Der blonde Eckbert door Ludwig Tieck

Der Blonde Eckbert - Ludwig Tieck

Samenvatting Eckbert is een blonde ridder. Hij heeft een vrouw, Bertha en een vriend, Walther. Op een avond zitten ze bij het vuur. Walther ziet tegen de terugweg op, omdat het donker is en slecht weer. Ze besluiten dat hij wel kan blijven slapen. Eckbert wil geen geheimen hebben voor zijn vriend, en laat zijn vrouw het verhaal van haar jeugd vertellen. Bertha komt uit een arm gezin. Ze was erg onhandig en dus niet van nut voor haar ouders. ’s Nachts huilde ze en was ze bang voor de volgende dag. Toen ze ’s ochtend opstond op een dag, deed ze de deur open en begon ze te lopen. Ineens besefte ze dat ze in de bergen was. Ze probeerde er te overleven door te bedelen om eten en door te slapen in het bos of in schapenhutjes. Ze trok intussen steeds verder. Op een dag werd ze wakker, en het was heel mistig. Toen verlangde ze er zo naar om mensen te zien en had zo’n enorme honger, dat ze besloot dat het beter zou zijn te sterven. Gelukkig kreeg ze later haar levenslust terug en ging op pad. Ze kwam langs een waterval. Een oude vrouw met een kruk stond er. Ze bood haar hulp. Als dank daarvoor mocht ze haar volgen. Ze kwamen door een bos waar een huisje stond waaruit Bertha een mooi gezang hoorde komen. Het was een vogel die zo zong. De vogel zong: ‘Eenzaamheid van het bos, die me verblijdt, zowel morgen als vandaag, voor eeuwig, o hoe verheugt mij de eenzaamheid van het bos’. En er was een hond die praatte. Bertha blijft bij de vrouw, de vogel en de hond in het hutje wonen. Als ze ongeveer twaalf jaar is, vertelt de vrouw haar een geheim. De vogel legt iedere dag een ei met daarin een parel of edelsteen. Maar pas als Bertha veertien jaar is, beseft ze dat parels en edelstenen kostbaar zijn. Op een dag zegt de oude vrouw langer weg te blijven dan anders. Bertha wordt bang en verlaat de hut samen met de vogel. Maar als ze al een tijdje op weg is, beseft ze zich dat de oude vrouw en de hond dood zullen gaan als zij er niet is om voor ze te zorgen. Ze gaat weer terug. Op de terugweg komt ze langs haar oude dorp. Alles is veranderd, ze krijgt te horen dat haar ouders drie jaar terug zijn gestorven. Bertha had haar ouders zo graag haar rijkdom laten zien. Dan huurt ze een huisje in een stad. De vogel zingt weer zijn lied. Alleen nu met een andere tekst. Nu zingt hij: ‘Eenzaamheid van het bos, wat ben je ver weg! O, ooit spijt het jou. Ach, enige vriend, eenzaamheid van het bos’. Hij begint steeds harder te zingen, onophoudelijk. Uiteindelijk knijpt ze zijn keel samen en begraaft hem in de tuin. Hierna besloot ze te trouwen met een ridder die ze kende. Walther laat haar medelijden met haar zien en vertelt dat hij zich kan voorstellen hoe zij voor de oude vrouw, de vogel en Strohmian zorgde. Nu gaan Walther, Bertha en Eckbert slapen. Eckbert kan echter niet slapen, omdat hij bang was dat het verkeerd was om zijn vriend dit verhaal te vertellen. De volgende dag is Bertha ziek. Walther komt niet vaak meer langs. Op een dag laat Bertha haar man bij zich komen. Ze zegt dat ze verbaasd was dat Walther de naam van de hond noemde. Ze was zelf namelijk al jaren de naam kwijt. Eckbert gaat op onderzoek uit. Dan ziet hij Walther neerstorten van een berg. Als hij thuis terugkomt, is Bertha dood. Eckbert is heel eenzaam. Hij probeert de leegte in zijn leven te vullen met het zoeken van vrienden in de stad. Daar ontmoet hij Hugo. Ook nu heeft hij de drang om erachter te komen of Hugo wel een echte vriend is. Hij vertelt aan hem ook het verhaal van zijn vrouw. Maar Hugo vertelt het verhaal door aan een oude ridder, die tevens een rivaal van Eckbert is. Als dat gebeurt kijkt Eckbert toe en hij ziet niet het gezicht van Hugo, maar dat van Walther. De blonde ridder besluit een reis te gaan maken om alles voor zichzelf op een rijtje te zetten. Hij komt langs een waterval, waar hij een man ziet die ook heel veel op Walther lijkt. Dan hoort hij het lied weer. Nu gaat het als volgt: ‘Eenzaamheid van het bos verheugt me weer, mij overkomt geen leed, hier woont geen nijd, opnieuw verheugt mij de eenzaamheid van het bos’. Dan ziet hij de oude vrouw met de kruk. Ze vraagt of hij haar vogel, parels en hond terug komt brengen. ‘Het onrecht straft zichzelf,’ zo zegt ze. Ze vertelt dat zij dezelfde is als Walther en Hugo en dat Bertha zijn zus was. Eckbert had altijd al een vreemd vermoeden. Dat kwam doordat hij zijn vader had horen praten over Bertha, die niet een kind van zijn moeder was, maar wel van zijn vader. Bertha werd opgevoed door een andere vrouw. Die andere vrouw was de oude vrouw met de kruk. Maar net toen haar ‘proeftijd’ er bijna op zat, verliet ze haar heel geniepig, en nam de vogel mee. De vrouw wilde haar hiervoor op deze manier straffen.

