier bezoeken zij Milaan, Genua en Florence. Hier nemen ze afscheid en maakt Peter een voettocht. Twee weken na hun afscheid, verneemt Peter dat Richard is verdronken in bad.
 Nadat Peter redacteur van een Duitse krant is geworden, wordt hij correspondent in Parijs. Hier denkt hij echter terug aan de dood van zijn moeder, waarna hij naar Basel vertrekt. Zijn spullen stuurt hij vooruit, en zelf gaat hij te voet. Hij overnacht dan bij vreemden. In Basel wil hij meer contacten met mensen gaan leggen, hij bezoek daarom regelmatig een professor. Hij gaat deel uit maken van een groep geheelonthouders. Hij gaat echter nadenken over de zin van het leven, en hierdoor gaat hij weer drinken.
In een café ontmoet hij Elisabeth, een aantrekkelijk meisje, waarmee hij veel praat over Nimikon en zijn reizen. Door deze gesprekken wordt zijn interesse in de natuur weer opgewekt.
Peter denkt dat hij meer tussen de mensen komt te staan als hij trouwt. Zijn keus valt op Elisabeth, op wie hij nu verliefd is. Zij is echter kort geleden verloofd. Na deze nieuwe tegenslag reist hij terug naar Nimikon om zijn vader te bezoeken. Hij gaat weer over het leven nadenken. Maar Peter houdt het thuis niet lang uit en hij reist weer naar Italië. Hij reist naar Assisi, omdat hij de heilige Franz van Assisi boeiend vindt. In Assisi vindt hij onderdak bij Annunziata Nardini. Met haar en een groep kinderen voert hij gesprekken. Hij voelt zich er erg thuis, en met moeite geeft hij zich over aan de verlangens om Elisabeth weer te zien, waarna hij afreist naar Basel. Peter verdient goed aan het schrijven. Hij heeft echter de wens om een gedicht over de verhouding tussen mens en natuur te schrijven. Hiervoor moet hij de mens gaan bestuderen, maar dit loopt op niets uit.
 Als Peter een boekenkast laat bouwen, komt hij in contact met een meubelmaker, zijn vrouw en hun kinderen. Hij gaat vaak met hen wandelen, hij verneemt dat één van de kinderen, Agnes, spoedig zal overlijden. Deze gebeurtenis brengt ze dichter bij elkaar. Peter gaat een voettocht maken, hij stuurt de kinderen ansichtkaarten van de plaatsen waar hij is geweest. Na Frankfurt reist hij nog een paar dagen en dan wil hij Erminia gaan bezoeken. Zij is ondertussen getrouwd. Als hij voor haar deur staat, denkt hij terug aan zijn jeugdliefde en wil hij de herinnering niet verpesten, zodat hij weer omdraait.
Terug in Basel krijgt hij een uitnodiging voor het huwelijk van Annunziata. Bij de meubelmaker is een logé, het is een kreupele broer van de vrouw, Boppi. De familie is niet echt blij met de aanwezigheid van Boppi, zijn onderhoud kost tijd en geld. Als Peter met de familie er op uit trekt, en ze Boppi alleen thuis laten, krijgt hij medelijden met hem. Hij gaat terug naar het huis, waar hij later zijn excuses aanbiedt en vraagt of Boppi zijn vriend wil worden.
 Peter bewondert Boppi, omdat deze zo 'goed' omgaat met zijn ziekte. Ze gaan samen erg vaak naar de dierentuin. Ze voeren hier lange gesprekken, en ze voeren de dieren suikerklontjes, zodat ertussen hen een soort band ontstaat. Peter vertelt Boppi over Elisabeth, en hij wil haar nu graag zien. Waarna Peter haar belt, en Boppi en zij elkaar ontmoeten. De twee dierbaarste mensen voor Peter zijn nu bij elkaar. De relatie tussen Peter en de meubelmaker verslechtert, omdat deze zich ergert aan de relatie tussen Peter en Boppi. Hierdoor besluit hij om samen met Boppi een woning te gaan huren.
 De gezondheid van Boppi, gaat achteruit. Hij wilde dit eerst verbergen, maar uiteindelijk kwam Peter hier toch achter. En hij haalt er een dokter bij. Het blijkt dat Boppi jicht en een hartafwijking heeft. Hij wordt in het ziekenhuis opgenomen. Peter verblijft bijna voortdurend bij Boppi aan bed. En na enkele maanden, sterft Boppi, onder de ogen van Peter.
Vanuit Nimikon ontvangt hij een brief dat de gezondheid van zijn vader verslechterd is. Hij gaat terug, en hij gaat hem verplegen. Hij gaat werken in het dorp en als hij hoort dat het stamcafé dicht moet door verlies, koopt hij het op. Hij ontdekt dat zijn plaats in Nimikon ligt. Hier voelt hij zich het beste.

3.
Peter Camenzind, as a youth, leaves his mountain village with a great ambition to experience the world and to become one of its denizens. Having experienced the loss of his mother at an early age, and with a desire to leave behind a callous father, he heads to university. As he progresses through his studies, he meets and falls in love with the painter, Erminia Aglietti and becomes a close friend to a young pianist named Richard. Greatly saddened because of the latter's death, he takes up wandering to soak up the diverse experiences of life.
Ever faced with the vicissitudes of life, he continually takes up alcohol as a means to confront the harshness and inexplicable strangeness of life. He also meets and falls in love with Elizabeth, even though she will later marry another man. However, his journey through Italy changes him in many respects and enhances his ability to love life and see beauty within all things. It is only when he becomes friends with Boppi, an invalid, does he truly experience what it means to love other human beings. In time, he comes to see a wonderful reflection of humanity in its most noble of forms in Boppi, and the two forge an indelible friendship. After Boppi dies, Peter Camenzind returns to his village and takes care of his aging father, even as he plans out the completion of his life's great work.

Vergelijking samenvattingen
Samenvatting 1 vind ik niet echt een samenvatting, het is half een analyse van het boek. Camenzind wordt bijvoorbeeld vergeleken met Hesse, dat is geen element dat in een samenvatting thuishoort. Alleen de hoofdlijn van het verhaal wordt gepakt, namelijk het volwassen worden van Peter en zijn (diepzinnige) zoektocht naar een plaats in de samenleving. Dat is meer het thema dan dat het een samenvatting is. De belangrijke personen, zoals Rösi (op wie hij in zijn kindertijd verliefd was), Richard (vriend in zijn studententijd), Aglietti (op wie hij in zijn studententijd verliefd was), Nardini (vriendin uit Assisi, Italië), Elisabeth (op wie hij in Basel verliefd was) en Boppi (kreupele vriend uit Basel) missen.
In samenvatting 2 staan al deze personen wel genoemd en alle belangrijke gebeurtenissen staan beschreven. Ik vind deze samenvatting wel overdreven lang, sommige details hadden voor mij part weggelaten kunnen worden. Dat ‘Peter een redelijk sterke jongen is en dat niet houdt van hard werken’ vind ik bijvoorbeeld niet zo belangrijk in een samenvatting. De dood van de moeder is ook erg uitvoerig beschreven. Niet alle details kloppen helemaal volgens mij. Er staat namelijk (onderstreept in de tekst) dat Camenzind in eetcafé’s betaalt met zelfgeschreven teksten in plaats van met geld, terwijl in het boek staat dat hij aan een bepaald meisje in een bepaald café teksten gaf, dat wordt niet gegeneraliseerd: ‘Zaghaft gestand ich der Kellnerin, ich hätte kein Geld, wolle aber die Bücher als Pfand dalassen. Sie nahm eines davon, einen Band Gedichte, in die Hand, blätterte neugierig darin herum und fragte, ob sie das lesen dürfe. Sie lese so gern, könne aber nie zu Büchern kommen. Ich fühlte, daß ich gerettet sei und schlug ihr vor, die drei Bändchen an Zahlungsstatt für das Essen zu behalten.’ De samenvatting suggereert ook dat Richard en Peter in Florence afscheid namen, terwijl in het boek staat dat ze gewoon in hun woonplaats Zürich afscheid namen: ‘In Zürich nahm Richard Abschied. Zweimal stieg er wieder aus dem Eisenbahnwagen, um mich zu küssen, und nickte noch, so lange es ging, vom Fenster aus zärtlich zu.’ Richard verdrinkt twee weken daarna ook niet in een bad maar bij het baden in een beekje: ‘Zwei Wochen später ertrank er beim Baden in einem lächerlich kleinen süddeutschen Flüßchen’. De samenvatting zegt verder: ‘Hier denkt hij echter terug aan de dood van zijn moeder, waarna hij naar Basel vertrekt’. Zo lijkt het net of het denken aan de dood van zijn moeder direct te maken heeft met het vertrek naar Basel. Het denken aan zijn moeders dood is er echter met een andere reden neergezet: deze gedachte weerhoudt Peter ervan het leven in zijn geheel te verlaten: ‘Eines Abends saß ich allein im Bois und überlegte mir, ob ich nur Paris oder lieber gleich das Leben überhaupt verlassen sollte. Darüber ging ich, seit langer Zeit zum erstenmal, in Gedanken mein Leben durch und berechnete, daß ich nicht viel daran zu verlieren habe.
Aber da sah ich plötzlich in scharfer Erinnerung einen längst vergangenen und vergessenen Tag— einen frühen Sommermorgen, daheim in denBergen, und sah mich an einem Bette knieen und darauf lag meine Mutter und litt den Tod.
Ich erschrak und schämte mich, daß ich so lange jenes Morgens nicht mehr hatte denken können. Die dummen Mordgedanken waren vorbei.’
Samenvatting 3 geeft volgens mij het best de essentie van het boek weer. De belangrijkste figuren en gebeurtenissen zijn genoemd en Peters zoektocht en het uiteindelijk terugkomen in zijn geboortedorp staan beschreven. Er had wel nog iets meer in mogen staan, Rösi en Nardini staan namelijk niet genoemd, terwijl die toch een redelijk prominente plaats innemen in het verhaal. De laatste zin van het boek geeft ook aan dat Rösi sowieso belangrijk was: ‘Das wäre mir soviel oder mehr als der Gemeinderat und als die Steindämme wert. ‘Das Vergangene und doch Unverlorene meines Lebens aber, samt allen den lieben Menschenbildern, von der schlanken Rösi Girtanner bis auf den armen Boppi, wöge es mir nicht auf.’
Verdiepingsopdrachten
1.Schrijver
Hermann Karl Hesse (Calw (Duitsland), 2 juli 1877 – Montagnola (Zwitserland), 9 augustus 1962) was een Duitstalig Zwitserse schrijver en dichter. Hij ontving in 1946 de Nobelprijs voor de Literatuur. Al van jongs af aan wilde hij dichter worden, en niets anders. Dit zie je ook terug in het boek Peter Camenzind. Peter wil zijn leven lang dichter worden. Als hij jong is begint hij al met schrijven. Het hele verhaal door klinkt de wens om een groot dichtwerk over onder andere de natuur te schrijven. Er zijn meerder parallellen te vinden tussen het boek en Hesses leven. Camenzind houdt bijvoorbeeld heel erg van de natuur en Hesse was zelf ook een groot bewonderaar van de natuur. Net als Camenzinds moeder, was Hesses moeder overleden toen hij nog jong was. Hesse heeft een zelfmoordpoging gedaan, en van Camenzind wordt ook beschreven dat hij eraan dacht om uit het leven te stappen.
In het boek wordt soms gerefereerd aan spirituele gedachten of zoektochten of aan God. Hesse was zelf ook opgegroeid in een gezin dat op zendingsreis naar India ging en hij had oosterse religies gestudeerd. Dit deel van Hesses leven zie je dus ook lichtelijk terug in het boek.
Het bevalt me wel dat er autobiografische elementen in het boek zitten, dat geeft het wat persoonlijks. De zelfmoordneigingen van Hesse en Camenzind deel ik gelukkig niet, maar de liefde voor de natuur wel.