Analyse ‘Der blonde Eckbert’ is een cultuursprookje, een sprookje die opzettelijk geschreven is, uit de Romantiek. De Romantiek begon in Duitsland rond 1800. In deze periode kwam de industrialisatie opzetten en de stad begon vol te raken en te stinken. Hierdoor verlangden mensen terug naar het platteland, naar de natuur. De vlucht naar de natuur, wordt dat ook wel genoemd. Ook vluchtten ze naar een droomwereld, door middel van muziek, kunst of verhalen. Zo ook bij Tieck. In ‘Der blonde Eckbert’ merk je ook deze vlucht naar de natuur en de droomwereld. Het werkelijke en het niet-werkelijke is moeilijk van elkaar te scheiden. Bertha vertelt haar verhaal en eigenlijk geloof je er maar de helft van. Pratende vogels die parels leggen… Maar het leest wel lekker en haalt je weg uit de werkelijkheid. Het geeft je als lezer de kans te vluchten. Dan blijkt ineens dat Walther de naam van de hond kent. En als Eckbert op onderzoek uitgaat, merkt hij dat het hele verhaal klopte. Eckbert zegt zelf ook in het boek, dat het lijkt of hij droomt. Hij leeft op de grens van werkelijkheid en illusie. Ook de natuur komt vaak terug in het boek. De mooie waterval, de mist, de bergen en de zingende vogel. Het einde is heel verrassend en verwarrend. De lezer moet het hele boek voor zichzelf nog eens doornemen om het te kunnen begrijpen. De lezer blijft aan het einde zitten met de vraag: is het waar? En hoe kan dat dan allemaal? Wat wij vreemd vinden, is dat Bertha in het begin bij haar ouders woont, terwijl aan het einde blijkt dat ze opgevoed is door de oude vrouw. Net als in vele sprookjes komt hier het proces van volwassen worden naar voren. Bertha is in het begin nog kind, als ze bij haar ouders woont. De oude vrouw voedt haar op, maar als ze bijna volwassen is, in de puberteit zit, vlucht ze. Ze wil zichzelf nu redden. Dan beseft ze dat ze het niet alleen kan en trouwt. Nu is ze volwassen, nu ze zich hiervan bewust is geworden. Ze heeft zichzelf leren kennen. Ook wijst de schrijver op het verlangen naar rijkdom. Ze vlucht namelijk met de vogel, waarmee ze een fortuin kan verdienen. De eenzaamheid is het thema van ‘Der blonde Eckbert’. Om alles te delen met zijn vriend, laat Eckbert Bertha het verhaal van haar jeugd vertellen. De vogel leeft het liefste in het eenzame bos. Bertha redt het niet alleen, maar samen ook niet. Ze redt het eigenlijk alleen in het eenzame bos. De conclusie die je hieruit kan trekken, is dat je het beste in eenzaamheid kunt leven. Wat de schrijver ook met het verhaal wil zeggen is dat je met je verstand niet gelukkig kan worden, en zonder verstand niet ordelijk kan leven.

Symboliek Bergen komen vaak terug in sprookjes. Als iets zich in de bergen, of voorbij de bergen afspeelt, speelt het zich als het ware buiten de werkelijkheid af. De oude vrouw in het boek symboliseert de lelijke werkelijkheid. Ze zegt ook: als je iets fout doet, wordt je ervoor gestraft. Zo is de lelijke werkelijkheid. Dit is ook het grote verschil tussen cultuursprookjes en normale sprookjes. De normale sprookjes zijn makkelijk te begrijpen, met een gesloten einde. Het zijn gewoon leuke verhaaltjes, waar iedereen achteraf symbolen in ziet en bepaalde opvattingen over heeft, terwijl die door de vertellers helemaal niet bedoeld zijn. Bij cultuursprookjes stopt de schrijver er wél bewust symbolen en diepere betekenissen in. Hierdoor zijn ze moeilijker te begrijpen en ook niet gericht op kinderen.