4. Noem een Leitmotiv uit het boek
Een Leitmotiv in Peter Camenzind is de drank. Altijd bij verdriet of in moeilijke periodes grijpt Camenzind daar alcohol. De eerste keer dat Camenzind dronk en meteen flink zat werd was toen hij door zijn vader meegenomen werd naar de Gastwirt in het dorp. Later wordt regelmatig gezegd dat Camenzind naar het café gaat, meestal in zijn eentje, om zich daar lam te zuipen. Bij zijn liefdesverdriet om Aglietta gebeurt dat bijvoorbeeld. De volgende passage beschrijft dat mooi en beschrijft de drank ook als god:
‘Was meinem Vater seinerzeit nicht gelungen war, das gelang nun diesem Liebeselend. Es erzog mich zum Zecher.
Für mein Leben und Wesen war das wichtiger als irgend etwas von dem, was ich bisher erzählte. Der starke, süße Gott ward mir ein treuer Freund und ist es heute noch. Wer ist so mächtig wie er? Wer ist so schön, so phantastisch, schwärmerisch, fröhlich und schwermütig? Er ist ein Held und Zauberer. Er ist ein Verführer und Bruder des Eros. Er vermag Unmögliches; arme Menschenherzen füllt er mit schönen und wunderlichen Dichtungen. Er hat mich Einsiedler und Bauern zum König, Dichter und Weisen gemacht. Leer gewordene Lebenskähne belastet er mit neuen Schicksalen und treibt Gestrandete in die eilige Strömung des großen Lebens zurück.
So ist der Wein’

36. Schrijf een gedicht naar aanleiding van het gelezen boek
Jodelahiiiiiiii
Jodelahaaaa

De bergen keuren goed dat ik nu ga
Rood geel roze kleurt de avondlucht
En ik zucht

Jodelioooo
Jodeliejeeee

De zon verdwijnt en ik wil mee
Groen wit geel kleurden weiden en gras
Maar dat was

Jodelahiiiiiiii Jodelahaaaa Jodelioooo Jodeliejeeee Jodelahiiiiiiii Jodelahaaaa Jodeliejeeee

Kleur sterft weg en klank dooft uit
Donker en stil
Tot de ochtend weer luidt

Toelichting: Camenzind hield van de bergen en de natuur. Hij was vaak te vinden in de bergen. Dit gedicht is dus geïnspireerd op een berglandschap in de avond. Camenzind kon ook jodelen en deed dat wanneer hij in zijn eentje in de bergen was, dit is ook in het gedicht verwerkt.
Mening
Allereerst moet ik zeggen dat ik Peter Camenzind een bijzonder mooi boek vond, ik had niet verwacht dat ik kon genieten van het lezen van een Duits C1 literatuurboek. Ik weet niet precies wat het is wat me in het boek aantrok, maar ik had plezier in het lezen. Een paar punten die me opvielen aan het boek en de stijl zal ik noemen.
Ik vond de taal erg mooi gebruikt, het was heel beeldend en beschrijvend. Vooral in het begin beschreef Camenzind de natuur van zijn geboortedorp veel, door de beschrijving kon ik me goed voorstellen dat hij die natuur mooi vond. Camenzind vertelt bijvoorbeeld heel lovend over de wolken: ‘Zeigt mir in der weiten Welt den Mann, der die Wolken besser kennt und mehr lieb hat als ich! Oder zeigt mit das Ding in der Welt, das schöner ist als Wolken sind! Sie sind Spiel und Augentrost, sie sind Segen und Gottesgabe, sie sind Zorn und Todesmacht. Sie sind zart, weich und friedlich wie die Seelen von Neugeborenen, sie sind schön, reich und spendend wie gute Engel, sie sind dunkel, unentrinnbar und schonungslos wie die Sendboten des Todes.’
Andere beschrijvingen van situaties waren ook heel beeldend, ik kon me goed in het verhaal inleven en me wanen in de plek waar het verhaal zich afspeelde. Wat Camenzind beschreef leek net echt en was meeslepend beschreven.
De stijl beviel me ook. Het verhaal bestond vaak uit relatief korte stukjes gedachten van Camenzind, waarin hij zijn kijk op zijn huidige situatie beschrijft, of gewoon beschrijft wat er gebeurt. Er werd niet te lang uitgeweid over onderwerpen, daardoor bleef er vaart in het verhaal en verveelde ik me niet tijdens het lezen. Soms kwamen gebeurtenissen daardoor erg uit de lucht vallen en zou je er bijna overheen lezen. Dat was bijvoorbeeld het geval met Richards dood: ‘In Zürich nahm Richard Abschied. Zweimal stieg er wieder aus dem Eisenbahnwagen, um mich zu küssen, und nickte mir noch, so lange es ging, vom Fenster aus zärtlich zu.
Zwei Wochen später ertrank er beim Baden in einem lächerlich kleinen süddeutschen Flüßchen. Ich sah ihn nicht mehr, ich war nicht dabei als er begraben wurde, ich hörte alles erst ein paar Tage später, als er schon im Sarge und in der Erde lag.’
De verschillende personen in het boek vond ik goed in het verhaal passen. Die personen waren stuk voor stuk belangrijk voor Camenzind. Ze waren ook doeltreffend beschreven, iedere persoon had zijn eigen functie in het verhaal. Er waren bijvoorbeeld de liefdes van Camenzind, Rösi, Aglietta en Elisabeth, hij kwam daar vaak op terug in zijn verhaal. Het verlangen naar die personen is een belangrijke beweegreden voor Camenzind. Voor Rösi beklimt hij een berg om bloemen te plukken en omdat Camenzind Elisabeth wil zien, reist hij terug vanuit Italië naar Basel. Ik vond dus dat al deze verhaalfiguren slim in het verhaal verwerkt zaten.
Het taalgebruik vond ik minder moeilijk dan ik had verwacht, C1 klinkt namelijk alsof het erg moeilijk is. De zinnen en zinsopbouw vond ik over het algemeen goed te volgen, ookal waren de zinnen aardig lang en hadden ze constructies die voor mij soms ingewikkeld waren. Een voorbeeld van een zin die ik eigenlijk te lang en te ingewikkeld vond is deze: ‘Der Sinn für die Romantik der Bohème ist mir seither abhanden gekommen und ihr müßt mir erlauben, daß ich mich an das Reinliche und Gute halte, das doch auch in meinem Leben war, und jene verlorene Zeit verloren und abgetan sein lasse.’ Over dit soort zinnen las ik liever heen dan dat ik ze precies ging ontleden, ik kon het verhaal namelijk goed genoeg begrijpen zonder elke afzonderlijke zin of afzonderlijk woord snapte. De woorden waren trouwens niet te onbegrijpelijk voor mij, er waren zover ik me kan herinneren geen onbekende woorden die me belemmerden het verhaal te volgen.
In het verhaal was sprake van overmatig drankgebruik. Camenzind noemde de drank ook wel een god. Het gebruiken van drank om je verdriet te verdringen past niet bij mijn opvattingen, ik geloof dat dat niet goed is. Dronkenschap is volgens de bijbel een zonde, dus dat maakt al meteen dat ik dat afkeur. Er hing in het boek volgens mij wel een sfeer van ironie om het drankgebruik van Camenzind, hijzelf keurde het ook niet echt goed. Camenzind beschreef meer dat hij een soort van slachtoffer was van de drank: Camenzind moest wel drinken omdat zijn leven soms zo zwaar was, bijvoorbeeld als hij liefdesverdriet had.
De levenshouding en het doel van Camenzind vond ik nobel en de manier hoe Camenzind dat tot uitvoer bracht ook. Camenzinds grote voorbeeld was namelijk Franciscus van Assisi, een grote heilige. Assisi had alle mensen lief, en daarom wilde Camenzind ook van alle mensen houden en dat naleven. Deze levenshouding bevalt me erg en past goed bij mijn christelijke opvattingen. Het volgende fragment laat zien hoe Camenzinds gedachtegang verliep toen Boppi (kreupel familielid van een bevriende familie van Camenzind) alleen werd achtergelaten in huis:
‘Bei diesem unbedachten Wort sah ich plötzlich den armen Lahmen vor mir, flehend und leidend, ihn, den wir nicht liebten, den wir loszuwerdentrachteten und der jetzt von uns verlassen und eingeschlossen einsam und traurig in der dämmernden Stube saß. Es fiel mir ein, daß es nun bald zu dunkeln beginnen müsse und daß er nicht im stande sein würde, Licht zu machen oder dem Fenster näher zu rücken. Also würde er das Buch weglegen und im Halbdunkel allein sitzen müssen, ohne Gespräch oder Zeitvertreib, indes wir hier Wein tranken, lachten und uns vergnügten. Und es fiel mir ein, wie ich den Nachbarn in Assisivom heiligen Franz erzählt hatte und wie ich geflunkert hatte, er hätte mich gelehrt alle Menschen liebzuhaben. Wozu hatte ich das Leben des Heiligen studiert und seinen herrlichen Gesang der Liebe auswendig gelernt und seine Spuren auf den umbrischen Hügeln gesucht, wenn nun ein armer und hülfloser Mensch dalag und leiden mußte, während ich davon wußte und ihn trösten konnte? ’